Bilim dendiğinde aklımıza deneycilik (empirizm) gelir; çünkü deney yapmak, bilimin temelinde yatar.^[1] Newton, Galileo, Curie, Einstein, Darwin gibi isimler; sanrılar, şahitlik veya vahiy gibi araçlarla kendilerine "bilgi aktarılması" yoluyla değil, gözlem, deney ve muhakeme yoluyla gerçekleri ortaya çıkarmayı başarmışlardır. Bunu yapabilmelerini sağlayan şey, Evren'e "bilim" dediğimiz perspektiften bakıp, onun metodolojisine uygun sorular sorup, onun araçlarını kullanarak, bu sorulara dürüst cevaplar aramaları olmuştur. Büyük fizikçi Max Planck, meşhur bir şekilde şöyle der:

Deneyciliğin (empirizm) bilimin temelinde yattığı açıktır; ancak bilim, sadece laboratuvarda yapılan deneylerden ibaret de değildir. Eğer öyle olsaydı, teorik fizik, antropoloji ve sosyoloji gibi sahaları bilimin dışına itmemiz gerekirdi. Öyleyse bilimin sınırlarını nasıl çizeriz? Onu nasıl tanımlarız? Bilimin uygulama alanı ne olmalıdır?

TANRISIZ AHLAK/İYİLİK OLUR MU?

Tarihsel materyalizme göre; üretim sürecinde insanlar iradelerine bağlı olmayan, zorunlu ilişkiler kurarlar. Bu ilişkiler ve mülkiyet biçimi toplumun ekonomik yapısını (altyapı) oluşturur. Bu altyapı da hukuki, siyasi, dinsel, ahlaki, ideolojik, felsefi, sanatsal bilinç şekillerini içeren üstyapıyı şekillendirir (altyapı-üstyapı ilişkileri, altyapının belirleyiciliği, bir aşamadan sonra üstyapının alt yapıyı etkilemesi, üstyapının altyapıyı gecikmeli olarak izlemesi ya da öncelemesi gibi tartışmalarla birlikte).

The Lancet dergisinde yayınlanan bir araştırmaya göre, COVID-19 hastalarının dörtte üçünden fazlası ilk defa hastalanmalarından sonraki altı ay içerisinde en az bir adet semptom göstermeye devam ediyorlar!

Wuhan, Çin'de hastaneye yatırılan hastalarda COVID-19'un uzun süreli etkilerine bakan bir grup çalışması, devam eden en yaygın semptomun yorgunluk veya kaslarda zayıflık olduğunu (hastaların %63'ü) ve bunun yanı sıra hastaların sık sık uyumada güçlükler deneyimlediğimi (%26) gösteriyor. Anksiyete veya depresyonun ise hastaların %23'ü arasında görüldüğü rapor edildi.

İnsan çiftleşme sisteminin en iyi nasıl karakterize edileceği, yoğun ve kutuplaşmış bir tartışma konusudur:

Her iki yaklaşım için de çeşitli dayanak noktaları ve kaynaklar bulunduğu göz önüne alındığında, insanlarda çiftleşme modellerinin en iyi nasıl tanımlanacağı konusunda akademik camiada bir anlaşmazlık olduğu söylenebilir. Özellikle zor olan, türe özgü bir stratejinin, üzerinde anlaşmaya varılmış bir tanımını oluşturmaktır - ki yapılacak bu tanım, karşılaştırmalı çalışmalarda yaygın bir kullanıma sahip olacaktır.

GitHub, "GitHub Copilot Workspace" adlı çığır açan bir geliştirme ortamını tanıttı ve geliştiricilerin doğal dil aracılığıyla kodla etkileşim kurma biçimini yeniden şekillendirdi. GitHub Blog üzerinden yayınlanan teknik bir önizleme ile ilan edilen bu yenilikçi platform, geliştiricilerin beyin fırtınası ve planlama yapmasına; yazılım oluşturmasına, test etmesine ve yazılımları düşünceden ürüne kadar tamamen doğal dilde (örneğin sadece İngilizce yazarak) çalıştırmasına olanak tanıyor.

GitHub Copilot'un 2022'de kullanıma sunulması, geliştiricilere kodlama verimliliğini %55'e kadar artıran yapay zeka destekli bir "otomatik tamamlama" özelliği sunduğu için önemli bir sıçramaya işaret ediyordu. Bu başarının ardından GitHub, 2023 yılında Copilot Chat'i kullanıma sunarak geliştiricilerin kodlarıyla konuşarak gerçek zamanlı olarak etkileşime girmesine olanak tanıdı ve kodlama sürecini daha da geliştirdi. Şimdi, GitHub Copilot Workspace'in ortaya çıkmasıyla GitHub, tüm yazılım geliştirme yaşam döngüsünü tek ve uyumlu bir arayüzde destekleyen bir ortam yaratarak bir adım daha atıyor.

Londra Üniversitesi Akademisinden araştırmacıların balıklar üzerinde yaptığı yeni bir araştırmada nöronlar arasında uyanıkken kurulan yeni bağların gece uykusunun ilk yarısında zayıfladığı ortaya çıktı. Araştırmacılar, Nature dergisinde yayınlanan bulgularının uykunun rolü hakkında fikir verdiğini ancak gece uykusunun ikinci yarısının hâlâ gizemini koruduğunu belirtiyor.

Çalışma yine de uykunun rolü hakkında bir fikir veriyor ve bu konuda önemli bir teori olan ve uykunun beyin için bir sıfırlama görevi gördüğünü öne süren Sinaptik Homeostaz Hipotezini destekleyen sonuçlar ortaya koyuyor. UCL Hücre ve Gelişim Biyolojisi ve UCL Kulak Enstitüsü’nden araştırmanın ilk yazarı Dr. Anya Suppermpool şöyle anlatıyor:

Bir zamanlar biyolojik uyumsuzlar olarak görülen melezler başı dertte olan birçok hayvan türünün gizli kurtarıcıları olmuşlardır. Bu gerçeği koruma politikalarıyla uzlaştırmak, bilimin önünde çözülmesi gereken zor bir durum olarak durmaktadır.

2006 yılında Kanada’nın kuzeybatı bölgesinde bir avcı, kutup ayısı sandığı bir hayvan vurdu. Fakat ayrıntılı incelemeler sonucunda hayvanın beyaz kürkünde kahverengi lekeler bulunduğu, pençelerinin alışılmadık biçimde uzun ve sırtının biraz kambur olduğu ortaya çıktı. Hayvan, aslında bir melezdi; annesi bir kutup ayısı, babası ise bir bozayıydı. Bu çaprazlamanın mümkün olduğu bilinse de -iki tür daha önce korumalı yetiştirme programı altında çiftleşmiştir- bu, doğada rastlanan ilk vakadır. Sonradan bu vakanın münferit bir vaka olmadığı anlaşılmıştır. Çevreciler ve diğer doğa koruma grupları, iklim değişikliği nedeniyle bozayıların kutup ayılarının yaşadığı yerlere sokulması devam ederse bu tip melezleşmenin daha da yaygınlaşacağından ve sonunda kutup ayısı popülasyonunu tahribata uğratacağından endişe duymaktadırlar. Hatta türü korumak amacıyla melezlerin öldürülmesini teklif edenler bile olmuştur.

T Coronae Borealis veya kısaca; T CrB, ilk defa 1217 yılında Abbott Burchard tarafından rapor edildi. Raporunda nova hakkında şu şekilde bahsetmiştir;

"Başlarda çok sönük bir yıldızdı fakat sonra birden muhteşem bir ışıkla parladı ve ardından da eski sönüklüğüne geri döndü."

Tardigradalar, ya da diğer isimleriyle “su ayıları”, olağanüstü hayatta kalma becerileriyle ünlüdür. Fakat bu mikroskobik canlılar düşündüğümüzden çok daha fazla dayanıklıdır. Yeni yapılan bir deneyde Japonya’daki bilim insanları 30 yıldan uzun bir süredir donmuş durumda olan su ayısını başarılı bir şekilde yeniden hayata döndürdü.

Bu yeni bir rekor.

Hepimizin bildiği, bir yandan sevip bir yandan nefret ettiğimiz standart ders kitaplarının bazı eksikleri vardır. Bence bu kitaplar, bazı temel fizik konularını aşırı derecede basite indirgemeye çalışırken, ciddi kavram karmaşalarına yol açıyor ve inanması güç hikayeler anlatıyor. Bu görüşümü desteklemek için, bir batarya ve ampul ile örneklenen basit devreleri seçiyorum; bundan daha basit bir devre bulabilir miyiz ki? Bu örneği, tüm lise ve çoğu üniversite seviye ders kitaplarının iyice ortaya koyamadığı önemli fizik kurallarını keşfetmek için ve bu kitaplarla çalışmaktan kaynaklanan kavram karmaşalarını meydana çıkarmak için kullanacağım.

Bu makalede 4 ana kısım olacak: 1. Kısım: Problemi size tanıtma. 2. Kısım: Enerji transferiyle alakalı kavram karmaşasına göz atma ve daha iyi bir modelin hızlı özeti. 3. ve 4. kısımlarda ise basit fiziğin detayına ineceğiz ve alternatif modeli, ilkeleri daha detaylıca uygulayarak savunacağız. Probleme genel bir bakış ve sonuç için sadece 1. ve 2. kısımları okumanız yeterli.

Dolunaylardan tutulmalara kadar, bu yıl yıldızlara bakmayı veya gökyüzünü izlemeyi planlıyorsanız takviminize eklemeniz gereken çok şey var.

Bu yılki astronomik etkinlikler tam güneş tutulması, iki ay tutulması, bir düzine meteor yağmuru. Eğer şanslıysak Kuzey Işıkları'nı da görebileceğiz.