Zürafaların Desenleri, Türleri ve Angola Zürafalarının İlginç Evrimsel Özellikleri
Zürafalar, Boyunları Haricinde de İlginç Hayvanlardır ve Acilen Korunması Gereken Türlerdir!
Yıllardır uzun boyunlarıyla ve evrimsel sürece dair sundukları harika örneklerle dikkatleri üzerlerinde toplayan zürafaların sahip olduğu diğer özellikleri de aslında boyunları kadar şaşırtıcı ve güzeldir. Ayakta uyuyabilmeleri, sert dil yapıları sayesinde dikenli bitkileri kolaylıkla yiyebilmeleri, o ihtişamlı boyunlarının aksine zayıf düşmüş ses tellerine sahip olmaları... Bunların hangisi daha şaşırtıcıdır bilinmez; ama "hayvan deseni" denince akla gelen zebralar kadar kendine has desenlere sahip, iri bedenleri ile zürafaların hemen hepimizin hayal dünyasında bir yere sahip olduğu gerçektir.
Kalabalıktaki en uzun insan olmanın hissini bilir misiniz? Çevreye çok daha fazla hâkimsinizdir ve tüm hareketleri gözlerinizle kolayca yakalayabilirsiniz. Zürafalar da çevrelerindeki canlılar için bir çeşit gözetleme kulübesi görevi görmektedirler. Uzun boyunları ile çevresel tehdit unsurlarını ilk fark edenler genellikle zürafalar olur ve onların ani kaçışmaları, diğer hayvanların da genellikle güvenebileceği bir uyarı işareti görevi görmektedir. Eh, "karada yaşayan en uzun canlı" unvanı, bazı istenmeyen sorumlulukları da beraberinde getiriyor diyebiliriz. Yetişkin zürafa dişileri 4.3 metreye ulaşabilirken, erkekleri 5.4 metreye kadar uzayabiliyorlar. Öyle ki, eğer 1.80 cm boya sahipseniz, yetişkin bir zürafanın ancak bacağı uzunluğundasınız demektir. Hatta bir bebek zürafa bile, ortalama bir insandan daha uzundur!
Zürafalar, aynı zamanda son derece güçlü kalplere sahiptirler. Boyu 60 santimetreyi bulan ve 11 kilogram ağırlığa sahip kalpleriyle, zürafaların insanın kalbinin 50 katı bir hacme ve ağırlığa sahip olduğu söylenebilir. Beyinleri ile kalpleri arasındaki bu akıl almaz mesafe sebebiyle, beklenenden daha güçlü kas yapısı karşımıza çıkmaktadır (zürafaların boyunları ne kadar uzun olursa olsun, beyinlerine ve kafalarındaki diğer organlara kan pompalamaları gerektiğini unutmayın). Kalplerimizin bu farklılıkları bir kenara; o uzun, ihtişamlı boyunlarına rağmen, biz insanlar ile eşit sayıda boyun kemiklerine sahiptirler. Tabii ufak bir fark ile: Bir zürafanın omur kemikleri, bizim omur kemiklerimizin yaklaşık 20 katı büyüklüktedirler! Bu iri yapılarına rağmen, bir zürafa koşmaya başladığında, ortalamada saatte 50 kilometrelik hızlara ulaşabilmektedir!
İnsanlar arasında uygulanan farklı uyku metotlarını ve düzenlerini duymuşsunuzdur: Öğle uykuları, erken yatıp güne erken başlamalar, gün içinde birden fazla defa uyku… Bu kadar planlı yürüttüğümüz uykuya, bir de zürafaların gözünden bakalım: Zürafalar, günde en az 5 ila 30 dakika olmak üzere, yaklaşık 2 saat kadar uyumaktadırlar. Zürafalar, günlerinin 16-20 saat kadarını yemek yemeye ayırmaktadırlar. Bu kısa uyku süresi ve uzun beslenme dönemi, zürafaları hayatta tutmak ve gelişimlerini sürdürmek için gerekli olan enerjiyi onlara sağlamaktadır.
Zürafa Alt Türleri
Türlerin tükenişleri, en az türeyişleri kadar gerçek bir olgudur. Zürafalar, ne yazık ki bu spektrumun yok oluş tarafında olan yüz binlerce türden sadece birisidirler: 1985-2015 yılları arasında zürafa popülasyonunda %40 oranında azalma saptanmıştır. Yavruların sadece yarısı 1 yaşına basabilmektedir. Artık daralmaya başlayan yaşam alanları ve durdurması güç avcılık faaliyetleri (özellikle de avcılar arasında bir güç sembolü olarak görülen kuyrukları için avlanmaktadırlar), zürafalar için yok oluş çanlarının çalmasına neden olmaktadır.
Zürafaların ataları, Asya ve Avrupa topaklarında yaşayabiliyorlardı; lakin günümüzde, zürafaları sadece Afrika sınırları dâhilinde görebilmekteyiz. Bu ilginç canlılara ait, günümüzde halen hayatta olan toplamda 9 alt tür tespit edilmiştir. Bunların her birinin kendine has deseni ve rengi bulunmaktadır. Giraffa camelopardalis türünün altında bulunan bu alt türleri şöyle sıralayabiliriz:
- G. c. camelopardalis,
- G. c. reticulata,
- G. c. angolensis,
- G. c. antiquorum,
- G. c. tippelskirchi,
- G. c. rothschildi,
- G. c. giraffa,
- G. c. thornicrofti,
- G. c. peralta
Ancak kimi zaman bu alt türler tek bir türün altında değil, 4 ayrı tür altında da (Giraffa camelopardis, Giraffa giraffa, Giraffa tippelskirchi ve Giraffa reticulata) kategorize edilebilmektedirler. Aşağıdaki görsel, bunları güzel bir şekilde göstermektedir:
Angola Zürafaları
Angola Zürafaları (G. camelopardis angolensis veya G. giraffa angolensis), adını aldığı Angola bölgesinde artık yaşamadıkları düşünülen ve en soluk beneklere sahip olan zürafa alt türüdür. Çoğunlukla Namibya’da yaşamaktadırlar.
Namibya, bitki popülasyonunun az olduğu kurumuş nehir yatakları, sert esen kum fırtınaları ve sisli, soğuk geceleriyle tam anlamıyla dünyanın en eski çöllerinden birisidir. Develer gibi, Angola Zürafaları da haftalarca susuz kalabilme özelliğine sahiptirler. Yaşadıkları çölde geceleri çöken sisin sabah ardında bıraktığı su taneleri ile gereken su ihtiyaçlarını geçici olarak karşılayabilmektedirler.
Kutuplarda, yani kar ve buz nedeniyle beyaz görünen coğrafi bir örtü üzerinde yaşayan canlıların, adaptif evrimd olayısıyla açık renkli kürklere sahip olduğunu duymuşsunuzdur. Benzer şekilde, çöle adapte olmuş Angola Zürafaları da, çölde kendilerini kamufle edebilecek ve yaşamlarını sürdürebilecek biçimde evrimleşmişlerdir. Atalarından ve kuzenlerinden ayrılarak, onlara nazaran çok daha açık desenlere sahip olacak biçimde evrimleşmişlerdir. Bu, doğal seçilim yoluyla evrimleşen adaptasyonlara güzel bir örnektir. Kulaklarında beyaz bir leke bulunmakta ve eşsiz benekleri, yüzlerinde silikleşmektedir. Vücutlarında daha az yağ depolarlar.
Ne yazık ki bu muhteşem hayvanlar, IUCN Kırmızı Liste içerisinde "risk altında, hassas" (İng: "Vulnerable") kategorisine dahil edilmişlerdir. Bu kategorideki canlıların büyük bir kısmı, insan kökenli olan ve doğal olmayan nedenlerle yok olma riski altında bulunan hayvanlardır.
Evrim Ağacı'nın çalışmalarına Kreosus, Patreon veya YouTube üzerinden maddi destekte bulunarak hem Türkiye'de bilim anlatıcılığının gelişmesine katkı sağlayabilirsiniz, hem de site ve uygulamamızı reklamsız olarak deneyimleyebilirsiniz. Reklamsız deneyim, sitemizin/uygulamamızın çeşitli kısımlarda gösterilen Google reklamlarını ve destek çağrılarını görmediğiniz, %100 reklamsız ve çok daha temiz bir site deneyimi sunmaktadır.
KreosusKreosus'ta her 10₺'lik destek, 1 aylık reklamsız deneyime karşılık geliyor. Bu sayede, tek seferlik destekçilerimiz de, aylık destekçilerimiz de toplam destekleriyle doğru orantılı bir süre boyunca reklamsız deneyim elde edebiliyorlar.
Kreosus destekçilerimizin reklamsız deneyimi, destek olmaya başladıkları anda devreye girmektedir ve ek bir işleme gerek yoktur.
PatreonPatreon destekçilerimiz, destek miktarından bağımsız olarak, Evrim Ağacı'na destek oldukları süre boyunca reklamsız deneyime erişmeyi sürdürebiliyorlar.
Patreon destekçilerimizin Patreon ile ilişkili e-posta hesapları, Evrim Ağacı'ndaki üyelik e-postaları ile birebir aynı olmalıdır. Patreon destekçilerimizin reklamsız deneyiminin devreye girmesi 24 saat alabilmektedir.
YouTubeYouTube destekçilerimizin hepsi otomatik olarak reklamsız deneyime şimdilik erişemiyorlar ve şu anda, YouTube üzerinden her destek seviyesine reklamsız deneyim ayrıcalığını sunamamaktayız. YouTube Destek Sistemi üzerinde sunulan farklı seviyelerin açıklamalarını okuyarak, hangi ayrıcalıklara erişebileceğinizi öğrenebilirsiniz.
Eğer seçtiğiniz seviye reklamsız deneyim ayrıcalığı sunuyorsa, destek olduktan sonra YouTube tarafından gösterilecek olan bağlantıdaki formu doldurarak reklamsız deneyime erişebilirsiniz. YouTube destekçilerimizin reklamsız deneyiminin devreye girmesi, formu doldurduktan sonra 24-72 saat alabilmektedir.
Diğer PlatformlarBu 3 platform haricinde destek olan destekçilerimize ne yazık ki reklamsız deneyim ayrıcalığını sunamamaktayız. Destekleriniz sayesinde sistemlerimizi geliştirmeyi sürdürüyoruz ve umuyoruz bu ayrıcalıkları zamanla genişletebileceğiz.
Giriş yapmayı unutmayın!Reklamsız deneyim için, maddi desteğiniz ile ilişkilendirilmiş olan Evrim Ağacı hesabınıza üye girişi yapmanız gerekmektedir. Giriş yapmadığınız takdirde reklamları görmeye devam edeceksinizdir.
Sonuç
Zürafalar; beneklerinin dağılışı, yaşadıkları coğrafya, benek renkleri, genetik analizler, davranışsal farklılıklar gibi faktörler ile türlere ve alt türlere ayrılabilmektedirler. Angola zürafaları, yaşadıkları spesifik bölge ve zor koşullar ile diğerlerinin arasında dikkatleri üzerlerinde toplayabilmektedirler. Çöl bölgelerinde açık hedef haline gelebilecek derecede büyük oluşlarını renk adaptasyonları ile bir nebze dengelenmiştir ve insan faktörü göz ardı edilecek olsa, bunda büyük oranda başarılı oldukları da söylenebilir. Umuyoruz torunlarımızın görememe riski olan bu hayvanların korunması için gerekli önlemler alınacak ve sürdürülecektir.
İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!
Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.
Soru & Cevap Platformuna Git- 13
- 5
- 3
- 3
- 2
- 1
- 1
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- National Geographic. (Belgesel, 2021). Afrika'nın Devasa Canlısı Zürafa Belgeseli.
- National Geographic. (Belgesel, 2021). Giraffes 101 | Nat Geo Wild.
- A. Smith. I Wish I Had As Many Neck Bones As A Giraffe. (24 Ocak 2021). Alındığı Tarih: 24 Ocak 2021. Alındığı Yer: Rocky Mountain Brain and Spine Institute | Arşiv Bağlantısı
Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?
Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:
kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci
Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 03/12/2024 01:34:28 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/10027
İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.