Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Tüm Reklamları Kapat

Maymun İnsan Benzerlik Oranı Neye Dayanıyor? Bilimsel Değil mi?

Maymun İnsan Benzerlik Oranı Neye Dayanıyor? Bilimsel Değil mi?
7 dakika
59,411
  • Evrimsel Biyoloji
  • Yaratılış Biyolojisi

İddia

Evrimciler tarafından, insanla maymun arasındaki genetik benzerliğin %98 olduğu iddia edilmekte ve dolayısıyla maymunla insan arasında evrim bakımından bu yönüyle ilişki kurulmaya çalışılmaktadır. Bu, iddianın bilimsel dayanağı yoktur. İnsan ve maymun genlerinin %98 birbirine benzediği iddiası, yıllar önce evrimciler tarafından üretilmiştir ve devamlı olarak bir slogan gibi kullanılmaktadır. İnsanda ve şempanzede bulunan 30-40 civarındaki temel proteindeki aminoasit dizilimlerinin ayniliği, bu benzerlik iddiasına delil olarak ileri sürülmektedir.

2. İddia

İnsanda yaklaşık 100.000 protein vardır. Bunların içerisinde 40 tanesinin benzer olması, insanla maymunun %98 benzer olduğunu göstermez. Böyle bir yaklaşım, bilimsel olmaktan çok, propaganda amaçlıdır. Kaldı ki, bu 40 proteinin DNA benzerliği konusu da tartışmalıdır.

3. İddia

Bu benzerlik iddia edildiği gibi %98 bile olsa, bu iki canlı grubu arasında evrimsel bir ilişki kurulamaz. Çünkü, türler çok hususi genetik şifrelere sahiptir.

4. İddia

Temel proteinler, bütün canlılarda ortak hayati moleküllerdir. Dolayısıyla bu yapılar bakımından canlılar arasında benzerlikler fazladır. Çünkü bütün canlılar, aynı moleküllerden oluşmaktadır. Bu bakımdan genetik yapı temellerinin de benzemesi gayet normaldir. Temel yapıların benzerliği, evrimin değil, bütün varlıkların ustasının aynı olduğunun ve hepsinin aynı plan üzerine yaratılmış olmalarının delilidir. Nitekim, nematod solucanları ile insan DNA'ları arasında %75'lik bir benzerlik vardır. Bu demek değildir ki, solucanla insan arasında benzerlik %75’tir. İki canlı türündeki genetik yapı farklılığı %1 bile olsa, bu fark, o iki canlı türünün tamamıyla farklı özelliklere sahip olması manasına gelmektedir. Burada göz önünde tutulması gereken önemli bir husus, canlı vücutlarında bulunan bir genin, birden fazla özellik üzerinde etkili olmasıdır. Bir başka deyişle, bir özellik birden fazla gen tarafından kontrol edilmektedir.

5. İddia

İnsana benzerliği olan canlılar sadece maymunlar da değildir. Anatomik yapısı itibariyle maymun, zeka itibariyle at, konuşma yönüyle papağan, sanat yönüyle bal arısı, sosyal yaşayış itibariyle karıncalar, yavrularına gösterdiği şefkat yönü itibariyle penguenler, insana diğer canlılardan daha yakındır. Kaldı ki, insanı diğer canlılardan ayıran sadece anatomik yapı ya da birkaç özellik değildir. İnsanın muhakeme etmesi, akletmesi, vicdan sahibi olması, yargıda bulunması, hayali, hafızası, muhabbeti, konuşması, düşünmesi ve inanç sahibi olması en önde gelen vasıflarıdır.

Gerçek mi?

Sahte
Sahte

Gerçek Ne?

İnsanlarla şempanzeler arasındaki genetik benzerlik %98.77 düzeyindedir. Bu, bilimsel bir gerçektir. Bu sayı, proteinler arası benzerlikten değil, tek tek milyarlarca nükleotitin (genomu oluşturan baz çiftlerinin) karşılıklı olarak dizilmesi ve aradaki benzerlik ve farkların tespit edilmesiyle ölçülmektedir. Bu benzerliğin gerçek olmadığını söylemek, babalık testi sonucu pozitif gelen birinin veya DNA yoluyla katili teşhis edilen kurbanın testinin "bilimsel dayanağı olmadığını" söylemek ile aynıdır ve eşit derecede hatalıdır.

İddianın Kökeni

İnsanın diğer tüm canlılarla, özellikle de hayvanlarla, özellikle de primatlar, maymunlar ve kuyruksuz maymunlarla yakın akraba olması, bazı mitolojik anlatıları savunan kesimleri rahatsız etmektedir. Bu bilimsel gerçeklerin ideolojik anlatılarına uymuyor olması, bu anlatılarından maddi çıkarı olan kişi, grup, örgüt ve tarikatların, bilimin diğer tüm bilim dallarıyla (kozmoloji, fizik, kimya, tıp, vb.) aynı standartlara ve kaliteye tabi olan evrimsel biyoloji, evrimsel genetik, moleküler biyoloji, vb. sahaların bilimselliğine ve bu alanlardan gelen verilerin gerçekliğine gölge düşürme yoluyla halkı aldatmasıyla sonuçlanmaktadır.

Tüm Reklamları Kapat

Bilgiler

İnsan genomu 3.27 milyar nükleotitten oluşur. Bunlardan 23 kromozom çifti halinde hücre çekirdeğinde depolanır. İnsan genomunun dizilenmesine yönelik akademik çalışma, 2001 yılında Nature dergisinde yayımlanmıştır. Ayrıca insanın mitokondrisi içindeki DNA'da 16.569 nükleotit bulunur. İnsan vücudundaki 1013 civarındaki hücrenin her birinde bu genom bulunur; ancak mutasyonlar ve benzeri genetik mekanizmalar nedeniyle bunlar arasında belli başlı farklılıklar olabilir. İnsan genomunun tamamına buradan erişebilirsiniz.

Şempanze genomu 3.05 milyar nükleotitten oluşur. Hem davranışsal, hem de genetik olarak bize daha yakın olduğu düşünülen bonobolarda (pigme şempanzelerde) 3.28 milyar nükleotit bulunur. Şempanze genomunun dizilenmesine yönelik akademik çalışma, 2005 yılında Nature dergisinde yayımlanmıştır. Bunlar, 24 kromozom çifti halinde hücre çekirdeğinde depolanır. Ayrıca şempanze mitokondrisi içindeki DNA'da 16.554 nükleotit bulunur; bonobolarda bu sayı 16.563'tür. Şempanze genomunun tamamına buradan erişebilirsiniz (bonobolar için buraya tıklayın).

Tüm Reklamları Kapat

İki organizma arasındaki genomik kıyaslama birçok farklı şekilde yapılabilir; ancak en yaygın olarak kullanılan ve türler arası benzerliğe en yakın bilgiyi veren yöntem tekil nükleotit değişimleri olarak da bilinen, nükleotitlerin her birinde, ayrı ayrı meydana gelen mutasyonlardan ötürü oluşan farkları saymaktır. Örneğin babalık testlerinde veya ticari diğer DNA testlerinde de bu yöntem kullanılır. Sadece maliyet dolayısıyla genom boyu kıyaslamasına nazaran daha kısıtlı sayıda nükleotite bakılarak sayım yapılır. Dilerseniz, bu testlerle ilgili olarak buradaki videomuzdan daha fazla bilgi alabilirsiniz.

İnsan-Şempanze Nükleotit Benzerliği: %98.77

Nature'da yayımlanan makalede de anlatıldığı üzere, insanlar ve şempanzelerin genomlarının tamamı yan yana dizildiğinde ve hizalandığında, genomlarının %1.23'üne karşılık gelen sayıda tekil nükleotit mutasyonlarına rastlanmaktadır. Bunu %100 sayısından çıkaracak olursanız, nükleotitlerin birebir aynı olma oranı %98.77'dir. Bir diğer deyişle, şempanzelerin genomunun %98.77'lik bu kısmını alıp, insandaki %98.77'lik kısımla yer değiştirmeniz ve insana zarar vermemeniz mümkün olurdu. İşte o meşhur %98 veya %99 sayısı bu yalın gerçekten gelmektedir.

Bu konunun tartışmalı hiçbir tarafı yoktur; zira burada yapılan, adeta boncuk saymak gibidir. İki farklı dizilimdeki upuzun bir bileziğin boncuklarının ne kadarının aynı, ne kadarının farklı olduğunu sayıp da sonuç ilan etmenin tartışmalı hiçbir tarafı yoktur. Dolayısıyla yukarıdaki iddiaların tamamı hatalıdır.

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Proteinler Ne Alaka?

İddia sahipleri, birbiriyle yakın akraba olmayan türlerin kıyasında kullanılabilecek ikincil yöntemleri, ana genomik kıyaslama yöntemleriyle karıştırmaktadır. Daha doğrusu bunu yaparak, halkın aklını karıştırmayı ve bu kafa karışıklığı dolayısıyla, aslında bu konuda otorite olmamalarına rağmen, "kendi otoritelerine inanmalarını sağlamayı" hedeflemektedir.

Genomları %100 dizilenmiş türlerin kıyası, genomlar yan yana kıyaslanarak yapılır ve ortaya aşağıdaki gibi karmaşık kıyas tabloları çıkabilir:

"Yersinia" cinsi 8 bakterinin genomlarının tamamının yan yana kıyaslanması
PLOS One

Ancak eğer kıyasladığınız türler birbirine pek yakın akraba değillerse, o zaman türlerin genomlarında biriken farklılıklar, bunların yan yana dizilenmesini güçleştirebilir; hatta yeterince uzak akraba türlerde imkansıza yakın hale getirebilirdi. Buna bağlı olarak araştırmacılar, kıyasladıkları genetik yapıları yavaş yavaş değiştirirler. Örneğin önce ekson adı verilen, protein kodlayan genomik bölgelerin benzerliğine bakılır. Bu yapılamıyorsa, intron adı verilen düzenleyici genomik bölgelerin benzerliği araştırılır. O da olmuyorsa, üretilen proteinlerin aminoasit dizilimleri kıyaslanabilir.

Ancak insan ve şempanze o kadar yakın akrabadır ki, bu diğer yöntemlere başvurmaya gerek kalmamaktadır! Elbette o tür kıyaslar da türlerin evrimi hakkında bilgi verebilir; örneğin hangi genlerdeki mutasyonların hangi proteinlerin üretimini nasıl etkilediğini öğrenebiliriz. Ancak insan ve şempanze kadar yakın akraba türler arası benzerlikten söz ederken diğer yöntemlere gerek yoktur.

İddia sahiplerinin 100.000 proteinden sadece 40 tanesinin benzer olduğu yönündeki iddiası tamamen hatalıdır. Benzer şekilde, insan-maymun benzerliğinin sadece bu proteinler üzerinden yapıldığı iddiası da tamamen asılsızdır.

Tüm Reklamları Kapat

İnsan, sıradan bir diğer hayvan türü olarak taksonomik bir pozisyona sahiptir. Bu pozisyon, onu Hayvanlar Alemi, Omurgalı Hayvanlar Şubesi, Memeli Hayvanlar Sınıfı altında Primatlar takımının bir üyesi yapmaktadır. İnsan, bir maymun türüdür; ancak "maymun", "şabalak hayvan" anlamına gelmez. Nasıl ki omurgamız olduğu için bir omurgalı türüz (ya da süt bezlerimiz olduğu için memeli türüz); maymunlarla ortak özelliklerimizden ötürü Simiiformes infratakımı (halk arasında "maymunlar") ile aynı gruptayız. Sadece insanlar değil, diğer tüm hayvanlar bu kıstasa göre kategorize edilmektedir. İnsana özgü bir sınıflandırma sistemi bulunmamaktadır. İnsanın neden hayvan olduğuyla ilgili daha fazla bilgiyi buradan (çocuklara yönelik bir anlatımı buradan), diğer maymunlarla akrabalığımızın taksonomik analizini buradan, insanın genel taksonomik analizini buradan okuyabilir; konuyla ilgili daha fazla bilgiyi aşağıdaki videolarımızdan alabilirsiniz:

Ayrıca yaygın bir hata olarak, sırf türler arası benzerliğin olmasının, bu türlerin "akraba olduğu" anlamına gelmediğine yönelik argüman da iddialar arasına serpiştirilmiştir. Türler arası benzerlikler yüzeysel ve tek tipli olsaydı, bu iddia doğru olabilirdi. Ne var ki doğadaki türler arası benzerlik yüzeysel değildir; birbiriyle tamamen tutarlı ve bağımsız veri hatlarından gelen bilgilerle doğrulanabilir ve hatta "Eğer bu türler akraba ise ve şu özellikleri benzer ise, o zaman bu özellikleri de şu şekilde benzer olmalıdır." düzeyinde öngörülerde bulunmamızı sağlayacak kadar güvenilirdir. Bu konular hakkında daha fazla bilgiyi buradaki yazımızdan veya aşağıdaki videomuzdan alabilirsiniz:

Yine benzer şekilde, insanın diğer türlerle de genomik benzerliği olduğunu; ancak insan ile bir solucanın %75 benzer olmasının "absürt" olduğu da ima edilmektedir. Nematodlarla %75 düzeyindeki benzerlik iddiası uydurmadır. İnsanlar ile yuvarlak solucanlar (nematodlar) arası genomik benzerlik %24-28 civarındadır; yani genomik fark ortalama %74'tür; benzerlik değil! Sadece protein kodlayan genlere bakıldığında benzerlik %41 civarındadır. Ne var ki %75 olsaydı bile bu, söz konusu genomik yüzdelerin doğru anlaşılmamasının bir yansıması olurdu (ki bu, kaynağın bir otorite olmamasının da ana göstergelerinden birisidir):

Dünya'daki tüm insanlar arası (bir Afrikalı ile bir Norveçli, bir Avustralya Yerlisi ile bir Türk) arasındaki genetik fark, %0.02-0.08 kadardır ve bu, Dünya üzerindeki tüm insanlar arasındaki tüm fiziksel farklılıklara karşılık gelmektedir. Benzer şekilde, %0.12'lik bir farkın bizden ayrı bir insan türü olan Neandertaller ile olan tüm farklara, %1.23'lük farkın insanlarla şempanzeler arasındaki tüm farklara sebep olduğu düşünülecek olursa, %74 gibi devasa bir farklılığın yuvarlak solucanlar ve insanlar arasındaki farka tekabül etmesi oldukça mantıklıdır. Yani elbette ki her canlı türü gibi yuvarlak solucanlarla da akrabayız; ancak "şempanzelerden gelmediğimiz" gibi, yuvarlak solucanlardan da gelmiyoruz. Şempanzelerle akraba olduğumuz gibi, yuvarlak solucanlarla da akrabayız; ancak bu akrabalık şempanzelere göre çok, çok ama çok daha uzak. Bu konuda daha fazla bilgiyi buradan alabilirsiniz.

Tüm Reklamları Kapat

Son olarak, insana diğer açılardan benzer olan canlılar da kaynak tarafından listelenmiştir. Bu benzerlikler doğrudur ve evrimsel süreçte ortak davranış ve özelliklerin ortak atalardan miras alındığını veya bu özelliklerin doğal yollarla farklı mesafelerde akrabalıklara sahip türlerde bağımsız da olsa evrimleşebildiğini göstermektedir. Öte yandan, "insana özgü" olarak ileri sürülen muhakeme, akletme, vicdan, yargı, hayal ve rüya, hafıza gibi özelliklerin tamamı diğer hayvanlarda da bulunur. Konuşma, bir çeşit iletişim metodudur ve atalarımızdan gelen (veya diğer kuzenlerimizde bulunan) iletişim yöntemlerinin biraz daha karmaşık vokal kapasiteye sahip bir versiyonundan ibarettir. Diğer hayvanlar da bilinç sahibidir ve düşünebilirler. Şempanzelerde ve kuşlarda inanç-benzeri ritüelistik davranışlar bilinmektedir. Bu açılara bilimsel bir perspektifte bakılacak olursa, insanın diğer hayvanlardan bağımsız hiçbir özelliği olmadığı söylenebilir. İnsanlar ve diğer hayvanların ortak özellikleri ve farklılıklarına yönelik daha fazla bilgiyi buradan alabilirsiniz.

Genetik benzerliklerle ilgili çok daha fazla bilgiyi ve farklı türler arasındaki genomik benzerlik miktarlarının listesini buradaki yazımızdan görebilirsiniz.

Alıntı Yap
Okundu Olarak İşaretle
103
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Bilim Budur! 46
  • Tebrikler! 31
  • Muhteşem! 14
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 11
  • Merak Uyandırıcı! 10
  • İnanılmaz 6
  • Güldürdü 5
  • Umut Verici! 3
  • Grrr... *@$# 1
  • Üzücü! 0
  • İğrenç! 0
  • Korkutucu! 0
Kaynaklar ve İleri Okuma
  • International Human Genome Sequencing Consortium. (2001). Initial Sequencing And Analysis Of The Human Genome. Nature. | Arşiv Bağlantısı
  • The Chimpanzee Sequencing and Analysis Consortium. (2005). Initial Sequence Of The Chimpanzee Genome And Comparison With The Human Genome. Nature. | Arşiv Bağlantısı
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 31/03/2023 18:31:50 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/5058

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Tüm Reklamları Kapat
Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Jeoloji
Metal
Kırmızı
Botanik
Dünya Dışı Yaşam
Çalışma
Sars
Ay Görevleri
Endokrin Sistemi
Salgın
Cinsiyet
Müzik
Astronomi
Sağlık Bilimleri
Cinsel Yönelim
Antikor
Alkol
Kamuflaj
Einstein
Fizik
Samanyolu Galaksisi
Elektromanyetizma
Hızlı
Hayatta Kalma
Kozmik Mikrodalga Arkaplan Işıması (Cmb)
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Bugün Türkiye'de bilime ve bilim okuryazarlığına neler katacaksın?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Gönder
Ekle
Soru Sor
Size Özel
Güncel
Daha Fazla İçerik Göster
Evrim Ağacı'na Destek Ol
Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katmak için hemen buraya tıklayın.
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
EA Akademi
Evrim Ağacı Akademi (ya da kısaca EA Akademi), 2010 yılından beri ürettiğimiz makalelerden oluşan ve kendi kendinizi bilimin çeşitli dallarında eğitebileceğiniz bir çevirim içi eğitim girişimi! Evrim Ağacı Akademi'yi buraya tıklayarak görebilirsiniz. Daha fazla bilgi için buraya tıklayın.
Etkinlik & İlan
Bilim ile ilgili bir etkinlik mi düzenliyorsunuz? Yoksa bilim insanlarını veya bilimseverleri ilgilendiren bir iş, staj, çalıştay, makale çağrısı vb. bir duyurunuz mu var? Etkinlik & İlan Platformumuzda paylaşın, milyonlarca bilimsevere ulaşsın.
Podcast
Evrim Ağacı'nın birçok içeriğinin profesyonel ses sanatçıları tarafından seslendirildiğini biliyor muydunuz? Bunların hepsini Podcast Platformumuzda dinleyebilirsiniz. Ayrıca Spotify, iTunes, Google Podcast ve YouTube bağlantılarını da bir arada bulabilirsiniz.
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Alıntı Yap
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
Ç. M. Bakırcı. Maymun İnsan Benzerlik Oranı Neye Dayanıyor? Bilimsel Değil mi?. (20 Ekim 2019). Alındığı Tarih: 31 Mart 2023. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/5058
Bakırcı, Ç. M. (2019, October 20). Maymun İnsan Benzerlik Oranı Neye Dayanıyor? Bilimsel Değil mi?. Evrim Ağacı. Retrieved March 31, 2023. from https://evrimagaci.org/s/5058
Ç. M. Bakırcı. “Maymun İnsan Benzerlik Oranı Neye Dayanıyor? Bilimsel Değil mi?.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, 20 Oct. 2019, https://evrimagaci.org/s/5058.
Bakırcı, Çağrı Mert. “Maymun İnsan Benzerlik Oranı Neye Dayanıyor? Bilimsel Değil mi?.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, October 20, 2019. https://evrimagaci.org/s/5058.

Göster

Şifremi unuttum Üyelik Aktivasyonu

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close
Geri Bildirim Gönder
Paylaş
Reklamsız Deneyim

Evrim Ağacı'ndaki reklamları, bütçenize uygun bir şekilde, kendi seçtiğiniz bir süre boyunca kapatabilirsiniz. Tek yapmanız gereken, kaç ay boyunca kapatmak istediğinizi aşağıdaki kutuya girip tek seferlik ödemenizi tamamlamak:

10₺/ay
x
ay
= 30
3 Aylık Reklamsız Deneyimi Başlat
Evrim Ağacı'nda ücretsiz üyelik oluşturan ve sitemizi üye girişi yaparak kullanan kullanıcılarımızdaki reklamların %50 daha az olduğunu, Kreosus/Patreon/YouTube destekçilerimizinse sitemizi tamamen reklamsız kullanabildiğini biliyor muydunuz? Size uygun seçeneği aşağıdan seçebilirsiniz:
Evrim Ağacı Destekçilerine Katıl
Zaten Kreosus/Patreon/Youtube Destekçisiyim
Reklamsız Deneyim
Kreosus

Kreosus'ta her 10₺'lik destek, 1 aylık reklamsız deneyime karşılık geliyor. Bu sayede, tek seferlik destekçilerimiz de, aylık destekçilerimiz de toplam destekleriyle doğru orantılı bir süre boyunca reklamsız deneyim elde edebiliyorlar.

Kreosus destekçilerimizin reklamsız deneyimi, destek olmaya başladıkları anda devreye girmektedir ve ek bir işleme gerek yoktur.

Patreon

Patreon destekçilerimiz, destek miktarından bağımsız olarak, Evrim Ağacı'na destek oldukları süre boyunca reklamsız deneyime erişmeyi sürdürebiliyorlar.

Patreon destekçilerimizin Patreon ile ilişkili e-posta hesapları, Evrim Ağacı'ndaki üyelik e-postaları ile birebir aynı olmalıdır. Patreon destekçilerimizin reklamsız deneyiminin devreye girmesi 24 saat alabilmektedir.

YouTube

YouTube destekçilerimizin hepsi otomatik olarak reklamsız deneyime şimdilik erişemiyorlar ve şu anda, YouTube üzerinden her destek seviyesine reklamsız deneyim ayrıcalığını sunamamaktayız. YouTube Destek Sistemi üzerinde sunulan farklı seviyelerin açıklamalarını okuyarak, hangi ayrıcalıklara erişebileceğinizi öğrenebilirsiniz.

Eğer seçtiğiniz seviye reklamsız deneyim ayrıcalığı sunuyorsa, destek olduktan sonra YouTube tarafından gösterilecek olan bağlantıdaki formu doldurarak reklamsız deneyime erişebilirsiniz. YouTube destekçilerimizin reklamsız deneyiminin devreye girmesi, formu doldurduktan sonra 24 saat alabilmektedir.

Diğer Platformlar

Bu 3 platform haricinde destek olan destekçilerimize ne yazık ki reklamsız deneyim ayrıcalığını sunamamaktayız. Destekleriniz sayesinde sistemlerimizi geliştirmeyi sürdürüyoruz ve umuyoruz bu ayrıcalıkları zamanla genişletebileceğiz.

Giriş yapmayı unutmayın!

Reklamsız deneyim için, maddi desteğiniz ile ilişkilendirilmiş olan Evrim Ağacı hesabınıza yapmanız gerekmektedir. Giriş yapmadığınız takdirde reklamları görmeye devam edeceksinizdir.

Destek Ol

Devamını Oku
Evrim Ağacı Uygulamasını
İndir
Chromium Tabanlı Mobil Tarayıcılar (Chrome, Edge, Brave vb.)
İlk birkaç girişinizde zaten tarayıcınız size uygulamamızı indirmeyi önerecek. Önerideki tuşa tıklayarak uygulamamızı kurabilirsiniz. Bu öneriyi, yukarıdaki videoda görebilirsiniz. Eğer bu öneri artık gözükmüyorsa, Ayarlar/Seçenekler (⋮) ikonuna tıklayıp, Uygulamayı Yükle seçeneğini kullanabilirsiniz.
Chromium Tabanlı Masaüstü Tarayıcılar (Chrome, Edge, Brave vb.)
Yeni uygulamamızı kurmak için tarayıcı çubuğundaki kurulum tuşuna tıklayın. "Yükle" (Install) tuşuna basarak kurulumu tamamlayın. Dilerseniz, Evrim Ağacı İleri Web Uygulaması'nı görev çubuğunuza sabitleyin. Uygulama logosuna sağ tıklayıp, "Görev Çubuğuna Sabitle" seçeneğine tıklayabilirsiniz. Eğer bu seçenek gözükmüyorsa, tarayıcının Ayarlar/Seçenekler (⋮) ikonuna tıklayıp, Uygulamayı Yükle seçeneğini kullanabilirsiniz.
Safari Mobil Uygulama
Sırasıyla Paylaş -> Ana Ekrana Ekle -> Ekle tuşlarına basarak yeni mobil uygulamamızı kurabilirsiniz. Bu basamakları görmek için yukarıdaki videoyu izleyebilirsiniz.

Daha fazla bilgi almak için tıklayın

Önizleme
Görseli Kaydet
Sıfırla
Vazgeç
Ara
Moderatöre Bildir

Raporlama sisteminin amacı, platformu uygunsuz biçimde kullananların önüne geçmektir. Lütfen bir içeriği, sadece düşük kaliteli olduğunu veya soruya cevap olmadığını düşündüğünüz raporlamayınız; bu raporlar kabul edilmeyecektir. Bunun yerine daha kaliteli cevapları kendiniz girmeye çalışın veya size sunulan (oylama gibi) diğer araçlar ile daha kaliteli cevaplara teşvik edin. Kalitesiz bulduğunuz içerikleri eleyebileceğiniz, kalitelileri daha ön plana çıkarabileceğiniz yeni araçlar geliştirmekteyiz.

Kural İhlali Seç
Öncül Ekle
Sonuç Ekle
Mantık Hatası Seç
Kural İhlali Seç
Soru Sor
Aşağıdaki "Soru" kutusunu sadece soru sormak için kullanınız. Bu kutuya soru formatında olmayan hiçbir cümle girmeyiniz. Sorunuzla ilgili ek bilgiler vermek isterseniz, "Açıklama" kısmına girebilirsiniz. Soru kısmının soru cümlesi haricindeki kullanımları sorunuzun silinmesine ve UP kaybetmenize neden olabilir.
Görsel Ekle
Kurallar
Platform Kuralları
Bu platform, aklınıza takılan soruları sorabilmeniz ve diğerlerinin sorularını yanıtlayabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Gerçekten soru sorun, imâdan ve yüklü sorulardan kaçının.
Sorularınızın amacı nesnel olarak gerçeği öğrenmek veya fikir almak olmalıdır. Şahsi kanaatinizle ilgili mesaj vermek için kullanmayın; yüklü soru sormayın.
2
Bilim kimliğinizi kullanın.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla sorular ve cevaplar, bilimsel perspektifi yansıtmalıdır. Geçerli bilimsel kaynaklarla doğrulanamayan bilgiler veya reklamlar silinebilir.
3
Düzgün ve insanca iletişim kurun.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Sahtebilimi desteklemek yasaktır.
Sahtebilim kategorisi altında konuyla ilgili sorular sorabilirsiniz; ancak bilimsel geçerliliği bulunmayan sahtebilim konularını destekleyen sorular veya cevaplar paylaşmayın.
5
Türkçeyi düzgün kullanın.
Şair olmanızı beklemiyoruz; ancak yazdığınız içeriğin anlaşılır olması ve temel düzeyde yazım ve dil bilgisi kurallarına uyması gerekmektedir.
Soru Ara
Aradığınız soruyu bulamadıysanız buraya tıklayarak sorabilirsiniz.
Alıntı Ekle
Eser Ekle
Kurallar
Platform Kuralları
Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Formu olabildiğince eksiksiz doldurun.
Girdiğiniz sözün/alıntının kaynağı ne kadar açıksa o kadar iyi. Açıklama kısmına kitabın sayfa sayısını veya filmin saat/dakika/saniye bilgisini girebilirsiniz.
2
Anonimden kaçının.
Bazı sözler/alıntılar anonim olabilir. Fakat sözün anonimliğini doğrulamaksızın, bilmediğiniz her söze/alıntıya anonim yazmayın. Bu tür girdiler silinebilir.
3
Kaynağı araştırın ve sorgulayın.
Sayısız söz/alıntı, gerçekte o sözü hiçbir zaman söylememiş/yazmamış kişilere, hatalı bir şekilde atfediliyor. Paylaşımınızın site geneline yayılabilmesi için kaliteli kaynaklar kullanın ve kaynaklarınızı sorgulayın.
4
Ofansif ve entelektüel düşünceden uzak sözler yasaktır.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
5
Sözlerinizi tırnak (") içine almayın.
Sistemimiz formatı otomatik olarak ayarlayacaktır.
Gönder
Tavsiye Et
Aşağıdaki kutuya, [ESER ADI] isimli [KİTABI/FİLMİ] neden tavsiye ettiğini girebilirsin. Ne kadar detaylı ve kapsamlı bir analiz yaparsan, bu eseri [OKUMAK/İZLEMEK] isteyenleri o kadar doğru ve fazla bilgilendirmiş olacaksın. Tavsiyenin sadece negatif içerikte olamayacağını, eğer bu sistemi kullanıyorsan tavsiye ettiğin içeriğin pozitif taraflarından bahsetmek zorunda olduğunu lütfen unutma. Yapıcı eleştiri hakkında daha fazla bilgi almak için burayı okuyabilirsin.
Kurallar
Platform Kuralları
Bu platform; okuduğunuz kitaplara, izlediğiniz filmlere/belgesellere veya takip ettiğiniz YouTube kanallarına yönelik tavsiylerinizi ve/veya yapıcı eleştirel fikirlerinizi girebilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Önceliğimiz pozitif tavsiyelerdir.
Bu platformu, beğenmediğiniz eserleri yermek için değil, beğendiğiniz eserleri başkalarına tanıtmak için kullanmaya öncelik veriniz. Sadece negatif girdileri olduğu tespit edilenler platformdan geçici veya kalıcı olarak engellenebilirler.
2
Tavsiyenizin içeriği sadece negatif olamaz.
Tavsiye yazdığınız eserleri olabildiğince objektif bir gözlükle anlatmanız beklenmektedir. Dolayısıyla bir eseri beğenmediyseniz bile, tavsiyenizde eserin pozitif taraflarından da bahsetmeniz gerekmektedir.
3
Negatif eleştiriler yapıcı olmak zorundadır.
Eğer tavsiyenizin ana tonu negatif olacaksa, tüm eleştirileriniz yapıcı nitelikte olmak zorundadır. Yapıcı bir tarafı olmayan veya tamamen yıkıcı içerikte olan eleştiriler silinebilir ve yazarlar geçici veya kalıcı olarak engellenebilirler.
4
Düzgün ve insanca iletişim kurun.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
5
Türkçeyi düzgün kullanın.
Şair olmanızı beklemiyoruz; ancak yazdığınız içeriğin anlaşılır olması ve temel düzeyde yazım ve dil bilgisi kurallarına uyması gerekmektedir.
Eser Ara
Aradığınız eseri bulamadıysanız buraya tıklayarak ekleyebilirsiniz.
Tür Ekle
Üst Takson Seç
Kurallar
Platform Kuralları
Bu platform, yaşamış ve yaşayan bütün türleri filogenetik olarak sınıflandırdığımız ve tanıttığımız Yaşam Ağacı projemize, henüz girilmemiş taksonları girebilmeniz için geliştirdiğimiz bir platformdur. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Takson adlarını doğru yazdığınızdan emin olun.
Taksonların sadece ilk harfleri büyük yazılmalıdır. Latince tür adlarında, cins adının ilk harfi büyük, diğer bütün harfler küçük olmalıdır (Örn: Canis lupus domesticus). Türkçe adlarda da sadece ilk harf büyük yazılmalıdır (Örn: Evcil köpek).
2
Taksonlar arası bağlantıları doğru girin.
Girdiğiniz taksonun üst taksonunu girmeniz zorunludur. Eğer üst takson yoksa, mümkün olduğunca öncelikle üst taksonları girmeye çalışın; sonrasında daha alt taksonları girin.
3
Birden fazla kaynaktan kontrol edin.
Mümkün olduğunca ezbere iş yapmayın, girdiğiniz taksonların isimlerinin birden fazla kaynaktan kontrol edin. Alternatif (sinonim) takson adlarını girmeyi unutmayın.
4
Tekrara düşmeyin.
Aynı taksonu birden fazla defa girmediğinizden emin olun. Otomatik tamamlama sistemimiz size bu konuda yardımcı olacaktır.
5
Mümkünse, takson tanıtım yazısı (Taksonomi yazısı) girin.
Bu araç sadece taksonları sisteme girmek için geliştirilmiştir. Dolayısıyla taksonlara ait minimal bilgiye yer vermektedir. Evrim Ağacı olarak amacımız, taksonlara dair detaylı girdilerle bu projeyi zenginleştirmektir. Girdiğiniz türü daha kapsamlı tanıtmak için Taksonomi yazısı girin.
Gönder
Tür Gözlemi Ekle
Tür Seç
Fotoğraf Ekle
Kurallar
Platform Kuralları
Bu platform, bizzat gözlediğiniz türlerin fotoğraflarını paylaşabilmeniz için geliştirilmiştir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Net ve anlaşılır görseller yükleyin.
Her zaman bir türü kusursuz netlikte fotoğraflamanız mümkün olmayabilir; ancak buraya yüklediğiniz fotoğraflardaki türlerin özellikle de vücut deseni gibi özelliklerinin rahatlıkla ayırt edilecek kadar net olması gerekmektedir.
2
Özgün olun, telif ihlali yapmayın.
Yüklediğiniz fotoğrafların telif hakları size ait olmalıdır. Başkası tarafından çekilen fotoğrafları yükleyemezsiniz. Wikimedia gibi açık kaynak organizasyonlarda yayınlanan telifsiz fotoğrafları yükleyebilirsiniz.
3
Paylaştığınız fotoğrafların telif hakkını isteyemezsiniz.
Yüklediğiniz fotoğraflar tamamen halka açık bir şekilde, sınırsız ve süresiz kullanım izniyle paylaşılacaktır. Bu fotoğraflar nedeniyle Evrim Ağacı’ndan telif veya ödeme talep etmeniz mümkün olmayacaktır. Kendi fotoğraflarınızı başka yerlerde istediğiniz gibi kullanabilirsiniz.
4
Etik kurallarına uyun.
Yüklediğiniz fotoğrafların uygunsuz olmadığından ve başkalarının haklarını ihlâl etmediğinden emin olun.
5
Takson teşhisini doğru yapın.
Yaptığınız gözlemler, spesifik taksonlarla ilişkilendirilmektedir. Takson teşhisini doğru yapmanız beklenmektedir. Taksonu bilemediğinizde, olabildiğince genel bir taksonla ilişkilendirin; örneğin türü bilmiyorsanız cins ile, cinsi bilmiyorsanız aile ile, aileyi bilmiyorsanız takım ile, vs.
Gönder
Tür Ara
Aradığınız türü bulamadıysanız buraya tıklayarak ekleyebilirsiniz.