Psikedelik İlaçlar Otistik İnsanların Ruh Sağlığını İyileştirebilir!

Derin bir bütünlük hissi, aşkınlık, tarif edilemezlik ve huşu duygularının yanı sıra zihinsel sağlıkta iyileşme... Bunlar, 233 kişinin LSD ve psilosibin gibi psikedelik ilaçlarla ilgili deneyimleriyle ilgili bir ankette yaşadıklarını söyledikleri hisler arasındaydı.^[2] Bu tür deneyimler istisnai değildi, ancak işin ilginç yanı tüm katılımcılar otistikti!

Ekim ayında Psychopharmacology'de yayımlanan araştırmanın sonuçları, psikedeliklerin bu maddelerle ilgili çalışmalarda tipik olarak gözden kaçan bir gruba fayda sağlayabileceğini öne sürüyor. Amerika Birleşik Devletleri'ndeki her 36 kişiden yaklaşık biri otizm teşhisi alıyor ve bu oran depresyon, anksiyete, madde kullanım bozuklukları ve obsesif kompulsif bozukluk dahil olmak üzere başka zihinsel rahatsızlıklardan çok daha yüksek bir oran.^[3]

Bazı çalışmalar psikedeliklerin otistik olmayan kişilerde bu gibi rahatsızlıklara yardımcı olabileceğini öne sürmüştür, ancak ABD'de psikedelik tedavi henüz onaylanmamıştır. Buna karşın otistik insanlarda sadece tek, küçük bir pilot çalışma yapılmıştır. Şimdiyse bu türden ilaçların vaatlerini ve risklerini otistik insanlar açısından test etmek için birden fazla küçük ölçekli çalışma başlatılıyor.

2018'de yayınlanan yakın tarihli bir deney, şiddetli sosyal kaygısı olan 12 otistik yetişkini iki gruba bölerek bir gruba MDMA (ekstazi) veya plasebo verirken her iki gruba da konuşma terapisi verilmesi üzerineydi. Yazarlar, MDMA verilen grubun semptomlarda en az 6 ay süren "hızlı ve kalıcı bir iyileşme" yaşadıklarını bildirdi.^[4]

Ancak Toronto Üniversitesi Bağımlılık ve Ruh Sağlığı Merkezi'nde psikiyatrist ve doktor olan Hsiang-Yuan Lin, daha büyük çalışmalara ihtiyaç olduğunu söylüyor, çünkü nörotipik bir beyindeki tedavi yanıtının otistik bir beyindeki ile aynı olacağını söyleyemeyiz. Lin ayrıca psikedeliklere verilen yanıtların otizm tanısı olan kişiler arasında da önemli ölçüde değişebileceğini ekliyor:

Bireysel farklılıklar her yerdedir, ancak otistik insanlarda yelpaze daha da geniştir.

Devam eden bir çalışma, beyindeki bu farklılıkları araştırmak için psikedelikleri kullanıyor. King's College London'da psikiyatrist ve sinirbilimci olan Gráinne McAlonan ve meslektaşları, 39 otistik ve 30 otistik olmayan yetişkinin düşük dozda psilosibin alacak veya almayacak şekilde gruplandırdı. Sonrasında katılımcılar beklenmedik bir sese verdikleri tepkiler gibi duyusal işleme testlerine tabi tutularak çalışma için veri toplandı. MR ve elektroensefalografi yöntemleri araştırmacıların ilacın neden olduğu biyolojik etkileri incelemelerine yardımcı olacak. McAlonan, amacın otistik insanların ruh sağlığı semptomları için psikedelik kullanıp kullanmayacakları hakkında sinirbilime dayalı bilgiler sunmak olduğunu söylüyor.^[5]

Başka araştırmacılar ise halihazırda psikedelik kullanan otistik kişilerin bildirdiklerinden yola çıkarak riskler ve faydalar hakkında kanıt toplamaya çalıştı. Nöroçeşitli bireyler için psikedelik hizmetler sunan bir site olan NDpsychedelic.com'un kurucusu Aaron Paul Orsini, çoğunluğu kurucu ortağı olduğu bir çevrimiçi topluluk aracılığıyla olmak üzere yaklaşık 8000 anekdot topladı.^[6]

Kendisi de otistik olan Orsini, durumun psikedeliklerin otistik insanlar için bazı "temel sorunları" çözebileceğini öne sürdüğünü söylüyor. Otistik insanların daha yüksek oranda karşılaştığı etiketleme ve ayrımcılık, otistik olmayan insanlar için tasarlanmış bir dünyada işlev görme zorluğu, uygun ruhsal sağlık desteği bulma gibi sorunlar ve bazı olası genetik etkileri düşününce hayatlarının ne kadar zorlaştığını görmek çok kolay.

Yakın zamanda yayınlanan ankette Orsini ve meslektaşları, katılımcıların %82'sinin psikolojik streste bir azalma yaşadığını söylediğini ve %78'inin en etkili psikedelik deneyimlerinin bir sonucu olarak daha az sosyal kaygı hissettiklerini söyledi. Ancak bazıları, psikedelik kullanmanın yoğun keder, korku, paranoya ve tecrit duygularına neden olduğunu söyledi. Orsini, bunun suçlusunun kontrolsüz bir ortam olduğundan şüpheleniyor:

Oldukça kötü geçen kontrollü bir kullanım hikayesi dinliyorsanız, hikâye genellikle şöyle bir şeyle başlar: Karanlık bir ara sokaktaydım ve daha önce hiç yapmadığım bir şeyi denemeye karar verdim...

Boston'daki bir klinik psikolog ve çalışmanın baş yazarı olan Jack Stroud, bununla birlikte kontrollü ortamlarda da olumsuz deneyimler yaşanabileceğini söylüyor:

Bazı insanların olumsuz deneyimleri olduğu inkâr edilemez bir gerçektir. Yine de bu, otistik yetişkinlerin psikedelik deneyimlerden önemli ölçüde yararlanabileceklerini öne süren ilk anket ve gelecekte kavram kanıtı denemelerinin yapılması gerektiğini gösteriyor.

Anket, empati ve bağlantı duygusunu destekleme yeteneğiyle bilinen MDMA'yı kapsamıyordu; ancak bu ilaç ekibin şu anda geliştirmekte olduğu bir takip çalışmasının odak noktası olacak. Avustralya'da klinik psikolog olan Gillinder Bedi ve meslektaşları, Ocak 2025'te sosyal kaygı için MDMA destekli terapinin farklı merkezlerden gerçekleştirilecek bir denemesi için yaklaşık 150 otistik genç yetişkinle çalışacak. Bedi, bu duyguların eksikliğinin ruh sağlığı için tedavi arayan otistik insanların %87'sini etkilediğini söylüyor.

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Neden Desteğe İhtiyacımız Var?

Aslında maddi destek istememizin nedeni çok basit: Çünkü Evrim Ağacı, bizim tek mesleğimiz, tek gelir kaynağımız. Birçoklarının aksine bizler, sosyal medyada gördüğünüz makale ve videolarımızı hobi olarak, mesleğimizden arta kalan zamanlarda yapmıyoruz. Dolayısıyla bu işi sürdürebilmek için gelir elde etmemiz gerekiyor.

Bunda elbette ki hiçbir sakınca yok; kimin, ne şartlar altında yayın yapmayı seçtiği büyük oranda bir tercih meselesi. Ne var ki biz, eğer ana mesleklerimizi icra edecek olursak (yani kendi mesleğimiz doğrultusunda bir iş sahibi olursak) Evrim Ağacı'na zaman ayıramayacağımızı, ayakta tutamayacağımızı biliyoruz. Çünkü az sonra detaylarını vereceğimiz üzere, Evrim Ağacı sosyal medyada denk geldiğiniz makale ve videolardan çok daha büyük, kapsamlı ve aşırı zaman alan bir bilim platformu projesi. Bu nedenle bizler, meslek olarak Evrim Ağacı'nı seçtik.

Eğer hem Evrim Ağacı'ndan hayatımızı idame ettirecek, mesleklerimizi bırakmayı en azından kısmen meşrulaştıracak ve mantıklı kılacak kadar bir gelir kaynağı elde edemezsek, mecburen Evrim Ağacı'nı bırakıp, kendi mesleklerimize döneceğiz. Ama bunu istemiyoruz ve bu nedenle didiniyoruz.

Destek Ol

Bu arada Lin ve Toronto'daki meslektaşları, tedaviye dirençli depresyondan muzdarip olan otistik yetişkinlerde psilosibin destekli tedavinin etkilerini test etmek için 20 katılımcıdan ilkini buldu. Lin, Orsini ve meslektaşları ayrıca aleksitimisi (duygu körlüğü) olan otistik erişkinlerde LSD mikro dozlamasının duyguları deneyimleme ve ifade etme güçlüğü üzerine etkisi hakkında bir çalışma başlatmayı umuyorlar.

Devam eden ve planlanan denemeler, katılımı zihinsel engeli olmayan otistik kişilerin üçte ikisiyle sınırlayacak. Anket çalışmasının ortak yazarı olan University College London'dan otizm araştırmacısı William Mandy, bilgilendirilmiş onam ihtiyacının bunun kilit bir nedeni olduğunu söylüyor:

İnsanlar gerçekten ne yapmayı kabul ettikleri konusunda iyi bir anlayışa sahip olmalılar. Psikedelik tedavilerin zihinsel engeli olmayan otistik insanlar için güvenli ve etkili olduğu kanıtlanırsa, araştırmacılar çalışma yelpazesini dikkatli bir şekilde genişletebilirler.

Mandy, bu alanın henüz emekleme aşamasında olmasına rağmen, şu ana kadarki sonuçların bize daha fazlasını yapmaya değer olduğunu söylediğini açıklıyor:

Daha fazla otistik insana daha iyi hissetme şansı vermek için adımlar atmalıyız.