Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat

Organ Nakli Araştırmalarında Neden Maymunlar Değil de Domuzlar Kullanılıyor?

Domuzlarla da Benzer Genlerimiz Olduğuna Göre, Domuzlardan mı Geliyoruz?

4 dakika
27,911
Organ Nakli Araştırmalarında Neden Maymunlar Değil de Domuzlar Kullanılıyor?
Gülümseyin, çekiyoruz!
Podcast
7:14
Su Erk
Seslendiren
24
  • İndir
  • Dış Sitelerde Paylaş
Tüm Reklamları Kapat

Evrim karşıtlarının sık başvurduğu yalanlardan ve kafa karıştırma taktiklerinden birisi, "Şempanzelerle genlerimiz %97 oranında benziyorsa, domuzlarla da %99 benziyor. Hatta o yüzden organ nakillerinde maymunlar değil, domuzlar kullanılıyor. O zaman domuzlardan mı geliyoruz?" gibi acayip acayip laflar uydurarak "duru suları bulandırmaktır". Bu sayı kimi zaman %90 olur, kimi zaman %95 olur. Kimi zaman domuz yerine muz gibi daha "absürt" sandıkları türler de söyleyebilirler. Bu tür sayı uydurmalar, konuyu anlamamaktan ve gen analiz metodolojisiyle ilgili en ufak bir fikre sahip olmadan, bilgi üretmeye çalışmaktan kaynaklanır. 

İlk olarak, domuzlarla hiçbir şekilde %90, %95, %99 gibi bir düzeyde aynı genomu paylaşmıyoruz. Yapılan çalışmalar, insanlarla domuzların genom bazındaki benzerliğinin %84 civarında olduğunu göstermektedir. %0.02-0.08 kadar ufacık bir farkın Dünya üzerindeki tüm insanlar arasındaki tüm fiziksel farklılıklara, %0.12'lik bir farkın bizden ayrı bir insan türü olan Neandertaller ile olan tüm farklara, %1.23'lük farkın insanlarla şempanzeler arasındaki tüm farklara sebep olduğu düşünülecek olursa, %16 gibi devasa bir farklılığın domuzlarla insanlar arasındaki farka tekabül etmesi oldukça mantıklıdır. Yani bir diğer memeli hayvan türü olan domuzlarla elbette akrabayız; ancak "şempanzelerden gelmediğimiz" gibi, domuzlardan da gelmiyoruz. Şempanzelerle akraba olduğumuz gibi, domuzlarla da akrabayız; ancak bu akrabalık şempanzelere göre çok ama çok daha uzak.

Ve evet: Her canlı türü ile (buna muz bitkisi de dahil) ortak ataları paylaştığımız gibi, domuzlarla da ortak ataları paylaşıyoruz. Ama şempanzelerle olan son ortak atamız 6 milyon yıl kadar önce yaşadı, domuzlarla olan son ortak atamız 94 milyon yıl kadar önce yaşadı, muzlarla olan son ortak atamız ise 1496 milyon yıl (1.5 milyar yıl) kadar önce yaşadı. Bu ortak ata ne kadar yaşlı ise, akrabalık ilişkimiz de o kadar zayıf.

Tüm Reklamları Kapat

Organ Nakillerinde Neden Domuzlar Kullanılıyor?

İnsanlar için organ nakline uygun bir insan-harici hayvan türü ararken bazı kriterlere başvururuz:

  1. Anatomi ve fizyoloji uyumu,
  2. Türler arası hastalık bulaşma ihtimalinin düşüklüğü (hatta mümkünse organ alınacak hayvanın insan hastalıklarına dirençli olması),
  3. Ucuz üretim, besleme, çoğaltma, bakım masrafları,
  4. Hızlı üreyebilir olması,
  5. İmmünolojik herhangi bir bariyer yaratmaması,
  6. Etik problemlerin düşüklüğü.

Bu kriterlerin hepsini insanlar için sağlayan, insanların kendisi haricinde hiçbir hayvan türü yoktur. Dolayısıyla buna en yakın olanları ararız. Neden domuzları kullandığımızı anlamak için, maymunları neden kullanmadığımızı anlamamız gerekiyor:

Neden Maymunlar Kullanılmıyor?

Elbette, insanların da bir üyesi olduğu maymunlar ve primatlar buna en uygun aday olacaktır. Anatomik ve fizyolojik olarak insana çok yakın birçok maymun türü bulunmaktadır.

Ancak iki büyük problem bulunmaktadır:

Tüm Reklamları Kapat

  1. Hastalık aktarımı: İnsanlarla diğer primatların genleri o kadar benzerdir ki, birçok hastalık insanlarla primatlar arasında geçiş yapabilir. Özellikle de herpes 8 gibi maymun virüsleri, insanları sadece birkaç günde öldürebilecek kadar güçlüdür.
  2. Etik Problemler: Maymunların bu tür süreçlerde kullanılmasına karşı katı etik kuralları vardır. Bilin bakalım neden: Çünkü tüm maymun türleri, diğer bütün hayvanlara nazaran insanlara çok daha yakın akrabadır ve insanların "kendinden olanı" korumak gibi bir güdüsü vardır.
  3. Maliyet: Primatların bakım masrafları son derece yüksek olabilmektedir. Hele ki organ nakli yapılabilecek düzeyde sağlıklı ve hijyenik yetiştirilebilmeleri için çok daha yüksek maddi harcamalar gerekmektedir.

Anlayacağınız vaziyet ilginçtir: Aslında bize genetik olarak en yakın türlerin organ nakli araştırmaları için en iyi adaylar olmasını bekleriz; ancak yukarıda saydığımız nedenlerle aday türler, bize yakın olmalıdır ama çok da yakın olmamalıdır.

Son Kez Soralım: Neden Domuzlar?

Tüm bu nedenlerle, primatların dışında kalan hayvanlara bakmaya karar veren uzmanlar, birçok diğer tür üzerinde çalışma yaptıktan sonra, nihayetinde domuzların en uygun aday olduğuna kanaat getirmişlerdir. Bunun birkaç nedeni var:

  1. Maliyet: Domuz bakımı çok kolaydır ve oldukça ucuzdur.
  2. Hızlı Üreme: Domuzlar tek seferde 10 civarında yavru verebilirler ve sadece 4 ay gebe kalırlar.
  3. Anatomik/Fizyolojik Benzerlik: Dışarıdan ve yüzeysel olarak bakıldığında insanlarla domuzlar arasında ilk etapta pek anatomik/fizyolojik benzerlik göremeyebilirsiniz; ancak iç organlar bakımından dikkate değer bir benzerlik vardır. Uzaktan olsa da, en nihayetinde domuzlar da akrabalarımızdır.
  4. Etik: İnsanlar domuzların öldürülmesini pek de umursamazlar. Aslına bakarsanız sadece ABD'de her yıl 90 milyon domuz öldürülüp yenmektedir.
  5. Tıbbi Geçmiş: Domuzlar başka araştırmalarda da çok yaygın olarak kullanıldıkları için, anatomi ve fizyolojilerine dair çok derin bilgilere sahibiz ve bu da, organ nakli gibi zorlu araştırmalarda ek bir araştırma basamağının ortadan kalkmasına neden oluyor.

Domuzlar organ nakli için kusursuz hayvanlar değiller. Örneğin kanlarının pıhtılaşmasını sağlayan yolaklar konusundaki farklılıklar, organ nakilleri konusunda büyük engellere neden olabiliyor. Benzer şekilde savunma sistemlerimiz arasındaki farklılıklar da çok büyük sorunlar yaratabiliyor. Ancak araştırmalar devam ettikçe, bu uzaktan kuzenlerimizi daha yakından tanıyoruz ve onların organlarını insanları yaşatmak için değiştirebiliyoruz. Özellikle de CRISPR-Cas9 teknolojisinin bu süreçte çok aktif bir rol oynaması bekleniyor.

Bu Makaleyi Alıntıla
Okundu Olarak İşaretle
130
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Tebrikler! 64
  • Merak Uyandırıcı! 35
  • Muhteşem! 30
  • Bilim Budur! 27
  • İnanılmaz 19
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 14
  • Umut Verici! 13
  • Güldürdü 7
  • Korkutucu! 3
  • Üzücü! 2
  • Grrr... *@$# 1
  • İğrenç! 1
Kaynaklar ve İleri Okuma
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 16/10/2024 03:46:55 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/2923

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Ağız
Genel Halk
Paleontoloji
Hafıza
Epistemoloji
Makroevrim
Ekoloji
Uluslararası Uzay İstasyonu
İnternet
Kanıt
Zihin
Akciğer
Bilim Tarihi
Nötron
Stres
Kontrol
Çocuk
Psikoloji
Sendrom
Mantık Hatası
Freud
Teleskop
Yeni Doğan
Eğitim
Diş Hekimliği
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Kafana takılan neler var?
Gündem
Bağlantı
Ekle
Soru Sor
Stiller
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Aklınızdan geçenlerin bu platformda bulunmuyor olabilecek kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Bu Makaleyi Alıntıla
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
Ç. M. Bakırcı. Organ Nakli Araştırmalarında Neden Maymunlar Değil de Domuzlar Kullanılıyor?. (6 Ekim 2019). Alındığı Tarih: 16 Ekim 2024. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/2923
Bakırcı, Ç. M. (2019, October 06). Organ Nakli Araştırmalarında Neden Maymunlar Değil de Domuzlar Kullanılıyor?. Evrim Ağacı. Retrieved October 16, 2024. from https://evrimagaci.org/s/2923
Ç. M. Bakırcı. “Organ Nakli Araştırmalarında Neden Maymunlar Değil de Domuzlar Kullanılıyor?.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, 06 Oct. 2019, https://evrimagaci.org/s/2923.
Bakırcı, Çağrı Mert. “Organ Nakli Araştırmalarında Neden Maymunlar Değil de Domuzlar Kullanılıyor?.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, October 06, 2019. https://evrimagaci.org/s/2923.
ve seni takip ediyor

Göster

Şifremi unuttum Üyelik Aktivasyonu

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close