Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Tüm Reklamları Kapat

Kitap Analizi: Evrimsel Tıbbın İlkeleri

Kitap Analizi: Evrimsel Tıbbın İlkeleri
9 dakika
4,640
Tüm Reklamları Kapat
Darwinci tıbba adanmış bir dizi kitap yayınlanmıştır, ancak bu kitap özel olarak tıp öğrencileri ve fakülteleri için bir ders kitabı olarak tasarlanmış ilk kitaptır ve bu ustaca başarılmıştır. Bu kitap açık bir ille yazılmış ve harika bir şekilde organize edilmiştir. - Science

Evrimsel Tıbbın İlkeleri, onlarca katkı sağlayan bilim insanı yanında Peter Gluckman, Alan Beedle ve Mark Hanson tarafından hazırlanan harika bir akademik kaynaktır. Akdeniz Üniversitesi Fen Fakültesi Biyoloji Bölümü'nden Prof. Dr. Battal Çıplak, Koç Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji Anabilim Dalı'ndan Prof. Dr. Oğuz Kerim Başkurt, Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesi Nöroloji Anabilim Dalı'ndan Prof. Dr. Hilmi Uysal'ın editörlüğünde Palme Yayıncılık tarafından 2012'de Türkçe'ye basılmıştır. Üstelik Türkçe kaynaklar arasında tek evrimsel tıp temelli akademik kitaptır. Kitabın 318 sayfası içerisinde toplamda 3 kısım ve 12 bölüm bulunmaktadır. Başlıca her bölüm bir akademisyen tarafından ele alınmıştır.

  • Kısım 1: Evrimsel Biyolojinin Esasları
  • Kısım 2: Evrimsel Perspektiften İnsan Hastalıklarının Anlaşılması
  • Kısım 3: Sağlık ve Hastalık İçin Evrimsel Çerçeve

Kitapta evrimsel tıp ağırlıklı olmak üzere evrimsel biyoloji, arkeoloji, paleobiyoloji, etoloji, popülasyon genetiği, biyokimya, psikiyatri gibi konular ele alınıyor. Bu yüzden özellikle tıp alanında çalışan her bireyin baş ucunda bulunması gerekiyor. Çünkü giderek güçlenen yeni bir bilim sahası olan evrimsel tıbbın, klinik araştırmalara ve tedavilere yön vereceği bir gerçektir. Özellikle mikrobiyoloji alanında ağırlıklı olarak işlenen evrimsel biyoloji, aslında diğer birçok tıp uzmanlığı ile de ilişkilidir. Zira dahili ve cerrahi branşlar:

Tüm Reklamları Kapat

  • vagus sinirinin aort altından aldığı fazladan yol,
  • abdominal aorttan çıkıp uzak bölgedeki testisleri besleyen damarlar (eskiden testisler karın bölgesinde konumlanırdı),
  • zor doğum eylemine neden olan dar pelvis,
  • bel ağrılarının kaynağı zayıf vertebra anatomisi,
  • yenidoğanların büyük beyinleri nedeniyle sahip oldukları fazla yağ dokusu,
  • atalarımızın mirası 20'lik molar dişler,
  • diğer memeliler gibi sentezlenemeyen esansiyel C vitamini ve
  • körelmiş apandis

gibi evrimsel değişimlerin çarpıcı örnekleri ile iç içedir.

Evrimsel tıp ile ilgili bir illlüstrasyon.
Evrimsel tıp ile ilgili bir illlüstrasyon.
Ask A Biologist

Hatta öyle ki vücudun savunma sisteminin ayrılmaz parçası MHC molekülünün cinsel seçilime katkı sağlayacak şekilde koku üretimine yardımcığı olduğuna yönelik spekülatif bulgular elde edilmiştir. İlaç metabolize etme yeteneğindeki değişkenlik, göç eden insanların karşılaştıkları yeni yiyecek kaynaklarına geçmişte verdikleri adaptasyon yanıtlarının bir yansıması olabilir. Bunun en güzel örneği insanda en fazla polimorfizm gösteren karaciğerdeki CYP2D6 enzimidir. Bu enzim tarafından metabolize olan ilaçların atılımı kişiden kişiye sıklıkla bu yüzden değişir.

Tüm Reklamları Kapat

Evrimsel biyoloji, ekolojik bilimlerle yakından ilişkili olduğu için, insan da diğer canlılar gibi yaşadığı çevreden bağımsız olarak düşünülemez. Evrimsel süreçte bütün canlılar, bulundukları çevre ile şekillenmişlerdir. Bu yüzden insan hastalıklarına yaklaşım açısından sayısız varyasyon içerisindeki milyarlarca yıllık seçilim göz ardı edilmemelidir.

Evrimsel biyoloji insan biyolojisinin entegre bir şekilde anlaşılmasında kritik önemdedir ve temel mekanizmaları ilişkilendirdiği tıp veya halk sağlığı profesyonellerince artar şekilde kabul görmektedir. Genomik, epigenetik, gelişim biyolojisi ve epidemiyoloji alanlarındaki gelişmeler, tıbbın tam potansiyeline ulaşması için evrimsel düşünceyle harmanlanmasının vazgeçilmez olduğunun giderek daha fazla farkedilmesini sağlamıştır. Bu kitap evrimsel biyoloji ilkelerini tıbbi bir perspektifte açıklayan ve tıp ve halk sağlığının evrimsel biyolojiden nasıl yararlanacağına odaklanan ilk entegre ve kapsamlı ders kitabıdır. Evrimsel bilimlerle formal olarak karşılaşmış olsun veya olmasın, geniş bir okuyucu kitlesince anlaşılabilir bir stilde yazılmıştır. - Arka kapak yazısı
Tanzanya'da Olduvai Gorge bölgesinde avlanan Homo ergaster (1.8 - 1.3 MYÖ) grubu.
Tanzanya'da Olduvai Gorge bölgesinde avlanan Homo ergaster (1.8 - 1.3 MYÖ) grubu.
Mauricio Anton (Paleosanatçı)

Laktoz İntoleransı Hastalık mı?

Kitapta evrimsel açıdan "Hastalık nedir?" sorusu çok güzel işleniyor. Hastalık, sendrom, bozukluk, varyasyon, bunlar tam olarak nasıl tanımlanır? Bu konuda Evrim Ağacı olarak bizim de ayrıntılı bir makalemiz var; ayrıca Evrenin Karanlığında Evrimin Işığı başlıklı kitabımızda da tamamen buna ve evrimsel tıbba ayrılmış bir bölüm bulabilirsiniz.

Örneğin, daha önceden ele aldığımız laktoz intoleransı bir "hastalık" mıdır? Yoksa laktoz toleransı, burada anlattığımız gibi Kuzey Avrupa ülkeleri gibi hayvancılıkla uğraşan ülkelerde yaşayan insanların geçirdiği evrimsel bir adaptasyon mudur? Çünkü birçok hayvanın sütü gibi inek sütü de disakkarit olan laktozca zengindir. İnsan sindirim kanalında şeker taşıyıcıları, bağırsak duvarından parçalanmamış laktozu geçiremezler böylece bakteriler tarafından fermente olur ve gastrointestinal (sindirim) sistemi şikayetleri görülür; ancak bebekler laktaz enzimleri sayesinde laktozu parçalayabilirler. Diğer yandan, özellikle Kuzey Avrupa ülkelerindeki gibi hayvancılık geçmişi olan popülasyonlarda laktaz geninin promotor bölgesinde oldukça yaygın bir mutasyon vardır. Bu mutasyon, sindirim kanalında ömür boyu laktaz salgılanmasını sağlar. Evrimsel açıdan laktozun sindirilememesi "normaldir" ve Dünya popülasyonunun %70'i ile paylaşmaktadır. Diğer yandan bebeklerdeki laktaz enzim eksikliği ise apayrı bir durumdur.

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Wallace ve Darwin'in fikirleri bazı yönleriyle farklıydı: Wallace çevresel değişim üzerine odaklanırken Darwin bireysel varyasyonların önemini kavramıştı; Wallace rekabeti türler arası, Darwin ise bireyler arası olarak ele almaktaydı. Bir sosyal eylemci olmanın yanında, Wallace bir spiritualist haline geldi ve evrenin insan ruhunun evrimini desteklemek için var olduğunu ileri süren bir teolojik görüş geliştirdi. İnsan ruhu, bilinçlilik ve organik maddenin yarattığı bir unsurdur ve bunlar da bazı görünmeyen, doğaüstü ruhların varlığını gerektirir. Kendi itibarini zedeleyen ve Darwin'i hayal kırıklığına uğratan bu görüşlerine rağmen Wallace bilimsel çevrelerde çok saygınlık kazandı (s. 25)

Ayrıca kitapta, filogenetik olarak insan anatomisi ve fizyolojisi diğer türler ile kıyaslanmakta ve ayrıntılı olarak incelenmektedir. Örneğin ahtapot ve kalamar gibi kafadan bacaklı canlılarda optik sinir retinayı arkadan innerve ettiği için memelilerdeki gibi kör nokta oluşmaz. Ayrıca insanlarda fotoreseptör hücreler merkezi sinir sisteminden farklılaşırken; kafadan bacaklılarda ve eklem bacaklılarda epidermisten farklılaşır. Bu da birçok açıdan su altında avantaj sağlar. Çünkü göz yapısı evrimsel tarih boyunca birden çok sayıda birbirinden bağımsız olarak evrimleşmiştir. Tek bir ortak atada evrimleşip, aktarılmamıştır.

Önemli isimler.
Önemli isimler.
Wikipedia

Kitap içerisinde evrimsel düşüncenin kökeni hakkında da güzel özetler bulunuyor. Evrimsel düşünceyi özetlerken Darwin'in üniversite hocası ve tam bir Lamarckçı olan Robert Grant (1793-1874), Darwin'in dedesi Erasmus Darwin (1731-1802), Carl Linnaeus (1707-1778), Georges-Louis Leclerc Comte de Buffon (1707-1788), Jean-Baptiste Lamarck (1744-1819), Georges Cuvier (1769-1832), Etienne Geoffroy Saint-Hilaire (1771-1844), Thomas Morgan (1866-1945), Thomas Huxley (1825-1895), Joseph Dalton Hooker (1817-1911) ve Charles Lyell (1797-1875) gibi önemli isimlerden de bahsediliyor.

Evrimsel Tıbbın Temel İlkeleri

Evrimsel Tıbbın Temel İlkeleri'nin 259. sayfasında şöyle anlatılıyor:

  1. Bireyden bireye değişen olgun fenotip, genomik ve non-genomik kalıtım ile gelişimsel çevrenin ortak sonucudur. Yaşanan çevrenin etkileri tarafından şekillenir.
  2. Bir tür olarak özgün soy hattımızın ve gelişimimizin tarihi, hastalıklara karşı yatkınlığımızı etkiler.
  3. Seçilim, uyum gücünü en yüksek düzeye çıkarmaya çalışır; sağlık ve yaşam süresini değil.
  4. İnsanlar şimdi, modern insan fenotipini etkileyen seçilim süreçlerinin pek çoğunun işlediği koşullardan çok farklı şekillerde ve çevrelerde yaşamaktadırlar.
  5. Çevresel yenilik varlığında, evrimsel süreçler (hız, evrimsel ham madde veya seçilim yönü, ya da esnekliği kapsamı) üzerindeki kısıtlamalar sağlığın bozulmasına neden olabilir.
  6. Normallik, anormallik ve hastalık tanımları mutlak değildir. Çevresel şartlara ve fenotipteki bireysel farklılıklara göre değişebilir.
  7. Evrimsel tıbbın uygulamalarında teleolojiden uzak durmak esastır. Evrimin önceden belirlenmiş bir planı, amacı ve tasarımı yoktur.

Kistik Fibrozis

Evrimsel açıdan bakıldığında, bir hipoteze göre, hastalık kataloğumuzda hakkında daha fazla bilgi bulabileceğiniz kistik fibrozis (CFTR) geninde heterozigot mutasyon olan bireylerde tüberküloz (verem) sıklığının düşük olduğu saptanmıştır. Gerçekten, kistik fibrozis hastalarındaki düşük arilsülfataz aktivitesi, Mycobacterium tuberculosis arilsülfataz aktivitesine sahip olmadığından ve sülfatı kendisi metabolize edemediğinden, bu bakterinin çoğalmasını inhibe edebilir. Bu yüzden de doğal seçilim sürecinde elenmemiş ve günümüze kadar genini korumuş olabilir. Elbette kistik fibrozis, CFTR dışında birçok gen ile ilişkilendirilmiştir. Ancak CFTR geni doğrudan etkilediği için burada konu edinmiştir.

Kistik fibrozis gibi monogenik hastalıklar nadir olma eğiliminde olmalarına karşın, seçilimden sorumlu mekanizma zararlı allelerin tümünü popülasyondan eleyememiştir. Yeniden mutasyon, üreme yaşı sonrasına ertelenmiş başlangıç ve heterozigot avantajı bu mekanizmaların başlıcalarıdır. Fakat tip 2 diyabet gibi yaygın hastalıklara genetik yatkınlık, çevresel ve gelişimler faktörlerle birlikte her biri küçük etkilere sahip, riske katkı sağlayan birçok allelin birlikte etkilerinden kaynaklandığı için hastalığı belirleyen tek bir gen yoktur. Her ne kadar insanlarda bireyler arası varyasyon, "normal" bireyin olmadığını gösterecek ölçüde geniş olsa da, genetik hastalıklar söz konusu canlının bulunduğu çevrede dezavantajlı olan varyasyondan kaynaklanır.

Tüm Reklamları Kapat

Tanzanya'da ilkin modern insanların (Homo sapiens) kurumuş Eyasi Gölü'ndeki buffalo (Syncerus caffer) avı.
Tanzanya'da ilkin modern insanların (Homo sapiens) kurumuş Eyasi Gölü'ndeki buffalo (Syncerus caffer) avı.
Mauricio Anton (Paleosanatçı)

İnsanın Son 10.000 Yıldaki Evrimine Örnekler

Son 10.000 yıl içinde pozitif seçilim baskısı altında olan insan genlerinden örnekler:

  • Karbonhidrat metabolizması (Seçici baskı: Besin) - LCT (laktoz met.) ve MAN2A1 (mannoz met.) genleri
  • Yağ asidi metabolizması (Seçici baskı: Besin) - SLC25A20 (yağ asidi oks.) geni
  • Pigmentasyon (Seçici Baskı: UV maruziyet) - OCA2, SLC24A5, SLC45A2 ve KITLG (melanosit/melanin met.) genleri
  • İlaç metabolizması (Seçici baskı: Ksenobiyotikler) - ADH ve CYP450 genleri
  • Doğurganlık (Seçici Baskı: Çiftleşme rekabeti) - SPAG4 (sperm motilitesi) ve RSBN1 (sperm protein yapısı) genleri
  • Beyin işlevi (Seçici Baskı: Sosyal davranışlar) - SV2B, DAB1, STX1A ve PDYN genleri

Çevresel Faktörler Hastalık Riskini Nasıl Arttırır?

Kitapta sorulan bir diğer güzel soru ise çevresel faktörlerdeki değişimin hastalık riskini nasıl arttırdığıdır. Yaşam tarzı değişikliklerinin, tip 2 diyabet, obezite ve metabolik sendrom gibi sağlık sorunları ile ilişkilendirilmiştir. Genel kanı, bu sendromların insanın metabolik homeostazını sağlayan kapasitesi ile modern enerji ve beslenmelerine ilişkin çevresel faktörler arasındaki uyumsuzluktan kaynaklandığı yönündedir.

Bu uyumsuzluğun nasıl ortaya çıktığını açıklayan iki temel hipotez vardır. Birincisi, günümüz çevresinin yeni olması nedeniyle genotipimiz henüz buna uyum sağlayacak tarzda bir seçilim geçirmemiştir; aksine genomumuz Paleolitik ortama göre seçilime uğramış ve uyum sağlamıştır. Fakat buna bağlı ikincil sorunlar akla gelmektedir. Genotipimiz, kıtlık gibi darboğazlarda hayatta kalabildiği için mi seçilmiştir ve obezite ve onunla ilişkili sonuçlar bu seçilimin kötü sonuçları mıdır? Yoksa obezite ve metabolik hastalıklar, çevresel faktörlerdeki değişim hızının organizmanın fizyolojisini ortama uyumlu hale getiren seçilim kapasitesini aşması sonucunda ortaya çıkan uyumsuzluğun sonucu olarak mı gelişmişlerdir? Özetle seçilim sürecinin kısa süredeki uyumsuzluğu mu yoksa genetik sürüklenme nedenli bir sonuç mu? Obezite ve/veya diyabet ile ilişkili aday genler VNTR, PPAR (gama), CAPN10 ve FTO'dur.

Bu Makaleyi Alıntıla
Okundu Olarak İşaretle
34
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Tebrikler! 8
  • Bilim Budur! 4
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 4
  • Muhteşem! 3
  • Merak Uyandırıcı! 3
  • İnanılmaz 1
  • Umut Verici! 1
  • Korkutucu! 1
  • Güldürdü 0
  • Üzücü! 0
  • Grrr... *@$# 0
  • İğrenç! 0
Kaynaklar ve İleri Okuma
  • Peter Gluckman, Alan Beedle & Mark Hanson, et al. (2012). Evrimsel Tıbbın İlkeleri. ISBN: 9786053550518. Yayınevi: Palme Yayıncılık.
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 04/10/2023 23:15:35 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/8259

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Tüm Reklamları Kapat
Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Sıcak
Hastalık Yayılımı
Bilişsel
Uydu
Mers
Köpekler
Önyargı
Coğrafya
Müzik
Kadın Sağlığı
Çiçek
Semptom
Radyo
Taklit
Canlılık Ve Cansızlık Arasındaki Farklar
Enfeksiyon
Teyit
Kişilik
Bilim Tarihi
Albert Einstein
Aşı
Gen
Biyoçeşitlilik
Optik
Evrim Ağacı Duyurusu
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Kafana takılan neler var?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Ekle
Soru Sor
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Evrim Ağacı'na Destek Ol
Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katmak için hemen buraya tıklayın.
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
EA Akademi
Evrim Ağacı Akademi (ya da kısaca EA Akademi), 2010 yılından beri ürettiğimiz makalelerden oluşan ve kendi kendinizi bilimin çeşitli dallarında eğitebileceğiniz bir çevirim içi eğitim girişimi! Evrim Ağacı Akademi'yi buraya tıklayarak görebilirsiniz. Daha fazla bilgi için buraya tıklayın.
Etkinlik & İlan
Bilim ile ilgili bir etkinlik mi düzenliyorsunuz? Yoksa bilim insanlarını veya bilimseverleri ilgilendiren bir iş, staj, çalıştay, makale çağrısı vb. bir duyurunuz mu var? Etkinlik & İlan Platformumuzda paylaşın, milyonlarca bilimsevere ulaşsın.
Youtube
Antarktika'daki Canlıların Kaçamadığı Ölümcül Buz Büyüsü!
Antarktika'daki Canlıların Kaçamadığı Ölümcül Buz Büyüsü!
Fukushima'nın Radyoaktif Suları Okyanusa Boşaltılınca Ne Olacak?
Fukushima'nın Radyoaktif Suları Okyanusa Boşaltılınca Ne Olacak?
Bu Lamba Sizi Hackerlardan Nasıl Koruyor?
Bu Lamba Sizi Hackerlardan Nasıl Koruyor?
Sizin Kulağınız Bu Tuhaf Şeylerin Kaçını Yapabiliyor?
Sizin Kulağınız Bu Tuhaf Şeylerin Kaçını Yapabiliyor?
Kırık Kalp Sendromu: Aşk Acısı Sizi Öldürebilir mi?
Kırık Kalp Sendromu: Aşk Acısı Sizi Öldürebilir mi?
Podcast
Evrim Ağacı'nın birçok içeriğinin profesyonel ses sanatçıları tarafından seslendirildiğini biliyor muydunuz? Bunların hepsini Podcast Platformumuzda dinleyebilirsiniz. Ayrıca Spotify, iTunes, Google Podcast ve YouTube bağlantılarını da bir arada bulabilirsiniz.
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Bu Makaleyi Alıntıla
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
P. Türkoğlu. Kitap Analizi: Evrimsel Tıbbın İlkeleri. (11 Şubat 2020). Alındığı Tarih: 4 Ekim 2023. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/8259
Türkoğlu, P. (2020, February 11). Kitap Analizi: Evrimsel Tıbbın İlkeleri. Evrim Ağacı. Retrieved October 04, 2023. from https://evrimagaci.org/s/8259
P. Türkoğlu. “Kitap Analizi: Evrimsel Tıbbın İlkeleri.” Edited by Pedram Türkoğlu. Evrim Ağacı, 11 Feb. 2020, https://evrimagaci.org/s/8259.
Türkoğlu, Pedram. “Kitap Analizi: Evrimsel Tıbbın İlkeleri.” Edited by Pedram Türkoğlu. Evrim Ağacı, February 11, 2020. https://evrimagaci.org/s/8259.
Geri Bildirim Gönder
ve seni takip ediyor
Evrim Ağacı Uygulamasını
İndir
Chromium Tabanlı Mobil Tarayıcılar (Chrome, Edge, Brave vb.)
İlk birkaç girişinizde zaten tarayıcınız size uygulamamızı indirmeyi önerecek. Önerideki tuşa tıklayarak uygulamamızı kurabilirsiniz. Bu öneriyi, yukarıdaki videoda görebilirsiniz. Eğer bu öneri artık gözükmüyorsa, Ayarlar/Seçenekler (⋮) ikonuna tıklayıp, Uygulamayı Yükle seçeneğini kullanabilirsiniz.
Chromium Tabanlı Masaüstü Tarayıcılar (Chrome, Edge, Brave vb.)
Yeni uygulamamızı kurmak için tarayıcı çubuğundaki kurulum tuşuna tıklayın. "Yükle" (Install) tuşuna basarak kurulumu tamamlayın. Dilerseniz, Evrim Ağacı İleri Web Uygulaması'nı görev çubuğunuza sabitleyin. Uygulama logosuna sağ tıklayıp, "Görev Çubuğuna Sabitle" seçeneğine tıklayabilirsiniz. Eğer bu seçenek gözükmüyorsa, tarayıcının Ayarlar/Seçenekler (⋮) ikonuna tıklayıp, Uygulamayı Yükle seçeneğini kullanabilirsiniz.
Safari Mobil Uygulama
Sırasıyla Paylaş -> Ana Ekrana Ekle -> Ekle tuşlarına basarak yeni mobil uygulamamızı kurabilirsiniz. Bu basamakları görmek için yukarıdaki videoyu izleyebilirsiniz.

Daha fazla bilgi almak için tıklayın

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close