Laktoz İntoleransı (Süt Şekeri Hassasiyeti) Nedir?
- Özgün
- Tıp
- Beslenme Bilimi
Şarküteri ürünleri, özellikle de süt ve peynir, insanların günlük öğünlerinin büyük bir bölümünü oluşturmaktadır. Özellikle bu besinlerin kalsiyum kaynağı oluşu, erken yaşlardan itibaren beslenmemizde önemli bir yere sahip olmasını sağlamaktadır.
İçerdiği yüksek mineral ve protein içeriğine ek olarak sütün önemli bir bölümünü süt şekeri yani laktoz oluşturur. Laktoz, kimyasal yapı olarak glikoz ve galaktozun birleşmesinden oluşur ve neredeyse bütün memelilerin sütünde bulunan bir karbonhidrat türüdür.
Sindirim açısından laktoz, ince bağırsakta bulunan laktaz enzimi tarafından glikoz ve galaktoza geri parçalanır ve bu enzim yeterince üretilmediğinde laktozun sindirimi sağlanamaz ve oluşan bu duruma laktoz intoleransı (hassasiyeti) adı verilir. Aslında ilk etapta sanılandan daha yaygın olan laktoz intoleransı, Dünya Sağlık Örgütü (WHO) verilerine göre dünyanın %65'inde görülmektedir!
Laktoz tüketiminden 30 dakika 2 saat içerisinde kendini gösteren mide bulantısı, gaz, karın ağrısı, mide spazmı, şişkinlik ve ishal semptomları ile kendini gösteren laktoz intoleransı genellikle çocukluk sonu ile gençlik başlangıcı dönemlerinde yani 20'li yaşlarda ortaya çıkar. Bu hassasiyetin 3 sebebi olabilir.
- Doğuştan: Laktaz üretimi için gerekli olan LAC geni bazı kişilerde bulunmaması doğuştan laktoz hassasiyetine sebebiyet vermektedir ama bu durum çok nadir görülen bir durumdur.
- Hastalık: Bağırsakların düzgün çalışmasını etkileyen bazı hastalıklar (örneğin: çölyak hastalığı) laktoz intoleransını tetikleyebilir.
- Yaş: Laktaz üretiminin azalmasında en yaygın görülen sebep yaştır. Bu da yetişkinlerin neden daha çok etkilendiğini açıklamaktadır.
Laktoz intoleransının tanısı için 2 test türü uygulanmaktadır. Bu testler ve uygulamaları şu şekildedir;
- Laktoz Tolerans Testi: Kişiye laktoz içeren bir sıvı (genellikle inek sütü) içirilip ardından 2 saatte bir olmak üzere kan şekeri ölçümü yapılır. Kan şekerinin yükselmesi, kanda glikoz seviyesinin arttığı yani laktozun yapıtaşlarına sindirebildiğini gösterir. Bu durumda laktoz intoleransı olarak tahmin edilen semptomlar başka bir bağırsak hastalığının göstergesi olabilir.
- Hidrojen Nefes Testi: Kişiye laktoz içerikli bir sıvı içirilip nefesindeki hidrojen seviyesi ölçülür. Nefesteki hidrojen oranının artması laktoz intoleransına işarettir.
Kişinin laktoz intoleransı olması yaşam kalitesi bir miktar düşürse de durum hakkındaki bilginin artması sayesinde tamamen çok fazla etkilenmeden yaşanabilmektedir. Çoğu şarküteri markasının üretmeye başladığı laktozsuz süt, yoğurt ve peynirler sayesinde laktoz intoleransı olan bireyler de şarküteri ürünlerinden kopmadan hayatını sürdürebilmektedir.
Henüz tedavi edici bir ilaç olmasa da, laktaz enzimi içeren bazı haplar sayesinde semptomların yaşanmasını engellemektedirler. Laktoz intoleransı sebebiyle süt ve süt ürünlerinin tamamen kesilmesi de çözümlerden biri olsa da bu konuda dikkat edilmesi nokta kalsiyum ve D vitamini içeren besin miktarının arttırılması gerektiğidir.
Son olarak bazı ilaçlarda, özellikle de efervesan (yani suda çözünebilen) tablet ilaçlarda bütünlüğü korumak adına laktoz kullanılmaktadır. Bu sebeple laktoz intoleransı olan kişiler için alınacak ilaçların içeriğine bakmak önemli olacaktır. İlaç direkt olarak laktoz içermese bile kullanılan bazı maddeler laktoz gibi davranarak semptomların gösterilmesine sebebiyet vermektedir. Hatta ameliyat sebebi ile alınan anestezilerde laktoz intoleransı bu nedenle önem verilen bir noktadır.
Evrim Ağacı'nda tek bir hedefimiz var: Bilimsel gerçekleri en doğru, tarafsız ve kolay anlaşılır şekilde Türkiye'ye ulaştırmak. Ancak tahmin edebileceğiniz Türkiye'de bilim anlatmak hiç kolay bir iş değil; hele ki bir yandan ekonomik bir hayatta kalma mücadelesi verirken...
O nedenle sizin desteklerinize ihtiyacımız var. Eğer yazılarımızı okuyanların %1'i bize bütçesinin elverdiği kadar destek olmayı seçseydi, bir daha tek bir reklam göstermeden Evrim Ağacı'nın bütün bilim iletişimi faaliyetlerini sürdürebilirdik. Bir düşünün: sadece %1'i...
O %1'i inşa etmemize yardım eder misiniz? Evrim Ağacı Premium üyesi olarak, ekibimizin size ve Türkiye'ye bilimi daha etkili ve profesyonel bir şekilde ulaştırmamızı mümkün kılmış olacaksınız. Ayrıca size olan minnetimizin bir ifadesi olarak, çok sayıda ayrıcalığa erişim sağlayacaksınız.
Makalelerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!
Bu makalemizle ilgili merak ettiğin bir şey mi var? Buraya tıklayarak sorabilirsin.
Soru & Cevap Platformuna Git-
19
-
9
-
7
-
5
-
4
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
- Mayo Clinic. Lactose Intolerance. (28 Kasım 2019). Alındığı Tarih: 28 Kasım 2019. Alındığı Yer: Mayo Clinic | Arşiv Bağlantısı
- NIH. Lactose Intolerance. (28 Kasım 2019). Alındığı Tarih: 28 Kasım 2019. Alındığı Yer: NIH | Arşiv Bağlantısı
- N. Silanikove, et al. (2019). The Interrelationships Between Lactose Intolerance And The Modern Dairy Industry: Global Perspectives In Evolutional And Historical Backgrounds. Nutrients, sf: 7312-7331. | Arşiv Bağlantısı
Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?
Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:
kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci
Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 22/02/2025 18:21:15 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/8076
İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.
