Şişelenmiş Sularda Beklenenden 10 Kat Fazla Nanoplastik Bulunuyor!

Dünya'nın her yerinde ortaya çıkan, mikroplastik olarak bilinen küçük plastik parçacıkları konusunda giderek artan bir endişe var. Mikroplastikler sadece toprakta değil, aynı zamanda yiyeceklerde ve içme suyunda da bulunuyor. Hatta ve hatta artık canlı vücudunda bile gözleniyorlar!

Dahası, mikroplastiklerden bile daha küçük bir plastik boyutu var: Nanoplastikler. Bunlar, mikroplastiklerin daha da fazla parçalanmasıyla oluşan minik parçacıklar. Bilim insanları, son teknoloji gelişmelerden yararlanarak şişelenmiş suda bu mikroskobik parçacıkları inceleyebildiler. Tek bir litre suda yaklaşık 240.000 plastik parçacık buldular; ki bu beklenen miktarın on katından fazlaydı!

Daha da kötüsü, mikroplastiklerin aksine nanoplastikler son derece küçük boyutları nedeniyle bağırsaklar ve akciğerler yoluyla direkt olarak kan dolaşımına karışabilir. Kan dolaşımına girdikten sonra kalp ve beyin de dahil olmak üzere çeşitli organlara rahatlıkla gidebilirler.

Her yıl, yaklaşık 400 milyon ton plastik üretiyoruz. Bunların 30 milyon tondan fazlası suya veya karaya karışıyor. Plastikler zararsız maddelere dönüşmüyor; sadece aynı zararlı maddelerin daha küçük parçalarına bölünmeye devam ediyorlar. Bu parçaların ne kadar küçülebileceğinin ise bir sınırı yok.

Mikroplastikler 5 milimetreye kadar olanlardan 1 mikrometreye kadar olan plastik parçalarına denir, ki bu boyutlar gerçekten çok küçüktür. Nanoplastiklerse bundan bile daha küçüktür, bir metrenin milyarda biri (1 mikrometrenin altında) olarak ölçülürler.

Şişelenmiş sulardaki plastik içeriği, 2018'de yapılan bir çalışmada çok sayıda mikroplastik bulunmasının ardından büyük bir sorun haline gelmişti. Bilim insanları sayamayacakları kadar çok minik plastik olduğunu düşünüyorlardı, ancak doğal olarak 1 mikrometreden daha küçük bir şeyin miktarını ölçmekte zorluk çekiyorlardı.

Çalışmanın baş yazarı Naixin Qian, daha önceki çalışmalarda ne kadar küçük plastik bulunduğunun tahmin edilebildiğini ancak tek tek parçaları göremediklerini veya bunların plastik mi yoksa başka bir şey mi olduğunu kesin olarak söyleyemediklerini belirtti. Ekipler, çalışmalarında küçük plastikleri tanımlamak için özel bir mikroskop tekniği (uyarılmış Raman saçılma mikroskobu) kullandılar. Ekip, ABD'deki üç popüler şişelenmiş su markasına baktı ve her litrede 110.000 ila 370.000 parçacık buldu, bunların çoğu nanoplastikti.

Araştırmacılar ayrıca bunların ne tür plastikler olduğunu da inceledi. Yaygın bir tür, birçok su şişesinin yapıldığı plastik türü olan Polietilen tereftalat'tı (PET). Ancak, muhtemelen suyun tüketime uygun hale getirilmesinde kullanılan filtrelerden gelen poliamid gibi başka türler de vardı. Rahatsız edici bir şekilde, araştırmacılar belirttikleri bu belirli plastik türlerinin suda bulunan parçacıkların sadece küçük bir parçası (yaklaşık %10'u) olduğunu belirttiler. Ekip kalan parçacıkların bileşiminden emin değil.

Eğer bu parçacıkların hepsi nanoplastikse miktarları litre başına onlarca milyona kadar çıkabilir. Ancak, bu parçacıklar plastik dışı maddeler de dahil olmak üzere neredeyse her şey olabilir ve yazarlar, görünüşte basit bir yudum suyun içindeki karmaşık parçacık bileşimlerini göstermeye çalıştıklarını söylüyor.

Araştırmacılar şimdi de musluk suyu, Antarktika'daki kar ve hatta insan dokuları gibi muhtemelen nanoplastik barındıran diğer ortamları inceleyerek bu küçük plastiklerin bizi ve çevremizi nasıl etkilediğini anlamaya çalışıyor.