PLASENTA

Plasenta anne ile fetus arasında madde alışverişini sağlayan bir organdır ve halk arasında ''son'' olarak da adlandırılır.

Plasentanın Oluşumu ve Gelişimi

İmplantasyon yani yerleşmeden 12 gün sonra trofoblastik dokudan desidua içine doğru koryonik villuslar adı verilen ipliksi yapılar oluşur. Başta koryonik villuslar tüm blastokisti çevreler. Fakat daha sonra koryonik villusların desidua bazalis ile temas eden kısmı plasentayı oluşturmak üzere gelişirken, desidua kapsüllaris ile temas eden kısmı atrofiye uğrar. Villuslar desidua tabakası ile birleşerek kotiledon denen plasenta loblarını oluşturur. Kotiledonlar da birleşerek plasentayı meydana getirir

Plasentanın Yapısı

Gebeliğin 4.ayında maksimum kalınlığa erişip olgunlaşan plasenta kırmızı, etli, yuvarlak disk şeklinde, yaklaşık 15-20 cm çapında, 3 cm kalınlığında bir organdır ve 400-500 g ağırlığında veya zamanında doğan çocuğun 1/6'i kadardır.

Plasentanın maternal ve fetal olarak iki yüzü vardır. Maternal yüz, kırmızı ve pürtüklüdür. Plasentanın desidua bazalise yapışan yüzüdür. Üzerinde sayıları 15-20 kadar kotiledonlar bulunur. Göbek kordonundan gelen kan kotiledonlara ve buradaki villuslara yayılır. Villuslar anne kanı içinde yüzerler. Fetal yüz, plasentanın fetusa bakan bölümüdür. Parlak, grimsi ve kaygandır. Fetal yüz dışta koryon, içte amnion zarı ile kaplıdır. Kordon plasentaya bu yüzden ve ortadan girer. Kordonun içindeki damarlar zarların altından villuslara uzanır.

Plasentanın Fonksiyonları

Maternal ve fetal kan akımı sayesinde difüzyon yoluyla anneden fetusa oksijen, fetustan anneye karbondioksit geçişini sağlayarak solunum fonksiyonunu yerine getirir.

Fetusun metabolizma atıklarını anne kanına taşıyıp annenin böbrekleri aracılığıyla dışarı atılmasını sağlayarak boşaltım fonksiyonunu yerine getirir. Ancak plasentanın boşaltım fonksiyonu ile alakalı hala yeterli bilgi yoktur.

Glikoz, protein, su, mineral ve elektrolitleri anneden fetusa taşıyarak beslenme fonksiyonunu yerine getirir.

Gebeliğin devamı ve anne organizmasındaki gebelik değişiklikleri için gerekli olan hormon ve enzimleri üreterek endokrin fonksiyonunu yerine getirir. Plasenta ürettiği hormonlarla hipotalamus, hipofiz ve gonad ünitesini devre dışı bırakarak gebeliğin gidişatını kendisi kontrol eder. Ancak plasenta tek başına bir endokrin organı olmadığından anneden ve fetustan gelen stimülan (uyarıcı) maddeler sayesinde bu görevini yerine getirir.

Plasenta Hormonları

Human Koryonik Somatomammotropin (HCS): Plasental laktojenik hormon yani HPL olarak da adlandırılır. Bu hormon annenin yağ metabolizmasına etki ederek yağların enerji kaynağı olarak kullanılmasını sağlar. Protein metabolizmasına etki ederek annenin proteinlerinin kullanımını sınırlandırır ve böylece fetusun aminoasitlerden yararlanmasını sağlar. Karbonhidrat metabolizmasına etki ederek annenin glikoz dengesini sağlar. Süt bezlerini laktasyona hazırlar.

Human Koryonik Gonadotropin (HCG): Korpus luteumun gerilmesini önleyerek, protesteron salınımını artırır ve gebeliğin devamını sağlar. Bu nedenle erken gebelikte HCG hormon sentezi gebeliğin devamı ve düşük riskinin ortadan kalkması için önemlidir. Gebeliğin devamında plasenta gelişimini tamamlayıp korpus luteumun görevini üstlenince HCG önemini yitirir.

Östrojen: Uterusun kan dolaşımını ve büyümesini stimüle eder.

Progesteron: Düz kasları gevşetir.

Adrenokortikoidler: Fetal matürasyonu (gelişim) sağlar