REFLEKS OLUŞUMU

Bir uyartıya isteğimiz dışında kendiliğinden cevap vermeye refleks denir. Refleksin oluşmasında reseptörler uyarılır ve effektörlerde (kas,bez) istem dışı hareket oluşur.

Bir refleks arkının oluşmasında bir reseptör organ, bir afferent nöron, bir merkez (beyin ve omurilikte), bir efferent nöron, bir effektör organ (kalp ve düz kas, iskelet vb.) yer alır. Refleks arkı refleksin meydana geldiği anatomik yapıdır.

Refleksler medulla spinalis ve beyin kökü yoluyla meydana gelir ancak çoğunu beyin korteksi kontrol eder.

Refleksler gelişimine göre (kalıtsal ve kazanılmış), tepki organına göre (somatik ve visseral), refleks organının kompleksliğine göre (monosinaptik, polisinaptik) ve yürütücü yapıya göre (spiral-kas, kranial-kornea,timpanik) sınıflandırılır.

Klinik açıdan önemli bazı refleksler şunlardır;

Patella Refleksi: Bir refleks çekici ile patella tendonuna hafifçe vurularak uygulanır. Bu işlem dört başlı uyluk kasını gererek dinamik gerilme refleksini başlatır ve alt bacağın ileri doğru fırlamasına neden olur. Bu ve buna benzer refleksler beynin motor alanlarındaki lezyonlardan sonra görülen kas spazmının bulunup bulunmadığını öğrenmek için kullanılır.

Abdominal Refleks: Karnın yan taraflarına vurma ile karın kaslarının kontraksiyonu görülür. Bu refleksin yokluğunda omuriliğin trokal bölgesinde problem olduğu anlaşılır.

Planter Refleks (Topuk jerki): Calcaneal tendonuna hafifçe vurularak ayak topuğunda fleksiyon görülür. Bu refleksin yokluğu posterior bacak kaslarına giden sinirlerde ya da lumbosakral bölgedeki nöronlarda hasar olduğunu düşündürür.

Babinski Refleksi: Ayak tabanının dış tarafına uygulanan darbe sonucu ayak parmakları özellikle baş parmağın yukarı doğru kalktığı görülür. Bu refleksin yokluğu üst motor nöronlarda hasar olduğunu gösterir.

Brudzinki Refleksi: Boyuna yaptırılan güçlü fleksiyon bacak ve femur civarındaki kasların fleksiyonuna neden olur. Bu refleksin varlığı, beyin zarlarında hasarı gösterir.