İnsanoğlu Ay’ a Neden Gitmek İstiyor?

İnsanoğlu Ay’ a Neden Gitmek İstiyor?

Bu sorunun neredeyse Ay'daki krater sayısı kadar cevabı var; tabi ilgi alanlarınıza bağlı olarak. Ay, Dünya'dan oluşmuştur (Ay muhtemelen birkaç milyar yıl önce Mars büyüklüğünde bir gezegenin Theia Dünya ile çarpışmasından sonra oluşmtu) ve Dünya'nın erken dönem tarihinin bir kaydını tutar; bu kayıt, dur durak bilmeyen jeolojik süreçler nedeniyle Dünya'dan silinmiştir. Ay’ da kıta tektoniği ve atmosfer olmadığı için ağır asteroit bombardımanından sonra adeta zaman durmuşçasına Ay jeolojik formasyonunu korumaktadır. Ay, bilim insanlarına Dünya'nın erken dönemleri, Dünya-Ay sistemi ve güneş sisteminin nasıl oluştuğu, geliştiği ve asteroit etkilerinin Dünya'nın tarihini ve muhtemelen geleceğini etkilemedeki rolü hakkında yeni görüşler sağlayacak.

Ayrıca Ay, insanlığın ihtiyaç duyduğu bol miktarda hammaddeye sahiptir. Ay güneş sisteminin daha ilerisindeki görevler için kritik bir noktada. Önümüzdeki on yıllarda Mars'a, dış güneş sistemine ve hatta Venüs ve Merkür'e giden görevler için, bir Ay ileri karakolunun varlığı, görevlerin maliyetini büyük ölçüde azaltacaktır.

Ayrıca, 21. yüzyıl için önerilen uzay keşif çabalarının büyük miktarda malzeme gerektireceği tahmin edilmektedir. Ay'da çıkarılan şey, Ay'ın çok daha düşük yerçekimi ve kaçış hızı nedeniyle, burada Dünya'da çıkarılandan çok daha ucuza uzaya fırlatılacaktır.

NASA Uzun Bir Aradan Sonra Yeniden Ay’a İnsanlı Görev Planlıyor.

NASA ilk olarak 50 yıl önce Ay üzerine insanlı iniş yaptığı Apollo görevinden sonra yenisini (Artemis görevi) planlıyor. Misyon, uzun vadeli bir hedef olan Ay'da kalıcı bir üs kurma hedefiyle Ay'ın nasıl yaşanabilir hale getirilebileceğine odaklanacak. Bu görev bize Ay’ın jeolojisini daha fazla anlamamıza da olanak sağlayacak. Bunun için Ay’ın yüzeyinde bulunan kayalar ve su buzu gibi numunelerin dünyaya getirilmesi gerekmektedir.

Ay Jeolojisi Hakkında Ne Biliyoruz?

Ay’ın jeolojisi nispeten basit. Çıplak gözle baktığımızda Ay’ın bazı kesimleri parlak bazı kesimleri ise daha koyu. Esasen bu iki ana jeolojik bölgeye işaret etmektedir. Parlak görülen yükseltiler dağlık kesimler ve karanlık görülen “mare” adı verilen çukurluklar da havzalardır. Bu bölgeler Ay’ın jeolojik evrimi süresince oluştu. Ay’ ın jeolojik yapısının oluşmasında ki en büyük etken asteroit çarpmaları ve lav akışları. Yüksek dağların olduğu jeolojik formasyonlar Ay’ın yüzeyinde ki daha yaşlı birimler olmakla birlikte, Maria (ayda ki en derin çukurluk) gibi havzalar Ay’ın ilk oluşumunda meydana gelen volkanik aktiviteler sonucu akan lavlarla doludur.

Ay’ ın İçyapısı Nasıl?

Ay Dünya ile aynı tabakalı içyapıya sahip. Kabuk, manto ve göreceli küçük bir çekirdeğe sahip. Çekirdeği Dünya’nın çekirdeği ile aynı özelliklerde, katı bir iç çekirdek ve akışkan bir dış çekirdek. Ancak plaka tektoniği ve volkanizma yok.

Ay Dünya ile kıyaslandığında en önemli fark Ay da plaka tektoniği ve volkanizma olmaması. Ancak bir zamanlar volkanizma vardı. Ve Ay’ daki havzaların çoğu eski lav akışlarıyla doldu. Ay da çeşitli lav akışları olduğu Apollo görevlerinde alınan örneklerde açıkça görülüyor. Ay'daki volkanizmanın en azından 2 milyar yıl öncesine kadar devam ettiği düşünülüyor.

Ay’a Gidince Neler Öğreneceğiz?

Ay bundan 4,5 milyar yıl önce Theia adında bir gezegenin dünyaya çarpması ile oluştuğu düşünülüyor. Ay’ın tam olarak ne zaman oluştuğuna dair kesin bir veri yok. Ay’ın oluşumundan sonra tam olarak ne olduğuna dair bir fikir birliği de yok. Bunu öğrenebilmeniz için Ay’ da en eski kayıtlara bakmanız gerekli, bu da Ay’ın güney kutbundaki devasa krater olan Aitken bölgesinde yer alıyor. Bu bölge de yaklaşık 4,3 milyar yıl önce bir astreoitin çarpmasıyla oluşmuş dev bir krater bölgesi ( yaklaşık 2500 km çapında). Ne kadar derine inerseniz jeolojik olarak en eski birimlere ulaşabilirsiniz. Burası Ay’ın manto tabakasına inecek kadar derin. Apollo görevlerinden alınan numuneler Ay’ın yüzeyinden alınan Ay kayası ve Ay toprağı. Şu anda ay görevlerinden insanoğlunun elde ettiği, Ay’ın mantosuna ait bir materyal yok. Ve buradan alınacak bir örnek ay hakkında paha biçilemez verilerin elde edileceği anlamına geliyor. Ayrıca Ay’ın güney kutbu bölgesine inilecek olan görevde su buzu örnekleri bulmak ve dünyaya onları getirmek te var.

Yani dünyanın ne zaman yaşanabilir hale geldiğini, dünya atmosferinin ne zaman bildiğimiz atmosfer olduğunu, dünyadaki suyun ne zaman sıvı su olarak var olmaya başladığını anlamak istiyorsak Ay oluşumunun zamanlamasını bilmemiz kesinlikle çok önemlidir, çünkü eğer ayın oluşumunun zamanlamasını bilirsek, aslında dünya saatinin nasıl işlediğini anlayabiliriz.^[1]