Okyanus Tabanı Mezarlığı

- Blog Yazısı
Derin Deniz Çökelleri
Okyanus havzası tabanı her yerde farklı türde ve kökende tortullarla (çökellerle) kaplıdır. Okyanuslardaki tortu kalınlığı ortalama 450 metredir. Pasifik havzasındaki tortu örtüsünün kalınlığı 300 ila 600 metre arasında değişir ve Atlantik'te yaklaşık 1.000 metredir. Genel olarak, okyanus kabuğu üzerindeki tortunun kalınlığı, kabuğun yaşı ile birlikte artar. Kıtalarla bitişik okyanus kabuğu, birkaç kilometrelik tortu tabakası tarafından derin bir şekilde gömülebilir. Derin deniz çökeltileri, dünya tarihinin yaklaşık son 200 milyon yıllık dilimi hakkında bilgi verebilir. Bu okyanus akıntılarındaki ve iklimdeki değişiklikleri de barındırır.[1]
Derin Deniz Sedimanları şu şekilde sınıflandırılabilir:
- Karasal kökenli (terrigenous), karadan gelen;
- Biyojenik Kökenli, büyük ölçüde mikroorganizmaların iskelet artıklarından oluşur;
- Otijenik, deniz tabanında yerinde oluşmuş.
Spesifik olarak biyojenik kökenli olanları inceleyeceğiz; Canlı kalıntıları deniz suyundaki ve dolayısıyla iklim değişikliklerinden etkilendikleri için, çökeldikleri jeolojik zamanın koşullar hakkında bilgi verebilirler.
Biyojenik Kökenli Olanlar
Bir zamanlar yaşamış organizmaların sert kalıntıları-iskelet parçalarıdır. Makroskobik veya mikroskobik boyutlu olabilirler. Silis kavkılılar ve CaCO3 kavkılılar olarak 2’ye ayrılır.
I) Silis Kavkılı Biyojenik Sedimanlar (Siliceous ooze): Bunlar diatomlar ve radyolaryadır.
- Diatomlar: Tek hücreli alg türlerinin genel adıdır. Tatlı ve tuzlu sularda yaşayabilir. Öldükleri zaman dibe çöker, 4500m’den sonra diyatomitleri oluştururlar.
- Radyolarya: Genel olarak normal okyanus tuzluluğunda (%35) yaşarlar. Bu nedenle, örnegin tuzluluğu %22 civarında olan Karadeniz ve Hazar Denizi' n de rastlanmaz. Okyanuslarda 5000 m’nin altında CaCO3 tamamen çözündüğü için, diyatomit ve radyolaryalar yoğun olarak buralarda çökelir. Yani; sedimantasyonun aşırı yavaş olduğu ortamlarda, karbonatın duraylılığını kaybedip eridiği çok derin deniz ortamında ve abisal düzlüklerde görülürler.
II) CaCO3 Kavkılı Biyojenik Sedimanlar: Bunlar dışkı pelletleri, kırmızı kahverenkli alglerdir. Kırmızı kahverengi oksidasyonu (daha önce karada oluşup-taşındığını) gösterir.
- Dışkı pelletleri: Yuvarlak şekilli-çamurla beslenen organizmaların oluşturduğu ince taneler. Sığ ve çalkantılı deniz/göl ortamlarında oluşabilir. Fosfatça zengindir.
- Coccolithophoridler (Algler): Açık denizlerin pelajik bölümlerinde yaşayan tek hücreli planktonik alglerdir.[2]
- 1
- 1
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- ^ Encyclopedia Britannica. Ocean Basin - Deep-Sea Sediments. Alındığı Tarih: 11 Nisan 2023. Alındığı Yer: Encyclopedia Britannica | Arşiv Bağlantısı
- ^ Ankara Üniversitesi. Derin Jeolojisi. Alındığı Tarih: 11 Nisan 2023. Alındığı Yer: acikders.ankara | Arşiv Bağlantısı
Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?
Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:
kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci
Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 26/04/2025 10:08:27 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/14397
İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.