Muhabbet Kuşu

Maks CloudRocker

Onları çok seviyoruz, insanlara çok yakın davranıyorlar. Minik kızınızı sevindirmenin, eşinizi temizlik anlamında çok uğraştırmamanın en kolay yolu minik bir kafes ve yavru (muhtemelen erkek) bir muhabbet kuşu. Kolay(!) üretilebilir olmaları, insanlara kolay alışmaları, göz alıcı güzellikleri onları yaygın evcil hayvan yapıyor.

Aslında gerçek şu ki papağangiller familyasına ait bu sevimli kıvrık gagalı kuş türüne bakmak zordur. Özellikle konuşsun ve huysuz olmasın diye alınan erkek kuşlar için durum daha da saçma bir hal alıyor. Genellikle iyi niyetle çocuklarımıza hayvan sevgisi aşılamak için uğraşırken, gerçekte biz de onun bir canlı olduğunu ve gereksinimleri olduğunu ıskalıyoruz. Bu gereksinimlerin başında beslenme ve sırasıyla hijyen, uçuş alanı, oyun alanı, zihinsel gelişim, cinsel ihtiyaçlar gibi konular geliyor.

Sanırım ülkemiz insanlarının yarısından fazlası bu sevimli canlıları sadece hazır yemlere mahkum etmekte. Bu yanılgının nedeni "muhabbet kuşları tohum yer" düşüncesidir. Oysa ki muhabbet kuşlarının tohumlarla birlikte protein, mineral, vitamin ihtiyaçları da bulunmaktadır. Bakıcılar ise destek olarak sadece ballı kraker ve adi vitamin vermektedirler. Gelin hep beraber beslenme olarak gerekli ihtiyaçları inceleyelim.

1. Protein: Proteinler esasen 22 adet aminoasitten oluşmaktadır. Her aminoasitin farklı faydaları bulunmaktadır. proteinler tüy kalitesinden, mental sağlığa kadar birçok parametreyi doğrudan etkiler. Tohumlarda bulunan proteinlerde bu asitler tam değildir. Yüksek ve çok çeşitli aminoasit içeren bitki sayısı çok azdır. Soya fasulyesi ve sipurilina denilen bir yosun türü bunlardan bazıları. Özellikle sipurilinanın bilinen tüm aminoasitleri içerdiği söylenir. Muhabbet kuşu üreticileri 3. Ağız yavrulamadan sonra ebeveyn kuşlara sipurilina desteği sağlar. Bizler ise evimizde en basit protein desteğini haşlanmış yumurta ile yapabiliriz. İnternette yumurta maması tarifi arattığınızda birçok tarif ve kullanım sıklığına ulaşabilirsiniz. Yumurta maması içinde yumurtadan hariç brokoli, buğday filizi, bal kabağı gibi çok çeşitli sebzeler kullanılabilmektedir. Bu sayede minik dostunuzun ne kadar keyifli olduğunu ve eskiden bakıcılık yapamadığınızın farkına varacaksınız. Bakıcılık diyorum çünkü kimsenin kimseyi sahiplenemeyeceğini düşünüyorum. Yaptığımız şey bakıcılıktır.
2. Vitaminler: Uyduruk damlalık şeklinde satılan vitaminlerden bahsetmiyorum. Genelde Türkiye'ye litre ile getirilen içerisinde en az 14 vitamin bulunan (ve bu vitaminlerin gerçek olduğu), aminoasit ve mineral dahi içeren kaliteli vitaminlerden bahsediyorum. Vitaminlerin birçok görevi bulunmakta doğal olarak. Örneğin E vitamininin yumurtlama ve cinsel kızışma üzerinde çok etkisi vardır. D vitamininin isesperm kalitesi üzerine doğrudan etkisi vardır. Hatta hepimizin karbon temelli olduğunu düşünürsek aynı şeyler insanlar için bile bir noktaya kadargeçerli.
3. Mineraller: Mineral için de piyasada çeşitli sıvı takviyeler bulunmaktadır. Ama bütçeniz yoksa internetten araştırarak maden suyu ile yapılan destekler de yeterli gelecektir.

Sadece şu 3 madde bile kıvrık gagalı bakımını zorlaştırmaktadır. Bir arkadaşınızı iguana beslerken görseniz bakımı zor diye düşünürsünüz muhtemelen. Çünkü egzotik bir canlıdır. Egzotik canlılar bakım koşullarının zor olması ile ünlüdür. Oysa ki papağangillerin çoğu türü için de bakım koşulları zordur. Yaşayabiliyor olmaları onlara iyi baktığımız anlamına kesinlikle gelmemekte.

Tek muhabbet kuşu bakmak ise benim gözümde bir tür işkenceden hiç farkı yoktur. Muhabbet kuşları sürü kuşudur. Her şeyden önce belli bir yaşa gelince üreme dürtüleri canlanır. Erkeklerde iyi beslenmişse 6 aydan sonra dürtü canlanır. Aslında o insan taklidi konuşmalar çaresiz bir dişi arayışının sonucudur. Dişilerde ise iyi beslenmişse 1 yaşında, iyi beslenmemişse 2 yaşında cinsel dürtüler canlanacaktır. Dişi bir muhabbet kuşunun 2 yaşından önce boş veya dolu yumurtlaması şarttır. Yumurtlayamayan dişi strese girer. Bakıcılığını yaptığınız kuşu tanıyamaz hale gelirsiniz.

Muhabbet kuşlarında en az bilinen konu ise morötesi yani uv ışık ile olan ilişkileridir. Hatta Türkiye'de satılmasada Avrupa ülkelerinde tıpkı sürüngenlerde olduğu gibi kuşlar için de uv lambalar satılmaktadır. Burada önemli bir uyarı yapayım. Sakın sürüngenler için üretilen uv lambaları kuşlara tutmayın. Sürüngenler için olan lambalar uvc seviyesinde, yani enerjileri çok yüksektir. Kuşlar için olanlar ise uva ve uvb arasında bir skalada. Yani dalgaboyları farklıdır. Uv ışığın kuşlar için birçok faydası vardır. Kemik gelişiminden tüy sağlığına kadar bir sürü sebep sayılabilir. Güneşsiz ortamda bakılan kuşlar zaten kendini keyifli olmama, tüylelerinin güzel durmaması ile bile belli eder. Ama uv ışınlarının en ilginç faydası cinsel seçim ile ilgilidir. Dişiler uv ışına maruz kalan erkek kuşları daha sağlıklı bulmaktadır ve seçmektedir.

Mental sağlık konusu ise sanırım en çok atlanan konudur. Kapalı ortamda saatlerini geçiren kuşlar kaçınılmaz olarak obeziteye yakalanıyorlar. Çünkü canları sıkılıyor ve yem yemekten başka bir aktivitileri yok. Bunun için başka ülkelerde yaygın olarak kafesin yanına oyun alanları yapılmaktadır. Çeşiyli oyun alanı örneklerine internetten göz atabilirsiniz. Özellikle minik dostlarımızın kemirebileceği, yem arayarak vakit geçirebileceği oyun alanları en güzel örnekleridir. Onların yemleri arayarak bilmalarını sağlayan bulmaca şeklinde oyuncaklar zihinsel gelişimleri açısından çok önemlidir. Uçmaları için gerekli geniş alanlar konusuna girmeye gerek yok sanırım. Ya da kafeslerinin geniş olması gerektiği gibi konulara değinmek gereksiz.

Az bilinen bir konu ise özellikle yaşlanan kuşlarda gerekli olan tüy tımarı. Minik dostlarımız için tüy değişimi önemlidir. Mevsim ve ısı değişikliklerinde kışlık ya da yazlık tüylere geçiş yaparlar. Lakin yaşlı kuşlarda ve nadir de olsa halsiz kuşlarda tüy değişimi bir türlü tamamlanamamaktadır. Normalde bir tüy değişimi 2 hafta sürer ortalama. Fakat yaşlı kuşların vücudu eski tüyü itecek gücü kendinde bulamaz. Bu da tüy diplerinde kanlanmaya ve enfeksiyonlara açık hale gelmesiyle sonuçlanmakta, ölümler kaçınılmaz olmaktadır. Kuşunuzun tüy değişimini tamamlayamadığından şüpheleniyorsanız internetten tüy tımarı diye aratarak bilgi alabilirsiniz. Olayın özeti kuşu ters biçimde iki elinizin ortasına alıp, baş parmağınızı ıslatıp gövdesine hafif bastırarak ileri sürterseniz atılamayan tüyler kolaylıkla çıkacaktır. Zaten tımar sonrası kuşunuzun rahatlamasından anlayacaksınız neden gerekli olduğunu.

Hijyen konusundan ne kadar bahsetmek gerekli bilmiyorum. Tabii ki dikkat etmeniz gerekli. İlk düşmanınız suluklardır. Çünkü suluklar nemli yapısı ile bakteri ve mikrop yuvası haline kolaylıkla gelmektedir. Her gün değiştirmek bu yüzden gereklidir. Altı ızgaralı kafesler kesinlikle gereklidir. Dışkılar ızgara altında kalır. Yemlerin içinde örümcek ağı gibi şeylere rastladıysanız o yemi çöpe değil, dışarıdaki kuşlara atın. Çünkü o yemler kurtlanmıştır artık.evde bakılan kuşlar için kolaylıkla hastalık sebebidir ama dışarda yaşayan kuşlar bu parazitlere karşı daha dirençlidir. Hatta benim tavsiyem yemlerinizi kapaklı saklama kabına alarak dolapta saklamanızdır.

Görüldüğü gibi muhabbet kuşları oyuncak değillerdir ve bakımı bir çocuğa bırakılamayacak kadar zordur aslında. Sevgilerle.