AY' IN MADEN KAYNAKLARI

Ay'da mürettebatlı görevler başladığından beri, insanlar bir gün onu kolonileştirebileceğimiz günün hayalini kuruyorlar.

Ay , gelecekte kullanılabilecek önemli doğal kaynaklara sahiptir. Ay'daki kaynakların kullanımı, Ay keşfi ve ötesinin maliyetini ve riskini azaltmanın bir yolunu sağlayabilir.

Daha yakın zamanlarda, Ay'da maden arama ve madencilik yapma fikri önerildi. Bu kısmen yenilenen uzay keşiflerinden, ama aynı zamanda özel havacılık şirketlerinin ve NewSpace endüstrisinin yükselişinden kaynaklanmaktadır. Önümüzdeki yıllar ve on yıllar için Ay'a yapılacak görevler düşünüldüğünde, orada madencilik ve diğer endüstrileri nasıl kurabileceğimizi düşünmek mantıklı görünüyor?

Ay' ın maden kaynakları, Ay'ın kendisinin sürekli olarak keşfedilmesini kolaylaştırabilir, hem Dünya hem de Ay çevresindeki bilimsel ve ekonomik faaliyetleri kolaylaştırabilir veya doğrudan küresel ekonomiye katkıda bulunacakları Dünya yüzeyine ithal edilebilirler.

Ay'ın Maden Kaynakları

Ay' da mevcut olduğu bilinen elementler arasında oksijen (O) Ay'da %41-45 oranında en bol bulunan kimyasal element oksijendir. Ancak ayda atmosfer olmadığı için havadaki serbest O₂'den farklıdır. Bunu dışında silis (Si), demir (Fe), magnezyum (Mg), kalsiyum ( Ca), alüminyum (Al), manganez (Mn) ve titanyum (Ti) elementleri bulunur.

Ay' ın Neresinde Bu Maden Kaynakları ?

Peki nerede bu kaynaklar? Ay' ın en kolay ulaşılabilen, işletme maaliyeti en düşük (nakliye hariç :)) yerinde, yüzeyinde. Ay' ın yüzeyi Ay toprağı (regolit) ile kaplıdır. Ay ; sürekli meteorik etkilerin ve milyarlarca yıl boyunca güneş ve yıldızlararası yüklü atomik parçacıkların bombardımanına maruz kalmış ve Ay toprağı bazaltik ve anortositik (ikiside magmatik kökenlidir) kayaların mekanik parçalanması sonucu oluşmuştur. Regolit metalik maden yönünden oldukça zengindir. Ay'daki oksijen durumu dünyamızdan farklı olduğu için bu dolaylı olarak metalik madenlere bağlanan oksijen içinde geçerlidir. Örneğin; yeryüzünde demir, 2+ (demir) ve 3+ (ferrik) oksidasyon durumlarında bulunur, bu nedenle kayaların kimyasal analizlerinde , Fe konsantrasyonları genellikle % Fe203 olarak belirtilir. Ay'da (etkili bir şekilde) oksijen taşıyan atmosfer yoktur, bu nedenle demir 3+ demir minerali yoktur. Ama demir elementi nihayetinde demirdir.

Faydaları

Ticari ve bilimsel açıdan bakıldığında, ay madenciliğinin insanlığa faydalı olmasının birkaç nedeni vardır. Yerinde kaynak kullanımı (ISRU), Dünya'dan malzeme taşımaktan çok daha uygun maliyetli olacağından, ayda bir yerleşim yeri inşa etme planları için kesinlikle gerekli olacaktır.

Ayrıca Ay, insanlığın ihtiyaç duyduğu bol miktarda hammaddeye sahiptir.

Ek olarak, bir süredir , kaynak operasyonlarını içerecek bir ay üssünün , güneş sisteminin daha ilerisindeki görevler için bir nimet olacağı kabul edildi . Önümüzdeki on yıllarda Mars'a, dış güneş sistemine ve hatta Venüs ve Merkür'e giden görevler için, bir ay ileri karakolundan ikmal edilebilme yeteneği, bireysel görevlerin maliyetini büyük ölçüde azaltacaktır.

Ayrıca, 21. yüzyıl için önerilen uzay keşif çabalarının büyük miktarda malzeme gerektireceği tahmin edilmektedir. Ay'da çıkarılan şey, Ay'ın çok daha düşük yerçekimi ve kaçış hızı nedeniyle, burada Dünya'da çıkarılandan çok daha ucuza uzaya fırlatılacaktır.

Zorluklar

Radyasyona maruz kalma, ay tozu ve düşük yerçekiminin mürettabatta bıraktığı hasar dışında;

Daha fazla Ay araştırması, ekonomik açıdan yararlı malzemelerin ek konsantrasyonlarını ortaya çıkaracak ve bunların ekonomik olarak kullanılabilir olup olmayacağı, bunlara verilen değere ve bunların çıkarılmasını desteklemek için mevcut olan enerji ve altyapıya bağlı olacaktır. Ay'da kolonizasyon ve diğer uzun vadeli uzay görevleri, yiyecek sağlamak için Dünya toprağı ithal etmek , ağır metalleri uzaklaştırmak ve demir atomlarını oksitlemek için Ay toprağını kimyasal olarak işlemek gibi karmaşık ve pahalı çabalar gerektirebilir.

Sonuç olarak, çok uzak olsa da, bir gün Ay'da madencilik yapabileceğimizi düşünmek mantıksız değil . 11 Eylül 2020'de NASA , ticari tedarikçilerden ay toprağı satın almak için bir pazar oluşturmaya istekli olduğunu duyurdu. Kim bilir? ileride Ay' da madende çalışmak üzere teknik sınıf iş ilanları görülebilir.

Kaynaklar

1.Crawford, Ian (2015). "Lunar Resources: A Review". Progress in Physical Geography. 39 (2): 137–167.

2.NASA In-Situ Resource Utilization (ISRU) Capability Roadmap Final Report. Archived 2020-09-05 at the Wayback Machine Gerald B. Sanders, Michael Duke. May 19, 2005.

3.Moon and likely initial in situ resource utilization (ISRU) applications." M. Anand, I. A. Crawford, M. Balat-Pichelin, S. Abanades, W. van Westrenen, G. Péraudeau, R. Jaumann, W. Seboldt. Planetary and Space Science; volume 74; issue 1; December 2012, pp: 42—48.

4.https://sites.wustl.edu/meteoritesite/items/the-chemical-composition-of-lunar-soil/

5.https://phys.org/news/2016-11-future-moon.html