Keşfedin, Öğrenin ve Paylaşın
Evrim Ağacı'nda Aradığın Her Şeye Ulaşabilirsin!
Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat

İlk defa Kuarklardaki Kuantum Dolanıklılığı Ölçüldü

Bilim insanları, bilinen en ağır temel altatomik parçacıklar olan üst kuarklar arasında meydana gelen tuhaf bir kuantum olayı olan dolanıklığı ölçmeyi başardılar.

2 dakika
35
İlk defa Kuarklardaki  Kuantum Dolanıklılığı Ölçüldü
  • Blog Yazısı
Blog Yazısı
Tüm Reklamları Kapat

Kuantum dolanıklık en tepeye ulaştı.

Bilim insanları, bilinen en ağır temel altatomik parçacıklar olan üst kuarklar arasında meydana gelen tuhaf bir kuantum olayı olan dolanıklığı ölçmeyi başardılar. Bu, kuark çiftleri arasında tespit edilen ilk dolanıklık örneğidir. Kuarklar, protonlar ve nötronlar da dahil olmak üzere daha büyük parçacıkları oluşturan bir altatomik parçacık sınıfıdır.

Dolanık parçacıklar, birbirleriyle bağlantılı veya ilişkili özelliklere sahiptir; bu da iki parçacığın, aralarındaki mesafe ne kadar büyük olursa olsun, tek bir birim gibi davranmasına neden olur . Dolanıklık, genellikle ışık parçacıkları ya da fotonlar kullanılarak nispeten küçük laboratuvar deneylerinde incelenir. Buna karşın, yeni yapılan bu ölçüm, Cenevre yakınlarındaki CERN’de bulunan dünyanın en güçlü parçacık hızlandırıcısı Büyük Hadron Çarpıştırıcısı'nı gerektirmiştir. Bu, şimdiye kadar tespit edilen en yüksek enerjili dolanıklık ölçümüdür.

Tüm Reklamları Kapat

Proton çarpışmalarından elde edilen verileri kullanan bilim insanları, Büyük Hadron Çarpıştırıcısı'ndaki bir parçacık dedektörü olan ATLAS deneyi ile üst kuark ve antimadde karşılığı olan üst antikuarkın oluştuğu çarpışmaları incelediler. Bu iki parçacık, dönme hareketine benzeyen bir kuantum özelliği olan spinleri aracılığıyla dolanık hale gelir. Yani, bu iki parçacığın spinleri birbirine bağlıdır; birinin spinini ölçtüğünüzde diğerinin spinini de anında öğrenebilirsiniz.

Dolanıklığı tespit edebilmek için bilim insanları, üst kuark ve antikuarkın bozunarak dönüştüğü parçacıkları gözlemlediler. Bu parçacıkların yayılma açıları, dolanıklığın varlığını ortaya koydu. ATLAS işbirliği araştırmacıları bu bulguları 18 Eylül'de Nature dergisinde yayımladılar. (Büyük Hadron Çarpıştırıcısı'ndaki bir başka deney olan CMS de bu yıl, henüz hakem incelemesinden geçmemiş bir çalışmada, üst kuark dolanıklığına dair kanıtlar buldu.)

Üst kuarklar, kuarklar arasında özel bir yere sahiptir. Genelde kuarklar yalnız olmayı sevmezler, bu yüzden yüksek hızdaki çarpışmalarla serbest kaldıklarında hızla kuark-antikuark çiftleri ortaya çıkar ve bu çiftler daha büyük parçacıklara dönüşür. "Hadronizasyon" olarak bilinen bu süreç, dolanıklık izlerini ortadan kaldırır. Ancak üst kuarklar ve antikuarklar o kadar hızlı bozunur ki hadronizasyon gerçekleşmez ve bozundukları parçacıklar, dolanıklık izlerini taşıyabilir.

Bu nedenle, dolanıklığı kanıtlamak söz konusu olduğunda, üst kuarklar avantajlıdır.

The ATLAS Collaboration. Observation of quantum entanglement with top quarks at the ATLAS detector. Nature. Published online September 18, 2024. doi: 10.1038/s41586-024-07824-z.

Okundu Olarak İşaretle
5
2
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Raporla
Mantık Hatası Bildir
Yukarı Zıpla
Bu Blog Yazısı Sana Ne Hissettirdi?
  • Muhteşem! 2
  • Bilim Budur! 1
  • Merak Uyandırıcı! 1
  • Tebrikler! 0
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 0
  • Güldürdü 0
  • İnanılmaz 0
  • Umut Verici! 0
  • Üzücü! 0
  • Grrr... *@$# 0
  • İğrenç! 0
  • Korkutucu! 0
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 03/06/2025 21:57:20 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/18624

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Bugün bilimseverlerle ne paylaşmak istersin?
Gündem
Bağlantı
Ekle
Soru Sor
Stiller
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Aklınızdan geçenlerin bu platformda bulunmuyor olabilecek kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Size Özel
Makaleler
Daha Fazla İçerik Göster
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000

Bize Ulaşın

ve seni takip ediyor

Göster

Şifremi unuttum Üyelik Aktivasyonu

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close