Buz ve Ateşin Şarkısı ve Taht Oyunları'nın Politik Ekolojik Perspektiften İncelenmesi

Politik Ekoloji Nedir?

Politika ve ekoloji kavramlarının bir sentezinden oluşan politik ekoloji, bu iki disiplinin yöntemlerinden önemli ölçüde faydalanır. Teorik altyapısı oldukça yeni olan politik ekoloji önemi giderek artan bir kavram haline gelmiştir. Son zamanlarda günümüzde yaygın olarak algılanan insan kaynaklı çevre sorunlarına siyasi bir zemin bulma ihtiyacı, politik ekolojiyi gündemde tutmaya yetmiştir.^[1] Politik ekoloji, kabaca doğal çevre ile insan arasındaki etkileşimden kaynaklanan çevre sorunlarının siyasallaştırılması olarak tanımlanabilir. Sonuç olarak bu disiplin çok geniş bir çalışma ve araştırma alanına sahiptir. Bu nedenle politik ekolojinin tüm uygulama alanlarını incelemek mümkün değildir.^[3]

Ormanın Çocukları ve İlk İnsanlar

Öncelikle kitap serisinde (Buz ve Ateşin Şarkısı) "diğerleri" dizide (Taht Oyunları) ise "akgezenler" olarak geçen fantastik varlıklar Martin'in yarattığı bu evrende kuzeyliler tarafından nihai savaş sebebi olarak görülmektedirler. Bu varlıkların oluşumu direkt olarak İlk İnsanlar'ın Ormanın Çocukları ile savaşa tutuşmaları ile bağlantılıdır. İlk İnsanlar, Ormanın Çocukları'nın aksine tarım yapmakta, yerleşim alanları ve köyler kurmaktadırlar. Bunları yaparken Ormanın Çocukları için kutsal bir yere sahip olan yüz oymalı büvet ağaçlarını da kesmeye başladılar ve Ormanın Çocukları bu yüzden onlara saldırınca iki taraf arasında yüzyıllarca süren bir savaş başladı. Bu savaş beraberinde çok büyük bir yıkım da getirecekti. Ormanın Çocukları'nın İlk İnsanlar'dan birini esir alıp güçlü bir büyüyle beraber esirin kalbine bir ejderha camı hançeri saplaması üzerine ilk akgezen ya da bir başka deyişle diğerleri yaratılmıştı.

Politik Ekolojik Yaklaşımın Westeros'taki Durumu ve Yansıması

İnsanların ağaçları yok etmesinin sonucunda doğal yaşam alanlarını kaybeden ve kutsal ağaçlarına zarar gelen Ormanın Çocukları'nın bu kararı vermeleri insanların çıkar sebebiyle ekolojik dengeye zarar vermelerine olan tepkileridir.^[4] Bu tepki dengeyi korumaya yönelik bir hareketin aksine ırkçılığa karşı ırkçılıkla karşılık vermek misali yine ekolojik dengeye zarar verecek bir hareket olmuştur. Bu durum dünyamızda çıkar üstüne gerçekleşen çatışmaların toplumlar üzerinde oluşturduğu sonuçların Westeros'taki yansımasını sembolize etmektedir. Kitap serisinde ve dizide yer alan baş karakterlerden biri olan Jon Snow ve Stark hanesinin sürekli sözünün krallıkları ve halkı kışın geldiği hakkında uyarırken krallıklar ya birbirleri ile savaşıyordu ya da iç savaş gibi karışıklıklar ile uğraşıyorlardı. Halbuki gelen kış tüm dünyanın sonunu getirebilecek kadar şiddetli ve tehlikeli bir tehditti.^[4] Bu kurgusal kış adeta dünyamızdaki küresel iklim krizi ile bağlantılı olan küresel ısınmanın pek çok özelliğini taşımaktadır. Serinin yaratıcısı George R. R. Martin, New York Times dergisine verdiği röportajda bu durumdan bahsetmiştir:

"Kitapta ve dizide gerçek hayatımız ile çok geniş anlamda bir paralellik bulunmakta. Westeros halkı kendi savaşlarını güç, makam ve zenginlik için yapıyor ve bu savaşlar onlar için öyle dikkat dağıtıcı bir rol oynuyor ki Westeros halkı kendileri de dahil olmak üzere tüm dünyayı yok edebilecek potansiyele sahip "kış geliyor" tehdidini görmezden geliyor."

Buz ve Ateşin Şarkısı adlı kitap serisi ve televizyon uyarlaması olan Taht Oyunları'nda bu konuda en çok vurgulanan anekdotlardan biri ise Yedi Krallıkta bulunan tüm hanelerin birleşip bu konuyu ortadan kaldırmaya çalışmaları gerektiğidir. Dizideki en iyi örneklerden biri hanedanların konsey sırasında ilk kez akgezenlerden veya diğerlerinden birini görüp durumun ciddiyetinin kavramasıdır. Fakat Yedi Krallık evreninde de olduğu gibi küresel ısınmanın ciddiyetinin tam olarak anlaşılacağı zaman her şey için geç olabilir. Şu anki siyasi ve politik dünyamızda da olduğu gibi çıkar çatışmaları, atışmalar ve kavgalar merkezde olan büyük sorunu gölge etmekte; politikacılar ve ülkeler kendi aralarında tartışmaktan çözüm üretmekten daha da uzaklaşmaktadır.

Özetle Martin'in yarattığı bu evrende çağımızın en büyük problemlerinden biri olan küresel iklim krizinin Westeros'taki yansımasını görmekteyiz. Bir ekokritizm yani ekolojik problemlerin eleştirisi niteliğinde olan bu eserler bu durumun günümüz politikacılarının çeşitli çıkarlar sebebiyle politik ekolojik yaklaşımda kendi dünyamıza olan önemsememezliklerini ve dolayısıyla hasarlarını öne çıkarmaktadır.