İki Yüzlü Yıldız: Janus
Araştırmalara göre bizden 300 ışık yılı uzakta bulunan bu beyaz cücenin, ölmekte olan bir yüzü hidrojenden diğer yüzü ise helyumdan oluşuyor.
Caltech
- Blog Yazısı
Yıldızın Keşfi
2018 Yılında hizmete giren Palomar Gözlemevi'nde bulunan Zwicky Geçici Tesisi (ZTF) tarafından keşfedildi. Ekip, beyaz cüce arıyordu fakat veriler incelendiğinde Janus diğer beyaz cücelerden daha farklı görünüyordu. Bilimsel adı "ZTF J203349.8+322901.1" olan bu yıldız, her 15 dakikada bir dönmesi nedeniyle dikkat çekti. Kanada'daki British Columbia Üniversitesinden Jeremy Heyl bu olayı şöyle açıklıyor:
(Bunun) Güçlü bir manyetik alana sahip olabileceğine ve bir beyaz cüce birleşme kalıntısı olabileceğine dair ipuçları var.
Bu bulgu için daha fazla araştırma gerekiyordu. Bu yüzden yine Palomar Gözlemevi'nde bulunan Hale Teleskobu sayesinde yeni veriler toplandı. Bu veriler, yıldızın 15 dakikada bir değiştiğini doğruladı. Buna ek olarak Hawai'de Mauna Kea'nın tepesinde bulunan W. M. Keck Gözlemevi'nden gelen yeni verilerle beraber, yıldızın döndüğü zaman bilişimin de değiştiği, yani yıldızın iki yüzünün de farklı elementlerden oluştuğunu fark ettiler.
Beyaz cücenin ışığının dalga boylarıyla yapılan spektrometri ölçümleri ile yıldızın iki yanında bulunan elementler ortaya çıktı: Helyum ve hidrojen. Aynı zamanda bu bir tarafında sadece hidrojen bir tarafında sadece helyum vardı. Bu yüzden bu yıldıza iki yüzlü Roma Tanrısının ismi olan "Jasus" ismi verildi.
Janus'un Yüzeyi
Janus'un Helyum tarafı kabarcıklı görünüyor çünkü konveksiyon nedeniyle hidrojen tabakası yok oluyor ve bu yüzden bol miktarda helyum yukarıya doğru kabarıyor.
Hidrojen tarafı ise daha parlak ve pürüzsüz görünüyor; çünkü hidrojen tabakası burada bozulmadan kalabiliyor. Bunun nedeni ise hidrojen tarafındaki manyetik alanın gücü sayesinde konveksiyonun gerçekleşmesinin önlenmesidir.
Resimde görülen sol yüzey helyum tarafıdır. Sağ yüzeyi ise hidrojen tarafıdır.
İki Yüzü Olmasının Olası Nedenleri
Janus'un iki yüzü olmasının tam nedeni bilinmiyor fakat bunu açıklamaya çalışan iki tane ana teori var.
- Atmosferik Gazların Değişimi: Janus'ta var olan manyetik alanları beyaz cücenin atmosferinde daha düşük gaz basıncına neden olabilecek yeterlilikte. Bu da yüzeydeki helyum veya hidrojenin miktarını belirliyor. Bunun sonucu olarak da yılıdızın hangi yüzeyinde manyetik alan güçlüyse o taraflarda bir hidrojen okyanusu oluşuyor.
- Elementler Birbirleriyle Karışmıyor: Var olan manyetik alan bir tarafta daha güçlüyse helyum katmanındaki kabarcıklanma miktarı sınırlanıyor (Bu olay bir yıldız 30.000 Kelvin'in altındaki bir sıcaklığa sahip olduğunda meydana gelir.) Bu tür bir konveksiyonun önlenmesi helyumun karışmasını engeller ve yıldızın bir tarafında daha fazla miktarda hidrojen yığar.
-
3
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
- D. Crookes. (All About Space Aralık-Ocak Sayısı., 2023). İki̇ Yüzlü Yıldız.
- W. Clavin. Two-Faced Star Exposed. (19 Temmuz 2023). Alındığı Tarih: 2 Şubat 2024. Alındığı Yer: Caltech | Arşiv Bağlantısı
Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?
Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:
kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci
Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 26/12/2024 14:43:41 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/16701
İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.
6 Yaşındaki Çocuğa Açıklayamasak da Anlayabilir Miyiz?
Şempanze ve İnsanın Evrimsel Benzerliği
Bilim Severler için Bilim-Kurgu ve Felsefe Film Listesi
Giordano Bruno gerçekten "bilim şehidi" miydi?
Gordion Düğümü Efsanesi: Efsaneden Sözlüğe
Liselilere Yönelik 25 Haftalık Kuantum Fiziği Eğitimi
