Helyum (Helium)
Thescienceexplorer
- Özgün
- Kimya
Kısaltma: He
Atom Numarası: 2
Standart Kütle Numarası: 4.002602 atomik kütle birimi (akb)
Grup: 18 (Geçiş Metalleri Dahil), 8 (Geçiş Metalleri Hariç)
Periyot: 1
Kaşifi: Pierre Jannsen ve Norman Lockyer, 1868
İlk İzolasyon: William Ramsey, Per Teodor Cleve ve Abraham Langlet, 1895
Renk: Renksiz
Faz: Gaz
Yoğunluk (NŞA): 0.1786 g/L
Erime Noktası: -272.20 C
Aslında maddi destek istememizin nedeni çok basit: Çünkü Evrim Ağacı, bizim tek mesleğimiz, tek gelir kaynağımız. Birçoklarının aksine bizler, sosyal medyada gördüğünüz makale ve videolarımızı hobi olarak, mesleğimizden arta kalan zamanlarda yapmıyoruz. Dolayısıyla bu işi sürdürebilmek için gelir elde etmemiz gerekiyor.
Bunda elbette ki hiçbir sakınca yok; kimin, ne şartlar altında yayın yapmayı seçtiği büyük oranda bir tercih meselesi. Ne var ki biz, eğer ana mesleklerimizi icra edecek olursak (yani kendi mesleğimiz doğrultusunda bir iş sahibi olursak) Evrim Ağacı'na zaman ayıramayacağımızı, ayakta tutamayacağımızı biliyoruz. Çünkü az sonra detaylarını vereceğimiz üzere, Evrim Ağacı sosyal medyada denk geldiğiniz makale ve videolardan çok daha büyük, kapsamlı ve aşırı zaman alan bir bilim platformu projesi. Bu nedenle bizler, meslek olarak Evrim Ağacı'nı seçtik.
Eğer hem Evrim Ağacı'ndan hayatımızı idame ettirecek, mesleklerimizi bırakmayı en azından kısmen meşrulaştıracak ve mantıklı kılacak kadar bir gelir kaynağı elde edemezsek, mecburen Evrim Ağacı'nı bırakıp, kendi mesleklerimize döneceğiz. Ama bunu istemiyoruz ve bu nedenle didiniyoruz.
Kaynama Noktası: -268.93 C
İlginç Bilgiler:
- Görseldeki mor ışık, Helyum'un "aşırı saflaştırma" denen bir işlemden geçirilmesi sonucu oluşmaktadır. Bu işlem sonucunda gazlar, kimyasal yapılarına uygun spektrumda ışık ışınları yaymaya başlarlar.
- "Helyum" kelimesi Yunancadaki "helios" (Güneş) kelimesinden türetilmiştir. Bilindiği üzere Güneş'te saniyede inanılmaz miktarlarda füzyon tepkimesi meydana gelir ve hidrojen, helyuma dönüşür. Bu yüzden Güneş, bir helyum fabrikası gibidir.
- Evrendeki tüm maddenin %24 civarının Helyum'dan oluştuğu düşünülmektedir.
- Helyum, ilk defa 1868 yılında, bir Güneş tutulması sırasında Fransız astronom Pierre Jannsen tarafından keşfedilmiştir. Jannsen, tutulma sırasında Güneş'in etrafında görülen gizemli, sarı renki ışınları araştırdığında Helyum'u keşfetmiştir.
- Helyum, renksiz, kokusuz, tatsız, zehirli olmayan, soygaz bir kimyasal elementtir. Asil gazlar arasındadır.
- Helyum, bildiğimiz bütün elementler arasındaki en düşük erime noktasına sahiptir.
- Helyum, Dünya'nın ilk oluşumu sırasında gezegenimizde bolca bulunmaktaydı; ancak atmosferin oluşumu sırasında uzaya kaçarak gezegen üzerinde neredeyse hiç bulunmayacak düzeylere indi. Soluduğumuz havanın %0.0005'i Helyum'dur.
- Helyum atomunun çekirdeğinde 2 proton bulunur ve bunların çevresinde 2 elektron bulunur. En temel Helyum izotopu olan He-2'de hiç nötron bulunmaz. He-2'nin Evren'in fizik kuralları dahilinde var oluşu sırasında büyük öneme sahip olduğu düşünülmektedir. Ancak doğada gözlenmesi oldukça zordur (sayısız defa, çeşitli deneylerle gözlenebilmiş olsa da). He-3'ün 2 protonu ve 1 nötronu bulunur, He-2'ye göre çok daha kararlıdır; ancak doğada kolaylıkla bulunabilecek kadar kararlı değildir. Öte yandan genellikle Helyum'dan bahsedilirken belirtilen He-4 izotopunda 2 proton ve 2 nötron bulunur. Kimyasal yapısından dolayı aşırı kararlıdır. Doğada her 1 milyon He-4 izotopuna karşılık sadece 1 tane He-3 izotopuna rastlanır. Çok nadir olarak rastlanan He-5 izotopu ise, He-2'den biraz daha kararlı olsa da, yine de son derece kararsızdır ve 3 nötrona sahiptir.
- Yoğun miktarda Helyum'u nefesinize çektiğinde sesinizin incelmesinin sebebi, Helyum'un havadan daha az yoğun bir gaz olmasıdır. Ses, Helyum içerisinde, havada olduğundan 3 kat hızlı hareket eder. Bu da, ses tellerinin titreşmesi sonucu yayılan ses dalgalarının genliğini ve frekansını değiştirir. Ancak Helyum'un fazla solunması, oksijen yetmezliğini doğurarak birkaç dakika içerisinde ölüme kadar giden sonuçlar doğurabilir. Bu yüzden Helyum, kimi zaman "intihar balonları" içerisinde ana madde olarak kullanılır.
- Yanıcı bir gaz olmamasından ötürü gaz balonlarının ve zeplinlerin ana yükselme kaynağıdır.
- Günümüz biliminde ise Helyum, süperiletkenler için soğutucu bir malzeme olarak, dondurma bilimi (cryogenics) içerisinde ana madde olarak, metalleri birbirine kaynatmak amacıyla kaynak biliminde ve derin dalışlarda narkozun etkisini azaltmak amacıyla kullanılmaktadır.
- Dünya'daki sınırlı Helyum yataklarının çoğu Amerika'da bulunur. Ancak bu yataklarda Helyum'un oluşumu, milyonlarca yıl sürmektedir ve bu sebeple insanoğlunun tüketim hızı, doğanın üretim hızından çok hızlıdır. Günümüzde, Helyum'u geri dönüştürülebilir olarak kullanmak için geliştirilecek teknolojiler üzerinde durulmaktadır.
Evrim Ağacı'nda tek bir hedefimiz var: Bilimsel gerçekleri en doğru, tarafsız ve kolay anlaşılır şekilde Türkiye'ye ulaştırmak. Ancak tahmin edebileceğiniz Türkiye'de bilim anlatmak hiç kolay bir iş değil; hele ki bir yandan ekonomik bir hayatta kalma mücadelesi verirken...
O nedenle sizin desteklerinize ihtiyacımız var. Eğer yazılarımızı okuyanların %1'i bize bütçesinin elverdiği kadar destek olmayı seçseydi, bir daha tek bir reklam göstermeden Evrim Ağacı'nın bütün bilim iletişimi faaliyetlerini sürdürebilirdik. Bir düşünün: sadece %1'i...
O %1'i inşa etmemize yardım eder misiniz? Evrim Ağacı Premium üyesi olarak, ekibimizin size ve Türkiye'ye bilimi daha etkili ve profesyonel bir şekilde ulaştırmamızı mümkün kılmış olacaksınız. Ayrıca size olan minnetimizin bir ifadesi olarak, çok sayıda ayrıcalığa erişim sağlayacaksınız.
Makalelerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!
Bu makalemizle ilgili merak ettiğin bir şey mi var? Buraya tıklayarak sorabilirsin.
Soru & Cevap Platformuna Git-
1
-
1
-
1
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?
Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:
kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci
Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 12/02/2025 03:50:38 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/577
İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.
