Albert'in Dünyası

Sabah 06:00 ‘da Uydu bağlantılı çalar saatimiz çalıyor…

Yataktan kalkmamıza sebep olduğu için Albert Einstein'ı mı suçlamalıyız? Saatimiz tam olarak sabah 6'da çalar çünkü hükümetin atom saatleriyle senkronize edilmiş ve Dünya'nın etrafında dönen Küresel Konumlandırma Uydusu dizisi aracılığıyla her saniye kalibre edilen o süslü dijital modellerden biridir.

Einstein'ın en ünlü keşfi olan GPS sinyalleri o kadar çok hata biriktirirdi ki Görelilik kuramının etkilerini düzeltemezlerse, bu veriler anlamsız olacak.

06:15 Tıraş olurken bir yerimizi kesiyoruz veya gömleğimize diş macunu damlatıyoruz.

Dağınıklığın sorumlusu Einstein olsun. Sıvılarda çözünen moleküllerin boyutunu ölçmek için bir formül yaratması, bilim insanlarının diğer birçok önemli sıçramanın yanı sıra daha iyi tıraş kremleri ve diş macunları da dahil olmak üzere binlerce tüketici ürünü yaratmasını veya iyileştirmesini mümkün kıldı.

06:30 Hava durumunu ve trafiği kontrol etmek için televizyonu açıyoruz. Yağmur yağıyor ve trafik kameraları arabaların semtler arası yolda kilometrelerce beklediğini gösteriyor. Muhtemelen zorlu bir yolculuk olacaktır.

Bu kötü ruh halimiz için de Einstein'ı sorumlu tutalım. Dijital kameraların çalışma nedeni, fotoelektrik etki beyanı, televizyon kameralarının ve onları kontrol eden uzaktan kumandaların icadını mümkün kıldı. Ve henüz yarım saat önce uyanmışız ve hala günümüz Albert Einstein tarafından kontrol ediliyor.

Peki Tüm Bunları Nasıl Açıklıyoruz?

Einstein'ı ilk olarak atom bombasının geliştirilmesine giden yolu açan adam olarak düşünüyoruz. Ancak ona bakmanın doğru yolu bu değildir.

Minnesota Üniversitesi'nde bilim ve teknoloji tarihçisi olan Michel Janssen, Einstein'ın 1930'larda daha güncel fizikçilerin çalışmalarından ortaya çıkan bombayı geliştirmekle neredeyse hiçbir ilgisi olmadığını belirtiyor. Einstein'ın Manhattan Projesi'nde herhangi bir rol alması için güvenlik izni verilmediğini söyleyen Janssen, fizikçi olarak eğitim almış ve Einstein'ın görelilik üzerine toplu makalelerinin ciltlerini düzenlemiş biri olduğunu belirtmişti.

Fakat, Einstein'ın 100 yıl önce yaratıcılık patlamasıyla ortaya attığı diğer teorilerinin çoğu, fiziği ve doğal dünya anlayışımızı altüst ederek, bilim insanlarına 2005'te yaşadığımız şekliyle yaşamın gözlemlenebilir hemen her yönünü şekillendirmek için gereken araçları sağladı.

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Neden Desteğe İhtiyacımız Var?

Aslında maddi destek istememizin nedeni çok basit: Çünkü Evrim Ağacı, bizim tek mesleğimiz, tek gelir kaynağımız. Birçoklarının aksine bizler, sosyal medyada gördüğünüz makale ve videolarımızı hobi olarak, mesleğimizden arta kalan zamanlarda yapmıyoruz. Dolayısıyla bu işi sürdürebilmek için gelir elde etmemiz gerekiyor.

Bunda elbette ki hiçbir sakınca yok; kimin, ne şartlar altında yayın yapmayı seçtiği büyük oranda bir tercih meselesi. Ne var ki biz, eğer ana mesleklerimizi icra edecek olursak (yani kendi mesleğimiz doğrultusunda bir iş sahibi olursak) Evrim Ağacı'na zaman ayıramayacağımızı, ayakta tutamayacağımızı biliyoruz. Çünkü az sonra detaylarını vereceğimiz üzere, Evrim Ağacı sosyal medyada denk geldiğiniz makale ve videolardan çok daha büyük, kapsamlı ve aşırı zaman alan bir bilim platformu projesi. Bu nedenle bizler, meslek olarak Evrim Ağacı'nı seçtik.

Eğer hem Evrim Ağacı'ndan hayatımızı idame ettirecek, mesleklerimizi bırakmayı en azından kısmen meşrulaştıracak ve mantıklı kılacak kadar bir gelir kaynağı elde edemezsek, mecburen Evrim Ağacı'nı bırakıp, kendi mesleklerimize döneceğiz. Ama bunu istemiyoruz ve bu nedenle didiniyoruz.

Destek Ol

Einstein'ın çalışmaları bize televizyon, uzaktan kumandalar ve dijital kameraların nihai mükemmelliğinden çok daha fazlasını verdi. Foton (bir ışık parçacığı) ve fotoelektrik etki varsayımı 1905'teki ilk büyük makalesinde açıklanan ve ona 1921'de Nobel Ödülü kazandıran bize günlük hayatta çok sayıda uygulama sağladı.

Einstein'ın fotonları tanımlaması, 20. yüzyılın birçok gelişmiş elektronik buluşunun gelişiminin temelini oluşturdu. Bu, kuantum etkisinin ifadesiydi; bu etki olmasaydı cep telefonlarımız, duman dedektörlerimiz, hırsız alarmlarımız, süpermarkette veya asansörde otomatik olarak açılan kapılarımız olmazdı.

Gerçekten de bilgisayarlar ve yarı iletkenler alanının tamamının varlığını Einstein'ın 17 Mart 1905 tarihli makalesine borçlu olduğunu iddia edebiliriz. Bu nedenle, 75 veya 80 yıl sonra doğmuş olsaydı ve dolayısıyla bilgisayarları kullanabilseydi neler başarabileceği konusunda spekülasyon yapmak anlamsızdır. Yaptığı işi, yaptığı zaman yapmamış olsaydı, bugün bilgisayarlarımız olmayabilirdi veya en azından bildiğimiz biçimde olmayabilirdi.

Fotoelektrik etki üzerine olan makale, Einstein'ın 1905'te yayınladığı ve fizikçilerin dünyaya bakış açısını kökten değiştiren birkaç makaleden sadece biriydi. Einstein'ın makalelerinin editörleri resmen tarafsızlıklarını ilan ettiler, ancak gayriresmi olarak Janssen ve diğerleri, Maric'in Einstein'ın en büyük eseriyle büyük bir ilgisi olduğu yönündeki iddiaların asılsız olduğunu söylemişlerdi.

Einstein'ın kuantum mekaniğinin doğasında var olan rastgeleliği reddetmesi “Tanrı'nın evrenle zar oynamayı seçeceğine inanamıyorum” uzun zaman önce dindar düşünürler tarafından dünyanın en büyük bilim insanının Tanrı'nın varlığını kabul ettiğinin kanıtı olarak benimsenmişti.

Ancak Einstein, bunu yapmadığını açıkça belirtti. 1954'te yazdığına göre, bu tür yorumlar "sistematik olarak tekrarlanan bir yalandır. Kişisel bir Tanrı'ya inanmıyorum ve bunu hiçbir zaman inkar etmedim, açıkça ifade ettim."

Einstein için Tanrı'ya yapılan atıflar kullanışlı bir metafordu; "bilimimizin ortaya koyabildiği kadarıyla dünyanın yapısı" için, kolayca anlaşılabilen bir kısaltmaydı.

Görelilik kuramı, uzun zamandır sabit olduğu düşünülen ölçümlerin, algıların ve gözlemlerin aslında sabit olmadığını, doğal yasaya dayalı değişmez gerçeklere olan inanca potansiyel olarak ölümcül bir darbe indirdiğini ima eder. Bu gerçekler, yaratılış ve tarihe dair dini anlatımları da içerir ve bazı din bilginlerini ve liderleri göreliliği inanca bir saldırı olarak görmeye yönlendirir.

Belki de en önemlisi, Einstein'ın akıl ve zekânın gücüne olan inancı yeniden canlandırmasıydı.