Amerika’nın En İyi Fosil Avlama Bölgesinde Bulunan 300 Milyon Yıllık ‘Dikenli Örümcek’ ile Tanışın

Birçok insan, Dünya’daki hayvanların çoğunluğunun keşfedildiğini düşünmekte fakat bu doğru değil. Bazı tahminlere göre, yedi milyona yakın tür daha adlandırılmadı bile. Yaklaşık 1.5 milyon türü kayıt altına aldığımıza göre, yaklaşık %80’i hala keşfedilmeyi bekliyor. Bu sayı antik canlı türlerini konuşmaya başladığımızda daha da artıyor.

Bu yüzden tarihi Geç Karbonifer Dönemine kadar uzanan yeni bir örümcek türünün keşfi çok da şaşırtıcı değil. Kuzey Illnois Mazon Creek fosil yataklarında yapılan bu keşif, Journal of Paleontology’de 17 Mayıs 2024 tarihinde yayınlandı. Kansas Üniversitesi’nden Paul Seden liderliğindeki ekip şöyle aktarıyor:

“Mazon Creek fosil yatakları, kuzeydoğu Illnois’de Braidwood civarında bulunan eski şerit madenlerinin döküntülerinden toplanan demirtaşlarında bulunmuş sucul ve karasal biyotadan ötürü fossil olarak çok zengin bir bölge.

Daha önce Mazon Creek’te şuan varlığını sürdüren ya da nesli tükenmiş örümcek fosilleri bulundu fakat bu keşfi ilginç kılan kısım morfolojik olarak örümceğin ne kadar eşsiz oluşu.

Mazon Creek’de bulunan yeni fosil, daha keşfedilmiş veya yerel kömür yataklarında bulunmuş diğer örümceklerden çok daha farklı. Dayanıklı, dikenli bacakları ve oval gövde bulunduran bu fosil; bu özelliklerinden ötürü bilinen örümcek takımlarında bir yere koymak çok zor.

Selden & Dunlop

Araştırmacılara göre bu örümceğin her ayağında bulunan bu dikenler, avcı türlere karşı bir korunmak amaçlı olarak evrimleşti. Geç Karbonifer döneminde yaşayan trigonotarbidler ve kırkayaklar gibi eklembacaklılarda diken bulunmaması, dikenlerin bu döneme özel bir adaptasyon olduğunu kanıtlamaktadır. Aynı zamanda bu fosilin bazı örümceklerle benzerliklerine dikkat çeken araştırmacılar, bu türlerin de bacak ve vücutlarındaki dikenliliği gösterme sebebinin avcılara karşı bir savunma mekanizması olduğu düşünülüyor.

Her ne kadar biz bu fosilleşmiş örümceğin gerçek hayatta neye benzediğini hayal edebiliyorsak olsak bile, bazı hayatta olan “dikenli örümceklerin“ morfolojlerine ve diğer özelliklerine bakabiliriz. İşte iki tanesi:

1) Vaşak Örümceği

Forbes

Canlı bir yeşil renge sahip vaşak örümceği, genellikle yemyeşil yapraklarda bulunur. Oxyopidae ailesinin en yaygın dağılımını gösteren bu tür, güney Amerika Birleşik Devletleri, Meksika, Orta Amerika ve Batı Hint adalarında özellikle Jamaika’da görülür.

Vaşak örümcekleri iyi adapte olmuş avcılardır. Avlarını yakalamak için ağlarını kullanmazlar. Bunun yerine onların varlığından habersiz kurbanlarına bir kedi gibi atlarlar. Bu davranış yüzünden onlara “vaşak örümceği“ denir.

Gün ışığında faal olan bu örümcekler, belirgin fiziksel özelliklere sahiptir. Dişileri 2.5 cm büyüklüğüne kadar ulaşabilirken, erkekleri yapısal olarak daha ince ve yaklaşık 1.27 cm’dir. Oxyopidae türlerinde yaygın olan, bacaklarında uzun siyah diken ve noktaları bulunurken genelde bacaklarının renkleri sarı ya da yeşildir.

2) Gasteracantha

Forbes

Gasteracantha yengeç kabuğuna benzeyen, fazla sayıda dikenle kaplı yuvarlak bir karına sahiptir. Bu dikenler beyaz, sarı, kırmızı ve siyah olabilir. Aynı zamanda dikenler potansiyel avcılara karşı bir koruma ve görsel bir caydırıcılık sağlar.

Dikkatleri bu çarpıcı morfolojisi ile üzerine çeken bu familyanın türleri, çoğunlukla tropikal ve subtropikal bölgelerde yaşar. Kuzey ve Güney Amerika, Afrika ve Asya’nın bazı bölgelerinde de yayılım göstermektedirler. Fiziksel özellikleri dışında Gasteracantha üyeleri, avlarını yakalamak için adapte olmuş küresel ağlar örmek ile de ilgi çeker. Bir titizlikle örülmüş bu ağların, merkezden yayılan kendine özgü spiral bir deseni vardır. Avını burda bekler.

Gasteracantha örümcekleri küçüktür. Genellikle dişileri 5-9 mm büyüklüğünde, erkekleri ise biraz daha küçüktür. Isırıkları biz insanlar için bir tehlike oluşturmaz.