Avustralya Ulusal Üniversitesi'nden bilim insanları, sıtma parazitlerine karşı mücadelede devrim yaratacak bir yöntem geliştirdi. Bu yeni teknik, kolesterolü kullanarak parazitleri hedef alan ve onlara ölümcül darbeler indiren bir "Truva atı" taktiği sunuyor. Hem hastalıkların tedavisinde yeni bir umut doğuran hem de hayvancılık sektörünü koruma potansiyeline sahip bu yaklaşım, paraziter hastalıkların tedavisinde çığır açabilir.

Birçoğumuz kolesterolü genellikle kötü bir şey olarak düşünürüz, çünkü kalp hastalıkları ve felç gibi ciddi sağlık sorunlarıyla ilişkilendirilir. Yüksek kolesterol seviyeleri, damar tıkanıklığına ve diğer kardiyovasküler hastalıklara yol açabileceği için genellikle olumsuz bir ışık altında ele alınır. Ancak kolesterol, vücudumuzun hayatta kalması için temel bir bileşendir. Hücrelerimizin düzgün çalışabilmesi, hücre zarlarının stabil kalabilmesi ve vücudun hormon üretimi gibi kritik işlevleri yerine getirebilmesi için kolesterol gereklidir. Yani, kolesterol bir düşman değildir; vücudun işlevselliği ve sağlığı için vazgeçilmezdir.

Evrenin şu anda genişliyor olduğu gözlemi bizi, evrenin geçmişte çok daha küçük, dolayısıyla yoğun ve sıcak bir hacimde sıkıştığı fikrine götürdü. Peki evren, böylesine ufak bir noktadan nasıl ortaya çıktı?

Kozmik zamanın en erken anlarında, enerjiler ve koşullar o kadar aşırıydı ki, bu konuda geliştirdiğimiz teorilerin yanlış olma ihtimali, doğru olma ihtimalinden çok daha yüksektir. Bir örnek vermek gerekirse, giderek popülerleşen ve doğru oldukları konusundaki güvenimizin giderek arttığı ebedi enflasyon teorileri, "kozmik enflasyon" denen olayın evrenin büyük bölümünde sonsuza kadar sürdüğünü öne sürerek, bu yazıda sürekli bahsedeceğimiz "Büyük Patlama'dan bu yana geçen $n$ saniye" kavramını tanımsız hale getirmektedir. Bu nedenle, en erken aşamalar hâlen aktif bir araştırma alanıdır ve hâlâ spekülatif olan ve bilimsel bilgi geliştikçe muhakkak değişecek olan fikirlere dayanmaktadır.

Hayat Molekülleri, ya da diğer bir ismiyle organik moleküller en azından bizim bildiğimiz ve tanımladığımız anlamıyla canlılığın var olabilmesi ve varlığını sürdürebilmesi için gereken kimyasal moleküllerdir. Temel olarak nükleotitler, lipitler, proteinler ve karbonhidratlar "hayat molekülleri"dir. Bu moleküllerin hepsinin genel formları az çok benzer olsa da, işlevleri kimyasal ve fiziksel özelliklerinden dolayı birbirlerinden tamamen farklıdır.

Bu farklı özelliklerin toplamı, bugün bizlerin "canlı" olarak isimlendirdiği varlık formlarını meydana getirir. Daha doğrusu, canlılık için gereken aktivite ve organizasyon şartlarının istikrarlı bir şekilde sağlanabilmesi için bu kimyasallardan oluşan bir yapı ve bu yapının uzun süreli deneme-yanılma ve eleme-seçme mekanizmalarından geçmesi gerekmektedir. Dolayısıyla, şimdilik bildiğimiz kadarıyla, bu moleküllerden oluşmayan bir varlığın canlılığın ilkelerini bir arada bulundurması pek mümkün değildir. Bunda, bu moleküllerin istikrarlı yapısının (tepkimeler, radyoaktivite, vb. kimyasal özellikler bakımından) çok büyük önemi olduğunu unutmamak gerekmektedir.

Newton fiziğinde kütleyi nasıl ele aldığımızdan daha önce bahsetmiştik. Newton fiziği, her ne kadar günlük hayatımızda işimize yarasa da ışık hızına yaklaştıkça yanlış tahminlerde bulunmaktadır. Bu tarz durumlarda, Newton fiziğinin çok daha genel bir hali olan özel görelilik teorisini kullanmamız gerekir.

Özel görelilik teorisi, 1905 yılında Einstein tarafından ortaya atıldığında uzay ve zaman anlayışımız üzerinde devrimsel bir değişim yarattı. Uzay ve zaman dediğimiz kavramların, sezgilerimizin bize söylediğinin aksine, değişmeyen mutlak şeyler olarak değil; ama farklı hızlardaki gözlemciler tarafından farklı ölçülen kavramlar olduğu ortaya çıktı. Dahası görelilik, sadece uzay ve zaman hakkındaki sezgilerimizin değil, ama aynı zamanda kütle hakkındaki sezgilerimizin de yanlış olduğunu bize gösterdi.

Uyku, hayat standardımızı doğrudan etkileyen bir faktördür. Nasıl ki yetişkinler ihtiyaç duyulan günlük uyku ihtiyacını karşılayamadığında yeni güne yorgun ve mutsuz başlıyorsa, bebekler için de aynı durum söz konusudur. Bebeklerin gelişimi için uyku düzeni çok önemli bir unsurdur. Çoğu yeni doğan, günde yaklaşık 14-17 saat uykuya ihtiyaç duyar. Bebekler, doğduklarından itibaren ilk 3 ay boyunca biyolojik saatleri oluşmadığından gece ve gündüzü ayırt edemezler ve de beslenmek için sık sık uyanma ihtiyacı duyarlar.

Genellikle, emzirilen bebekler, biberon yardımı ile mamayla beslenen bebeklere göre daha sık uyanırlar. Buna rağmen, eğer bebeğinizi emziriyorsanız, emzirmeye devam etmeniz çok önemlidir; çünkü anne sütü, bebeğin beslenmesi için altın standarttır. Emzirme rutinleri, bebek ve uyku arasındaki bağı bir rutin haline dönüştürmenize yardımcı olacaktır.

Bir grup insanı, hiç bilmedikleri bir kültürün orta yerine götürüp bıraksak nasıl davranırlardı? Bu soru karşısında heyecan duymayacak bir psikolog bulamazsınız. Ancak psikologlar tarafından cevabı merak edilen pek çok sorunun deneysel olarak araştırılması mümkün değildir. Bunun sebebi, son birkaç on yılda kurulmuş olan ve deneylerde yer alacak katılımcıları olası zararlara karşı koruma amacındaki etik kurulların, insan haklarını ihlal etme potansiyeli olan çalışmalara izin vermemesidir.

Ancak bilimde olanın aksine, sanattaki yöntemleri daha özgürdür. Bir grup insanın hiç alışık olmadıkları bir kültürün orta yerinde nasıl davranacaklarını hayal eden kitaplar yazabilir, filmler çekebilir hatta bu durumu tasvir eden tablolar, heykeller yapabilirsiniz. O halde bu sorunun cevabını tartışabilmek için en uygun zemin sanatın özgür suları olacak. Tunç Okan’ın senaristliğini ve yönetmenliğini yaptığı 1975 yapımı Otobüs filmi, yazının başında bahsettiğimiz soruya kendi perspektifinden oldukça çarpıcı bir yanıt veriyor. Bu yazının eksenini de psikolojinin kültür alanındaki çalışmaları ile Otobüs filminin anlatısı arasında ilişki kurma gayreti oluşturuyor.

Manyetik rezonans görüntüleme (MRG), vücudun içinin açık ameliyat veya zararlı radyasyon kullanılmadan detaylı bir şekilde görüntülenebilmesini sağlayan bir teknolojidir. Bu görüntüleme işlemi de MR cihazları olarak tabir ettiğimiz tıbbi cihazlar ile gerçekleşir.

MR cihazlarında X-ışınlarının aksine güçlü manyetik alanlar ve radyo dalgaları kullanılarak kemiklerin ardındaki yumuşak dokular, beynin karmaşık yapısı, eklemlerdeki en küçük yırtılmalar dahi yüksek detayla ortaya çıkarılır. Cihazın çalışma prensibi ise atom çekirdeklerinin dinamiği ve kuantum fiziği ile ilgilidir.