Birbirimiz üzerindeki beklentimiz fark yaratır mı, ümit verir mi, umutsuzluk yaratır mı, güç verir mi, inanç doğurur mu? Biraz işveren gözüyle bakalım, biraz da çalışanın konumuna geçelim. Birbirlerinden beklentilerinin oluşturduğu etki dünyasına bakalım. Büyük ya da küçük, bir destek veya küçümsemenin değişim yaratıp yaratmadığını görelim.

Kişilerin (özellikle sizden bazı alanlarda üstün olduğunu düşündüğünüz kişilerin) sizin yapabileceğinize inandıklarını belli ettikleri konularda sizin de davranışlarınız onu gerçekleştirmeye yönelik ortamı hazırlıyor (Tauber 1998, akt. Abdullahi 2018).

YZ dünyasıyla ilgili öğrendim ki, insanların şaşırtıcı derecede büyük bir çoğunluğu burada bulunuyor:

Emin Köşe'deki insanlar heyecan dolu. Gözlerini kalasın eğlenceli kısmına dikmiş durumdalar ve oraya doğru ilerlediğimizden eminler. Onlar için gelecek, şimdiye kadar umut edebilecekleri her şey, hem de tam zamanında.

2024 ABD başkanlık seçimlerinin ardından öfkeli milyonlarca X kullanıcısı, fanatik siyasi nefret söylemlerinden kaçmak için Bluesky'a akın etti. Kullanıcıların hangi içerikleri göreceğini belirleyen bir algoritma olmadan tasarlanan Bluesky, X’in hatalarından kaçınmayı hedefliyordu. Bir süre için bu işe yarıyor gibi görünüyordu. Çok takipçili kişiler aşırı öne çıkarılmıyordu, kaba dil daha az yaygındı ve yanlış bilgi çok yayılmıyordu. Ancak 1 yıldan az bir süre sonra, sosyal medyanın tipik sıkıntılarından bazıları Bluesky'da da baş göstermeye başlıyor. Bazı kullanıcılar, sol eğilimli de olsa platformun yankı odasına dönüşmeye başladığından şikayet ediyor.

Ön baskı olarak yayınlanan yeni bir çalışma ise araştırmacılar yapay zeka ile oluşturulan sanal kullanıcılarla doldurulmuş, ölçeklendirilmiş bir platform üzerinde yapılan simülasyonlar kullanarak sosyal medyanın neden kutuplaşma eğiliminde olduğunu gözler önüne seriyor.^[1] Sadeleştirilmiş şekilde oluşturulan platformda, kullanıcıların platformda kalmasını sağlamak amacıyla tasarlanmış karmaşık algoritmalar bulunmuyordu. Ancak platform kaçınılmaz biçimde küçük, içine kapalı daha ufak gruplara bölündü. Sonuçlar, sosyal medyanın gönderi paylaşma, yeniden paylaşma ve takip etme gibi temel işlevlerinin bile kutuplaşmaya neden olduğunu doğurduğunu gösteriyor. Ancak bazı uzmanlar, yapay zeka tarafından üretilmiş bu kullanıcıların zaten gruplaşmaya yatkın olabileceği konusunda uyarıyor. Washington Üniversitesi’nde çevrimiçi söylentiler üzerine çalışan ve çalışmaya katılmayan Kate Starbird, şöyle anlatıyor:

Respiratuvar Sinsityal Virüs (kısaca RSV), dünya çapında çocukları enfekte eden en yaygın virüslerden biridir ve yetişkinlerde, özellikle yaşlılarda giderek artan bir şekilde önemli bir patojen olarak tanınmaktadır. RSV enfeksiyonunda karşılaşılan en yaygın klinik senaryo bir üst solunum yolu enfeksiyonudur; ancak RSV genellikle küçük çocuklarda bir alt solunum yolu hastalığı olan bronşiyolit olarak ortaya çıkar ve nadiren pnömoni, solunum yetmezliği, apne ve ölüme ilerleyebilir.

RSV tedavisi üç kategoriye ayrılır:

Bağış yapmak genellikle özverili, yani karşılık beklemeden yapılan bir eylem olarak görülür. Ancak, düzenli olarak para bağışlayan insanlar, daha olumlu bir bakış açısına sahip olarak aslında kendileri de bir ödül kazanıyor olabilir.

Shenzhen Üniversitesi'ndeki araştırmacılar, Psychological Science dergisinde yayınladıkları çalışmada cömert olmanın depresyon hastalarının durumlarını yönetmelerine yardımcı olabileceğini ortaya koydu.^[1] Araştırma kapsamında, 2 ay boyunca her gün çevrimiçi olarak küçük miktarlarda bağış yapan kişilerin ruh halleri iyileşti. Çalışmanın başyazarı Yuyang Zhang bir röportajda, araştırmanın fikrinin kendi kişisel deneyiminden geldiğini şu sözlerle ifade ediyor:

Canlı yaşamının devamı, canlının kendisini oluşturan bir veya birden çok hücrenin bütünlüğüne doğrudan bağlıdır. Hücre bütünlüğü ise, entropi yasası gereği, zamanla bozulma eğilimi göstermektedir; fakat canlılık, bu bozulmayı çeşitli metabolik aktiviteler ile geciktirmeye, bir diğer tabir ile hayatta kalmaya çalışır. Hayatta kalmaya yönelik gerçekleştirdiği metabolik aktiviteler, yapım ve yıkım tepkimelerinin toplamına karşılık gelir.

Tahmin edebileceğiniz üzere her iki tepkime türünde de yoğun miktarda enerjiye ihtiyaç duyulmaktadır. Fakat tek başına enerji yeterli değildir. Tepkimelerin gerçekleşmesi ve canlılığın devamlılığını sağlayabilmesi için, belli başlı diğer maddelere de ihtiyaç duyulur. Bu maddelerin önemli bir kısmını vücudumuzda birçok görevi üstlenen mineraller ve tuzlar oluşturur.

Araştırmacıların Nature dergisinde yayınladıkları 2000 yıllık genomlar üzerinde yapılan derinlemesine bir analiz, Demir Çağı'nda İngiltere'deki Kelt topluluklarında kadınların sosyal ağların merkezinde yer aldığını ortaya koyuyor.^[1] Ekip, kadınların toplumsal ve siyasi açıdan oldukça etkili olduğunu ve toplulukların şekillenmesinde önemli rol oynadığını düşünüyor.

Antropoloji ve arkeoloji alanında, insan toplumlarının yapısı genellikle evli çiftlerin nerede yaşadıklarına göre belirlenir. Patrilokalite, eşlerin genellikle erkeğin ailesinin yakınında ya da onlarla birlikte yaşaması anlamına gelir. Matrilokalite ise bunun tam tersidir, çiftler kadının ailesinin yakınında yaşar.

Her ne kadar halk arasında ayıp olarak görülüp utanç kaynağı olsa da, penis, vajina, meme ve testis gibi organların türümüz ve genel olarak hayvanların var oluşu için ne kadar önemli araçlar olduğu aşikardır. Dolayısıyla bu tabuları yıkıp, son derece doğal ve sıradan bir olgu olan, biyolojik varlığımızın yegâne kaynağı olan seksin detaylarından haberdar olmamız gerekiyor. Örneğin penis ile ilgili benzer bir içeriğimizi buradan görebilirsiniz. Cinsellik ile ilgili tüm yazılarımızı buradan görebilirsiniz. Konuyla ilgili bir yazı dizimizi buradan okuyabilirsiniz.

Eğer cinsel organlardan söz edilmesi sizi rahatsız ediyorsa, bu noktada okumayı kesmenizi tavsiye ederiz. Ancak eğer ki varlığımızın nadide sebeplerinden biri olan bu organı tanımak istiyorsanız, faydalı olacağını umduğumuz bu yazımızı okuyabilirsiniz. İyi okumalar.

Bilim tarihinden aşina olduğumuz şudur: Yeni bir organizmayı keşfetmek kolay değildir. Yeni bir türü keşfetmek istiyorsanız, yıllarınızı sahada araştırma yaparak geçirmeniz gerekir. Ancak genetik mühendisliği sayesinde "tür" dediğimiz şeyler, "bulunan şeyler" olmaktan çıkıp, "yaratılan şeyler" haline gelebilir!

Gelecekte, biyoteknolojiyi kullanarak evrimsel süreci ileri sarmak mümkün olacak. Araştırmacılar, yeni bir genetik mühendisliği yöntemi kullanarak, ilk kez laboratuvarda, birden fazla yeni meyve sineği türü yarattıklarını ilan ettiler. Bu, sıtma ve diğer böcek-kaynaklı hastalıkların olmadığı bir geleceği yaratmamızı sağlayabilir!

Bilim üretmek adına siz olsanız ne tür riskler alırdınız? Saatlerce kendinizi laboratuvara kapatıp, sevdiklerinizden yabancılaşmayı mı göze alırdınız? Toksik kimyasallar veya ölümcül-hastalık yapıcı mikroplarla mı çalışırdınız? Peki ya cam yemeyi veya roketlerden oluşan bir kızağı dener miydiniz? Birinin sizi boynunuzdan asmasını kabul etmeye ne dersiniz?

Eğer bu son soru size biraz abartılı geldiyse, şunu bilmenizde fayda var: Bilim insanları bugüne kadar bunu ve daha bile fazlasını yaptılar (ve ne yazık ki hepsi hayatta kalamadı). Eğer bu muhteşem araştırmaları merak ediyorsanız, sizi deneyleri ve bilim için gözünü kırpmadan hayatını tehlikeye atan 10 bilim insanıyla tanıştırmamıza izin verin: