Bu yazımızda, “DeepFake” kavramı ve uygulamaları üzerine düşüneceğiz ve odaklanmaya çalışacağız. “DeepFake” kavramı altında hem kitlesel algı yönetimi ve toplum mühendisliğine hem de internet kullanıcılarına yönelik kişiselleştirilmiş saldırılara zemin hazırlayacak yeni bir teknoloji uygulamasından söz edeceğiz. “DeepFake” kavramını “siber savaş” dediğimiz ve elektronik bilgi sistemlerine zarar verme, veri, bilgi ve kimlik hırsızlığı odaklı saldırı yöntemleri temelli olgunun “yapay zeka” desteğinde kazandığı yeni bir boyut olarak ele alacağız. 

Yazının devamında öncelikle bilişsel sibernetik sistemlerin ve artık elektronik sistemlerin de temelindeki veri (İng: "data"), anlamlı bilgi (İng: "information"), yararlı bilgi (İng: "knowledge") ve uygulanmış bilgi (İng: "wisdom") piramidine dair hatırlatıcılar vereceğiz. Bu hiyerarşiyle bağıntılı olarak, “DeepFake” kavramının sizin üzerinizde, hayatı, olguları, olayları algılamanız, duygu ve düşüncelerinizin günümüz internet iletişim kanalları ile nasıl yönetilebileceği, kandırılabileceği ve sizden başlamak üzere, bir toplumun nasıl yönetilebileceği ya da yine sizden başlamak üzere, kişilerin internet üzerinden topluma karşı nasıl istismar edilebileceği, kandırılabileceğine değineceğiz.

Güney Afrika damanı (İng: "rock hyrax"), yaşadığı bölgedeki birkaç yüzyıllık değişimleri araştırmamız için harika bir kaynağa sahip: Dışkısı! Bu hayvanlar, adından da anlaşılabileceği gibi Güney Afrika'da yaşıyorlar ve nesiller boyunca aynı yerde kalabiliyorlar. İlginç olan ise buldukları her yere dışkılamak yerine, kendilerine bir alan belirliyorlar ve grubun her bireyi oraya dışkılıyor.

Yıllar ve hatta nesiller boyunca süren dışkılama sonucu biriken bu materyal muhteşem bir araştırma kaynağı haline geliyor. Öyle ki idrarın birikmesiyle oluşan kahverengi katran benzeri yapı özel bir ad bile alıyor: hyraceum! Herhangi bir dış etken tarafından dağıtılmadığı zaman bir metre kalınlığa ve birkaç metre çapa ulaşabilen bu yapı dışarıdan bakıldığında normal bir kaya gibi gözüküyor.

Halk arasında genellikle kalp krizi olarak bilinen miyokard enfarktüsü, kısaca MI (İng: "Myocardial Infarction"), patolojik olarak iskeminin neden olduğu miyokard hücrelerinin geri dönüşü olmayan ölümü olarak tanımlanır ve kalbin koroner arterine giden kan akışı azaldığında ya da durduğunda ortaya çıkar ve kalp kasına zarar verir.^[1]

En sık görülen semptom; omuz, kol, sırt, boyun veya çeneye yayılabilen göğüs ağrısı veya rahatsızlığıdır. Sıklıkla göğsün ortasında veya sol tarafında oluşur ve birkaç dakikadan fazla sürer. Rahatsızlık bazen mide ekşimesi gibi hissedilebilir.^[1] Diğer belirtiler arasında nefes darlığı, mide bulantısı, baygınlık hissi, soğuk ter veya yorgunluk sayılabilir.^[2] İnsanların yaklaşık %30'unda atipik semptomlar vardır. Kadınlar ise genelde göğüs ağrısı yerine, boyun ağrısı, kol ağrısı veya yorgunluk hissederler.^[3]

1907'de tanımlanan ve şu ana dek 7 bireyin fosili bulunan Scleromochlus taylori, sahip olduğu özellikleriyle birçok bilim insanının aklını karıştırmıştı. Tanımlanmasının üzerinden bir asırdan fazla zaman geçmesine rağmen hala Scleromochlus hakkında bildiklerimiz kesin bilgiler değil. Ancak şu ana kadarki en güncel ve detaylı çalışma 2020'de S. Christopher Bennett tarafından yayınlandı ve Scleromochlus hakkında önceden kabul görmüş (Scleromochlus'un terozorların atası/kardeş türü olması, Scleromochlus'un koşucu olması, vb. gibi) bazı fikirler yeniden tartışıldı. Ne yazık ki Scleromochlus cinsi üzerine Türkçe bir yazı henüz yazılmamış. Biz bu yazımızda, Bennett'in makalesinde sunduğu yeni bulguları paylaşacağız ve Scleromochlus hakkında kapsamlı bilgiler sunacağız.

Fakat öncelikle, Scleromochlus cinsi nedir?

Bilim tarihinde ilk defa astronomlar, yaşamın temeli olan metil siyanit (CH3CN) gibi karbon temelli karmaşık organik molekülleri MWC480 isimli genç bir yıldızın etrafındaki ön galaksi diski içerisinde tespit etmeyi başardılar! Atacama Büyük Milimetre (Altı) Dizisi (ALMA) sayesinde yapılan keşif, Dünya ve Güneş'i doğuran koşulların Evren'imiz içerisinde bize özgü olmadığını yeniden doğruluyor. Yeni ALMA gözlemlerine göre MWC480'deki metil siyanit oranı, Dünya'nın bütün okyanuslarını doldurabilecek miktarda! Araştırma sonuçları Nature dergisinde yayınlandı.

Hem bu molekül, hem de daha basit kuzeni olan hidrojen siyanit (HCN), yeni oluşan yıldızın etrafındaki galaktik diskin soğuk dış bölgelerinde tespit edildi. Bu bölge, astronomların Güneş Sistemi'mizin etrafındaki Kuiper Kuşağı'yla özdeş olarak gördükleri bir bölge. Kuiper Kuşağı, Güneş Sistemi'mizin Neptün-sonrası bölgesini saran, buzul yapılı göktaşları ve kuyruklu yıldızlardan oluşan bir bölgedir.

Antiquity dergisinde yayınlanan bir çalışmada ilk bin yıla tarihlenen 200'den fazla gümüş sikkeyi inceleyen arkeologlar, bu paraların o dönemde Güneydoğu Asya'da ne kadar geniş ekonomik bağlar olduğunu gösterdiğini ortaya çıkardı. Aynı zamanda günümüz Bangladeş'inde bulunan bir sikke ile yaklaşık 1.600 kilometre uzaktaki Vietnam'da keşfedilen bir sikkenin de aynı kişi tarafından basıldığı düşünülüyor.

İkinci yüzyıla kadar uzanan erken dönemlere ait Çin kayıtları, hükümet politikalarının ve ticaret ağlarının bölge genelinde geniş çaplı ticareti kolaylaştırdığını gösteriyor. Bu rotalar, doğu Akdeniz'den ve Afrika'nın kuzey kesimlerinden Çin'e kadar binlerce kilometre uzanıyordu. Arkeolojik kanıtlar bu belgeleri destekliyor. Güneydoğu Asya’daki kazılarda Hint takıları, Roma cam eşyaları ve Pers, Çin ile bölgenin diğer yerlerinden çanak çömlek örnekleri bulundu. Tek yüzünde yükselen güneş, diğer yüzünde ise Hint kökenli dini geleneklerin erken bir sembolü olan Srivatsa'yı betimleyen gümüş sikkeler, bu tür buluntularla sıklıkla ilişkilendiriliyor.