Değerli okurlarımız, bu yazımızda sizlere FOTON-M3 projesinin tardigradlara odaklı üç misyonundan biri olan RoTaRad (Rotiferler, Tardigradlar ve Radyasyon) misyonundan bahsedilecektir. RoTaRad misyonu rotiferler ve tardigradlar üzerine gerçekleştirilmiş olmasına rağmen yazımızda sadece tardigradlar üzerindeki deneylere ve sonuçlara odaklanılmıştır. Uzay ortamındaki stres faktörlerinin tardigradlar üzerindeki etkilerini belirlemek adına oluşturulan diğer iki misyon olan TARDIS ve TARSE ile ilgili yazılarımıza linklere tıklayarak ulaşabilirsiniz.

Tardigradlar veya su ayıları, dünyadaki en zorlu hayvanlar olmaya adaydır. Bu metazoanlar, tüm dünyada derin deniz bölgeleri, gelgit bölgeleri, göller, nehirler, Himalaya dağları, tropiklerin yeşil yağmur ormanları, en kurak çöller ve Kuzey Kutbu'nun sert tundrası gibi çeşitli habitatlarda bulunabilmektedirler. Bununla birlikte, tüm tardigradlar aktif olabilmek için su filmine ihtiyaç duyar. Karasal habitatlarda, nemin fazla olduğu ortamlarda yetişen yosunlarda ve likenlerde bulunurlar. Çevresel strese maruz kaldığında bu yarı karasal tardigradlar kriptobiyoz adı verilen “askı” durumuna girebilirler. Kendilerini gözlemleme fırsatı bulduk. Yaşam Ağacı projemizdeki gözlem kaydımıza buradan ulaşabilirsiniz.

2021 yılında, Türkiye'nin Güneydoğu Anadolu'sunda yer alan Gre Filla adlı antik bir alanda çalışan arkeologlar, yeşilimsi sarı bir renge ve kırmızı bir tabanı olan, amorf, cam benzeri bir nesne ortaya çıkardı. Yaklaşık yarım kilogram ağırlığındaki bu parça, bir tarafı erimiş gibi görünüyordu. Araştırmacılar bunun kısmen erimiş bir toprak ve bakır parçası olduğunu tespit etti.

Bölge, ilk şehirlerin ve kasabaların ortaya çıkmasından sonra, MÖ altıncı binyıl civarında erken metal işçiliğinin iyi bilinen bir merkeziydi. Ancak, araştırmacıların Journal of Archaeological Science: Reports dergisinde yayınladıkları bir çalışmada incelenen parça, 10.800 yaşında olabilecek bir tortu katmanında bulundu.^[1] Bu, eğer sonraki çalışmalar metalleri cevherden ayrıştırılmak için metalin eritildiği "izabe" denilen işlemi doğrularsa oradaki avcı-toplayıcıların metalurjiyi daha önce düşünülenden binlerce yıl önce denemeye başladıkları anlamına geliyor.

Irk, belli bir toplum içindeki insanları, sahip oldukları fiziksel veya sosyal niteliklere göre kategorilere ayırmakta kullanılan bir kavramdır.^[1] Ancak bugüne kadar birçok farklı ırk tanımı da yapılmıştır; bunlardan bazıları şöyle sıralanabilir:^[2]

Irk tanımıyla ilişkili olarak görülen, hatta birçok durumda eş anlamlı olarak kullanılan etnik köken veya etnik grup kavramıysa şu şekillerde tanımlanmaktadır:

Anı dediğimiz olgunun nasıl oluştuğu ve saklandığı henüz tam olarak bilmiyoruz. Ancak her geçen gün beyin nörobiyolojisi biraz daha aydınlatılıyor ve anılarla ilgili bilgilerimiz derinleşiyor. Örneğin 2014 yılında ilk defa moleküllerin anılara dönüşümü gözlendi; böylece anıların biyokimyasal doğası netleşmiş oldu. Hatta artık onları o kadar iyi tanımaya başladık ki, spesifik anıları silebiliyor, olmayan anıları beyne yerleştirebiliyoruz.

Ancak yine de anı oluşum ve depolama mekanizmasıyla ilgili bilinmeyen birçok şey var. Buna karşılık, anıların kimyasallar olarak depolandığına ve bu kimyasalların farklı kombinasyonlarda çağrılmasının çeşitli görsel, işitse, kokuya dayalı, vb. anıları oluşturduğu düşünülüyor. İlk etapta anlaması ve anıları somut birer fiziksel olguya indirgemek zor gelebilecek olsa da, sinirbilim çalışmaları onları anlamak konusunda büyük adımlar atmayı başardı.