2023'ün Aralık ayında, yılın en büyük uluslararası iklim konferansı olan COP28'de katılımcılar, küresel ısınmayı durdurmaya yardımcı olmak için önümüzdeki birkaç yıl içinde fosil yakıtlardan yenilenebilir enerji kaynaklarına geçiş yapmayı kabul ettiler. Eğer tropik, kaynak zengini ülkeler karbon emisyonlarını sınırlandırarak sıcaklık artışlarını 1,5 santigrat derece ile sınırlandırmayı öngören Paris İklim Anlaşması hedeflerine ulaşmak istiyorlarsa, hidroelektriğe yatırım yapmak hiç de zor değil gibi görünüyor. Görünüşte kulağa harika geliyor: Hidroelektrik, bir türbini itmek için barajlı nehirlerden akan suya dayanıyor, böylece bir yandan megawattlarca güç toplarken, diğer yandan doğrudan herhangi bir emisyon üretmiyor.

Ancak hidroelektrik, düşündüğünüz kadar çevreci olmayabilir ve çevresel etkileri genellikle göz ardı edilmekte ya da sözde iklim taahhütlerinin anıtları olarak mega projeler başlatmaya ve mega yapılar dikmeye çok hevesli hükümetler tarafından daha da kötüleştirilmektedir.

2007'de, Berlin'deki Bernstein Hesaplamalı Nörobilim Merkezi'nde sinirbilimci olan Haynes, insanları bir ekranda rastgele harflerin art arda yanıp söndüğü bir beyin tarayıcısına yerleştirdi. Bu deney, John-Dylan Haynes'in hayata bakış açısını değiştirmesine sebep oldu.

Karar verdiklerini hissettikleri anda sağ veya sol işaret parmaklarıyla bir düğmeye basmalarını ve karar verdikleri sırada ekranda görünen harfi hatırlamalarını söyledi. Gönüllülerin sağ veya sol ellerini kullanmaya karar verirken beyin aktivitesini eş zamanlı olarak ortaya koymak için fonksiyonel manyetik rezonans görüntüleme (fMRI) cihazını kullandı. Sonuçlar biraz şaşırtıcıydı. Haynes, şöyle anlatıyor:

Ormandaki her ağaç bir fıskiyedir; kökleri aracılığıyla topraktan su emer ve yapraklarındaki gözenekler aracılığıyla atmosfere su buharı salar. Milyarlarcası havada dev su nehirleri yaratır - ki bunlar, bulutları oluşturan ve yüzlerce hatta binlerce mil ötede yağış yaratan nehirlerdir.

Ancak gezegeni ağaçlardan arındırdıkça, bu "hava nehirleri"ni ve yağmur için onlara bağımlı olan toprakları kurutma riskiyle karşı karşıya kalıyoruz. Giderek artan sayıda araştırma, ormansızlaşmanın şimdiye kadar ihmal edilen bu etkisinin birçok kıta iç bölgesinde küresel iklim değişikliğinin etkilerini gölgede bırakabileceğini gösteriyor: Nil'i kurutabilir, Asya musonunu sekteye uğratabilir ve Arjantin'den Orta Batı Amerika Birleşik Devletleri'ne kadar tarlaları kurutabilir.

Bilimkurgu Kulübü'nün üçüncü öykü kitabı Arz Cephesinde Yeni Bir Şey Yok, Yeryüzü Müzesi ve İlk seçkilerinin ardından tekrar okurları yerli bilimkurgu ile buluşturuyor. Kitap, adından da anlaşılacağı üzere bize yine bizi anlatmayı, ancak bu kez şakanın dozunu biraz arttırmayı planlıyor.

İlk iki kitabına Çağrı Mert Bakırcı'nın da birer öyküyle katkıda bulunduğu Bilimkurgu Kulübü, belirli aralıklarla öykü kitapları çıkararak bilimkurgu edebiyatımızın zenginleşmesi açısından önemli bir hizmete imza atıyor. Profesyonel yazarlar ile amatör yazarları bir araya getiren bu derlemeler, yakaladıkları başarılı satış grafikleriyle de dikkat çekiyor. Ancak Bilimkurgu Kulübü, bu kez farklı bir şey yapmayı deniyor ve ülkemizde fazla örneğini görmediğimiz mizahi bilimkurgu alt türünde yirmi sekiz öyküyü tek kitapta topluyor. Önsözünü Türk bilimkurgu edebiyatının önemli isimlerinden Müfit Özdeş'in kaleme aldığı derlemenin editörlüğünü ise İsmail Yamanol üstleniyor.

Günaydın!

Gözlerini açıyorsun, uykunu almış, güzel dinlenmişsin. Ancak bir anda afallıyorsun, çünkü bu yatak, sana ait değil. Ne iki kişilik bu yatağı, ne de odadaki eşyaları tanıyorsun. Hâlâ rüyada olduğunu düşünüp yataktan kalkıyorsun.

Şizoid Kişilik Bozukluğu, sosyal ilişkilere ilgi eksikliği, yalnız ve korunaklı yaşam tarzına eğilim, gizlilik, duygusal soğukluk, mesafe ve ilgisizlik ile karakterize bir kişilik bozukluğudur. Semptomlar tipik olarak geç çocukluk veya ergenlik döneminde başlar. Etkilenen bireyler başkalarıyla yakın ilişki kuramayabilir ve aynı zamanda zengin ve ayrıntılı ancak içsel bir fantezi dünyasına sahip olabilirler.

Psikolojide fantezi, insan beyninin özelliklerinden biri olan hayal gücü yetisiyle mümkün olan, net bir zihinsel görüntüyle ifade edilen geniş çaplı zihinsel deneyimlere verilen isimdir. Fanteziler, mutlak olarak imkansız olan senaryolarla ilişkilidir. Nancy McWilliams'ın 2011 yılında gözlediği üzere, şizoid bireylerin en heyecan verici yeteneği, yaratıcılıklarıdır ve bu yaratıcılık, genellikle kendini fanteziler şeklinde gösterir.

Egoizm tanımlayıcı veya normatif bir görüş olabilir. En bilinen tanımlayıcı görüş olan "psikolojik egoizm" her bireyin yalnızca bir nihai amacı olduğunu ve bunun kendi refahı olduğunu iddia eder. Egoizmin normatif formları, bireyin ne yaptığını tanımlamak yerine ne yapması gerektiği ile ilgili iddialarda bulunur. Etik egoizm bir eylemin ahlaki açıdan doğru olması için, rasyonel egoizm ise bir eylemin mantıklı olması için bireyin çıkarını en üst düzeye çıkarmasının gerekli ve yeterli olduğunu iddia eder.

Egoizmin bütün formları “çıkar” kelimesinin açıklanmasını gerektirir. Burada iki ana teori vardır: Tercih veya istek anlatımları, çıkarı bireyin kendi arzularının tatmini olarak tanımlar. Genelde ve en makul biçimiyle bu arzular bireyin kendisini ilgilendiren isteklerle sınırlıdır. Bir isteği bireyin kendisiyle ilgili yapan şey tartışmalıdır ama bazı net ve karşıt durumlar vardır. Bireyin kendi memnuniyeti için olan isteği bireyin kendisiyle ilgiliyken başkalarının refahı için olan isteği kendisiyle ilgili değildir. Objektif anlatımlar çıkarı arzu edilip edilmediğinden bağımsız olarak değerlendirilen durumla (örneğin erdem veya hakikatle) açıklar. Çıkarı bireyin memnuniyetiyle açıklayan hazcılık (hedonizm), bireyin isteklerinin haz olarak sayılıp sayılmayacağına bağlı olarak, ya bir tercih ya da objektif bir anlatımdır.

Çok az film, izleyicilere V for Vendetta’dan daha "isyankar" bir hava aşılamıştır. Bir 16. yüzyıl devrimcisi olan Guy Fawkes'a atıfla başlayan film, ölçüsüz hükümet kontrolü ve vatandaşların toplum içinde sahip olması gereken güç miktarına yönelik sorunlara odaklanıyor. Film, hayatını baskıcı bir hükümeti devirmeye ve İngiltere liderlerinin yanlışlarını ortaya çıkarmaya adamış bir karakter olan V üzerine yoğunlaşıyor.

Tabii ki de filmde hoş gözüken aktörler ve hayran bırakan aksiyon sahneleri mevcut; fakat filmin asıl başarısı, izleyicilere yaşadıkları toplumda kendilerinin ve hükumetin rolünü düşündürmeyi becerebilmesinden geliyor. Büyük çoğunlukta insana yararı dokunsa bile, hükumeti sınırlanması gereken bir nokta var mıdır? Peki ya bu yarar, azınlık bir grubun hakları pahasına sağlanıyor ise? Gelin hep birlikte V for Vendetta'nın geçmişine, bugününe ve yarınına bir bakış atalım.

Kuzey Yarımkürede, Coronae Borealis Takımyıldızı sınırları içinde bulunan ve bir beyaz cüce ve bir kırmızı devden oluşan ikili yıldız sistemi T Coronae Borealis'te, muhtemelen yakın zamanda bir nova patlaması meydana gelecek. Patlama sonucu ortaya çıkacak olan parıltı ise 1 veya 2 hafta sürecek ve normalde çıplak gözle göremediğimiz bu yıldız sistemini çıplak gözle gözlemleyebileceğiz.

Nova patlamaları temelinde beyaz cücelerin yüzeyinde meydana gelen güçlü füzyon patlamalarıdır. Füzyon patlamaları, yüksek basınç ve sıcaklık altında hafif atomların birleşerek daha ağır atomlar oluşturmasına denir. Meydana gelen yeni atomun kütlesi, onu füzyon tepkimesi sonucu oluşturan iki atomdan azdır. Aradaki kütle farkı enerji olarak açığa çıkar ve kontrolsüz şekilde salınan bu enerji patlamaya sebep olur.