Mustafa Kemal Atatürk, ömrü boyunca yüzlerle ifade edilecek sayıda kitap okumuş, çok çeşitli konulara kafa yormuş, tarihsel açıdan olduğu kadar bireysel olarak da oldukça ilginç bir liderdir. Örneğin, Atatürk'ün ilgilendiği konular askeri stratejiler ve modern hukuk gibi konular olduğu gibi, geometri ve modern bilim gibi bambaşka içerikli konulardır da. Okuduğu kitaplar arasında bizler için en ilgi çekici olanı, evrimsel biyoloji ile ilgili olanlardır.

Evrimsel biyoloji 1920 ve 30'larda tam anlamıyla hız kazanmakta, matematiksel altyapısı keşfedilmekte, genetik ile bağlantısı ayrılmaz bir şekilde kurulmaktadır. Bu dönemde evrimsel biyoloji son derece ilgi çekici ve derinlemesine bir araştırma sahası olduğu gibi, aynı zamanda bilimsel camiaya var oluşun yegane bilimsel açıklaması olarak çoktan kabul görmüştür de..

Kara deliklerle ilgili popüler bilim kitapları ve fizik eğitimi makaleleri genellikle bu nesnelerin özelliklerini analiz etmeye odaklanır, ancak bunlarla ilgili yanlış anlamalara çok az dikkat eder veya hiç dikkat etmez. Kara deliklerin uzman olmayanlar arasında uyandırdığı büyük ilgi göz önüne alındığında, ki bu ilgi yakın zamanda kitle iletişim araçları tarafından tüm dünyaya yayılan ilk kara delik görüntüsüyle daha da artmıştır, günümüzde bu kavram yanılgılarını analiz etmek özellikle önemlidir. Bu durum özellikle, diğer zorlukların yanı sıra öğrencilerinin bilimsel kavram yanılgılarını düzeltme sorumluluğuna sahip olan hem okul hem de üniversite düzeyindeki fizik öğretmenleri için geçerlidir.

Bize kalırsa kara deliklerle ilgili en yaygın yanılgılar şunlardır:

Glukoz galaktoz emilim bozukluğu, otozomal resesif geçişli bir hastalıktır. Glukoz, canlılığın neredeyse tamamı tarafından ana enerji kaynağı olarak tüketilen bir şekerdir (monosakkarittir). Galaktoz ise glukoza göre daha az tatlı olan, süt ve süt ürünlerinde bulunan bir başka monosakkarit çeşitidir. Galaktoz ve glukoz şekerlerinin birleşmesiyle laktoz adı verilen disakkarit molekülü oluşur.^[1]

Glukoz galaktoz emilim bozukluğu yenidoğan döneminden itibaren görülür ve hayatı tehdit eder. Genellikle ishal ve dehidratasyonla seyreder. İlk olgu 1962 yılında Lindquist ve arkadaşları tarafından bildirilmiştir.

Görüntü, floresan atomların keskin kırmızı noktalarının dalga paketlerinin bulanık lekelerine dönüştüğünü gösteriyor. Bu, kuantum mekaniğinin temel taşlarından biri olan atomların hem parçacık hem de dalga olarak var olduğu fikrinin çarpıcı bir göstergesidir.

Görüntüleme tekniğini icat eden bilim insanları, bulgularını ön baskı olarak arXiv'de yayınladılar.^[1] Bu nedenle araştırmaları henüz hakem denetiminden geçmedi.

^[1]12 Nisan 1961'de, Sovyet kozmonot Yuri Gagarin, insanlık tarihinde unutulmaz bir kilometre taşını gerçekleştirdi: Dünya'nın yörüngesine yapılan ilk insanlı uzay uçuşunu başarıyla tamamladı. Bu olay, hem uzay keşfinin hem de insanlığın sınırlarını genişleten bir dönüm noktasıydı. Ancak, Gagarin'in bu tarihi yolculuğu, o dönemdeki belirli şartlar altında gerçekleşti.

Soğuk Savaş Dönemi ve Uzay Yarışı

Sonu sırf “loji” ile bitiyor diye astroloji, frenoloji ve ufoloji gibi konuları bilimsel sanan nice insan bulunmaktadır, hatta astronomi ile astrolojinin aynı şey olduğunu düşünenler de olmaktadır. Gökbilimci Carl E. Sagan bu durumu şöyle özetlemektedir:

Astroloji’yi bir bilim olarak değerlendirmeyen astrologlar da bulunmaktadır. Ancak astroloji, nasıl yorumlanırsa yorumlansın, astronomi sahasına da giriş yaptığından dolayı, elbette fizikteki kuvvetler konusuna da değinmemiz gerekiyor. Detayları anlamakta zorlanan okurlarımız her bir kuvvetin altında yer alan “Neden bu kuvvet sorumlu olamaz?” paragraflarını okumakla yetinebilirler.

Muhtemelen zaten bildiğiniz gibi boşanmalar giderek yaygınlaşıyor. Wang ve Schofer, 2018’de yaptıkları çalışmada, 1970’li yıllardan bu yana dünyada boşanma oranının iki katından fazla arttığı sonucuna ulaştılar. Araştırmacılara göre Kuzey Avrupa ve Batı Avrupa boşanma oranlarının en yüksek olduğu yerler. Bunun dışında Kanada’da, Avustralya’da ve Yeni Zelanda’da da dünya ortalamasının çok üzerinde oranlar mevcut. Uzak Doğu ve Orta Doğu ülkelerinde ise oranlar giderek artmasına rağmen, dünyanın geri kalanına göre hâlâ oldukça düşük.

Aynı araştırmada, bir ülkedeki boşanma oranını en fazla etkileyen faktörün ekonomik gelişmişlik düzeyi olduğu sonucuna ulaşıldı. Buna göre kişi başına düşen milli gelir arttıkça boşanma oranı da artıyor. Boşanma ile en ilgili görünen toplumsal bazdaki diğer değişkenler ise eğitim seviyesinin yüksek olması, kadının çalışma hayatında olması, dindarlığın daha düşük olması ve sosyal aktivizm.

Kuzey Yarımkürede, Coronae Borealis Takımyıldızı sınırları içinde bulunan ve bir beyaz cüce ve bir kırmızı devden oluşan ikili yıldız sistemi T Coronae Borealis'te, muhtemelen yakın zamanda bir nova patlaması meydana gelecek. Patlama sonucu ortaya çıkacak olan parıltı ise 1 veya 2 hafta sürecek ve normalde çıplak gözle göremediğimiz bu yıldız sistemini çıplak gözle gözlemleyebileceğiz.

Nova patlamaları temelinde beyaz cücelerin yüzeyinde meydana gelen güçlü füzyon patlamalarıdır. Füzyon patlamaları, yüksek basınç ve sıcaklık altında hafif atomların birleşerek daha ağır atomlar oluşturmasına denir. Meydana gelen yeni atomun kütlesi, onu füzyon tepkimesi sonucu oluşturan iki atomdan azdır. Aradaki kütle farkı enerji olarak açığa çıkar ve kontrolsüz şekilde salınan bu enerji patlamaya sebep olur.

Fizik kanunları bize evrenin nasıl çalıştığını söyler. Bu kanunların kağıt üzerinde gösterimini matematik yardımı ile yapıyoruz. Kanunları matematik ile yazabilmek bize evrenin hayali kopyasını yaratmamıza olanak sunuyor. Bu hayali kopya ile olaylar gerçekleşmeden neler olabileceğini bilebiliyoruz. Bu tam bir falcılık, ancak ayakları yere basan ve her zaman doğru sonucu veren bir fal!

Dünyanın en az anlaşılan ancak buna karşın en çok bilinen teoremi $E=m{c}^2$’ye bakalım. Bu Teori kütlenin enerjiye dönüşebildiğini söyleyen kanunun gösterimidir. Bu formül çok büyük miktarda enerjinin çok küçük bir kütleden elde edilebileceğini söyler. Küçük bir kütleyi parçalayıp, atom bombası yapıp, devasa enerji açığa çıkarmadan ne kadar enerji çıkacağını bilmemizi sağlıyor. Bize gelecekte neler olabileceğini anlatıyor. Hem de yanılmadan, fal gibi ama gerçek!