Yeni bir konuyu öğrenmek; birçok bilgi parçacığının, kavramın, konu başlıklarının ve bunlar arasındaki bağlantıların anlaşılmasını gerektirir. Bu amaca yönelik olarak birçok insan, konuyla ilk muhatap olduğunda not almayı tercih eder. Her ne kadar not almak oldukça yaygın bir pratik olsa da farklı durumlarda daha verimli olabilecek farklı not alma yöntemleri mevcuttur.

Cornell Metodu, aktarılan tüm bilgiyi yazmakla uğraşmadan sistematik bir şekilde not almanızı sağlayan bir metottur. Notların alınmasını ve tekrarını kolaylaştıracak şekilde hazırlanmıştır. Metodun basit ve zahmetsiz olması en büyük avantajlarındandır.

Bir erkeğin çok sayıda kadın ile evlendiğini duymuş olabilirsiniz peki ya bir kadının çok sayıda erkek ile evlenmesini duydunuz mu? Aslında doğada çok sayıda türde "çokkocalı ilişki" (ya da bilimsel adıyla poliandri) görülmektedir. Evrimsel yönden bu durumunun neden geliştiğine dahil farklı görüşler mevcuttur. En fazla kabul görülen görüş, dişinin çok sayıda erkek ile çiftleşerek neslini devam ettirme şansını arttırmasıdır. Dişi kedilerin birçok erkek kedi ile çiftleşmesi, bu konuda verilebilecek bariz örneklerden birisidir; ancak bu, sadece bir üreme stratejisi değildir. Örneğin Galapagos şahinleri, insanların sosyokültürel yapısı içerisinde kurdukları işbirliklerine benzer şekilde, sadece dayanışma amacıyla da çokkocalı ilişkiler sergilerler.^[1]

İnsan popülasyonlarında poliandri (çokkocalılık, İng: "polyandry"), diğer üreme stratejilerine göre daha nadir gözüken bir durum olmasına rağmen, anaerkil insan toplumlarda sıklıkla gözlemlenebilir. Eski tarihlerden beri genellikle Uzak Doğu Asya ve Güney Asya ülkelerinde, akrabalık örüntülerinin iktisadi ve siyasi boyutunda etkin bir rol oynamaktadır. Günümüzde çokkocalığın temel olarak yaygın olduğu iki bölge bulunur: Tibet Platosu ve Güney Pasifik Adaları (özellikle de Markiz Adaları).^[2] Bu iki bölge kadar olmamakla birlikte, dünya çapında; Güney ve Kuzey Amerika, Afrika'da dahil olmak üzere 53 farklı toplulukta poliandri gözlemlenir.^[3]

Kara deliklerle ilgili popüler bilim kitapları ve fizik eğitimi makaleleri genellikle bu nesnelerin özelliklerini analiz etmeye odaklanır, ancak bunlarla ilgili yanlış anlamalara çok az dikkat eder veya hiç dikkat etmez. Kara deliklerin uzman olmayanlar arasında uyandırdığı büyük ilgi göz önüne alındığında, ki bu ilgi yakın zamanda kitle iletişim araçları tarafından tüm dünyaya yayılan ilk kara delik görüntüsüyle daha da artmıştır, günümüzde bu kavram yanılgılarını analiz etmek özellikle önemlidir. Bu durum özellikle, diğer zorlukların yanı sıra öğrencilerinin bilimsel kavram yanılgılarını düzeltme sorumluluğuna sahip olan hem okul hem de üniversite düzeyindeki fizik öğretmenleri için geçerlidir.

Bize kalırsa kara deliklerle ilgili en yaygın yanılgılar şunlardır:

Şempanzelerin ölümü anladığına yönelik bazı araştırma bulguları vardır. Ancak görünüşe göre bu “anlayış”, bedensel fonksiyonların yitimi ve bunun geri dönüşü olmadığı şeklindedir (Anderson, 2018). En yakın akrabalarımızdan olan bu hayvanların bile ölümün kaçınılmaz olduğunu kavradıkları yönünde bir bulguya ulaşılamamıştır. İnsan bildiğimiz kadarıyla, bir gün öleceğinin farkında olan tek varlıktır.

Bu farkındalık zaman içinde yavaş yavaş gelişir. İnsan yavrusu, 9-10 yaş civarında ölümü tüm boyutlarıyla kavramaya başlar (Nagy, 1959). Ancak bu “kabulleniş” teknik açıdan korkunçtur. Çünkü evrimsel mekanik, her bir canlı türünün yaşamkalımına, doğal olarak da en büyük tehlike olan ölümden kaçınmasına dayanır. Kendisinden kaçınmamız gereken nihai tehlikeyle önünde sonunda karşılaşacağımızı bilmek bizi dehşete düşürür.

Her organizmanın kendine özgü bir vücut yapısı vardır. Kollar ve bacaklar gibi özel vücut yapıları genel görünüm açısından benzer olsa da (nihayetinde her ikisi de kas ve kemikten yapılmıştır), şekilleri ve detayları farklıdır. Bir embriyo büyürken, vücudun farklı bölümlerinde yapıların nasıl geliştiğini belirleyen, "homeotik genler" adı verilen özel bir gen grubunun yaptığı işler sayesinde, kollar ve bacaklar farklı şekilde gelişir.

Bu "homeotik genler"in en meşhur ve önemlilerinden olan HOX geni, birbirinden farklı organizmaların normal embriyolojik gelişmelerini tamamlayabilmesi için gereken bilgiyi kodlayan, yüksek organizasyonlu canlılarda vücut şekillenmesi, organların oluşumu ve bunların vücut planı içinde olmaları gereken yerde bulunabilmelerini sağlayan, düzenleyici işlevde bir gen ailesidir. HOX genleri ("Hox genleri" olarak da yazılır), diğer genlere bağlanan transkripsiyonel düzenleyici (DNA'dan RNA'ya genetik bilgi aktarımı) faktörleri kodlamakta ve böylelikle hücre gelişmesine önemli katkı sağlamaktadır.^[1] Örneğin bir böceğin HOX genleri, o böceğin belli bir segmentinde hangi uzuvların oluşacağını (kol mu, anten mi, bacak mı, kanat mı, vb.) belirlemektedir.

Bugüne kadar gök cisimlerinin aldığı birçok farklı şekli gördük: göz, çiçek, kalp ve daha nicesi... Elbette bu gök cisimlerinin ve şekillerinin hiçbirinin, bizim ilişkilendirdiğimiz bu şekillerle bir alakası yok. Bizler, evrimsel süreçte tanıdığımız şekilleri görmeye yatkın olacak şekilde özelleşmiş beyinlere sahibiz. Beyin, bir yapının tüm detaylarını algılamaktansa, onu kabaca da olsa tanıdığı bir şekle benzetip öyle görmeyi tercih eder. Böylesi daha kolaydır. İşte beynimizin şekilleri ve cisimleri birbirine, özellikle de tanıdığı şekillere ve cisimlere benzetmesi sonucu oluşan sanrıya, "pareidolia" denir.

Burada gördüğümüz de, bunun bir örneğidir. Hubble Teleskobu tarafından çekilen bu fotoğraftaki gök cisimleri, adeta bir "gülen surat" yaratmaktadır. Kozmik bir gülen surat! J1038 kümesine ait bu gök cisimleri, Dünya'dan 4.5 milyar ışık yılı uzaktadır. Bir diğer deyişle, bu gök cisimlerinden bizim Dünya'mıza bakan zeki yaşam formları varsa, şu anda gezegenimizin daha yeni doğduğu, üzerinde hiçbir yaşamın bulunmadığı ve halen ağır bir meteor bombardımanı olduğu, Güneş Sistemi'mizin erken dönemlerini görebiliyor. Çünkü örneğin İstanbul'dan şu anda çıkan bir ışık, yani medeniyetimize ait görsel bilgi, oraya ancak 4.5 milyar yıl sonra ulaşabilecek!

Merhaba,

Buradasınız, çünkü muhtemelen internette birilerine "Evrim yok, ara türler de zaten keşfedilemedi. Bir tane bile ara geçiş fosili yok!" tarzı bilimsel olarak geçersiz bir argüman ileri sürdünüz.

Ormandaki her ağaç bir fıskiyedir; kökleri aracılığıyla topraktan su emer ve yapraklarındaki gözenekler aracılığıyla atmosfere su buharı salar. Milyarlarcası havada dev su nehirleri yaratır - ki bunlar, bulutları oluşturan ve yüzlerce hatta binlerce mil ötede yağış yaratan nehirlerdir.

Ancak gezegeni ağaçlardan arındırdıkça, bu "hava nehirleri"ni ve yağmur için onlara bağımlı olan toprakları kurutma riskiyle karşı karşıya kalıyoruz. Giderek artan sayıda araştırma, ormansızlaşmanın şimdiye kadar ihmal edilen bu etkisinin birçok kıta iç bölgesinde küresel iklim değişikliğinin etkilerini gölgede bırakabileceğini gösteriyor: Nil'i kurutabilir, Asya musonunu sekteye uğratabilir ve Arjantin'den Orta Batı Amerika Birleşik Devletleri'ne kadar tarlaları kurutabilir.

Respiratuvar Sinsityal Virüs (kısaca RSV), dünya çapında çocukları enfekte eden en yaygın virüslerden biridir ve yetişkinlerde, özellikle yaşlılarda giderek artan bir şekilde önemli bir patojen olarak tanınmaktadır. RSV enfeksiyonunda karşılaşılan en yaygın klinik senaryo bir üst solunum yolu enfeksiyonudur; ancak RSV genellikle küçük çocuklarda bir alt solunum yolu hastalığı olan bronşiyolit olarak ortaya çıkar ve nadiren pnömoni, solunum yetmezliği, apne ve ölüme ilerleyebilir.

RSV tedavisi üç kategoriye ayrılır:

Beyaz delik ya da ak delik, kara deliğe düşen bir maddenin solucan delikleri aracılığıyla evrenin başka bir yerinde yeniden ortaya çıktığı noktalardır. Başka bir zamana veya başka bir Bebek Evren'e de açılabilirler. Kara delikler, içine düşen hiçbir şeyin (ışık dahil) kendisinden kaçamadığı cisimlerdir. Bunların tam tersi olan beyaz deliklere ise hiçbir madde giremez, yalnız kara deliğe düşen maddeler çıkabilir. Bu sebeple beyaz delik olarak adlandırılmışlardır. Bu konuda önemli çalışmalar yapmış olan teorik fizikçi Stephen Hawking, son makalesinde solucan deliklerinin ve beyaz deliklerin bulunmadığını savunmuştur.Genel görelilikte; beyaz delik, madde ve ışık kendisinden kaçabildiği halde dışarıdan girişe izin vermeyen uzayın varsayımsal bir bölgesidir. Bu anlamda, sadece dışarıdan giriş olabilen, madde ve ışığın kaçamadığı kara deliğin tersidir. Beyaz delikler, sonsuz kara delikler teorisiyle ortaya çıkar. Gelecekteki kara deliğe ek olarak, Einstein alan denkleminin bir çözümü geçmişinde bir beyaz deliğe sahiptir. Fakat, bu alan, yerçekimsel çöküş boyunca oluşturulan kara delikler için mevcut değil ve beyaz deliğin oluşmuş olabileceği bilinen bir fiziksel süreç de yok. Şimdiye kadar hiçbir beyaz delik gözlenmemiştir. Ayrıca, termodinamik yasaları der ki, evrenin net entropisi ya artar ya da sabittir. Bu kural beyaz deliklerin entropiyi düşürme eğilimleriyle ihlal edilir. Tıpkı kara delikler gibi, beyaz delikler de kütle, yük ve açısal momentum özelliklerine sahiptir ve diğer kütleler gibi maddeleri çekerler. Ama beyaz deliğe doğru düşen nesneler asla beyaz deliğin olay ufkuna tam olarak ulaşamazlar(Aşağıda tartışılan maksimum genişletilmiş Schwarzschild çözüm durumda bile, geçmişteki beyaz delik olay ufku, gelecekteki siyah delik olay ufku olur. Böylece, beyaz deliğe doğru düşen herhangi bir nesne, sonunda siyah delik ufkuna ulaşacaktır.) Yüzeyi olmayan, yerçekimsiz bir alan hayal edin. Bu durumda, yerçekimi ivmesi herhangi bir vücut yüzeyinde en fazladır. Ama kara deliklerin bir yüzeyi olmadığından, yerçekimi ivmesi katlanarak artar; fakat asla son değerine ulaşamaz çünkü tekillikte kabul edilen bir yüzel bulunmamaktadır. Kuantum mekaniklerinde, kara delik Hawking radyasyonu yayar ve böylece radyasyon gazıyla termal dengeye gelebilir. Stephen Hawking, termal dengedeki bir kara deliğin zaman tersinin yine termal dengedeki bir kara delik olduğunu savundu çünkü termal denge durumu, zaman- tersinir- değişmezdir. Bu da, beyaz deliklerle kara deliklerin aynı nesne olduğu anlamına gelebilir. Sonradan, sıradan bir kara delikten yayılan Hawking radyasyonu, beyaz delik ışıması olarak tanımlandı. Hawking’in yarı-klasik argümanı kuantum mekanik Ads/CFT benzeşmesinde yeniden oluşturuldu. Aynı zamanda Ads/CFT’de; zaman tersi kendisiyle aynı olan bir gauge teorisinde, anti-de Sitter’deki bir kara delik bir termal gazla açıklanır.

Bugüne kadar hiçbir bilim insanı "ölümden sonra yaşam" olarak adlandırılabilecek kavramlara yönelik herhangi bir bulguya, veriye veya kanıta ulaşamamıştır. Bu konudaki haberler, World Daily News Report isimli, Zaytung-benzeri bir satir sitesi tarafından yayınlanmış ve yayılmıştır.

Eylül 2014 itibariyle yeni bir yalan haber hızla yabancı medyada yayılıyor; Türkiye'de de çevirilerine ve paylaşımlarına giderek artan bir hızla rastlamaya başladık. Habere göre Alman bilim insanları, ölümden sonra yaşamın varlığını ispatlamıştır. Haberin orijinaline buradan ulaşabilirsiniz.