Soru & Cevap

^[1]Doğal bir insan topluluğu en fazla 150-180 kişi kadar kalabalık olabilir. ^[1] Bundan daha fazla insan doğal koşullarda ayrı bir gruba ayrılmak zorunda kalır. Ancak bir organizasyon yoluyla daha kalabalık insan grupları bir arada yaşayabilir. Bu Organizasyon yeterince büyüyünce devlet oluyor. Bu da aslında bir organizasyonun evrimi gibidir. İlk başta bir aile, topluluk, kabile, köy, kasaba, kent, kent birlikleri, devletler, federasyonlar, birlikler vb. olarak git gide daha fazla insanı barındıran ancak daha fazla organizasyon gücü gerektiren bir organizmadır bunlar. İnsanlar bilgilerini ve bilgi paylaşımı yöntemlerini artırdıkça daha fazla kaynağa ulaşmışlardır. Daha fazla kaynağa ulaşmak her zaman daha iyi bir şeydir ve bu yüzden her zaman daha kalabalık insan gruplarına gerek duyulur. Her aşamada sizinle aynı organizasyona sahip başkaları da olduğundan daha fazla kaynağı onlarla paylaşmanız gerekir. Ya da daha güçlü -yani daha kalabalık, bir organizasyon kurarak kaynaklara hakim olabilirsiniz. Bu da bugünkü devletlerin ister istemez ortaya çıkışını açıklıyor, hatta devlet üstü uluslararası kuruluşların da. Özgürlük tek başınayken güzel ancak doğada özgürce dolaşırken ailece dolaşan 10 kişilik bir grubun sırt çantanızdaki meyveleri çalmama özgürlüklerini elinden alan da devlet ve onun ortaklık gücü. Kesinlikle etik veya başka romantik kavramlar değil. Ve evet insanların ellerindeki almak ve zorbalık yapmak da özgürce bir davranıştır. Özgürlük başkalarının sınırı başlayınca bitmez. Kendi sınırınız bitince biter ve bu sınır bulunduğunuz yere/ zamana göre değişir.

Bunların hiç bir bilimsel gerçekliği yok. Çok enteresandır ama insanlık rönesans dönemine kadar beynin tam olarak ne işe yaradığını bilmemektedir. O yüzden uzun yıllar duyguların, düşüncelerin kalple alakası olduğun zannetmişlerdir. Dünyadaki tüm dillerde geçmişte gerçek manada kullanılan kalp ile ilgili deyimlerin hepsi dilimizde (mecazi anlamda) hala kullanılmaya devam ediyor. Dini kitaplarda aynı şekilde düşünme eyleminin (beyinde değil de) kalp tarafından yapıldığı zannedildiği için öyle yazılmıştır.^[4]

Antik mısırda mumyalanan kişinin önemli olarak gördükleri organları (karaciğer, akciğer, mide, bağırsaklar) temizledikten sonra özel 4'lü kavanozda mumyanın yanına koyarken, kalp çok özel sayıldığı için kadavrada bırakılmıştır. Beynin bir işe yaramadığını düşündükleri için burundan kırarak bir delik açıp, beyni akıtıp mumyalanmışlardır.^[2]

Antik yunanda Aristo, beyinin sadece vücuttaki kanı ve kalbi soğutmaya yaradığını düşünmüştür. Düşünme ve duygularla ilgili tüm işlevlerin aynı şekilde mısırlılar gibi kalp tarafından yapıldığını savunmuştur.

Roman imparatorluğun meşhur doktoru Galen beynin kasları kontrol ettiği bilgisini doğru şekilde anlamıştır ama oda duyguların ve düşüncelerin beyin tarafından değil diğer organlar tarafından üretildiğine, kontrol edildiğine inanıyordu.^[1]

Beyin anlama çabası ancak rönesans dönemindeki anatominin ilerlemesi ile hız kazanmıştır. İngiliz doktor Thomas Willis in "Beynin Anatomisi" aldı kitabı oldukça detaylı bir şekilde beynin her bir bölgesi gösterilmiştir. Daha sonraki yüzyılda beynin her bir bölgesinin aynı bir fonksiyonu ve nöron denilen beyin hücrelerden oluştuğu anlaşılmıştır. Beyinde neo korteks denen sadece insanda çok gelişmiş ve insan zekasının kaynağı olan bölgenin fonksiyonu 20. yüzyılda ancak anlaşılmıştır.^[3]

Beyin gibi önemli bir organın fonksiyonu neden bu kadar geç anlaşılmıştır? Beyin tüm vücudu kontrol eder ama etkisi sadece etki ettiği organdan anlaşıldığı için bağlantı kurması oldukça zordur. İnsanlar heyecanlandığı, kızdığı, korktuğu zaman beyin saniyeler içinde adrenalin salgılanmasını sağlar kalp atışını hızlanır ve etkisi direk kalpte hissedilir. Kalp vücudun en hayati organlarından bir tanesidir. Dolaşım sisteminde kanın dokulardan dolaşıp geri gelmesini sağlayan bir pompadır. Duygu, düşünce, akıl yürütme gibi eylemlerle hiç bir alakası yoktur.

Hayır ancak Schrödinger'in kedisi bunu destekler.

Biraz uranyum, geiger sayacı ve zehir. Kediyi kutuya koyarız içerideki düzenek ise şöyledir:

Uranyum bozulursa geiger sayacı alarmı çalıştırır ve çekiç zehir dolu şişeyi kırar eğer kırılırsa kedi onu içecek ve ölecektir. Ya bozunmazsa

Kediyi kutuya koyduğumuz anda bulunduğumuz evren 2 farklı duruma ayrılır

Geiger sayacı zili çaldı>Kedi öldü

Zil çalmadı>Kedi yaşıyor

Bulunduğumuz evren 2 farklı şekilde ayrıldı sonunda sadece 1 gerçeklik kalacak o gerçeklik bizim olduğumuz gerçeklik olurken diğer gerçeklik kediyi kutuya koymadan önce aynı koldan ayrılacak.

Bunun sadece bir düşünce deneyi olduğunu unutmayın.

Ve paralel gerçeklikler bulunsa bile buradan diğer tarafına geçmek mantıken imkansız

Ne düşünebiliriz ki? Platon'un sanat anlayışını bugünün penceresinden düşünmek ya da yargılamak yüksek olasılıkla bizi yanılgıya düşürür. Çünkü kaçınılmaz olarak bunu yaparken Platon'un sanat üzerine kabullerini haklı/haksız, isabetli/isabetsiz, doğru/yanlış ikiliklerinde bir noktaya oturtma eğiliminde oluruz ve bu büyük bir aymazlık olur. Sanatın günümüzde ulaştığı noktayı ve yüzyıllar boyu yaşadığı devasa dönüşümü göz önüne alırsak Platon'un sanat anlayışı elbette bugün için geçersizdir. Ancak bu geçersizlik ne bizim fikir ve kabullerimizi Platon'un fikir ve kabullerinden daha üstün ne de daha isabetli kılar. Platon'un sanat üzerine kabulleri üzerine fikir yürütmeden önce, bu büyük düşünürün, insanların henüz varlıklarını bile sorgulayıp incelemeyi akıl edemedikleri bir cehalet döneminde sanatı tanımlamaya ve incelemeye soyunmuş olmasına saygı duruşunda bulunmamız gerekir.

Platon sanatı doğanın taklit olarak görmüştür ve haklıdır. Çünkü sanat, sanatçıların üretimleri üzerinden tanımlanır ve anlam kazanır ve çünkü o zamanlar öyleydi ve sanat bundan ibaretti. Platon, kendi döneminin sanatını gayet isabetli ve ikna edici biçimde özetlemiş ve kuramsallaştırmıştır. Ve bu çabası da zaten sanat üzerine çağlar boyu -ve bugün de- yürütülen akıl yürütmelerin başlangıcıdır. Yani eğer sanat dönüştü ve değişti ise -elbette değişti- Platon'un sanat tanımlamaları ve kabullerinin üzerine bir şeyler eklenmiştir ya da bunlar güncellenmiştir. O nedenle Platon'un sanat anlayışı çok değerli ve önemlidir.