Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat

Keseliler (Metatheria)

3 dakika
7,477
Keseliler (Metatheria) Robert Kelley
Tüm Reklamları Kapat
Keseliler
  • Bilimsel Adı Metatheria
  • Halk Arasındaki Türkçe Adı Keseliler
  • Halk Arasındaki İngilizce Adı Marsupials
Taksonomi
  • Bu içerik, Evrim Ağacı'nın tür gözlemleri ve türlere dair bilgileri barındıran Yaşam Ağacı projesinin bir parçası olarak hazırlanmıştır.
  • Gözlem Ekle

Tanım ve Genel Bilgiler

Eteneliler (Eutheria) ile aralarındaki en önemli fark, yavrularını henüz iyi gelişmemiş olarak doğurmalarıdır. Öyle ki yavrular doğduktan sonra annenin kesesinde (marsupium) gelişimin önemli bir bölümünü tamamlar. Kollar ve bacakları dahi daha tam gelişmemiştir. Memelilerin tipik özellikleri olan kıllı post, süt ile emzirme ve üç kemikli orta kulak mevcuttur. Ancak başlıca doğurma ve gelişme yönünden ayrılırlar. Keselilerin emzirme süresi de etenelilerden daha uzundur. Malum doğan yavru oldukça prematüre sayılır. Henüz uzuvları tam gelişmemiştir, yürüyemez ve neredeyse göremez bile. Sadece annenin memesine ulaşmaya yetecek kadar tırmanma kabiliyeti mevcuttur. Keseli yavruları yaşamlarının ilk haftalarında annenin memesine yapışır ve anne ile adeta bir bütün olur.

Morfolojik (dış görünüş) olarak da farklılıklar gösterirler. Örneğin kafatasları ve beyinleri vücutlarına göre dardır. Beyin yarım küreleri arasındaki sinir lifleri topluluğu olan corpus callosum bulunmaz. Keza etenelilere (Theria) göre de daha küçük beyinleri bulunur. Penis, scrotum denilen testis torbasının arkasındadır. Etenelilerde ise penis, scrotumun önündedir. Bazı türlerde çift başlı, çatallı (bifid) penis ucu bulunabilir. Ayrıca kese (marsupium) her keseli türünde olmayabilir. Bazı keselilerin sabit bir kesesi varken, bazılarında sadece gebelik zamanında gelişir. Öte yandan gerçek plasenta da keselilerin çoğunda bulunmaz. Sadece koala (Phascolarctos cinereus) ve birkaç diğer türde bulunabilir. Ayrıca zıplayarak ilerleyen kangurugillerde kese ön taraftadır. Ağaçlara tırmanan türlerde ise kese arka tarafta bulunabilir. Gebelik dönemleri diğer memelilere nazaran fazlası ile kısadır. Yaklaşık 11-41 gün civarında değişim gösterdiği hesaplanmıştır.

Kızıl dev kanguru (Macropus rufus) gibi türlerin boyutları 180 cm ve ağırlığı 90 kg'a ulaşabilirken; yassı kafalı keseli fare ise (Planigale ingrami) 5 cm büyüklüğünde ve sadece 5 gr ağırlığına ulaşabilir. Elbette bilinen en büyük keseli olan dev vombat (Diprotodon optatum) gibi keseliler de yaşamıştır. Kendisinin uzunluğu 3 metreye, ağırlığı ise 3 tona yaklaşabileceği düşünülüyor. Fosil kayıtlarına göre 1.6 milyon önce evrimleşmeye başladı ve yaklaşık 46.000 yıl önce dev vombatların soyu tükendi.

Evrimsel Tarih ve Taksonomi

Memeliler sınıfındaki iki büyük aşağı sınıftan (infraclass) biridir. Bu aşağı sınıf (infraclass) içerisinde eteneli memeliler ve plasentalılardan çok, keseli memelilere yakın olan soyu tükenmiş memeliler bulunur. Bunlar bütün memelilerin sadece % 6'sını oluşturur.

Eteneli (Theria) memeliler ile yakınsak evrim görülür. Yakınsak evrim (convergent evolution), birbirleri ile doğrudan ilişkisi bulunmayan uzak akraba canlıların benzer ekolojik nişlerden ve zoocoğrafyalardan ötürü benzer özellikler kazanmasıdır. Bu durumun en güzel örnekleri yunuslar ile köpekbalıklarıdır. Örneğin nesli tükenmiş tazmanya kurdu bildiğimiz eteneli kurda fazlası ile benzemektedir. Aynı şekilde kangurugillerin beslenme davranışı ve sindirim sistemi at gibi eteneli çift toynaklılara benzemektedir. Birden fazla mideye sahiptirler ve hatta bazen geviş getirirler.

Ekolojik Dağılım ve Habitat

Bugün Avustralya'da ve Amerika'da dağılım göstermektedirler. Kuzey Amerika'da sadece keseli sıçanlar (Opossum) yaşarken; diğer birçok keseli, Güney Amerika'da yaşar. Avustralya'da ve Yeni Gine'de de yaygın olarak bulunurlar. Aynı şekilde Endonezya'nın doğusunda ve Solomon Adaları'nda da keseli türleri vardır.

Davranış ve Etoloji

Sucul yaşama uyum sağlamış türler hiç yok kadar azdır. Çoğu tür ağaçlara tırmanarak yaşamını sürdürür.

Tüm Reklamları Kapat

Diyet ve Metabolizma

Kangurular, koalalar ve vombatlar gibi keseliler otçuldur. Sadece etçil beslenen keseli fareler bulunur. Ayrıca hepçil beslenen üyeler de bulunur.

İnsanlarla Etkileşim ve Kültürel Referanslar

Diğer birçok memeli gibi keseliler de yaşadıkları bölgelerin yerlileri tarafından postları ve etleri için sık sık av olurlar. Aynı şekilde doğal afetler ve yaşam alanlarının azalması nedeniyle de nesilleri tükenenler vardır. Avrupalıların, Avustralya'ya gelmesi ile birlikte getirdikleri tilki ve kedi gibi yırtıcı hayvanlar da keselilerin çoğunun neslini kötü etkilemiştir. Bu durumun en güzel örneği Avustralya'da nesli tükenen domuzayaklı keselisi (Chaeropus ecaudatus).

Etimoloji

Meta "değişim" ve Theria "hayvan, yaratık" anlamındadır. Yani değişen hayvan demektir.

Bu Makaleyi Alıntıla
Okundu Olarak İşaretle
15
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Tebrikler! 8
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 2
  • Merak Uyandırıcı! 2
  • İnanılmaz 1
  • Muhteşem! 0
  • Bilim Budur! 0
  • Güldürdü 0
  • Umut Verici! 0
  • Üzücü! 0
  • Grrr... *@$# 0
  • İğrenç! 0
  • Korkutucu! 0
Kaynaklar ve İleri Okuma
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 25/11/2024 01:00:09 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/7274

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Hastalık Kataloğu
Canlı
Enfeksiyon
Çiftleşme
Memeli
Gebelik
Jinekoloji
Kertenkele
İfade
Evrim Ağacı
Mars
Kanıt
Şehir Hastanesi
İnsanlık
Erkek
Evrim Tarihi
Newton
Çocuk
Kas
Yas
Ses Kaydı
İngiltere
Bağışıklık Sistemi
Gen İfadesi
Araştırmacılar
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Bugün bilimseverlerle ne paylaşmak istersin?
Gündem
Bağlantı
Ekle
Soru Sor
Stiller
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Aklınızdan geçenlerin bu platformda bulunmuyor olabilecek kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Bu Makaleyi Alıntıla
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
P. Türkoğlu. Keseliler (Metatheria). (10 Temmuz 2018). Alındığı Tarih: 25 Kasım 2024. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/7274
Türkoğlu, P. (2018, July 10). Keseliler (Metatheria). Evrim Ağacı. Retrieved November 25, 2024. from https://evrimagaci.org/s/7274
P. Türkoğlu. “Keseliler (Metatheria).” Edited by Pedram Türkoğlu. Evrim Ağacı, 10 Jul. 2018, https://evrimagaci.org/s/7274.
Türkoğlu, Pedram. “Keseliler (Metatheria).” Edited by Pedram Türkoğlu. Evrim Ağacı, July 10, 2018. https://evrimagaci.org/s/7274.
ve seni takip ediyor

Göster

Şifremi unuttum Üyelik Aktivasyonu

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close