Yumurtlayan Memeliler (Prototheria)
Biology Dean
-
Taksonomi
Taksonomi Nedir?
Bu içerik, Evrim Ağacı'nın Yaşam Ağacı projesinin bir parçası olarak hazırlanmıştır. Yaşam Ağacı projesinin amacı, başta Türkiye'de bulunan türleri, Türkiye'deki doğa gözlemcilerimizin özgün fotoğraf ve video içerikleri ışığında, evrimsel akrabalık ilişkilerine uygun bir şekilde filogenetik bir ağaç üzerinde kategorize etmek, nihayetinde ise Dünya'daki tüm türleri yavaş yavaş Yaşam Ağacı'na eklemektir. Bu içerik, diğer tüm içeriklerimiz gibi, İçerik Kullanım İzinleri'ne tabidir.
- Taksonomi
- Bilimsel Adı Prototheria
- Halk Arasındaki Türkçe Adı Yumurtlayan Memeliler
- Halk Arasındaki İngilizce Adı Egg-laying Mammals
- Üst Alan (Superdomain) Neomura
- Tip (Type) Ökaryotlar (Eukaryota)
- Alem (Kingdom) Hayvanlar (Animalia)
- Alt Alem (Subkingdom) Gerçek Dokulular (Eumetazoa)
- Tip (Type) Parahoxlu Hayvanlar (Parahoxozoa)
- Üst Şube (Superphylum) İkincil Ağızlılar (Deuterostomia)
- Şube (Phylum) Kordalılar (Chordata)
- Alt Şube (Subphylum) Omurgalılar (Vertebrata)
- Sınıf (Class) Memeliler (Mammalia)
- Alt Sınıf (Subclass) Yumurtlayan Memeliler (Prototheria)
- Bu içerik, Evrim Ağacı'nın tür gözlemleri ve türlere dair bilgileri barındıran Yaşam Ağacı projesinin bir parçası olarak hazırlanmıştır.
- Gözlem Ekle
Tanım ve Genel Bilgiler
Genelde ufak vücutları ve kısa bacakları vardır. Yumurtlayarak çoğalan tek memelilerdir. Fakat yavrularını süt ile beslerler. Yaklaşık 40-50 yıl yaşayabilirler. Anatomileri, diğer yaygın memeli taksonlarına göre oldukça farklıdır. Endotermik (sıcakkanlı) canlılardır; ancak diğer alt sınıflara göre metabolizmaları daha yavaştır. Jugal kemikleri küçülmüş veya yoktur. Keselilerin (Marsupialia) aksine dentary kemikleri mediale bakar. Omuz eklemleri daha komplekstir. Ayrıca lacrimal (göz yaşı) kemiği ve diş bulundurmazlar. Ayrıca beyni saran kemik kısımları alisphenoid kemikten ziyade petrosal kemiktir. Therapsid ataları ve timsahlar gibi yürürken uyluk kemiği (femur) ve kol kemiği (humerus) yere paralel pozisyonda durur. Erkeklerde testisler scrotum isimli kesede değil, abdominal (karın) bölgesinde lokalizedir.
En muhteşem özelliklerinden biri, kaburgaların torasik değil, servikal omurlara bağlı olmasıdır. Modern memelilerin hepsinde kaburgalar, göğüs (thorax) kısmındaki omurlar ile eklem yapar. Ancak bu memelilerde kaburgalar boyun kısmındaki omurlar ile eklem yapar. Öte yandan memeliler gibi kıllı vücuda, 4 odacıklı (2 atrium & 2 ventrikül) kalbe, çekirdeksiz eritrositlere (alyuvar) ve diyafragmaya sahiptirler.
Evrimsel Tarih ve Taksonomi
Üç büyük memeli alt sınıfından biridir. Bu alt sınıftaki üyelerinin çoğunun nesli tükenmiştir. Sadece ornitorenk ve birkaç dikenli karıncayiyen türü tarafından tek taksonomik takım olan tek delikliler (Monotremata) içerisinde temsil edilirler. Fosil kayıtlarında Kretase ve Senozoik Dönemlerine ait izler bulunur. Evrimsel süreçte ilk türleşen memeliler oldukları için ilkin memeliler olarak bilinirler. Aslında Triyasik Dönem'de yaşamış memelilerin ataları olan therapsidler ile birçok ortak özellik barındırırlar. Örneğin yumurtlayarak çoğalırlar, kloak bulundururlar ve femur vücudun lateraline dönüktür, yürürken yere paralel durur.
Ekolojik Dağılım ve Habitat
Arjantin'deki fosil kayıtlarına göre eskiden Dünya'nın birçok yerinde yayılım gösterirken, günümüzde sadece Avustralya ve Yeni Gine'de yaşarlar. Ornitorenk gibi üyeler çoğunlukla tatlı sularda vakit geçirirken, dikenli karıncayiyenler sadece karada yaşarlar.
Popülasyon ve Koruma Statüsü
Uzun gagalı dikenlikarıncayiyen (Zaglossus bruijni) IUCN kırmızı listesinde nesli tükenmek üzere olarak belirtilir. Geçtiğimiz yıllarda da ornitorenkler (Ornithorhynchus anatinus), derisi avcılığı nedeni ile sayıları azalmıştı. Fakat son düzenlemelerle tekrardan birey sayısı artırıldı.
Davranış ve Etoloji
Eğer girdiğiniz taksonun davranışsal özellikleri varsa, bunlardan burada bahsediniz. Üreme davranışları, avlanma davranışları, kamuflaj gibi savunma davranışları, vb. özelliklerden bahsedebilirsiniz.
Diyet ve Metabolizma
Hepsi etçildir. Dikenli karıncayiyenler böcekler ve solucanlar ile beslenir. Ornitorenkler ise küçük eklembacaklıları ve ufak omurgalıları yiyebilir.
İnsanlarla Etkileşim ve Kültürel Referanslar
Sadece uzun gagalı dikenlikarıncayiyen (Zaglossus bruijni) Yeni Gine yerlileri tarafından avlanıp, yenilir. Avlanma oranının artışı nedeni ile soyları tükenmek üzeredir.
Etimoloji
Yunanca Proto "ilk", Theria ise "vahşi hayvan" demektir.
İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!
Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.
Soru & Cevap Platformuna Git-
![Merak Uyandırıcı!]()
4
-
![İnanılmaz]()
2
-
![Mmm... Çok sapyoseksüel!]()
1
-
![Muhteşem!]()
0
-
![Tebrikler!]()
0
-
![Bilim Budur!]()
0
-
![Güldürdü]()
0
-
![Umut Verici!]()
0
-
![Üzücü!]()
0
-
![Grrr... *@$#]()
0
-
![İğrenç!]()
0
-
![Korkutucu!]()
0
- ADW. Prototheria. (10 Temmuz 2018). Alındığı Tarih: 10 Temmuz 2018. Alındığı Yer: Animal Diversity | Arşiv Bağlantısı
Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?
Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:
kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci
Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 08/02/2023 03:32:58 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/7272
İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.
