Pasif-Agresif Davranış Nedir? Birinin Size Karşı Pasif-Agresif Davranış Sergilediğini Nasıl Anlarsınız?

Pasif-agresif davranış (İng: "passive-agressive behavior"), öfke veya sıkıntı gibi olumsuz duyguları açıkça ele almak yerine, dolaylı olarak ifade etmektir. Genellikle isteklere karşı direnç, asık surat, inatçılık, erteleme ve eleştiri şeklinde kendini gösteren bir saldırganlık biçimidir. Kişi, sorunlarla uğraşmak yerine düşmanlık veya hoşnutsuzluğunu gizleyen şekillerde davranır. Stres, kaygı ve hayal kırıklığı gibi duygularla başa çıkma yöntemi olarak kullanılabilir.

"Pasif-agresif" terimi ilk kez II. Dünya Savaşı sırasında Albay William C. Menninger tarafından askerlerin erteleme, inatçılık ve verimsizlik gibi dolaylı önleyici davranışlar ile sergilediklerini saldırganlığı tanımlamak için kullanılmıştır.

Pasif-agresif davranışlarda bulunan kişilerin söyledikleri ile davranışları arasında genellikle tutarsızlık vardır. Örneğin; pasif-agresif bir kişi, arkadaşının bir isteğini veya davetini olumlu -hatta coşkuyla- karşılamasına rağmen, bu isteğe uyma konusunda oldukça isteksiz davranıp daveti kaçırabilir.

Bazı insanlar bu tür davranışlar sergilemeye diğerlerine kıyasla daha yatkındır. Bu yüzden bazen bir "kişilik özelliği" olarak kabul edilir. Ancak toplumun bireyleri koşullandırmasından dolayı çoğu insanın bu davranışları sergilediği görülebilir. Bazı durumlarda yüzleşmek zararlı sonuçlara yol açabilir. Örneğin bir kişinin patronuyla yüzleşmesi, kariyeri ile ilgili fırsatları kaybetmesine sebep olabilir. Bu yüzden kişi, duygu ve düşüncelerini dile getirmek yerine, dolaylı davranışlarda bulunarak hayatına devam edebilir. Bu yüzden, belirli bir dereceye kadar pasif-agresif davranışların sosyal hayatın bir parçası olduğunu söyleyebiliriz. Ancak sosyal hayatı ve ikili ilişkileri olumsuz derecede etkileyen davranışların, bir kişilik bozukluğu olarak kabul edilebilecek bir sorunun işareti olabilir.

Pasif-Agresif Davranış Örnekleri

Pasif-agresif davranışların belirli işaretleri arasında saldırganlık içeren övgü sözleri; iğneleyici şakalar; başkalarının (özellikle de otorite sahiplerinin) taleplerine karşı direnç; alaycı, somurtkan veya düşmanca bir tutum sayılabilir. Günlük hayatta yaygın olarak görülen bazı örnekleri şunlardır:

İltifatlar

Pasif-agresif kişiler, duygu ve düşüncelerini gözle görülür şekilde ifade etmek yerine bazen karşısındaki insanları incitmek veya kafalarını karıştırmak için tasarlanmış yollarla ifade edilebilir. Bunun en belirgin örneği, iltifatlardır. Pasif-agresif kişinin üslubu her ne kadar olumlu gibi gözükse de ifadelerinde örtülü bir hakaret vardır. Bu iltifatlar aslında pasif saldırganlığı ifade etmek için kullanılır.

Örnek olarak "Sonunda düzgün görünen bir saç modelin var!" cümlesini ele alabiliriz. Bu cümle, ilk bakışta iltifat gibi gözükse de, sarf edilmesinin asıl amacı kişinin önceki saç modelinin iyi olmadığını ifade etmek olabilir. Benzer şekilde "Bugün bu kadar anlayışlı olmana şaşırdım." veya "Normalde olduğundan daha güzel görünüyorsun." cümleleri, aslında örtülü birer saldırı olabilir. Bazen bu iltifatlar o kadar gizli olabilir ki, kişi bunun üzerine düşünene dek karşısındakinin gerçek niyetinin farkına varmayabilir.

İğneleyici Sözler ve Şakalar

Pasif-agresif kişiler bazen saldırganlıklarını ifade etmek için alaycı davranabilirler. Genellikle olumsuz düşüncelerini alaycılıkla ifade ederler ve duygularını örtmek için sadece şaka yaptıklarını söylerler.

Örneğin, bir kadın ailesini ziyaret etmek için plan yaptığında eşi alaycı bir şekilde ailesini ne kadar sevdiğini söyleyebilir. Bu, sorunların doğrudan konuşulması yerine olumsuz duyguların şaka ile maskelenmesidir.

Dolaylı Reddetme

Dolaylı reddetme, doğrudan "Hayır." demek yerine birinin istek ve taleplerini karşılamamayı veya ertelemeyi ifade eder. Örneğin, ev arkadaşınızdan birkaç defa bulaşıkları yıkamalarını istediğinizde "Hayır." dememelerine rağmen bu eylemi gerçekleştirmeyebilirler. Elbette bu tip bir davranışın altında her zaman kötücül bir niyet olmak zorunda değildir. Yalnızca tembellikten dolayı erteliyor da olabilirler. Ancak pasif-agresif kişilik özelliğine sahip biri, karşısındaki insanı rahatsız etmek veya güç gösteri yapmak için bilinçli olarak dolaylı reddetme yapabilir.

Sessiz Muamele ("Stonewalling") ve "Ghosting"

Sessiz muamele, genellikle belirli konu ve tartışmalarda karşı tarafa anlaşmaya varılmayacak bir şey yaptıklarını anlamaları için kullanılır. Bu davranış, genellikle, açık bir şekilde sorunlardan kaçınmak için yapılır.

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Neden Desteğe İhtiyacımız Var?

Aslında maddi destek istememizin nedeni çok basit: Çünkü Evrim Ağacı, bizim tek mesleğimiz, tek gelir kaynağımız. Birçoklarının aksine bizler, sosyal medyada gördüğünüz makale ve videolarımızı hobi olarak, mesleğimizden arta kalan zamanlarda yapmıyoruz. Dolayısıyla bu işi sürdürebilmek için gelir elde etmemiz gerekiyor.

Bunda elbette ki hiçbir sakınca yok; kimin, ne şartlar altında yayın yapmayı seçtiği büyük oranda bir tercih meselesi. Ne var ki biz, eğer ana mesleklerimizi icra edecek olursak (yani kendi mesleğimiz doğrultusunda bir iş sahibi olursak) Evrim Ağacı'na zaman ayıramayacağımızı, ayakta tutamayacağımızı biliyoruz. Çünkü az sonra detaylarını vereceğimiz üzere, Evrim Ağacı sosyal medyada denk geldiğiniz makale ve videolardan çok daha büyük, kapsamlı ve aşırı zaman alan bir bilim platformu projesi. Bu nedenle bizler, meslek olarak Evrim Ağacı'nı seçtik.

Eğer hem Evrim Ağacı'ndan hayatımızı idame ettirecek, mesleklerimizi bırakmayı en azından kısmen meşrulaştıracak ve mantıklı kılacak kadar bir gelir kaynağı elde edemezsek, mecburen Evrim Ağacı'nı bırakıp, kendi mesleklerimize döneceğiz. Ama bunu istemiyoruz ve bu nedenle didiniyoruz.

Destek Ol

Sessizliğin pasif-agresif olarak nitelendirilmesi belirli durumlara bağlıdır. Örneğin, bir tartışma esnasında kişi karşısındaki kişiye yanıt ve tepki vermeyi reddedebilir. Bu durum ilişki terapistleri tarafından "stonewalling" olarak adlandırılır. Kısaca, karşı tarafın kesin bir şekilde yanıt beklediği durumlarda sessiz kalma genellikle pasif-agresif davranış olarak kabul edilir.

Benzer şekilde, kişi belirli bir sorunla yüzleşmek veya artık o kişiyle konuşmak istemediği gerçeğinin farkına varmak yerine bir süreliğine veya bazen sonsuza kadar hiçbir açıklama yapmadan teması kesebilir.

Bahaneler

Pasif-agresif kişiler bazen sahip oldukları olumsuz duyguları doğrudan ifade etmek yerine, bir şeyler yapmamak için bahaneler üretebilir. Sorumlulukları engelleyecek şekilde düzenli olarak hasta olmak buna örnek olabilir.

İstenmeyen Yorum ve Davetsiz Tavsiyeler

Pasif-agresif bir kişi bazen birinin yaşı, görünümü veya ilişkileri gibi kişisel konularda olumsuz yorumlar yapabilir. Genellikle ikili ilişkilerde karşıdaki insanın benlik saygısını zedelemek için manipülasyon biçimi olarak kullanılır.

Örneğin "Yerinde olsam giyim tarzımı değiştirmeye odaklanırdım." veya "Son zamanlarda yorgun görünüyorsun, daha fazla uyumalısın." gibi iğneleyici sözlere benzer, davetsiz tavsiyelerde bulunabilirler.

Pasif-Agresif Davranışın Nedenleri

Pasif-agresif davranış genellikle çocuklukta başlayan, öğrenilmiş bir davranış olarak kabul edilse de, neden bu davranışların sergilendiğine dair tek bir sebep yoktur. Aile dinamikleri, aşk ilişkileri, ruh sağlığı veya toplumsal koşullar gibi birçok faktör, pasif-agresif davranışlar sergilenmesine sebep olabilir.

Erken Çocukluk Deneyimleri

Yetiştirilme tarzları, aile içi ilişkiler ve çocuk dönemi deneyimleri pasif-agresif davranışlar geliştirmeye sebep olabilir. Özellikle duyguların doğrudan ifade edilmesine izin verilmediği ya da bu konuda cesaretin kırıldığı bir ortamda yetişen çocukların gelecekte pasif-agresif davranışlar geliştirme olasılığı daha muhtemeldir.

Böyle bir ortamda büyüyen bir çocuk, ihtiyaçlarına ve tercihlerine olumlu geri dönüşler alamadığı için, zamanla bu ihtiyaçların önemli olmadığını düşünmeye başlayabilir. Ebeveynlerine karşı duygu ve düşüncelerini doğrudan ve dürüstçe yansıtmaya çalıştığında eleştirilmeleri veya kötü muameleye maruz kalmaları, cesaretlerinin kırılmasıyla sonuçlanabilir. Bu yüzden gerçek duygularını daha açık bir şekilde ifade edemediklerinden, öfke, üzüntü veya hayal kırıklığı gibi olumsuz duyguları pasif bir şekilde kanalize etmenin yolunu bulabilirler. Bu; sert, adaletsiz veya rahatsız edici kurallara direnerek itaat etmenin başka bir yolu olarak düşünülebilir. Özellikle zorba ve baskıcı ebeveyn figürleri ve alkol veya uyuşturucu bağımlısı ebeveynler pasif-agresif davranışların oluşmasında oldukça etkili olabilir.

Benzer şekilde ebeveynleri pasif-agresif davranışlar sergileyen bir çocuk, olumsuz duygularla başa çıkmanın tek yolunun bu olduğuna inanarak büyümüş olabilir. Bu yüzden bu davranışları yansıtmaya devam edebilir.

Reddedilme Korkusu

Çocukluk döneminde ebeveynlerden veya yetişkinlikte romantik partnerlerden yeterli ilgili göremeyen ve ihtiyaçlarına yanıt bulamayan kişiler başkalarını mutlu etmeye büyük bir önem atfedebilir.

Bu, onlara yöneltilen her şeyi kabul etme veya uyum sağlama alışkanlığı kazandırmış olabilir. Elbette her zaman aynı fikirde olamayacakları için olumsuz duygu veya düşüncelerin bir kısmını pasif-agresif davranışlarla yansıtma eğiliminde olabilirler.

Shutterstock

Yüzleşme Korkusu

Bazı insanlar için duyguları açıkça ifade etmek veya kendilerini savunmak her zaman kolay olmayabilir. Gerçek duygularını yansıttığında ve bir çatışma içerisine girdiğinde sahip olduğu ilişkiye zarar vereceğinden endişelenebilir. Bu yüzden pasif-agresif davranışlar, duyguların kaynağıyla herhangi bir yüzleşmeye girmeden olumsuz duygularla başa çıkmanın daha kolay bir yolu gibi gözükebilir.

Ruh Sağlığı

Bir kişinin karşılaştığı olumsuz durumları nasıl algıladığı ve açıkladığı pasif-agresif davranışlar geliştirmesinde etkili olabilir. Aşırı stres veya öfke durumunda duyguları kontrol altına almak için bu davranışlar sergilenebilir. Ayrıca depresyon, anksiyete, dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu pasif-agresif davranışları tetikleyebilir.

Agora Bilim Pazarı

Eşyanın Tabiatı – Üstüne Dünya Kurduğumuz Malzemelerin Olağanüstü Öyküleri

“Kendimizi uygar saymak hoşumuza gidebilir ancak bize
uygarlığı bahşeden, büyük ölçüde malzemez enginliğimizdir…
Biz onları yarattık, onlar da karşılığında bizi
bugünkü halimize getirdiler.”

Malzemeler dünyasında yaşıyoruz. Etrafımız gündelik tasarım ve mühendislik mucizeleriyle çevrili. Çeliği düşünün: Ağzımıza sokuyor, istenmeyen tüylere karşı kullanıyor, içine biniyoruz. En sadık dostumuz ama nasıl işlediğini bilmiyoruz. Cam neden saydam? Lastiğe esnekliğini veren ne? Ataş neden bükülüyor? Bir malzeme neden göründüğü gibi görünüyor, neden davrandığı gibi davranıyor?

Mark Miodownik bizi malzemelerin iç dünyasına götürüyor. Mucidini idamdan kurtaran porselenden ayakkabılarımızdaki köpüğe, elinizdeki kâğıttan uygarlığımızın günah keçisi betona kadar, yaşamlarımızı şekillendiren bu mucizelerin nasıl doğduğunu, keşiflerinin ardında yatan akılalmaz öyküleri ve tüm bu yolculuğun insan ırkının becerisine, yaratıcılığına dair ne anlattığını ortaya koyuyor.

Eşyanın Tabiatı’nı benzersiz kılan, 20 dilde yayımlanmış bir
popüler bilim klasiğine dönüştüren şey Miodownik’in saplantı derecesindeki tutkusu ve bu tutkuyu kelimelerle bize bulaştırma becerisi. Sadece etrafımızdaki nesnelere değil,
dünyaya bakışımızı da değiştiriyor.

KRALİYET AKADEMİSİ BİLİM KİTABI ÖDÜLÜ
“Bu kitap yüzünden sabahladım.”
OLIVER SACKS
“Miodownik betonu bile ışıldatacak kadar iyi yazıyor.”
FINANCIAL TIMES
“Ustaca yazılmış, fazlasıyla keyifli.”
OBSERVER

Bilgiler ve Uyarılar:

1. Bu ürün sipariş alındıktan 1-3 gün içinde postalanacaktır.
2. Lütfen sipariş vermeden önce iade ve ürün değişikliği ile ilgili bilgilendirmemizi okuyunuz.
3. Bu kampanya, Domingo Yayınevi tarafından Evrim Ağacı okurlarına sunulan fırsatlardan birisidir.

Devamını Göster

₺200.00

Satın Al Tüm Ürünler

• Dış Sitelerde Paylaş

Durumsal Faktörler

Birisi normalde pasif-agresif bir kişiliğe sahip olmasa bile duygularını ifade etmenin uygun görünmediği durumlarda pasif-agresif davranışlara başvurabilir. Özellikle saldırganlık gösterilerinin sosyal olarak kabul edilebilir olmadığı durumlarda, kişi duygularını gizli ve dolaylı bir şekilde yansıtmaya meyilli olabilir.

Örneğin, iş toplantısında patronu tarafından kaba davranışlara maruz kalan biri duygularını açıkça ifade etmek için kendine güvenmeyebilir. Bu yüzden pasif-agresif davranışlar sergileyerek öfkesini gizli ve dolaylı yollardan yansıtmaya meyilli olabilir.

Sonuç

Sözün özü, hemen hemen herkes olumsuz duygularıyla başa çıkmak ve bu duyguları daha kabul edilebilir şekilde yansıtmak için pasif-agresif davranışlar sergileyebilir. Ancak bunun bir kişilik özelliği olarak var olması ikili ilişkilerin zarar görmesine sebep olabilir. Tam tersi şekilde pasif-agresifliğin alıcı tarafında olmak çoğu zaman kafa karıştırıcı ve sinir bozucu olabilir. Bu yüzden pasif-agresif davranışlara neyin sebep olduğunu ve bununla nasıl başa çıkılacağını öğrenmek daha sağlıklı ilişkilerin kurulmasını sağlayabilir. Eğer pasif-agresif davranışlarla mücadele ediyorsanız veya sevdiğin insanların bu davranışları sergilediğini düşünüyorsanız bir terapiste danışmayı düşünebilirsiniz.