Hanlon'un Usturası: Bireyin Sersemliğiyle İzah Edilebilecek Hiçbir Şeyi Kötü Niyete Yormayın!
Hanlon’un Usturası bir özdeyiştir ve şöyle der: "Sersemlikle/aptallıkla açıklanabilecek olan herhangi bir şeyi asla kötülükle ilişkilendirmeyin." Geniş çapta bakacak olursak bu prensip, insanların eylemlerini değerlendirirken, alternatif ve mantıklı bir açıklama bulunabildiği müddetçe, zarar verme niyetinde olduklarını farz etmemeniz gerektiğini önerir.
Örneğin, şirketinizde yapılacak olan önemli bir etkinliğe davetiye almazsanız, eğer davetiyeyi göndermeyi unuttuklarını farz etmek mantıklıysa, Hanlon’un Usturası bu durumu, yetkili kişinin sizi sevmediği için bilerek göndermediğine yormamanız gerektiğini söyler.
Çeşitli durumlarda, Hanlon’un Usturası'nı hayata uygulamak faydalı bir prensip olabilir. Bu makalede de Hanlon’un Usturası hakkında daha çok şey öğrenip mümkün olan en etkin şekilde nasıl kullanacağınızı anlayacaksınız.
Hanlon’un Usturası'nı Anlamak
Hanlon’un Usturası, felsefi bir usturadır. Yani bir olgunun -özellikle doğru olmasa da- en olası açıklanmasını bulmanıza yardım eden bir prensiptir. Bu sebeble, birinin sizinle olan randevusunu kaçırması ya da bir e-postaya cevap vermemek gibi çeşitli gündelik sorunlarla baş etmenizde yardımcı olan önemli bir mantık aracıdır.
Ama Hanlon’un Usturası ile ilgili belirtilmesi gereken iki önemli uyarı var:
- Hanlon’un Usturası hiçbir eylemde art niyet olmadığını söylemez. Onun yerine, eğer mantıklıysa, olumsuz sonuçların kötülükten ziyade aptallık veya benzer sebeplerden ötürü oluştuğunu düşünmenin daha iyi olduğunu söyler.
- Hanlon’un Usturası bir eylemin doğru olup olmadığıyla ilgilenmez. Hanlon’un Usturası, sırf art niyet yerine sersemlik yüzünden oldu diye bir eylemin kabul edilebilir olduğunu söylemez. Sadece, sonrasında eylemi yargılayıp ona göre bir tepki verebilmeniz için en olası açıklamayı bulmanızda yardımcı olur.
Sonuç olarak, Hanlon’un Usturası bazı durumlarda insanların davranışlarını anlayabilmek için göz kararı bir karar mekanizması olarak çalışır. Bu da sizi en doğru sonuca ulaştıracağının garanti olmadığı anlamına gelir ama yine de bazı durumlarda iyi bir başlangıç noktası olabilir.
Not: Hanlon’un Usturası, orjinaline benzer şekillerde de söylenebilir: "Umursamazlıkla açıklanabilecek olanı hiçbir zaman kötülükle ilişkilendirmeyin." gibi...
Hanlon’un Usturası'nın Faydaları
Hanlon’un Usturası'nı kullanarak edinilebilecek iki ana fayda vardır:
- Hanlon’un Usturası, insanların eylemlerini doğru açıklayabilmenize yardımcı olabilir. Bunun nedeni, çoğunlukla, başka açıklamalar daha olası gözükse de insanların art niyetle hareket ettiğini düşünme eğilimimizdir. Ve Hanlon’un Usturası bunu da göz önünde bulundurmamıza yardımcı olur.
- Hanlon’un Usturası, art niyeti farz etmenin getirdiği olumsuz duygulardan kaçınmanıza yardımcı olabilir. Çoğu durumda, insanların art niyetle hareket ettiğini varsaymak, öfke ve sinir gibi olumsuz duygulara başka nedenlere kıyasla daha fazla sürükleyebilir. Bu yüzden, insanların kötü niyetle harekete geçtiğini düşünmek için iyi bir sebep olmadıkça bu varsayımdan kaçınmak daha iyidir.
Ek olarak, Hanlon’un Usturası'nı kullanmanın, özellikle de sersemlik açıklamasından da öte mantıklı alternatif açıklamalar mevcutsa kötü niyetleri varsaymamamız gerektiğini öğütleyen Hanlon’un Usturası'nın genişletilmiş versiyonunu kullanmanın birkaç başka faydası daha vardır.
İlk olarak, Hanlon’un Usturası, olayları daha çabuk ve kolay değerlendirmenizi sağlar. Özellikle, mantıklı olduğu durumlarda bunu bir zihinsel kısayol olarak kullanırsanız, durumu değerlendirmek için adayacağınız zamandan, çabadan ve diğer kaynaklarınızdan tasarruf etmenizi sağlar.
İkinci olarak, Hanlon’un Usturası'nı kullanmak ahlaki açıdan bakacak olursak doğru şeyi yapmak olarak görülebilir. Özellikle, şüpheli durumlarda insanların iyiliğinden yana davranmak (İng: "giving the benefit of the doubt") ve onları kötü niyeti varsaymaktan başlatmamak, ahlaki açıdan genelde doğru görünür. Bu tür bir davranış, önemli birkaç diğer ahlak ilkesiyle de benzerdir: Bunlar, insanların durumlarıyla ilgili mümkün olan en iyi yorumu varsaymamız gerektiğini söyleyen "hayırseverlik ilkesi" ve kendine yapılmasını istemediğin şeyi başkasına yapmamanı söyleyen "altın kural"dır.
Evrim Ağacı'nın çalışmalarına Kreosus, Patreon veya YouTube üzerinden maddi destekte bulunarak hem Türkiye'de bilim anlatıcılığının gelişmesine katkı sağlayabilirsiniz, hem de site ve uygulamamızı reklamsız olarak deneyimleyebilirsiniz. Reklamsız deneyim, sitemizin/uygulamamızın çeşitli kısımlarda gösterilen Google reklamlarını ve destek çağrılarını görmediğiniz, %100 reklamsız ve çok daha temiz bir site deneyimi sunmaktadır.
KreosusKreosus'ta her 10₺'lik destek, 1 aylık reklamsız deneyime karşılık geliyor. Bu sayede, tek seferlik destekçilerimiz de, aylık destekçilerimiz de toplam destekleriyle doğru orantılı bir süre boyunca reklamsız deneyim elde edebiliyorlar.
Kreosus destekçilerimizin reklamsız deneyimi, destek olmaya başladıkları anda devreye girmektedir ve ek bir işleme gerek yoktur.
PatreonPatreon destekçilerimiz, destek miktarından bağımsız olarak, Evrim Ağacı'na destek oldukları süre boyunca reklamsız deneyime erişmeyi sürdürebiliyorlar.
Patreon destekçilerimizin Patreon ile ilişkili e-posta hesapları, Evrim Ağacı'ndaki üyelik e-postaları ile birebir aynı olmalıdır. Patreon destekçilerimizin reklamsız deneyiminin devreye girmesi 24 saat alabilmektedir.
YouTubeYouTube destekçilerimizin hepsi otomatik olarak reklamsız deneyime şimdilik erişemiyorlar ve şu anda, YouTube üzerinden her destek seviyesine reklamsız deneyim ayrıcalığını sunamamaktayız. YouTube Destek Sistemi üzerinde sunulan farklı seviyelerin açıklamalarını okuyarak, hangi ayrıcalıklara erişebileceğinizi öğrenebilirsiniz.
Eğer seçtiğiniz seviye reklamsız deneyim ayrıcalığı sunuyorsa, destek olduktan sonra YouTube tarafından gösterilecek olan bağlantıdaki formu doldurarak reklamsız deneyime erişebilirsiniz. YouTube destekçilerimizin reklamsız deneyiminin devreye girmesi, formu doldurduktan sonra 24-72 saat alabilmektedir.
Diğer PlatformlarBu 3 platform haricinde destek olan destekçilerimize ne yazık ki reklamsız deneyim ayrıcalığını sunamamaktayız. Destekleriniz sayesinde sistemlerimizi geliştirmeyi sürdürüyoruz ve umuyoruz bu ayrıcalıkları zamanla genişletebileceğiz.
Giriş yapmayı unutmayın!Reklamsız deneyim için, maddi desteğiniz ile ilişkilendirilmiş olan Evrim Ağacı hesabınıza üye girişi yapmanız gerekmektedir. Giriş yapmadığınız takdirde reklamları görmeye devam edeceksinizdir.
Üçüncü olarak, Hanlon’un Usturası, diğerleriyle olan ilişkilerinizi kolaylaştırır. Özellikle, şüpheli durumlarda insanların iyiliğinden yana davranmak, onlarla daha iyi iletişim kurmanızı sağlar ve onlarla olan ilişkiniz uzun ve kısa vadede gelişir. Bu da özellikle insanları yanlışlıkla art niyetle suçlayabileceğiniz ve onlarla olan ilişkinize çok zararlar açılacağı durumlardan kaçınmanızı sağlar.
Son olarak, Hanlon’un Usturası, harekete geçmeniz gereken durumlarda size destek olur. Örneğin, komşunuzun çok gürültü yapması gibi birilerinin sizi rahatsız ettiği bir durum düşünün. İçgüdüsel olarak, onların sizi rahatsız ettiklerinin farkında olduklarını ve bunu umursamadıklarını düşünebilirsiniz ve bu da sizi onlardan durmalarını isteme zahmetine girmemeye götürebilir. Fakat Hanlon’un Usturası'nı uygulayarak, öyle davranma sebeplerinin sizin rahatsızlığınızı umursamadıkları değil, bir sorun oluşturduklarının farkında olmamaları olduğunu anlayabilirsiniz. Bu anlayış, diğer türlü olsa yapmayacağınız bir harekette bulunmanızı mesela durmalarını istemenizi sağlayabilir.
Sonuç olarak, Hanlon’un usturası; insanların eylemlerinin doğru açıklamasını bulmaya yardımcı olmak, art niyet varsayımının bir sonucu olarak doğan olumsuz duygulardan kaçınmanıza yardımcı olmak, diğerleriyle ilişkinizi güçlendirmek ve harekete geçmeniz için sizi desteklemek gibi çeşitli faydalar sunar.
Hanlon’un Usturası Nasıl Uygulanır?
Buraya kadar Hanlon’un Usturası'nın ne olduğunu ve bundan nasıl faydalanabileceğinizi gördük. Neyse ki, Hanlon’un Usturası'nı uygulamak genelde gayet basit ve kolaydır - ki bu da bu prensibi bu kadar kullanışlı hale getiren bir başka şeydir.
Esasen, birinin kötü niyete bağlayabileceğiniz bir eylemi neden yaptığını anlamaya çalıştığınız herhangi bir an Hanlon’un Usturası'nı uygulayabilirsiniz. Bunun için, o insanın davranışı için mantıklı bir alternatif açıklama olup olmadığını kendinize sormalısınız. Eğer varsa, bu insanın art niyetle hareket ettiğini varsayacak güçlü bir sebebiniz olmadığı müddetçe genellikle bu alternatif açıklamayı doğru olarak varsaymalısınız.
Ek olarak, Hanlon’un usturasını daha etkin kullanmak için yapabileceğiniz birkaç şey var. Bunlar sıradaki bölümlerde aktarıldı.
Genişletilmiş Hanlon’un Usturası
Hanlon’un Usturası'nın orijinal hali şu şekildedir: "Sersemlikle açıklanabilecek olanı hiçbir zaman kötülükle ilişkilendirmeyin."
Ancak, bu versiyon, bu haliyle kullanışlı olabilse de bunu genişletmek daha faydalı olabilir. Bunun için iki ana yol vardır.
İlki, insanların art niyet veya sersemliğin ötesindeki diğer sorunlu gerekçelendirmelerini şu şekilde açıklayabilirsiniz: "Sersemlik, umursamazlık, cehalet veya beceriksizlik gibi diğer sebeplerle açıklanabilecek olanı hiçbir zaman kötülük ve çıkarcılık gibi kötü niyetlerle ilişkilendirmeyin."
Örneğin, eğer akıllı bir insan sorunlu bir tavırda hareket ediyorsa bu genişletilmiş Hanlon’un Usturası, onun bu hareketini sade bir şekilde durum umrunda olmadığı için yapmıştır. Bu durumda, genişletilmiş versiyon daha faydalıdır, çünkü bahsi geçen insan akıllıdır. Yani sözün orijnal hali, art niyetle yapılmamasına rağmen bu durumu çözememektedir.
Ek olarak, Hanlon’un Usturası'nı şu şekilde daha da açıp genelleyebilirsiniz: "Başka sebeplerle açıklanabilecek olanı hiçbir zaman olumsuz sebeplerle ilişkilendirmeyin."
Bu haliyle cümle orijinalinden iki önemli modifikasyon içeriyor:
• "Kötülük", "olumsuz sebepler" ile değiştirildi.
• "Sersemlik" veya "aptallık", "diğer sebepler" ile değiştirildi.
Bu modifikasyonun avantajı da şöyledir: Eğer sadece kötülük ve sersemliğe ya da diğer kısıtlı çeşitlerde olumsuz sebeplere odaklansaydınız Hanlon’un Usturası gayet yetersiz kalacaktı. Çünkü insanlar kötülük, sersemlik veya benzer sebeplerden yola çıkmamış olsalar bile diğerleri için olumsuz sonuçları olan işler yapabilirler.
Örneğin, diyelim ki bir işe başvurdunuz ve birkaç gün geçmesine rağmen haber alamadınız. Bunun sebebinin yetkili kişinin sizin yeterince iyi olmadığınızı düşünmesi olarak varsayabilirsiniz. İşte, haber alamamanız ne kötülük ne de sersemlik yüzünden olmadığı için, Hanlon’un orijinal formülü burada uygulanamaz. Ama sersemlik yerine diğer sebepler, kötülük yerine de olumsuz sebepler diye düşünürseniz, yeterince iyi olmadığınız için haber almadığınız düşüncesinden kaçınıp, onun yerine yetkili kişinin hala başvuruları işleme almakta olduğunu düşünebilirsiniz.
Benzer şekilde, attığınız bir e-postadan birkaç gün sonra cevap alamadığınız zaman da bu genişletilmiş Hanlon’un Usturası'nı kullanabilirsiniz. Özellikle de kötülük veya sersemliğin, öyle davranmalarının sebebi olarak gözükmediği durumlarda, Hanlon’un Usturası'nı genişletmek size bu gecikmenin bir sürü geçerli sebebi olabileceğini anlamanızda yardımcı olur. Mesela o sırada çok meşgul olmaları veya sorduğunuz soruya dair bilgi bulmaya çalışıyor olmaları buna örnek olabilir.
Sonuçta, genişletilmiş Hanlon’un Usturası'nı kullanarak kötülük ve sersemliğin ötesindeki sebepleri açıklayabilirsiniz. Buna umursamazlık ve bencillik gibi olumsuz sebepler, deneyim eksikliği veya işlerinin başından aşkın olması gibi nötr sebepler ya da belki de o kişinin iyi bir iş çıkartmak için zamanını kullanıyor olması gibi olumlu sebepler de dahildir.
Not: Hanlon’un Usturası'nın daha da genel bir hali de şudur: "Herhangi bir diğer açıklama mümkünse, kötü niyeti varsayma."
İnsanların Niyetlerini Değerlendirmeyi Öğrenin!
İş, insanların niyetlerini daha iyi değerlendirmeye geldiğinde, akılda tutmaya değer birkaç kavram var.
Bunlardan en dikkat çekeni, benmerkezci önyargıdır. Benmerkezci önyargı, insanların hareketlerini yorumlarken kendi bakış açımıza güvenme yönelimimizdir. Mesela bir şeye çok önem verdiğinizde diğerlerinin onu o kadar da umursamamasını anlamanız zor olabilir. Bu önyargıdan kurtulmak için ki bu da sizin Hanlon’un Usturası'nı kullanırken diğerlerinin niyetlerini değerlendirme yeteneğinizi geliştirecektir, o insanın bakış açısını kullanarak durumu gözlemlemek gibi çeşitli önyargıdan kurtulma tekniklerini kullanabilirsiniz.
Benmerkezci önyargıya ek olarak, Hanlon’un Usturası kapsamında öğrenilmeye değer başka bilişsel önyargılar da vardır:
- Bilginin Laneti: Bilginin laneti, insanların kendi bildikleri şeyleri diğerlerinin bilmediği gerçeğini algılayamamalarına sebep olan bir bilişsel önyargıdır. Esasen bu, bazı mecralardaki daha bilgili insanların genellikle bu bilgi farklılıklarını hesaba katmakta zorlandıkları anlamına gelir.
- Empati Boşluğu: Empati boşluğu, farklı zihinsel durumlarda onların ve diğer insanların nasıl kararlar verdiğini anlamalarını zorlaştıran bir bilişsel önyargıdır. Örneğin, şu anda kızgın olan bir insanın, başkasının sakince hareket ettiği zihniyeti değerlendirmesi zor olacaktır.
- Temel İlişkilendirme Hatası: Temel ilişkilendirme hatası, insanların diğer bir insanın bir hareketinin sebebindeki çevresel kaynaklı durumların etkilerini küçümsemesine ve o insanın kişiliğinden kaynaklı yönelim faktörlerini abartmasına neden olan bir bilişsel önyargıdır. Örneğin temel ilişkilendirme hatası, birinin, tanımadığı birinin kızgın görünmesi durumunda, başkalarının kendisine kaba davranmış olması gibi bir sebeple geçici olarak kızgınlığa sevk edilmiş olsa bile, o kişiyi sürekli kızgın biriymiş gibi düşünmesine sebep olabilir.
Benmerkezci önyargı gibi, bu önyargılar da ilgili önyargıdan kurtulma teknikleriyle azaltılabilir. Bu teknikler, akıl yürütme sürecinizi yavaşlatmak gibi genel önyargıdan kurtulma teknikleri ve başkasının bakış açısından bakmak gibi daha özel teknikleri içerir.
Hanlon'un Usturası'nın Sınırlarını Anlayın!
Hanlon’un Usturası, kullanışlı bir rehber prensip olsa da insanların gerçekten art niyetle yaptıkları işler olduğu için, insanların gerekçelerini doğru bir şekilde tespit etmekte garanti vermediğini bilip ona sadece bir göz kararı bir yol gösterici olarak bakmalısınız. Hanlon’un Usturası'nı kullanıp kullanmayacağınıza veya nasıl kullanacağınıza karar verirken bu faktörleri göz önünde bulundurmalısınız:
- Bir eylemin kötülük veya diğer kötü niyetlerin dışında bir sebeple gerçekleşmiş olması ne kadar muhtemel? Her ne olduysa bu olayın sebebinin kötülük olmadığı ne kadar olasıysa o kadar şüpheye yer vermeye eğilimli olmalısınız. Bu olasılığı değerlendirirken de, o insanın yaptığı önceki şeyleri, genel kişilikleri ve kötü emelle ne elde edeceklerini hesaba katabilirsiniz.
- Kötülüğü veya art niyeti hatalı bir şekilde varsaymanın bedeli nedir? Bir kişinin kötü niyetli davrandığını yanlışlıkla varsaymanın bedeli sizin için ne kadar ağır olacaksa, öyle olmadığı bir durumda, olanların başka nedenlerle olduğunu varsaymaya o kadar eğilimli olmalısınız.
- Gerçekten kötü niyetle yapılan davranışları hatalı bir şekilde iyi niyetli varsaymanın bedeli nedir? Hatalı olarak, birilerinin kötü niyetle davranmadığını varsaymanın bedeli sizin için ne kadar ağır olacaksa, onların gerçekten kötü niyetle yaptığı durumlarda Hanlon’un Usturası'nı kullanırken o kadar dikkatli olmalısınız.
Dolayısıyla, o kişinin art niyetle hareket etmiş olma ihtimali yüksek olduğu veya onun kötülükle hareket etmediğini söyleyerek yanlış varsayım yapmanız durumunda bedelinin sizin için ağır olacağı gibi kötü olmayan niyetleri varsaymamayı seçebileceğiniz durumlar da vardır.
Bu gibi durumlarda, kötülüğü varsayarak başlayıp sonrasında eğer yeterli kanıtınız varsa alternatif açıklamaları kabul etmek faydalı olabilir. Bu tür durumlar, Hanlon’un Usturası'nın söylediği "suçluluğu kanıtlanana kadar masum" olan kavramın tam tersi olan "masumiyeti kanıtlanana kadar suçlu" kavramı ile ifade edilebilir.
Son olarak, bazı durumlarda hibrit bir yaklaşım kullanmanın faydalı olacağını unutmayın. Mesela, insanların davranışlarına art niyetsiz bir açıklama varsayıp bu sırada da eğer art niyetli açıklama doğru çıkarsa diye de kendinizi hazırlamak buna örnek olabilir: "En iyiyi varsay, ama en kötüsü için hazırlıklı ol."
Hanlon’un Usturası'nın Tarihi
Hanlon’un Usturası, Arthur Bloch tarafından 1980’de yazılan Murphy’s Law, Book Two: more reasons why things go wrong kitabında bir başlık olarak yayınlanarak, adında ve formülünde de olduğu üzere, Robert J. Hanlon'a atfedilmiştir.
Fakat, Hanlon’un Usturası'nın altında yatan prensip, tarih boyunca çeşitli biçimlerde ifade edilmiştir. Örneğin, bu deyişin bir ilk versiyonu, Goethe’nin The Sorrows of Young Werther adlı 1774 tarihli romanında şöyle söylenir:
Yanlış anlamalar ve ihmal, dünyada kötülük ve günahkarlıktan bile daha fazla hasara yol açar. Her halükarda, ikincisi, daha az sıklıkta meydana gelir.
Benzer olarak, 1898 tarihli The Royal Academy: Its Uses and Abuses başlıklı kitapta, yazar William James Laidlay şöyle der:
Bu oynadığımız bir hayat oyunudur ve eğer insanlar meslekleri gereği diğer insanları felakete sürüklerlerse, bunun çok ciddi bir şey olduğunu düşünüyorum. Bazı insanlar, aslında bence çoğu erkek, bunu asla kötü niyetle yapmazlar; aslında, tam tersine, bu daha çok sersemliktir; yine de, sonuç aynıdır.
Ek olarak, yazar Robert A. Heinlein ayrıca bu kavramdan 1941 tarihli öyküsü The Past Through Tomorrow koleksiyonunda yayınlanan Logic of Empire'da bahsetmiştir. Onda bir karakter diğerine şöyle der:
Düpedüz sersemlikten sonucu oluşan durumlara zalimliği atfettiniz. [Bunu söyleyen karakter, bu kavramı toplumsal ve ekonomik konularla baş etmedeki en yaygın yanılgı, yani "şeytan teorisi" olarak tanımlar.]
Ayrıca, Margaret Thatcher’ın Birleşik Krallık Başbakanı olduğu dönemde baş basın sekreteri olarak görev yapan Bernard Ingham da benzer bir fikir tanımladı ve şöyle dediği rapor edildi:
Birçok gazeteci hükumetin komplo teorisine kapıldı. Sizi temin ederim ki eğer bu karmaşık teoriye bağlı kalırlarsa daha doğru işler üreteceklerdir.
2006’da David Coady’nin Conspiracy Theories: The Philosophical Debate bölümünde bildirildiği gibi, burada Otago Daily Times'da 1985 tarihli bir alıntıya atfedilmiştir.
Dahası, Hanlon’un Usturası'nın kendi farklı biçimlerinin ötesinde, çeşitli benzer ilkeler de tarih boyunca oluşturuldu. Örneğin, Robert A. Heinlein’ın Time Enough for Love adlı romanında Hanlon’un Usturası düşünüldüğünde dikkate alınması gereken önemli bir ilkeden söz edilir:
İnsan sersemliğinin gücünü asla küçümsemeyin.
Benzer şekilde, genelde Hanlon’un Usturası ile birlikte anılan bir başka bir ilke de belirsiz bir kaynağı olan Grey Yasası'dır ve şöyle der:
Yeterince büyük bir beceriksizlik, art niyetten ayırt edilemez.
Ek olarak, Hanlon’un Usturası'nın bir doğal sonucu olarak, politikacıların eylemlerini tartışırken gazeteci Ramesh Ponnuru şöyle söyledi:
Duygularla açıklanabilecek bir şeyi asla stratejiyle ilişkilendirmeyin.
Son olarak, yazar Douglas Hubbard, Risk Yönetiminde Başarısızlık: Neden Bozuktur ve Nasıl Düzeltilir başlıklı kitabında, yine Hanlon’un Usturası'nın bir sonucu olarak şunu söyledi:
Karmaşık bir etkileşim sisteminde teşvikleri takip eden orta derecede mantıklı bireylerce açıklanabilecek şeyleri asla kötülük veya sersemliğe yormayın.
Bunu söyleyerek Hubbard şu gerçeği vurgulamayı amaçlamıştır:
Herhangi bir merkezi koordinasyonla değil tamamen kendi ilgilerine göre hareket eden insanlar, yine de bazılarına göre açık bir komplo kanıtı veya bir cehalet vebası olarak görünen sonuçlar yaratabilirler.
Not: "Ters gidebilecek herhangi bir şey ters gider." diyen Murphy Kanunu, "Ters gidebilecek herhangi bir şey mümkün olan en kötü anda ters gidecektir." diyen Finagle Kanunu ve ayrıca "Asla bir rakibinize kendinizinkinden daha kötücül niyetler yüklemeyin." diyen nükteli bir deyiş de Hanlon’un Usturası ile alakalı olarak bazen belirtilen diğer prensiplerdir.
Özet ve Sonuçlar
- Hanlon’un Usturası, "Sersemlikle açıklanabilecek olanı hiçbir zaman kötülükle ilişkilendirmeyin." diyen bir özdeyiştir.
- Hanlon’un Usturası, insanların eylemlerinin doğru açıklamasını bulmanıza yardımcı olmak, art niyet varsayımının bir sonucu olarak doğan olumsuz duygulardan kaçınmanıza yardımcı olmak, diğerleriyle ilişkinizi güçlendirmek ve harekete geçmeniz için sizi desteklemek gibi çeşitli faydalar sunar.
- Hanlon’un Usturası'nı genişleterek, kötülük ve sersemliğin ötesindeki sebepleri açıklayabilirsiniz. Buna umursamazlık gibi olumsuz sebepler, deneyim eksikliği gibi nötr sebepler ya da belki de o kişinin iyi bir iş çıkartmak için zamanını kullanıyor olması gibi olumlu sebepler de dahildir.
- Hanlon’un Usturası'nı etkin bir şekilde uygulamak, insanların eylemlerini kendi bakış açımızla yorumlama eğilimimiz olan ego merkezli önyargı gibi düşünme modellerinden nasıl arınacağımızı anlamaya ve böylelikle insanların niyetlerini de daha iyi değerlendirmeyi öğrenmeye yardımcı olur.
- Hanlon’un Usturası'nı nasıl uygulayacağınıza veyahut da uygulayıp uygulamayacağınıza karar verirken, diğer insanın art niyetle hareket etmiş olmasının ihtimalini ve bununla birlikte yanlışlıkla o insanı kötülükle itham etmenin sonuçlarını veya tam tersi iyi niyette olduğunu varsaymanın da sonuçlarını düşünmelisiniz.
İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!
Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.
Soru & Cevap Platformuna Git- 24
- 7
- 5
- 3
- 2
- 1
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?
Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:
kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci
Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 21/12/2024 15:49:00 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/10907
İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.