Keşfedin, Öğrenin ve Paylaşın
Evrim Ağacı'nda Aradığın Her Şeye Ulaşabilirsin!
Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Tüm Reklamları Kapat

Otohemoraji Nedir? Tehdit Altındaki Canlıların Vücutlarından Fışkıran Kan, Onlara Nasıl Bir Fayda Sağlar?

10 dakika
2,789
Otohemoraji Nedir? Tehdit Altındaki Canlıların Vücutlarından Fışkıran Kan, Onlara Nasıl Bir Fayda Sağlar? Quora
Tüm Reklamları Kapat

Otohemoraji (İng: ''autohaemorrhaging"), özetle, canlının vücudundan kasıtlı olarak kan veya hemolenf (eklembacaklılarda dolaşım sıvısı) sızdırma veya fışkırtması davranışıdır. Otohemoraji davranışı sırasında kan ya direkt olarak avcıya püskürtülür yada yılanlarda ve bazı böcek türlerinde gözlemlendiği gibi vücuttan yavaşça dışarıya sızar.

Otohemoraji davranışını sergileyen bazı böceklerin (örneğin Meloidae familyasından bazı türler) avcıların beslenme dürtülerini azalttığı belirtilen kantaridin adı verilen bir maddeyi rahatsız edildiklerinde dışarıya bir sıvı içerisinde kustukları bilinmektedir.[1] Bu yönüyle otohemoraji, aynı zamanda etkili bir kimyasal savunma mekanizmasıdır. Bazı böcek türlerinde ise dışarıya yalnızca hemolenf verilir. Bu durumda kimyasal savunmadan çok, hemolenfin fiziksel caydırıcılık özelliğinden yararlanılmaktadır. Bazı yılan türlerinin bu olay sırasında dışarıya çıkardıkları sıvı kandır ve avcı için toksik bir madde bulundurmamaktadır.[2], [3] Özellikle avcıları için bu canlıların kanlarının kötü tadı caydırıcılığı sağlayan en önemli etkidir.

Otohemoraji gerçekleştiren bir damalı su yılanı (Natrix tessellata).
Otohemoraji gerçekleştiren bir damalı su yılanı (Natrix tessellata).
Türkherptil

Terim, bu şekliyle ilk olarak Charles Hollande tarafından kullanılmıştır. Ancak fenomenin oluş şeklinden ötürü bu terim, 1894 yılında Cuenot tarafından "refleks kanama" (İng: ''reflex bleeding) olarak tanımlanmıştır ve literatürde bu tabire de rastlamak mümkündür. Burada söz konusu olan terminolojik farklılık, fenomenin farklı taksonlardaki oluş farklılığından ileri gelmektedir; ancak artık günümüzde bu iki terim eş anlamlı olarak kullanılmaktadır.

Tüm Reklamları Kapat

Otohemoraji davranışı, böceklerde ve sürüngenlerde görülmektedir. Böcek sınıfından beş farklı takımda otohemoraji bilinmektedir: Kın kanatlılar (Coleoptera), yarım kanatlılar (Hemiptera), zar kanatlılar (Hymenoptera), düz kanatlılar (Orthoptera) ve taş sinekleri (Plecoptera) takımlarına dahil bulunan farklı familya ve türlerde otohemoraji davranışı gözlemlenmektedir.[4] Sürüngenlerde ise Heteredon, Nerodia, Natrix, Zamenis ve Tropidophis cinslerinden birkaç yılan türünde ve ayrıca bir kertenkele cinsi olan Phrynosoma'da otohemoraji davranışı gözlenmektedir.[5]

Sefalik otohemoraji yapan bir Bahama cüce boa yılanı (T. curtus barbouri).
Sefalik otohemoraji yapan bir Bahama cüce boa yılanı (T. curtus barbouri).
ResearchGate

Bilindiği gibi doğada pek çok hayvan türü bir ya da birden fazla başka hayvan türü için av konumundadır. Av konumunda olan canlılar, kendi avcıları ile sürekli mücadele halindedir ve bu mücadelede galip gelebilmek için bu canlılarda çeşitli mekanizmalar evrimleşmiştir.[6], [7] Zaman içinde evrimleşen bu mekanizmalar, yırtıcılara karşı olan sürekli mücadelelerinde av konumunda olan canlılara yardımcı olur. Anti-predatör adaptasyonları denilen bu mekanizmalara; bazı böceklerin yaprak taklidi yapması, zebraların bir arada durarak yırtıcıda kafa karışıklığı oluşturması, Exocoetidae familyasından balıkların su üstünde süzülmelerini sağlayacak büyüklükte yüzgeçlerinin olması, keseli sıçanların ve bazı sürüngenlerin ölü taklidi yapması ve bazı kertenkele türlerindeki ototomi davranışları örnek verilebilir. İşte otohemoraji de bazı hayvan türlerinde evrimleşmiş anti-predatör savunma davranışıdır.

Böceklerde Otohemoraji

Otohemoraji, bazı böcek türlerinde sıklıkla görülen bir savunma davranışıdır. Birçok böceğin toksik hemolenf salgısı yaptığı göz önüne alındığında, bu böcek türlerinde otohemorajinin kimyasal savunma işlevi de olduğu görülebilir. Böcekler, kullandıkları bu kimyasalları otojen sentez yoluyla, besinler aracılığıyla, ebeveyn aktarımı ile, ikincil bileşiklerin sekestrasyonu ile, bazen de konaklık yaptıkları endosimbiyotik canlılardan elde ederler. Bu kimyasal bileşikler kantaridin ve glikozinolatlardır.

Monoterpen bir anhidrit olan kantaridinin, kimyasal formülü C10H12O4’dür. Meloidae ve Oedemeridae familyalarına dahil böcekler tarafından sentezlenir. Meloidae familyasındaki türlerin sadece erkek bireyleri kantaridin sentezi yapabilme yeteneğine sahiptir ve üretilen kantaridin, birey başına 5 mg'a kadar çıkmaktadır. Kantaridin, omurgalı hayvanları etkileyen, hatta bazen ölümlerine sebep olabilecek kadar zehirleyebilen bir maddedir. Yapılan bazı çalışmalar, kantaridin sentezi yapan böceklerle beslenen kurbağa ve kuşlarda zehirlenme meydana geldiği, doza bağlı olarak da ölüm yaşandığını göstermiştir.[8] Ayrıca bazı karınca türleri için kantaridin maddesinin şekerli suyu acılaştırdığı bilinmektedir.

Tüm Reklamları Kapat

Notoxus ve Aulacoderus (Coleoptera: Anthicidae) cinslerine bağlı bazı türlerde yapılan çalışmalar, ebeveynler tarafından sentezlenen kantaridin maddesinin yumurtalara aktarıldığı ve larva döneminde otohemoraji davranışı ile rahatsız edildiklerinde kullanıldığını göstermiştir.[9] Erkek bireylerin vesiculum seminalis'inde sentezlenen kantaridin, çiftleşme ile dişinin repectulum seminalis'ine aktarılır ve dişinin ovariyollerinde birikerek yumurtaya geçmiş olur.[8]

Farklı böcek taksonlarında otohemoraji davranışı farklılık gösterir. Ploceptera takımından böceklerde, otohemorajinin, kimyasal savunma rolünden çok fiziksel savunma rolü ön plandadır; çünkü hemolenflerinde toksisiteye neden olabilecek bir madde bulunmamaktadır. Ploceptera takımından Pteronarcys proteus ve Peltoperla maria türleri rahatsız edildiklerinde, coxo-trochanteral ve tibio-femoral eklemlerin integumental membranı yırtılarak dışarıya hemolenf sızdırır. Bu intersegmental membran yırtılmasının nedeninin ise artan hemolenf basıncı olduğu düşünülmektedir. Dışarıya verilen sıvı, sarı-turuncu renkte ve saldırgan ile temasında hızla pıhtılaşmaktadır. Burada savunma, kanın mekanik özelliğinden kaynaklanır. Lampyridae familyasından böceklerle yapılan bir çalışmada böcekler, karıncalar tarafından deneysel olarak rahatsız edildiklerinde, saldırıya uğradıkları bölgelerden hemolenf sızdırmışlar ve vücutlarına hemolenf bulaşan karıncalar saldırıyı durdurmuş ve kendilerini temizlemeye başlamışlardır.[1]

Zar kantlılar (Hymenoptera) takımından Athalia rosae türünde de otohemoraji davranışı, Meloid böceklere benzer şekilde kimyasal savunma olarak kullanılmaktadır. Athalia rosae ve diğer bazı böcek türleri, beslendikleri turpgillerden (Brasssicaceae) glikozinolatları (örn: sinalbin, siningrin, glukobarbarin) ayırır ve bu kimyasalların konsantrasyonunu, bitkinin yapraklarında bulunanın çok üzerinde artırır. Bu glikozinalatların, yırtıcının beslenme dürtüsünü önemli ölçüde azalttığı bilinmektedir.

Otohemorajinin Diğer Savunma Yöntemleri ile Kombinasyonu

Otohemoraji, çoğu zaman tek başına başvurulan bir yöntem olmaktan ziyade, diğer savunma yöntemleri ile kombine edilerek kullanılır. Bazense savunma amacıyla otohemorajiye hiç başvurulmaz. Çoğu zaman otohemoraji, ilk tercih edilen savunma davranışı değildir. Hangi savunma mekanizmasının ne zaman kullanılacağını canlının türü, saldırıya uğrama şekli, saldıran canlının avlanma davranışları gibi faktörler belirler.

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Evrim Ağacı'nın çalışmalarına Kreosus, Patreon veya YouTube üzerinden maddi destekte bulunarak hem Türkiye'de bilim anlatıcılığının gelişmesine katkı sağlayabilirsiniz, hem de site ve uygulamamızı reklamsız olarak deneyimleyebilirsiniz. Reklamsız deneyim, sitemizin/uygulamamızın çeşitli kısımlarda gösterilen Google reklamlarını ve destek çağrılarını görmediğiniz, %100 reklamsız ve çok daha temiz bir site deneyimi sunmaktadır.

Kreosus

Kreosus'ta her 10₺'lik destek, 1 aylık reklamsız deneyime karşılık geliyor. Bu sayede, tek seferlik destekçilerimiz de, aylık destekçilerimiz de toplam destekleriyle doğru orantılı bir süre boyunca reklamsız deneyim elde edebiliyorlar.

Kreosus destekçilerimizin reklamsız deneyimi, destek olmaya başladıkları anda devreye girmektedir ve ek bir işleme gerek yoktur.

Patreon

Patreon destekçilerimiz, destek miktarından bağımsız olarak, Evrim Ağacı'na destek oldukları süre boyunca reklamsız deneyime erişmeyi sürdürebiliyorlar.

Patreon destekçilerimizin Patreon ile ilişkili e-posta hesapları, Evrim Ağacı'ndaki üyelik e-postaları ile birebir aynı olmalıdır. Patreon destekçilerimizin reklamsız deneyiminin devreye girmesi 24 saat alabilmektedir.

YouTube

YouTube destekçilerimizin hepsi otomatik olarak reklamsız deneyime şimdilik erişemiyorlar ve şu anda, YouTube üzerinden her destek seviyesine reklamsız deneyim ayrıcalığını sunamamaktayız. YouTube Destek Sistemi üzerinde sunulan farklı seviyelerin açıklamalarını okuyarak, hangi ayrıcalıklara erişebileceğinizi öğrenebilirsiniz.

Eğer seçtiğiniz seviye reklamsız deneyim ayrıcalığı sunuyorsa, destek olduktan sonra YouTube tarafından gösterilecek olan bağlantıdaki formu doldurarak reklamsız deneyime erişebilirsiniz. YouTube destekçilerimizin reklamsız deneyiminin devreye girmesi, formu doldurduktan sonra 24-72 saat alabilmektedir.

Diğer Platformlar

Bu 3 platform haricinde destek olan destekçilerimize ne yazık ki reklamsız deneyim ayrıcalığını sunamamaktayız. Destekleriniz sayesinde sistemlerimizi geliştirmeyi sürdürüyoruz ve umuyoruz bu ayrıcalıkları zamanla genişletebileceğiz.

Giriş yapmayı unutmayın!

Reklamsız deneyim için, maddi desteğiniz ile ilişkilendirilmiş olan Evrim Ağacı hesabınıza yapmanız gerekmektedir. Giriş yapmadığınız takdirde reklamları görmeye devam edeceksinizdir.

Örneğin Acanthoplus discoidalis'in avcıyla karşılaştığında ilk başvurduğu yöntem rahatsız edici bir ses çıkarmaktır (stridülasyon). İkinci bir yöntem olarak, güçlü çeneleriyle avcıları ısırarak, av olmaktan kurtulmaya çalışırlar. Bir diğer savunma yöntemi olan yediği besinleri kusmak, Orthoptera takımından böcekler için etkili bir savunma davranışıdır. Bu yöntemler göz önüne alındığında, tehdit altındaki çoğu böceğin tek çaresinin otohemoraji yapmak olmadığı görülebilir.

Acanthoplus discoidalis türünde yapılan bir çalışmada, cinsiyetin de savunma yöntemini belirlemede etkili olduğu görülmüştür. Avcıyı ısırmanın olanaksız olduğu durumlarda, dişi bireylerde kusma davranışı, erkeklere göre anlamlı şekilde daha fazla görülmüştür. Böceğin yan tarafından yapılan saldırılarda ise ısırma davranışı ile beraber üst taraftan yapılan saldırıya göre daha fışkırtma tarzında ve daha etkili otohemoraji görülmüştür.[10] Bu sonuçlar; otohemorajinin nasıl, ne zaman, ne kadar yapılacağına ilişkin kararların merkezi kontrol altında olduğunu ve otohemorajinin bir savunma davranışı olarak kullanılmasının canlının sahip olduğu diğer savunma taktiklerinden etkilendiğini göstermektedir.

Acanthoplus discoidalis bireyi.
Acanthoplus discoidalis bireyi.
Wikimedia

Otohemorajinin Dezavantajları: Verim, Maliyet ve Cevaplanmamış Evrimsel Sorular

Hidrostatik bütünlüğün çok önemli olduğu böceklerde gereksiz sıvı kaybını önlemek çok önemlidir. Özellikle de hemolenf, metabolik olarak oldukça pahalı bir üründür. Otohemoraji ile hemolenf kaybının maliyetini azaltmak amacıyla bazı türler farklı adaptasyonlara sahiptir. Örneğin testere sineği larvalarında kanayan hemolenfin bir kısmı geri emilebilmektedir. Hızlı pıhtılaşma mekanizmaları ve hemorajinin belli bir bölgeye lokalize edilebilmesi gibi özellikler de hemolenf kaybını azaltmaktadır. Ayrıca saldırı şekline ve şiddetine bağlı olarak çoğu zaman kanama şiddeti ayarlanabilmektedir.

Otohemoraji davranışı, bazı evrimsel soruları da gündeme getirmektedir: Bir yırtıcı tarafından kolayca bozulan deri ile artan hemolenf basıncı nedeniyle kolayca yırtılabilen deri arasında bir tezatlık olabilir mi? Çünkü ilki böceğin aleyhine gibi görünürken, diğeri böceğin lehine gibi gözükmektedir. Ancak hormonal veya sinirsel bir etkileşim, böceğin derisinin yırtılmasını faydalı olacağı durumlarla sınırlandırmasına olanak sağlar. Ancak bu davranışın arkasında bulunduğu düşünülen hormonal veya sinirsel mekanizmalar henüz açıklanamamıştır. Hemolenf basıncının deri yırtılmasına sebep olduğunun düşünüldüğü durumlarda (Örn: Cercopidae), basınç artışına neden olmaktan sorumlu hiçbir anatomik yapı (organ veya kas) tanımlanmamıştır.

Bir başka soru ise toksik kimyasalları (örn: kantaridin) salgılayan böceklerin, ototoksikasyondan nasıl korunduklarıdır. Kantaridin, tüm ökaryot hücrelerinin metabolik ürünü olan protein fosfataz 2A'ya bağlanan, güçlü bir toksindir. Böcek hücrelerini, kantaridinin toksik etkisinden koruyan mekanizma nedir? Bu soru, cevaplanmayı beklemektedir.

Otohemorajinin bir dezavantajı da bazı böceklerde yamyamlığa sebep olmasıdır. Otohemoraji yapan cırcır böceklerinin, kendi türleri tarafından yamyamlık girişimine maruz kaldığı bilinmektedir.[10] Bunun sebebi, hemolenfte bulunan protein ve tuzlardan yararlanma isteğidir. Bu yönüyle otohemoraji farklı türden avcılar üzerinde işe yararken sürü halinde yaşayan böcekler için farklı bir tehdit unsuru oluşturmaktadır.

Tüm Reklamları Kapat

Sürüngenlerde Otohemoraji

Sürüngenlerde otohemoraji iki şekilde gerçekleşir: İlki Phrynsoma türlerinde olduğu gibi kanın avcıya doğru fışkırtılmasıdır. İkincisinde ise yılanlarda gözlemlendiği gibi bukkal, nazal veya kloakal membranlardan kan sızması şeklinde gerçekleşir. Sürüngenlerde otohemorajinin fizyolojik mekanizması henüz tam olarak aydınlatılmasa da ani ve şiddetli korku veya darbe ile artan kan basıncının fizyolojik bir sonucu olarak düşünülmektedir.[11]

Otohemoraji, tıpkı böceklerde olduğu gibi sürüngenlerde de ilk tercih edilen yöntem değildir. Canlının sahip olduğu diğer savunma yöntemleri ile ilişkili olarak saldırı şekli, canlının türü gibi faktörler otohemorajinin ne zaman kullanılacağını belirleyen bazı faktörlerdir. Yılanlarda otohemoraji genellikle ölü taklidi ile birlikte görülür. Örneğin yarı sucul yılanlarda (Natrix natrix) ölü taklidi sık gözlemlenen bir davranışken, otohemoraji oldukça nadir gözlemlenmiştir.[12]

Otohemoraji ve ölü taklidi yapan yarı sucul yılan (Natrix natrix).
Otohemoraji ve ölü taklidi yapan yarı sucul yılan (Natrix natrix).
Dergipark

Sürüngenlerde otohemorajinin kimyasal işlevi, böceklerdeki kadar fazla değildir. Yılanlarda sızdırılan kan, avcılar için toksik değildir. Yalnızca kötü tadı nedeniyle iştahı azalttığı bilinmektedir. Boynuzlu kertenkeleler (Phrynosoma), kanlarını bazı kimyasallar ile avcıları için daha acı bir hale getirirler. Phyrnosoma türlerinin kanlarını acılaştıran kimyasalların otohemoraji sırasında üretilmediği, öncesinde zaten kanda dolaşım halinde bulunduğu bilinmektedir. Bu kimyasalların kaynağının, beslendikleri zehirli hasatçı karıncalar olduğu düşünülmektedir.

Tüm Reklamları Kapat

Phrynosoma cinsinden otohemoraji yapabilen kertenkele türleri, kanlarını 1,5 metre kadar uzağa fışkırtabilirler. Bunu, kanın vücuttan çıkışı sırasında fiziksel olarak kısıtlanması nedeniyle artan basınç sayesinde yaparlar. Fışkırtılan kan avcıyı hem şaşırtmakta hem de ağzına isabet etmesi halinde kötü tadı nedeniyle kertenkeleye olan ilgisini azaltmaktadır.

Verim ve Maliyet

Otohemoraji ile canlının hayatta kalma şansı önemli ölçüde artmaktadır. Kan kaybı açısından otohemorajinin fizyolojik maliyetleri değişkendir. Çünkü bu savunmanın başarısı örneğin boynuzlu kertenkelelerde fışkırtılan kanın avcının ağız mukozalarına temas edip etmediği, avcının tecrübesi ve avcının açlık durumu gibi etkenlere bağlıdır.

Boynuzlu kertenkeleler üzerinde yapılan deneysel çalışmalar kan kaybını sınırlayan herhangi bir mekanizmanın bulunmadığını göstermiştir.[13] Ancak fışkırtılan kan miktarı değişebilmektedir: Otohemoraji sırasında Phrynosoma cornutum türünde toplam vücut kanının %0.5 ile %53 civarı kaybedilmektedir.[13] Kaybedilen bu sıvının yerine konulması için diğer dokulardan damarlara sıvı geçişi olmaktadır.

Sonuç

Sonuç olarak otohemorajinin, doğada kısmen nadir görülen ve oldukça sıra dışı bir anti-predatör adaptasyonu olduğu söylenebilir. Bu adaptasyon da diğer savunma adaptasyonları kadar maliyetlidir; kimi zaman diğer yöntemlerden daha maliyetli bile olabilir. Dolayısıyla bu davranışın evrimleşebilmesi için türün, bu adaptasyondan fayda göreceği kadar bir seçilim baskısı altında olması gerekir.

Tüm Reklamları Kapat

Agora Bilim Pazarı
Büyük Yazarların Gizli Hayatları

KATİLLERE, ALDATANLARA, UYUŞTURUCU BAĞIMLILARINA VE EDEBİYAT DÜNYASININ DİĞER EFSANELERİNE DAİR GARİP AMA GERÇEK HİKAYELER
William Shakespeare’den Leo Tolstoy’a dek pek çok yazarın sıradışı ve sansürsüz bir profilini sunan Büyük Yazarların Gizli Hayatları, lise öğretmeninizin sormaya korktuğu tüm zorlu soruları ele alıyor: Nedir Lewis Carroll’un şu küçük kızlarla meselesi? J. D. Salinger gerçekten kendi idrarını mı içerdi? Lord Byron kaç kadınla -ve erkekle- yattı? Ayn Rand neden Charlie’nin Melekleri’ne bayılırdı? Klasik edebiyat okulda hiç bu kadar eğlenceli olmamıştı!
ROBERT SCHNAKENBERG Distory: A Treasury of Historical Insults da dahilçok sayıda kitabın yazarıdır. Brooklyn,New York’ta yaşar.

Devamını Göster
₺238.00
Büyük Yazarların Gizli Hayatları
  • Dış Sitelerde Paylaş

Elbette tür içinde bu tür bir adaptasyonun başlayabileceği çeşitliliğin olması da önemlidir: Örneğin bu adaptasyon, öncelikle kan sızdırma, sonrasında sızan kanın içeriğini değiştirme, en son olaraksa fışkırtma şeklinde evrimleşmiş olabilir.

Bu süreçte tür-çevre etkileşimi de önemlidir: Örneğin sadece seçilim baskısı ve çeşitlilik olması yeterli değildir; aynı zamanda söz konusu seçilim baskısına neden olan türün, bu kan dolayısıyla caydırılabilmesi de gerekmektedir. Bu olmadığı takdirde, kan sızdırarak savunma yapan bireylerde herhangi bir seçilim oluşmayacaktır.

Tüm bu şartlar gözetildiğinde, bu adaptasyonun nasıl ortaya çıkmış olabileceği ve neden kısmen nadir bir savunma adaptasyonu olduğu oldukça anlaşılır hale gelmektedir.

Bu Makaleyi Alıntıla
Okundu Olarak İşaretle
Özetini Oku
27
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Tebrikler! 5
  • İnanılmaz 3
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 2
  • Muhteşem! 1
  • Bilim Budur! 1
  • Merak Uyandırıcı! 1
  • Güldürdü 0
  • Umut Verici! 0
  • Üzücü! 0
  • Grrr... *@$# 0
  • İğrenç! 0
  • Korkutucu! 0
Kaynaklar ve İleri Okuma
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 07/12/2024 23:15:34 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/10762

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Tüm Reklamları Kapat
Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Algı
Hominid
Evrim Tarihi
Malzeme
Ay Görevleri
İklim Değişikliği
Ornitoloji
Uygulama
Stephen Hawking
Periyodik Cetvel
Sinir Sistemi
Diş
Eşeyli Üreme
Küresel
Hidrotermal Baca
Büyük
Renk
Grip
Zehir
Asteroid
İnfografik
Sağlık Bilimleri
Aminoasit
Yemek
Doğa Yasası
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Bugün bilimseverlerle ne paylaşmak istersin?
Gündem
Bağlantı
Ekle
Soru Sor
Stiller
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Aklınızdan geçenlerin bu platformda bulunmuyor olabilecek kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Bu Makaleyi Alıntıla
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
E. Odabaş, et al. Otohemoraji Nedir? Tehdit Altındaki Canlıların Vücutlarından Fışkıran Kan, Onlara Nasıl Bir Fayda Sağlar?. (7 Eylül 2021). Alındığı Tarih: 7 Aralık 2024. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/10762
Odabaş, E., Bakırcı, Ç. M. (2021, September 07). Otohemoraji Nedir? Tehdit Altındaki Canlıların Vücutlarından Fışkıran Kan, Onlara Nasıl Bir Fayda Sağlar?. Evrim Ağacı. Retrieved December 07, 2024. from https://evrimagaci.org/s/10762
E. Odabaş, et al. “Otohemoraji Nedir? Tehdit Altındaki Canlıların Vücutlarından Fışkıran Kan, Onlara Nasıl Bir Fayda Sağlar?.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, 07 Sep. 2021, https://evrimagaci.org/s/10762.
Odabaş, Emre. Bakırcı, Çağrı Mert. “Otohemoraji Nedir? Tehdit Altındaki Canlıların Vücutlarından Fışkıran Kan, Onlara Nasıl Bir Fayda Sağlar?.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, September 07, 2021. https://evrimagaci.org/s/10762.
ve seni takip ediyor

Göster

Şifremi unuttum Üyelik Aktivasyonu

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close