Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Tüm Reklamları Kapat

McGurk Etkisi: İnsan Beyni, Gördüğüne ve Duyduğuna İnanmaz; İnandığını Görür ve Duyar!

McGurk Etkisi: İnsan Beyni, Gördüğüne ve Duyduğuna İnanmaz; İnandığını Görür ve Duyar!
McGurk Etkisi
4 dakika
7,768
Tüm Reklamları Kapat

McGurk etkisi, işitme ve görme duyularımızın, konuşma yetimizle yakından bağlantılı olduğunu öne süren bir olgudur. Bu olguya göre, bir işitsel öge ile farklı bir görsel ögenin birleşmesi durumunda, ortaya üçüncü bir "ses" çıkar ya da kişi "gördüğü sesi algılar" ve bu, kişinin gerçekte işittiğinden farklı bir sesi algılamasına sebep olur.

McGurk Etkisinin Ortaya Çıkışı

1976 yılında Surrey Üniversitesi'nin Psikoloji bölümünde araştırmalar yürüten Harry McGurk ve asistanı John McDonald, esasen farklı bir araştırma için [ba], [da] ve [ga] hecelerini hem işitsel hem görsel dosyalar olarak kaydeder. Fakat McGurk, teknik asistana [da] sesini işlememelerini, sadece [ba] ve [ga] seslerini işlemelerini söyler. Böylece, teknik asistan [ba] görselinin arkasına [ga] sesini, [ga] görselinin arkasına [ba] sesini yerleştirerek Harry McGurk'e yollar.

Tüm Reklamları Kapat

McGurk, bu sesleri dinlediğinde [da] sesinin de işlenmiş olduğunu fark edince teknik asistana bir güzel azar çeker; fakat aslında bu haksız bir fırçadır, çünkü [da] sesi aslında işlenmemiştir. [ga] görselinin ardına dublajlanan [ba] sesi, McGurk'ün sesi [da] olarak algılamasına sebep olmuştur. Böylece önceki araştırma konularından uzaklaşan Harry McGurk ve John McDonald, bu konuyu araştırmaya ve hemen deneyler yürütmeye başlarlar. Aşağıdaki videoda bu deneyi kendi kendinize de yapabilirsiniz!

Aslında duyduğunuz ses hep [ba] sesi! Ama gördüğünüz ya da duyduğunuz üzere görme duyumuz bizi kolayca yanılgıya düşürebiliyor.

Tüm Reklamları Kapat

Araştırmanın Bulguları

McGurk ve McDonald yürüttükleri araştırmanın sonucunda iki bulguya ulaşır:

  1. Deneye katılanların çoğu, uyaranı McGurk gibi [da] olarak algılar. Bunun sonucunda ise işittiğimiz konuşmanın gördüklerimizden etkilendiği bulgusuna ulaşılır.
  2. Yaşın bir etken olduğu gözlemlenmiştir. Yaş arttıkça bu etki de artar.

Bu çalışma, konuşma çerçevesinde gördüklerimiz ve işittiğimiz şeylerin ayrı olduğunu anlatmaktan ziyade konuşma esnasında bir insanın yüz ve dudak hareketlerinin iletişim için önemli bir öge olduğunu vurgular.

McGurk Etkisini Yansıtan Başka Sesbirimler

"McGurk etkisi sadece üç sesbirimde mi geçerli?" diye düşünebilirsiniz. Bunu başka araştırmacılar da sorgulamış ve farklı deneyler yapmıştır. Cevap, "hayır". McGurk'ün öncelik ettiği çalışmalarda görsel [ga] ve işitsel [ba] uyaranının işitsel [da] sesine ve görsel [ba] ile işitsel [ga] sesinin işitsel [bga] sesine yol açtığını öğrendik. Fakat McGurk'ten sonra gelen psikologlar ve dilbilimciler başka ses grupları üzerinde de çalışmalar yapmıştır.

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Bilişsel psikolog Kaisa Tiippana, yaptığı bir araştırmada deney katılımcılarına işitsel uyaran olarak [epe], görsel uyaran olarak [eke] veriyor. Katılımcıların çoğunluğu [ete] sesini duyduğunu söylüyor. Geri kalanlar ise sadece görsel veriyi algılayarak [eke] sesini duyduğunu söylüyorlar. Tiippana'nın başka bir araştırmasındaysa katılımcılara [apa] sesiyle işitsel uyaran, [aka] görünümüyle ise görsel uyaran veriliyor. Bu araştırmanın sonucunda ise katılımcıların çoğunluğu görsel uyaran olan [aka] sesini duyduklarını iddia ederek sadece görsel algılarıyla algıladıkları sesi işitiyorlar. Görüldüğü üzere, bu durumda üçüncü bir ses algılanmıyor fakat işittiklerini düşündükleri ses yine işitsel algılarını değil, görsel algılarını baz alıyor.

Öte yandan McGurk etkisi evrensel değildir, her dilde aynı illüzyonu yaratmaz. İngilizce, Almanca, Türkçe, Macarca gibi birçok dilde bu illüzyonun etkisi görülürken; Çince, Tay dili gibi tonlamalı olarak bilinen, işitsel ögelerin çok daha fazla yer aldığı dillerde konuşma esnasında dinleyiciler görsel uyaranları pek dikkate almaz. Bunun sonucunda ise bu dillerde diğer dillere oranla McGurk etkisi çok daha az gözlemlenir.

Maske Takmak, İşitmeyi Zorlaştırıyor mu?

Hepimiz bu son bir buçuk sene içerisinde taktığımız maskelerle birçok deneyim elde ettik. Karşılaşılan absürt durumlardan birisi ise maske takan kişinin "Pardon, maske taktığımdan ötürü duyamıyorum." benzeri bir cümle kurması olabilir. Fakat McGurk etkisini düşününce, artık eskisi gibi absürt gelmiyor, değil mi?

Yukarıda gördüğünüz üzere, bazı seslerin karıştırılmaya yatkın olmasından dolayı dudak okuma ve ifade yorumlama bilinçsizce çok sık yaptığımız bir eylemdir. Maskenin ağız bölgesi ve hatta yüzün neredeyse yarısını kapatmasıyla karşınızdaki kişinin ağzından çıkan sözcüğü yanlış algılayabilir ve algıladığınız sözcüğün bir mantık oluşturmaması sebebiyle cümlesini anlamlandıramayabilirsiniz ya da karşınızdaki bireyin yüz ifadesini yorumlamakta güçlük çekebilirsiniz.

İletişimde Maske Sorunu
İletişimde Maske Sorunu
Verywellmind

Hastalıklarla McGurk Etkisinin İlişkisi

McGurk etkisinin bazı dillerde daha az bazılarında daha etkili olduğu gibi, bazı hastalığa sahip bireylerde de etkisi minimum gözlemlenebiliyor. Bu hastalıkları şu şekilde örneklendirebiliriz:

  • Alzheimer: Bu hastalığa sahip bireylerde corpus callosumun küçülmesi sebebiyle loblarda bağlantı sorunu yaşanabilir. Bunun sonucunda görsel uyarım Alzheimer hastalarında daha az etkilidir ve McGurk etkisi bu hastalığa sahip olmayan bireylere oranla çok daha az görülür ya da hiç görülmez.
  • Afazi: Afazi hastaları ister işitsel olsun ister görsel, konuşmayı algılamakta güçlük çeker. Bu yüzden McGurk etkisinin bu hastalarda az gözlemlendiği görülmüştür.
  • Bipolar Bozukluk: Bipolar bozukluğa sahip bireylerde McGurk etkisi çok az gözlemlenmiştir. Bu bireyler aynı zamanda dudak okumada da güçlük çekmektedir.
  • Disleksi - Şizofreni: Bu iki tür hastalığın ortak noktası şudur. Bu rahatsızlıklardan birine sahip bireyin çocukluk döneminde McGurk etkisi normal bir bireye oranla çok az gözlemlenmektedir fakat yetişkinlik dönemine erdiklerinde diğer bireylerden farksız bir şekilde McGurk etkisi kendini belli etmiştir.
Bu Makaleyi Alıntıla
Okundu Olarak İşaretle
22
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Tebrikler! 22
  • İnanılmaz 15
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 7
  • Merak Uyandırıcı! 5
  • Muhteşem! 4
  • Bilim Budur! 2
  • Güldürdü 1
  • Grrr... *@$# 1
  • Umut Verici! 0
  • Üzücü! 0
  • İğrenç! 0
  • Korkutucu! 0
Kaynaklar ve İleri Okuma
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 29/03/2024 03:19:21 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/10455

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Tüm Reklamları Kapat
Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Hızlı
Gezegen
Egzersiz
Yangın
Kuantum Fiziği
Diyet
Mavi
Antibiyotik
Balina
Evrim Tarihi
Genetik Değişim
İngiltere
Şiddet
Tür
Türlerin Kökeni
Hayatta Kalma
Gebelik
Doğal
Biyocoğrafya
Radyoaktif
Oyun
Astrofizik
Buz
İyi
Damar
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Bugün Türkiye'de bilime ve bilim okuryazarlığına neler katacaksın?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Ekle
Soru Sor
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Bu Makaleyi Alıntıla
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
Ö. Yeşilova, et al. McGurk Etkisi: İnsan Beyni, Gördüğüne ve Duyduğuna İnanmaz; İnandığını Görür ve Duyar!. (13 Mayıs 2021). Alındığı Tarih: 29 Mart 2024. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/10455
Yeşilova, Ö., Bakırcı, Ç. M. (2021, May 13). McGurk Etkisi: İnsan Beyni, Gördüğüne ve Duyduğuna İnanmaz; İnandığını Görür ve Duyar!. Evrim Ağacı. Retrieved March 29, 2024. from https://evrimagaci.org/s/10455
Ö. Yeşilova, et al. “McGurk Etkisi: İnsan Beyni, Gördüğüne ve Duyduğuna İnanmaz; İnandığını Görür ve Duyar!.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, 13 May. 2021, https://evrimagaci.org/s/10455.
Yeşilova, Öykü. Bakırcı, Çağrı Mert. “McGurk Etkisi: İnsan Beyni, Gördüğüne ve Duyduğuna İnanmaz; İnandığını Görür ve Duyar!.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, May 13, 2021. https://evrimagaci.org/s/10455.
ve seni takip ediyor

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close