Alzheimer Hastalığı: Sebepler, Semptomlar, Teşhis Yöntemleri ve Tedaviler

Alzheimer hastalığı, beyin hücrelerinin dejenere olmasına ve ölmesine neden olan ilerleyici bir hastalıktır. Alzheimer hastalığı, bir kişinin bağımsız olarak işlev görme yeteneğini bozan düşünme, davranışsal ve sosyal becerilerde sürekli bir düşüş anlamına gelen bunamanın en yaygın nedenidir.

Hastalığın erken belirtileri, yaşanılan son olayları veya konuşmaları unutmak olabilir. Hastalık ilerledikçe, Alzheimer hastalığından mustarip kişi ciddi hafıza bozukluğu geliştirecek ve günlük görevleri yerine getirme yeteneğini kaybedecektir.

Mevcut Alzheimer hastalığı ilaçları, semptomları geçici olarak iyileştirebilir veya kötüye gitme hızını yavaşlatabilir. Bu tedaviler bazen Alzheimer hastalığına sahip kişilerin işlevlerini üst düzeye çıkarmasına ve bir süre bağımsızlıklarını korumasına yardımcı olabilir. Farklı programlar ve hizmetler, alzheimer hastalığı olan kişileri ve bakıcılarını desteklemeye yardımcı olabilir.

Alzheimer hastalığını tamamen iyileştiren veya beyindeki hastalık sürecini tersine çeviren bir tedavi yoktur. Hastalığın ileri aşamalarında, ciddi beyin fonksiyon kaybından kaynaklanan dehidrasyon, yetersiz beslenme veya enfeksiyon gibi komplikasyonlar, ölümle sonuçlanır.

University of California San Francisco

Belirti ve Semptomlar

Hafıza kaybı, Alzheimer hastalığının temel belirtisidir. Hastalığın erken bir belirtisi, genellikle son olayları veya konuşmaları hatırlamakta zorluk çekmektir. Hastalık ilerledikçe hafıza bozuklukları kötüleşir ve diğer semptomlar gelişir.

İlk başta, Alzheimer hastalığı olan bir kişi, bir şeyleri hatırlamakta ve düşünceleri organize etmekte güçlük yaşadığının farkında olabilir. Bir aile üyesinin veya bir arkadaşın, semptomların nasıl kötüye gittiğini fark etme olasılığı daha yüksektir.

Alzheimer hastalığı ile ilişkili beyinde değişiklikler, büyüyen bazı sorunlara yol açar.

Hafıza

Herkesin ara sıra küçük hafıza kayıpları olabilir. Anahtarınızı nereye koyduğunuzu hatırlamamak veya bir tanıdık adını unutmak normaldir. Ancak Alzheimer hastalığı ile ilişkili hafıza kaybı, işte veya evde çalışma yeteneğini etkileyerek devam eder ve kötüleşir.

Alzheimer hastaları:

• İfadeleri ve soruları defalarca tekrarlayabilir.
• Sohbetleri, randevuları veya etkinlikleri unutabilir ve daha sonra hatırlamayabilir.
• Eşyaları düzenli olarak yanlış yerleştirip, onları mantıksız yerlere koyabilir.
• Tanıdık olan yerlerde kaybolabilir.
• Sonunda aile üyelerinin ve gündelik nesnelerin isimlerini unutabilir.
• Nesneleri tanımlamak, düşünceleri ifade etmek veya sohbetlere katılmak için doğru kelimeleri bulmakta güçlük çekebilir.

Düşünme ve Muhakeme

Alzheimer hastalığı, özellikle sayılar gibi soyut kavramlar hakkında konsantre olma ve düşünme güçlüğüne neden olur. Hastalar için çoklu görev özellikle zordur ve finansmanı yönetmek, çek defterlerini denetlemek ve faturaları zamanında ödemek zor olabilir. Bu zorluklar sayıları tanıma ve bunlarla başa çıkma konusundaki yetersizliğe ilerleyebilir.

Yargılama ve Karar Verme

Hastaların günlük durumlarda makul kararlar alma ve yargılarda bulunma yeteneği azalacaktır. Örneğin bu kişi sosyal etkileşimlerde zayıf veya karakteristik olmayan seçimler yapabilir veya hava şartlarına uygun olmayan kıyafetler giyebilir. Ocakta yemek yanması veya beklenmedik sürüş durumları gibi günlük sorunlara etkili bir şekilde yanıt vermek hastalar için daha da zor bir hale gelebilir.

National Institute of Aging

Tanıdık Görevleri Planlama ve Gerçekleştirme

Yemek yapmayı planlamak ve pişirmek veya favori bir oyunu oynamak gibi sıralı adımlar gerektiren rutin aktiviteler, hastalık ilerledikçe bir mücadele haline gelir. Sonunda, ileri Alzheimer hastaları giyinmek ve banyo yapmak gibi temel görevleri nasıl yerine getireceklerini unutabilirler.

Kişilik ve Davranıştaki Değişiklikler

Alzheimer hastalığında meydana gelen beyin değişiklikleri, hastaların ruh hallerini ve davranışlarını etkileyebilir. Bu sorunlar aşağıdakileri içerebilir;

• Depresyon
• İlgisizlik
• Sosyal çekingenlik
• Ruh halinde ani değişimler
• Başkalarına güvensizlik
• Sinirlilik ve saldırganlık
• Uyku alışkanlıklarında değişiklikler
• Bilinçsiz gezinme
• İnhibasyon kaybı
• Bir şeyin çalındığına inanmak gibi sandılar

Korunan Beceriler

Semptomlar kötüleşirken bile birçok önemli beceri uzun bir süre korunur. Korunan beceriler arasında kitap okumak veya okunmasını dinlemek, hikaye anlatmak ve hikayeyi hatırlamak, şarkı söylemek, müzik dinlemek, dans etmek, çizim yapmak veya el işi yapmak yer alabilir. Bu beceriler, hastalığın ilerleyen dönemlerinde etkilenen beyin kısımları tarafından kontrol edildiği için daha uzun süre korunabilir.

Ne Zaman Doktora Görünmeli?

Tedavi edilebilir durumlar da dahil olmak üzere bir dizi durum hafıza kaybına veya diğer demans semptomlarına neden olabilir. Hafızanız veya diğer düşünme becerilerinizle ilgili endişeleriniz varsa, kapsamlı bir değerlendirme ve teşhis için doktorunuzla konuşabilirsiniz. Bir aile ferdinde veya arkadaşınızda gözlemlediğiniz düşünme becerilerinde değişiklik için, endişeleriniz hakkında konuşabilirsiniz ve birlikte bir doktor randevusuna gitmeyi önerebilirsiniz.

Hastalıkla İlişkili Genler, Etken Faktörler ve Risk Faktörleri

Bilim insanları, çoğu insan için Alzheimer hastalığının, zamanla beyni etkileyen genetik, yaşam tarzı ve çevresel faktörlerin bir kombinasyonundan kaynaklandığına inanıyor. %1'den daha az olmak üzere Alzheimer, bir kişinin hastalığı geliştirmesini neredeyse garanti eden belirli bir genetik değişiklikten kaynaklanır. Bu nadir olaylar genellikle orta yaşlarda hastalığın başlamasına neden olur.

Alzheimer'ın Kesin Nedenleri

Alzheimer hastalığı tam olarak anlaşılamamıştır, ancak özünde normal olarak çalışmayan, beyin hücrelerinin çalışmasını bozan ve bir dizi toksik olayı açığa çıkaran beyin proteinleri ile ilgili sorunlar vardır. Nöronlar zarar görür, birbirleriyle bağlantılarını kaybeder ve sonunda ölür.

Hasar en şiddetli şekilde beyinde hafızayı kontrol eden bölgede başlar, ancak bu süreç ilk semptomlardan yıllar önce açığa çıkar. Nöron kaybı, beynin diğer bölgelerine bir miktar öngörülebilir bir şekilde yayılır. Hastalığın geç evresinde ise beyin önemli ölçüde küçülür. Araştırmacılar iki proteinin hastalık üzerinde rolüne odaklanmıştır.

Beta-amiloid (plaketler)

Beta-amiloidler daha büyük proteinlerin kalıntı parçalarıdır ve bu parçalar bir araya gelip küme oluşturduğunda nöronlar üzerinde toksik bir etkiye sahip oldukları ve hücreden hücreye etkileşimi bozdukları görülüyor. Bu kümeler, diğer hücresel kalıntıları da içeren amiloid plaklar adı verilen daha büyük birikintiler oluşturur.

Tau Proteinleri (yumaklar)

Tau proteinleri, bir nöronun besinleri ve diğer gerekli taşımak için dahili destek ve taşıma sistemlerinde rol oynar. Alzheimer hastalığında tau proteinleri şekil değiştirir ve kendilerini nörofibriler yumaklar adı verilen yapılar halinde düzenlerler. Yumaklar, taşıma sistemini bozar ve hücreler için toksiktir.

American Health Assistance Formation

Risk Faktörleri

Yaş

Artan yaş, Alzheimer hastalığı için bilinen en büyük risk faktörüdür. Alzheimer, normal yaşlanmanın bir parçası değildir, ancak yaşlandıkça Alzheimer hastalığına yakalanma olasılığı artar. Örneğin bir çalışma, 65-74 yaşları arasındaki her 1000 kişi içinden her yıl 2 yeni tanı, 75-84 yaş arasındaki 1000 kişi içinden 11 yeni tanı ve 85 yaş ve üstü 1000 kişi içinden 37 yeni tanı olduğunu buldu.

Aile Öyküsü ve Genetik

Birinci dereceden bir akraba -Ebeveyniniz veya kardeşiniz- hastalığa sahipse, Alzheimer geliştirme riskiniz biraz daha yüksektir. Aileleler arasında Alzheimer'ın genetik mekanizmalarının çoğu büyük ölçüde açıklanamaz ve genetik faktörler muhtemelen karmaşıktır.

Daha iyi anlaşılan bir genetik faktör, apolipoprotein E geninin (APOE) bir formudur. APOE e4 geninin bir varyasyonu, Alzheimer hastalığı riskini arttırır, ancak genin bu varyasyonuna sahip herkes hastalığı geliştirmez. Bilim insanları 3 gende bunlardan birini miras alan bir kişinin Alzheimer'ı geliştireceğini neredeyse garanti eden mutasyonlar tespit ettiler. Ancak bu mutasyonlar Alzheimer hastalığı olan kişilerin %1'inden daha azını oluşturmaktadır.

Down Sendromu

Down sendromlu bir çok kişi Alzheimer hastalığına yakalanır. Bu muhtemelen 21. kromozomun üç kopyasına ve ardından beta-amiloid oluşumuna neden olan proteinin 3 kopyasına sahip olmakla ilgilidir. Alzheimer belirtileri ve semptomları, down sendromlu kişilerde genel popülasyonlara göre 10-20 yıl önce ortaya çıkma eğilimindedir.

Agora Bilim Pazarı

Elektroniğe Giriş (Gates)

ISBN: 9786053554691
Sayfa Sayısı: 579
Baskı Sayısı: 6
Ebatlar: 20×22.5 cm
Basım Yılı: 2016

Devamını Göster

₺540.00

Satın Al Tüm Ürünler

• Dış Sitelerde Paylaş

Cinsiyet

Erkekler ve kadınlar arasında risk açısından çok az fark var gibi görünmektedir. Ancak genel olarak, genelde erkeklerden daha uzun yaşadıkları için hastalığı olan daha fazla kadın vardır.

Hafif Bilişsel Bozukluk

Hafif bilişsel bozukluk (MCI) hafızada veya diğer düşünme becerilerinde bir kişinin yaşı için beklenenden daha büyük bir kötüye gitmedir. Ancak bu kötüye gitme bir kişinin sosyal veya iş ortamlarında işlev görmesini engellemez. MCI olan kişilerde önemli bir demans geliştirme riski vardır. Birincil MCI eksikliği hafıza olduğunda, durumun Alzheimer hastalığına bağlı demansa ilerleme olasılığı daha yüksektir. MCI teşhisi, kişinin sağlık yaşam tarzı değişikliklerine odaklanmasını, hafıza kaybını telafi etmek için stratejiler geliştirmesini ve semptomları izlemek için düzenli doktor randevuları planlamasını sağlar.

Geçmiş Kafa Travması

Şiddetli kafa travması geçiren kişilerde Alzheimer hastalığı riski daha yüksektir.

Kötü Uyku Düzeni

Araştırmalar, uykuya dalmada veya uykuyu sürdürmede zorluk yaşamanın, Alzheimer hastalığı riskinin artmasıyla ilişkili olduğunu göstermiştir.

Yaşam Tarzı ve Kalp Sağlığı

Araştırmalar, kalp hastalığı ile ilişkili aynı risk faktörlerinin Alzheimer hastalığı riskini de artırabileceğini göstermiştir;

• Egzersiz eksikliği
• Obesite
• Sigara içmek veya dumana maruz kalmak
• Yüksek tansiyon
• Yüksek kolesterol
• Kötü kontrol edilen tip 2 diyabet

Bu faktörlerin tümü değişkenlik gösterebilir. Bu nedenle, yaşam tarzı alışkanlıklarınızı değiştirmek riskinizi bir dereceye kadar azaltabilir. Örneğin, düzenli egzersiz, meyve ve sebzeler açısından zengin, sağlıklı, düşük yağlı bir diyet, Alzheimer hastalığına yakalanma riskinin azalmasıyla ilişkilidir.

Yaşam Boyu Öğrenme ve Sosyal Katılım

Çalışmalar, zihinsel ve sosyal olarak uyarıcı faaliyetlere yaşam boyu katılım ile Alzheimer hastalığı riskinin azalması arasında bir ilişki bulmuştur. Lise eğitiminden daha az şeklinde tanımlanan düşük eğitim seviyeleri Alzheimer hastalığı için bir risk faktörü gibi görünmektedir.

Acıbadem Mobil

Teşhis Yöntemleri

Teşhis değerlendirmesinin önemli bir bileşeni, semptomlar hakkında bireysel olarak bildirimde bulunmanın yanı sıra yakın bir aile üyesi veya arkadaşın semptomlar ve bunların gündelik yaşam üzerindeki etkileri hakkında sağlayabileceği bilgilerdir. Ek olarak, Alzheimer hastalığının teşhisi, doktorunuzun hafıza ve düşünme becerilerinizi değerlendirmek için uyguladığı testlere dayanır.

Roche

Testler

Teşhis çalışmaları büyük oranda aşağıdaki testleri içermektedir.

Fiziksel ve nörolojik muayene

Doktor bir fiziksel muayene yapacak ve aşağıdakileri test ederek kişinin genel nörolojik sağlığı denetlenecektir.

• Refleksler
• Kas tonusu ve gücü
• Bir sandalyeden kalkıp oda içinde yürüyebilme
• Görme ve işitme duyuları
• Koordinasyon
• Denge
• Laboratuvar testleri

Laboratuvar Testleri

Kan testleri, doktorun, tiroid bozukluğu veya vitamin eksiklikleri gibi diğer potansiyel hafıza kaybı ve kafa karışıklığı nedenlerini ortadan kaldırmasına yardımcı olabilir.

Ruhsal Durum ve Nöropsikolojik Testler

Doktor, hafızayı ve diğer düşünme becerilerini değerlendirmek için kısa bir zihinsel durum testi veya daha kapsamlı bir dizi test yapabilir. Daha uzun nöropsikolojik test biçimleri, benzer yaş ve eğitim düzeyindeki insanlarla karşılaştırıldığında zihinsel işlev hakkında ek ayrıntılar sağlayabilir. Bu testler gelecekte hastalık semptomlarının ilerlemesini izlemek için bir başlangıç noktası oluşturmada önemlidir.

Beyin Görüntülenmesi

Beyin görüntüleri artık felç, travma veya tümörler gibi bilişsel değişime neden olabilecek Alzheimer hastalığı dışındaki durumlarla ilgili gözle görülür anormallikleri saptamak için kullanılıyor. Şu anda büyük tıp merkezlerinde veya klinik deneylerde kullanılan yeni görüntüleme uygulamaları, doktorların Alzheimer'ın neden olduğu belirli beyin değişikliklerini tespit etmesini sağlayabilir.

Beyin yapılarının görüntülenmesi şunları içerir;

• Manyetik Rezonans Görüntüleme (MRI) Beynin ayrıntılı görüntülerini üretmek için radyo dalgaları ve güçlü manyetik alan kullanır. MRI taramaları öncelikle diğer bulguları tespit etmek için kullanılır. Değerlendirmeler, beyin küçülmesini gösterse de, sağlanan bilgiler şu anda tanı koymaya önemli Bir değer katmıyor.

Research Gate

• Bilgisayarlı Tomografi (CT) özel bir X ışını teknolojisi olan CT taraması, beynin enine kesit görüntülerini üretir. Şu anda esas olarak tümörleri, felçleri ve kafa yaralanmalarını belirlemek için kullanılıyor.
• Pozitron Emisyon Tomografisi (PET) ile hastalık süreçlerinin görüntülenmesi yapılabilmektedir. PET taraması sırasında, beyindeki belirli bir özelliği açığa çıkarmak için kana düşük seviyeli bir radyoaktif izleyici enjekte edilmektedir. PET görüntüleme şunları içerebilir
• Florodeoksiglukaz (FDG) PET taramaları beynin besinleri zayıf bir şekilde metabolize ettiği alanları gösterir. Düşük metabolizma alanları ile karakterize dejenerasyon modellerini belirlemek, Alzheimer hastalığı ile diğer demans türleri arasında ayrım yapmaya yardımcı olabilir.
• Amiloid PET görüntüleme beyindeki amiloid birikintileri yükünü ölçebilir. Bu görüntüleme öncelikle araştırmalarda kullanılır, ancak bir kişide olağandışı veya çok erken demans semptomları açığa çıkmışsa kullanılabilir.
• Tau PET görüntülenme Beyindeki nörofibriller yumakların yükünü ölçen Tau PET görüntülenmesi sadece araştırmalarda kullanılmaktadır. Hızlı ilerleyen demans veya çok erken başlayan bunama gibi özel durumlarda, beyin omurilik sıvısındaki anormal beta-amiloid veya tau'yu ölçmek için başka testler kullanılabilir.

Gelecekteki Teşhis Testleri

Araştırmacılar, beyindeki hastalık süreçlerinin biyolojik kanıtlarını ölçebilen testler üzerinde çalışıyorlar. Bu testler, teşhislerin doğruluğunu artırabilir ve semptomların başlangıcından önce, daha erken teşhis sağlayabilir.

Genetik Testler

Genetik testler genelde rutin bir Alzheimer hastalığı değerlendirmesi için önerilmez. Bunun istisnası, ailesinde erken başlangıçlı Alzheimer hastalığı olan kişilerdir. Herhangi bir teste girmeden önce genetik testin risklerini ve faydalarını tartışmak için bir genetik danışmanla görüşme önerilir.

Tedaviler veya İdare Yöntemleri

İlaçlar

Mevcut Alzheimer ilaçları hafıza semptomları ve diğer bilişsel değişikliklere bir süreliğine fayda sağlayabilir. Bilişsel semptomları tedavi etmek için iki tür ilaç kullanılmaktadır;

Kolinesteraz İnhibitörleri

Bu ilaçlar beyinde Alzheimer hastalığı nedeniyle tükenen kimyasal bir haberinin miktarını koruyarak ve hücreden hücreye iletişim düzeylerini artırarak çalışır. İyileştirme miktarı düşüktür. Kolinesteraz inhibitörleri ayrıca ajitasyon veya depresyon gibi nöropsikiyatrik semptomları iyileştirebilir. Yaygın olarak reçete edilen kolinesteraz inhibitörleri arasında donepezil (Aricept), galantamin (Razadyne) ve rivastigmin (Exelon) bulunur. Bu ilaçların başlıca yan etkileri ishal, mide bulantısı, iştahsızlık ve uyku bozukluklarıdır. Kardiyak iletim bozukluğu olan kişilerde, ciddi yan etkiler kardiyak aritmiyi de içerebilir.

Memantin (Namenda)

Bu ilaç, farklı bir beyin hücresi iletişim ağında çalışır ve orta ile şiddetli Alzheimer hastalığı olan semptomların ilerlemesini yavaşlatır. Bazen bir kolinesteraz ine kombinasyon şeklinde uygulanır. Nispeten nadir görülen yan etkiler arasında baş donmeai ve kafa karışıklığı bulunur. Bazen, Alzheimer hastalığı ile ilişkili davranışsal semptomları kontrol etmeye yardımcı olmak için antidepresanlar gibi başka ilaçlar reçete edilebilir.

Güvenli ve Destekleyici Bir Ortam Oluşturmak

Yaşam durumunu Alzheimer hastalığı olan bir kişinin ihtiyaçlarına göre uyarlamak, herhangi bir tedavi planının önemli bir parçasıdır. Alzheimer hastası biri için, rutin alışkanlıklar oluşturmak ve güçlendirmek veya hafıza gerektiren görevleri en aza indirmek hayatı çok daha kolay bir hale getirebilir.

Bir kişinin refah duygusunu ve sürekli işlev görme yeteneğini desteklemek için şu adımlar atılabilir;

• Anahtarlar, cüzdanlar, cep telefonlar ve diğer değerli eşyalar evde her zaman aynı yerde saklanabilir, böylece kaybolmazlar.
• İlaçlar güvenli bir yerde saklanmalıdır. Dozajları takip etmek için günlük bir kontrol listesi kullanılmalıdır.
• Finansmanlar otomatik ödeme ve otomatik depozito üzerine kurulmalıdır.
• Bakıcının konumunu takip etmek için konum özelliği olan bir cep telefonu kullanılabilir. Önemli cep telefonu numaraları telefona programlanabilir.
• Düzenli randevular olabildiğince aynı gün ve saatte olmalıdır.
• Günlük programları takip edebilmek için evde bir takvim veya beyaz tahta kullanılabilir. Tamamlanmış öğeler kontrol edilebilir.
• Fazla mobilyalar ve halılar kaldırılabilir. Dağınıklık en aza indirilmelidir.
• Merdivenlere ve banyolara sağlam tırabzanlar takılmalıdır.
• Hastanın ayakkabıları veya terlikleri rahat ve iyi tutuş sağlıyor olmalıdır.
• Ayna sayısı azaltılmalıdır. Alzheimer hastaları aynalarda kafa karıştırıcı veya korkutucu görüntüler bulabilir.
• Alzheimer hastasının kimlik taşıdığından veya tıbbi uyarı bileziği taktığından emin olunmalıdır.
• Evin etrafında fotoğraflar gibi hastaya anlamlı gelecek nesneler bulundurulmalıdır.

Stay at Home Mum

Alternatif Tıp İşlevsel mi?

Çeşitli bitkisel ilaçlar, vitaminler ve diğer takviyeler, bilişsel sağlığı destekleyebilecek, Alzheimerı önleyebilecek veya geciktirebilecek preparatlar olarak yaygın şekilde tanıtılmaktadır. Klinik araştırmalar, bunların etkili tedavi olarak desteklenmeleri için çok az pozitif kanıtla karışık sonuçlar üretmiştir.

Son zamanlarda incelenen tedavilerden bazıları şunlardır;

• Omega-3 yağ asidi balıktaki veya besin takviyelerindeki omega-3 yağ asidi, bunamanın gelişimi riskini azaltabilir, ancak klinik çalışmalar, Alzheimer hastalığı semptomlarını tedavi etmek için hiçbir yararı olmadığını göstermiştir.
• Kurkumin bu madde zerdeçaldan üretilir ve beyindeki kimyasal süreçleri etkileyebilecek iltihap önleyici ve antioksidan özelliklere sahiptir. Şimdiye kadar, klinik deneyler Alzheimer hastalığını tedavi etmek için bu maddenin bir faydasını bulamadı
• Gingko, birkaç tıbbi özellik içeren bir bitki özütüdür. Ulusal Sağlık Enstitüleri tarafından finanse edilen büyük bir çalışma, Alzheimer hastalığını önlemede veya iyileştirmede gongkonun herhangi bir etkisini bulamadı.
• E vitamini E vitamini, Alzheimerı önlemede etkili olmasa da, günde 2000 uluslararası birim E vitamini almak, hâli hazırda hastalığı olan kişilerde ilerlemeyi geciktirmede yardımcı olabilir. Bununla birlikte, bu çalışmaların sonuçları karışıktır ve sadece bir kısım durumda fayda görülmüştür. Bir demans popülasyonunda günlük 2000 uluslararası E vitamini biriminin güvenliği için rutin olarak önerilmeden önce daha fazla araştırmaya ihtiyaç vardır.

Alzheimer hastalığı veya diğer sağlık koşulları için aldığınız ilaçlarla etkileşime girebilir. Reçeteli ve reçetesiz satılan ilaçlar veya diyet takviyeleri ile güvenli bir tedavi planı oluşturmak için sağlık ekibiyle yakın bir şekilde çalışmakta fayda vardır.

Yaşam Tarzı ve Ev Tedavileri

Sağlıklı yaşam tarzı seçimleri genel sağlığı iyileştirir ve bilişsel sağlığın korunmasında rol oynayabilir.

Egzersiz Yapmak

Düzenli egzersiz, tedavi planının önemli bir parçasıdır. Günlük yürüyüş gibi aktiviteler ruh halini iyileştirmeye ve eklemlerin, kasların ve kalbin sağlığını korumaya yardımcı olabilir. Egzersiz ayrıca dinlendirici bir uykuyu teşvik edebilir ve kabızlığı önleyebilir.

Yürümekte güçlük çeken Alzheimer hastaları hala dengeli bir şekilde bisiklet kullanabilir veya sandalye egzersizlerine katılabilir. TV'de veya DVD'lerde yaşlı yetişkinlere yönelik egzersiz programları bulunmaktadır.

Beslenme

Alzheimer hastaları yemek yemeyi unutabilir, yemek hazırlamaya olan ilgisini kaybedebilir veya sağlıklı yiyecek kombinasyonlarını yemeyebilir. Ayrıca yeterince içmeyi unutarak dehidrasyon veya kabızlık çekebilirler.

Alzheimer hastaları için şunlar sunulabilir;

• Sağlıklı seçenekler: Alzheimer hastalığı olan kişinin sevdiği ve yiyebileceği sağlıklı yiyecek seçenekleri satın alınabilir.
• Su ve diğer sağlıklı içecekler: Alzheimer hastası bir kişinin her gün birkaç bardak sıvı tüketmesi sağlamaya çalışılmalıdır. Huzursuzluğu artırabilen, uykuyu engelleyen ve şık idrara çıkma ihtiyacını tetikleyen kafeinli içeceklerden kaçınılmalıdır.
• Yüksek kalorili, sağlıklı shake'ler ve smoothie'ler: Milkshake'ler protein tozları ile tamamlanabilir veya en sevilen malzemeler ile smoothie'ler hazırlanabilir. Bu, hastanın yemek yememek özellikle zor hale geldiğinde özellikle önemli olabilir.

Sosyal Katılım ve Faaliyetler

Sosyal etkileşim ve faaliyetler, korunan yetenek ve becerileri destekleyebilir. Anlamlı ve keyifli şeyler yapmak, Alzheimer hastalığı olan bir kişinin genel iyiliği için önemlidir. Bunlar aşağıda belirtilenleri içerebilir;

• Müzik dinlemek veya dans etmek
• Kitap okumak veya okunmasını dinlemek
• Bahçe işleri veya el sanatları
• Yaşlı veya hafıza bakım merkezlerindeki sosyal etkinlikler
• Çocuklarla birlikte planlanan ve geçirilen aktiviteler

Komplikasyonlar

Alzheimer'ın neden olduğu hafıza ve dil kaybı, yargı bozukluğu ve diğer bilişsel değişiklikler, diğer sağlık durumlarının tedavisini zorlaştırabilir. Alzheimer hastalığı olan bir kişi;

• Örneğin bir diş problemi nedeniyle ağrı yaşadığını belirtemeyebilir.
• Başka bir hastalığın belirtilerini bildiremeyebilir.
• Öngörülen bir tedavi planını izleyemeyebilir.
• İlaçların yan etkilerini fark edemeyebilir veya açıklayamayabilir.

Alzheimer hastalığı son aşamalarına doğru ilerledikçe, beyin değişiklikleri; yutma, denge, bağırsak ve mesane kontrolü gibi fiziksel fonksiyonları etkilemeye başlar. Bu etkiler aşağıdakiler gibi ek sağlık sorunlarına karşı savunmasızlığı artırabilir:

• Akciğerlere sıvı veya yiyecek solumak
• Zatürre veya diğer enfeksiyonlar
• Düşme
• Kırıklar
• Yatak yaraları
• Yetersiz beslenme veya dehidrasyon

Müddet Tahminleri (Prognoz)

Ne yazık ki Alzheimer hastalığının beyin üzerindeki etkileri, semptomlar belirmeden çok önce başlamaktadır. Ortalama bir Alzheimer hastası, tanı konulduktan sonra 4-8 yıl kadar yaşar; ancak kimi durumda Alzheimer hastalığı ile 20 yıl boyunca bile yaşamak mümkün olmaktadır.

Görülme Sıklığı ve Dağılımı (Epidemiyoloji)

Günümüzde 25 milyon insan demans ile boğuşmaktadır ve bunların büyük bir kısmı Alzheimer hastalığından muzdariptir. 65 yaş üstü Avrupalıların %6.4'ünde demans, %4.4'ünde Alzheimer görülmektedir. 70 yaş üstü Amerikalıların %9.7'sinde Alzheimer görülmektedir. Dünya genelinde 60 yaş üstü bireylerin %3.9'unun demanslı olduğu düşünülmektedir. Her yıl 5 milyon kişide demans görülmektedir ve demanslı birey sayısı her 20 yılda bir iki katına çıkmaktadır.

Önlem Yöntemleri

Alzheimer hastalığı tamamen önlenebilir bir durum değildir. Bununla birlikte, Alzheimer için bir dizi yaşam tarzı açısından risk faktörleri değiştirilebilir. Kanıtlar, kardiyovasküler hastalık riskini azaltmaya yönelik adımlar için de geçerli olan diyet, egzersiz ve alışkanlıklardaki değişikliklerin Alzheimer hastalığı ve bunamaya neden olan diğer bozuklukları geliştirme riskini de azaltabileceğini göstermektedir. Alzheimer riskini azaltabilecek kalple ilişkili sağlıklı yaşam tarzı seçimleri şunları içerir;

• Düzenli egzersiz
• Taze ürünler, sağlıklı yağlar ve doymuş yağ oranı düşük yiyeceklerden oluşan bir diyet
• Yüksek tansiyon, diyabet, ve yüksek kolesterolü yönetmek için tedavi yönergelerinin izlenmesi
• Sigara içilmesi durumunda, sigarayı bırakmak için doktordan alınan yardım

Araştırmalar, daha sonraki yaşamda düşünme becerilerinin korunmasının ve Alzheimer hastalığı riskinin azalmasının; sosyal etkinliklere katılmak, kitap okumak dans etmek, masa oyunları oynamak, sanat yapmak, enstrüman çalmak ve zihinsel ve sosyal katılım gerektiren diğer faaliyetlerle ilişkili olduğunu göstermiştir.

Etimoloji

Alzheimer hastalığının adı, 1864-1915 yılları arasında yaşamış olan ve bu hastalığı ilk defa tanımlayan Alman nörolog Alois Alzheimer'ın isminden gelmektedir. Alzheim sözcüğü, "eski ve küçük köy" anlamına gelmektedir.

Başa Çıkma ve Destek

Alzheimer hastalığı olan kişiler, kafa karışıklığı, hayal kırıklığı, öfke, korku, belirsizlik, keder ve depresyonu içeren bir duygu karışımı yaşarlar.

Alzheimer hastası birine bakıyorsanız, orada bulunarak, hayattan hala keyif alabileceğine dair güvence vererek, destek sağlayarak ve kişinin haysiyetini ve benliğini koruması için elinizden gelenin en iyisini yaparak hastalıkla baş etmesine yardımcı olabilirsiniz.

Sakin ve istikrarlı bir ev ortamı, davranışsal sorunları azaltmaya yardımcı olabilir. Yeni durumlar, gürültü, kalabalık insan grupları, hatırlamak için aceleye getirilmek veya zorlanmak veya karmaşık görevleri yapmalarının istenmesi hastada endişeye neden olabilir. Alzheimer hastası bir kişi üzüldükçe, açıkça düşünme yeteneği daha da azalır.

Roche

Bakıcının Bakımı

Alzheimer hastalığı olan bir kişiye bakmak, fiziksel ve duygusal olarak zahmetlidir. Öfke ve suçluluk duyguları, stres ve cesaret kırma, endişe, keder ve sosyal izolasyon yaygındır. Bakıcılık, bakıcının fiziksel sağlığını bile olumsuz etkileyebilir. Kendi ihtiyaçlarınıza ve iyiliğinize dikkat etmek kendiniz ve Alzheimer hastası kişi için yapabileceğiniz en önemli şeylerden biridir.

Alzheimer hastası bir kişinin bakıcısı, kendisine şu şekilde yardımcı olabilir;

• Hastalık hakkında olabildiğince çok şey öğrenerek
• Doktorlara, sosyal hizmet uzmanlarına ve sevdiklerinin bakımıyla ilgilenen diğer kişilere sorular sorarak
• İhtiyaç duyulduğunda yardım için arkadaşları veya diğer aile üyelerini arayarak
• Her gün çalışmalara bir miktar ara vererek
• Arkadaşlarla vakit geçirerek
• Kendi doktorlarını belli bir programa göre görerek, sağlıklı yemekler yiyerek ve egzersiz yaparak kendi sağlığına dikkat ederek
• Bir destek grubuna katılarak
• Mümkünse yerel bir yetişkin gündüz merkezini kullanarak

Alzheimer hastalarının çoğu ve aileleri danışmanlık veya yerel destek hizmetlerinden yararlanır. Destek grupları, doktorlar, mesleki terapsitler, kaynaklar ve yönlendirmeler, evde bakım ajansları, yatılı bakım tesisleri, telefon yardım hattı ve eğitim seminerleriyle bağlantı kurmak için yerel Alzheimer dernekleri ile iletişime geçilebilir.

Randevular İçin Hazırlanmak

Hafıza kaybı veya diğer düşünme becerileri için tıbbi bakım genellikle bir ekip veya ortak bir strateji gerektirir. Hafıza kaybınız veya ilgili semptomlarınız konusunda endişeleriniz varsa, yakın bir akraba veya arkadaşınızdan sizinle bir doktor randevusuna gelmesini isteyebilirsiniz. Destek sağlamanın yanı sıra, partneriniz doktorun sorularını yanıtlamada yardımcı olabilir.

Bir doktor randevusunda birine eşlik ediyorsanız, rolünüz, gözlemlediğiniz değişikliklere ilişkin bazı geçmiş bilgileri veya bakış açınızı sağlamak olabilir. Bu ekip çalışması, ilk randevular için ve bir tedavi planı boyunca tıbbi bakımın önemli bir parçasıdır. Birinci basamak doktorunuz, daha fazla değerlendirme için sizi bir nörolog, psikiyatrist, nöropsikolog veya başka bir uzmana sevk edebilir.

Ne Yapabilirsiniz?

Mümkün olduğunca çok bilgiyi paylaşarak randevunuza hazırlanabilirsiniz. Bu bilgiler şunları içerebilir;

• Geçmiş veya şimdiki teşhisler: Aile tıbbi geçmişi dahil olmak üzere tıbbi geçmiş
• Tıbbi takım: mevcut herhangi bir hekimin, ruh sağlığı uzmanının veya terapistin adı ve iletişim bilgileri dahil olmak üzere tıbbi ekip
• Reçeteler: Reçetesiz satılan ilaçlar, vitaminler, bitkisel ilaçlar veya diğer diyet takviyeleri dahil ilaçlar
• Semptomlar: Hafızadaki veya düşünme becerilerindeki belirli değişiklik örnekleri dahil olmak üzere semptomlar

Doktorunuzdan Ne Beklemelisiniz?

Doktorunuz, hafızadaki veya diğer düşünme becerilerinizdeki değişiklikleri anlamak için büyük olasılıkla aşağıdaki sorulardan birkaçını soracaktır. Randevu için birine eşlik ediyorsanız, gerektiğinde bakış açınızı sağlamaya hazırlıklı olmanız gerekir. Doktorunuz şunları sorabilir;

• Ne tür hafıza zorlukları ve zihinsel eksiklikler yaşıyorsunuz? Onları ilk ne zaman fark ettiniz?
• Giderek kötüleşiyorlar mı, yoksa bazen daha mı iyi, bazen daha mı kötü oluyor?
• Bu faaliyetler zihinsel olarak çok zor olduğu için finans yönetimi ve alışveriş gibi belirli faaliyetleri yapmayı bıraktınız mı?
• Nasıl hissediyorsunuz? Kendinizi her zamankinden daha depresif, daha üzgün veya endişeli mı hissediyorsunuz?
• Son zamanlarda bir sürüş rotasında veya genellikle size tanıdık gelen bir durumda kayboldunuz mu?
• Araba sürmenizle ilgili olağandışı endişelerini dile getiren oldu mu?
• İnsanlara ve olaylara tepki verme eğiliminizde herhangi bir değişiklik fark ettiniz mi?
• Her zamankinden daha fazla enerjiniz mı var, normalden daha az mı yoksa hemen hemen aynı mı?
• Hangi ilaçları alıyorsunuz? Herhangi bir vitamin veya takviye alıyor musunuz?
• Alkol kullanır mısınız? Kullanıyorsanız ne kadar kullanıyorsunuz?
• Herhangi bir titreme veya yürüme bozukluğu fark ettiniz mi?
• Tıbbi randevularınızı veya ilaçlarınızı ne zaman alacağınızı hatırlamakta sorun yaşıyor musunuz?
• Yakın zamanda işitme ve görme duyunuzu test ettirdiniz mi?
• Ailenizde başka kimse hafıza sorunu yaşadı mı? Alzheimer hastalığı veya bunama teşhisi koyulan biri oldu mu?
• Uyurken rüyalarınızı yumruk, sallama, bağırma, çığlık gibi fiziksel olarak canlandırıyor musunuz? Uykumuzda horlar mısınız?