Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Tüm Reklamları Kapat

Disleksi Nedir? Okuma Güçlüğü Olan Biri; Sesleri, Harfleri, Sözcükleri Nasıl Algılar, Nasıl Okur?

Disleksi Nedir? Okuma Güçlüğü Olan Biri; Sesleri, Harfleri, Sözcükleri Nasıl Algılar, Nasıl Okur?
3 dakika
5,523
Özet
Tüm Reklamları Kapat

Disleksi, okuma sürecinde meydana gelen zorluklar ile karakterize edilen dil temelli bir bozukluktur. 20’den fazla disleksi çeşidi bulunmakta olup her birinin özellikleri ve okuma sürecine etkileri birbirinden farklıdır.[2] Disleksi gelişimsel olarak ortaya çıkabileceği gibi sonradan edinilmiş bir biçimde de kendini gösterebilir.

Disleksik bir çocukta fonolojik (sesbilgisel) farkındalık, kelime tanıma, okuma akıcılığı, okuduğunu anlama, işlemleme hızı, heceleme, yazma, hızlı isimlendirme, işleyen bellek, işitsel anlama, ifade edici dil gibi pek çok dilsel ve bilişsel yapı bu durumdan etkilenebilmektedir.[4] Her çocuğun gelişim seyri farklıdır. Bu nedenle, her çocuğun disleksi ile ilgili olarak yaşadığı zorluklar ve bu durumdan etkilenen dilsel ve bilişsel yapılar farklılık gösterir. Bu farklıları belirlemede ilk adım yanlış inanışlara kapılmak yerine ayrıntılı bir değerlendirme ve tanılama yapmak için konuyla ilgili uzmanlara başvurmaktır.

Tüm Reklamları Kapat

Disleksi Hakkında Doğru Bilinen Yanlışlar!

Geçmişte disleksi ve disleksik çocuklar hakkında bilimsel temelden uzak mitler ortaya atılmıştır:

  • Disleksi harfleri ters görmek demektir.
  • Sadece görme probleminden kaynaklı bir bozukluktur, dille ilgisi yoktur.
  • Disleksi görülen çocuklar aslında üstün yeteneklidir
  • İlkokulun ilerleyen yıllarına kadar disleksiyi tanılamak imkânsızdır

Bunların hiçbiri doğru değildir. Neyse ki son yıllarda farklı dillerde titizlikle yürütülen bilimsel çalışmalar bu mitlerin ötesinde, disleksinin doğasını anlamamıza yardımcı olmuştur.

Tüm Reklamları Kapat

Gelin şimdi, disleksi ile ilgili sık sorulan sorulara ve işin doğrusuna bir bakış atalım.

Çeşitli harflerin yer aldığı bir dizilim görüntüsü
Çeşitli harflerin yer aldığı bir dizilim görüntüsü

Disleksi Tanısı Nasıl Konulur?

Disleksinin tanılanması sürecinde formal değerlendirme araçları (örneğin testler, tarama envanterleri vs.) kullanıldığı kadar informal değerlendirme araçları (aile görüşmesi, öğretmen gözlem listeleri, video kaydı vs.) da kullanılmaktadır. Testlerde amaç, çocuğun fonolojik (sesbilgisel) farkındalık becerilerini, kelime hazinesini, harfleri/sözcükleri tanıma ve ayırt etme kapasitelerini, sözcükleri çözümleme becerilerini ve bununla ilgili bellek süreçlerini ayrıntılı olarak ortaya koymaktır. Gözlem ve kayıtlar ise disleksinin çocuğun gündelik yaşamını ne düzeyde etkilediği hakkında fikir edinmek açısından önemli veriler sağlar.

Disleksi Tanısı Ne Zaman Konulmalıdır?

Aileler ve öğretmenler genelde çocuk ilkokula başladığında disleksi şüphesi ile tanı ve değerlendirme için uzmanlara başvururlar. Ancak, yapılan araştırmalar okuma öncesi dil becerilerinde meydana gelen zorlukların erken dönemde disleksiye ilişkin ilk sinyalleri verdiğini ortaya koymuştur. Özellikle de bir dilde yer alan sesleri tanıma, ayırt etme ve manipüle etmeyi içeren okul öncesi dönem fonolojik(sesbilgisel) farkındalık becerilerinin ileriki yıllardaki okuma becerisinin gelişiminde belirleyici olduğu bilinmektedir.[3] Bu nedenle erken tanı ve müdahale disleksik çocukların desteklenmesi için hayati önem taşır. Yaygın inanışın aksine çocuk ilkokulun ileri sınıflarına geçene kadar beklenmemeli, okul öncesi dönemde disleksi şüphesi gösteren çocuklar uzmanlara yönlendirilmelidir.

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Disleksi tanısı almış bireylere kimler yardımcı olabilir?

Özellikle erken dönemde tanılanan çocuklarla dil ve konuşma bozuklukları uzmanları etkili çalışmalar yürütürler.[5] Bunun dışında özel eğitim uzmanları da disleksik bireylere destek sağlamaktadır. Okul çağında çocuğun öğretmenleri de sürece dahil edilir. Disleksik bir bireye destek sağlayan tüm meslek gruplarının ve ailenin birbirleriyle koordineli bir biçimde çalışmaları sorunun çözümünde belirleyici olacaktır. O nedenle ekip çalışmasının terapideki başarının anahtarı olduğunu söyleyebiliriz. disleksik bireylerde bu anatomik alanlarda hem yapısal hem de işlevsel farklılıklar görüldüğünü ortaya koymaktadır

Nörobilimin Konu ile İlgili Bulguları Neler?

Nörobilim çalışmaları normal gelişim gösteren bireylerde beynin sol tarafında yer alan temporo-parietal, occipitotemporal and inferior frontal kortekslerin okumadan sorumlu olduğunu vurgulamaktadır. Bu alanlar işitme, dokunma, görme ve dil ile ilgili uyaranların işlendiği beyin alanlarıdır. Nörogörüntüleme çalışmaları disleksik bireylerde bu alanların hem yapı hem de işlev bakımından farklılıklar gösterdiğini ortaya koymaktadır.[1]

Disleksik Bir Çocuğa Nasıl Yardımcı Olabiliriz?

Disleksik bir çocuğa okul ve aile ortamında sabırla yaklaşarak işe başlayabiliriz. Okulda etkinlikleri/sınavları tamamlaması için fazladan süre vererek sınav kaygısını azaltmasına yardımcı olabiliriz. Okumada yaptığı hataları başarısızlık olarak görmeyip onu cesaretlendirmeliyiz. Çocuğu diğer arkadaşlarıyla kıyaslamaktan kaçınmak belki de ona verebileceğimiz en anlamlı destek olabilir. Okulda akranları içinde onu utandıracak bir biçimde okuma performanslarını eleştirmekten kaçınmalı, onu olduğu gibi kabul ettiğimizi hissettirmeliyiz. Bu küçük düzenlemelerle disleksik bir çocuğun okumaya ilişkin motivasyonunu yükseltmeye yardımcı olabiliriz.

Bu Makaleyi Alıntıla
Okundu Olarak İşaretle
29
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

İçerikle İlgili Sorular
Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Tebrikler! 18
  • Umut Verici! 7
  • Muhteşem! 4
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 4
  • Bilim Budur! 0
  • Güldürdü 0
  • İnanılmaz 0
  • Merak Uyandırıcı! 0
  • Üzücü! 0
  • Grrr... *@$# 0
  • İğrenç! 0
  • Korkutucu! 0
Kaynaklar ve İleri Okuma
  • ^ A. M. D’Mello, et al. (2018). Cognitive Neuroscience Of Dyslexia.. Language, Speech, and Hearing Services in Schools, sf: 798–809. doi: 10.1044/2018_LSHSS-DYSLC-18-0020 . | Arşiv Bağlantısı
  • ^ S. Güven, et al. (2019). Developmental Letter Position Dyslexia In Turkish. Frontiers in Psychology, sf: 2401. doi: 10.3389/fpsyg.2019.02401. | Arşiv Bağlantısı
  • ^ C. A. N. K. Campen, et al. (2018). How Phonological Awareness Mediates The Relation Between Working Memory And Word Reading Efficiency In Children With Dyslexia. Dyslexia, sf: 156-169. doi: 10.1002/dys.1583. | Arşiv Bağlantısı
  • ^ C. Viscomo. The Speech-Language Pathologist’s Role In Diagnosing Dyslexia.. (4 Ağustos 2020). Alındığı Tarih: 1 Ocak 2018. Alındığı Yer: ASHA | Arşiv Bağlantısı
  • ^ ASHA. Roles And Responsibilities Of Speech-Language Pathologists With Respect To Reading And Writing In Children And Adolescents. (4 Ağustos 2020). Alındığı Tarih: 1 Ocak 2001. Alındığı Yer: ASHA | Arşiv Bağlantısı
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 03/10/2023 17:59:02 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/9049

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Tüm Reklamları Kapat
Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Göğüs
Bilgi
Patlama
Öğrenme
Genetik Müdahale
Homo Sapiens
Elektron
Hayatta Kalma
Hastalık Yayılımı
Hematoloji
Sanat
Irk
Nadir
Jinekoloji
Sinirbilim
Biyografi
Epistemik
Uzay
Galaksi
Tercih
Kimyasal Bağ
Bilgisayar
Ribozim
Önyargı
Atom
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Kafana takılan neler var?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Gönder
Ekle
Soru Sor
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Evrim Ağacı'na Destek Ol
Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katmak için hemen buraya tıklayın.
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
EA Akademi
Evrim Ağacı Akademi (ya da kısaca EA Akademi), 2010 yılından beri ürettiğimiz makalelerden oluşan ve kendi kendinizi bilimin çeşitli dallarında eğitebileceğiniz bir çevirim içi eğitim girişimi! Evrim Ağacı Akademi'yi buraya tıklayarak görebilirsiniz. Daha fazla bilgi için buraya tıklayın.
Etkinlik & İlan
Bilim ile ilgili bir etkinlik mi düzenliyorsunuz? Yoksa bilim insanlarını veya bilimseverleri ilgilendiren bir iş, staj, çalıştay, makale çağrısı vb. bir duyurunuz mu var? Etkinlik & İlan Platformumuzda paylaşın, milyonlarca bilimsevere ulaşsın.
Youtube
Büyük Elmas Yalanı: Aşıkları Nasıl Kandırıyorlar?
Büyük Elmas Yalanı: Aşıkları Nasıl Kandırıyorlar?
Oppenheimer Kumarı: Tek Bir Atom Bombası Dünyayı Yok Edebilir mi?
Oppenheimer Kumarı: Tek Bir Atom Bombası Dünyayı Yok Edebilir mi?
Evrendeki En Sıcak Şey, Ne Kadar Sıcak Olabilir?
Evrendeki En Sıcak Şey, Ne Kadar Sıcak Olabilir?
Büyük Deprem Nerede, Ne Zaman ve Ne Büyüklükte Olacak? | Deprem Tahmini!
Büyük Deprem Nerede, Ne Zaman ve Ne Büyüklükte Olacak? | Deprem Tahmini!
Karadeliğin İçinden Kurtulabilir miydiniz?
Karadeliğin İçinden Kurtulabilir miydiniz?
Podcast
Evrim Ağacı'nın birçok içeriğinin profesyonel ses sanatçıları tarafından seslendirildiğini biliyor muydunuz? Bunların hepsini Podcast Platformumuzda dinleyebilirsiniz. Ayrıca Spotify, iTunes, Google Podcast ve YouTube bağlantılarını da bir arada bulabilirsiniz.
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Bu Makaleyi Alıntıla
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
S. Gündüz, et al. Disleksi Nedir? Okuma Güçlüğü Olan Biri; Sesleri, Harfleri, Sözcükleri Nasıl Algılar, Nasıl Okur?. (5 Ağustos 2020). Alındığı Tarih: 3 Ekim 2023. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/9049
Gündüz, S., Bakırcı, Ç. M. (2020, August 05). Disleksi Nedir? Okuma Güçlüğü Olan Biri; Sesleri, Harfleri, Sözcükleri Nasıl Algılar, Nasıl Okur?. Evrim Ağacı. Retrieved October 03, 2023. from https://evrimagaci.org/s/9049
S. Gündüz, et al. “Disleksi Nedir? Okuma Güçlüğü Olan Biri; Sesleri, Harfleri, Sözcükleri Nasıl Algılar, Nasıl Okur?.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, 05 Aug. 2020, https://evrimagaci.org/s/9049.
Gündüz, Selen. Bakırcı, Çağrı Mert. “Disleksi Nedir? Okuma Güçlüğü Olan Biri; Sesleri, Harfleri, Sözcükleri Nasıl Algılar, Nasıl Okur?.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, August 05, 2020. https://evrimagaci.org/s/9049.
Geri Bildirim Gönder
ve seni takip ediyor
Evrim Ağacı Uygulamasını
İndir
Chromium Tabanlı Mobil Tarayıcılar (Chrome, Edge, Brave vb.)
İlk birkaç girişinizde zaten tarayıcınız size uygulamamızı indirmeyi önerecek. Önerideki tuşa tıklayarak uygulamamızı kurabilirsiniz. Bu öneriyi, yukarıdaki videoda görebilirsiniz. Eğer bu öneri artık gözükmüyorsa, Ayarlar/Seçenekler (⋮) ikonuna tıklayıp, Uygulamayı Yükle seçeneğini kullanabilirsiniz.
Chromium Tabanlı Masaüstü Tarayıcılar (Chrome, Edge, Brave vb.)
Yeni uygulamamızı kurmak için tarayıcı çubuğundaki kurulum tuşuna tıklayın. "Yükle" (Install) tuşuna basarak kurulumu tamamlayın. Dilerseniz, Evrim Ağacı İleri Web Uygulaması'nı görev çubuğunuza sabitleyin. Uygulama logosuna sağ tıklayıp, "Görev Çubuğuna Sabitle" seçeneğine tıklayabilirsiniz. Eğer bu seçenek gözükmüyorsa, tarayıcının Ayarlar/Seçenekler (⋮) ikonuna tıklayıp, Uygulamayı Yükle seçeneğini kullanabilirsiniz.
Safari Mobil Uygulama
Sırasıyla Paylaş -> Ana Ekrana Ekle -> Ekle tuşlarına basarak yeni mobil uygulamamızı kurabilirsiniz. Bu basamakları görmek için yukarıdaki videoyu izleyebilirsiniz.

Daha fazla bilgi almak için tıklayın

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close