Kapsamlı ve Basit Yazarlık Rehberi: Yazarlık Yeteneğinizi Nasıl Geliştirirsiniz?

Yazarlık, diğer tüm beceriler gibi aktif pratik ile iyileştirebileceğiniz bir beceridir. Buna karşın birçok insan, hatalı bir şekilde, yazarlığın sadece doğal yeteneklerle belirlenen bir beceri olduğuna inanmaktadır.

Bu makalede yazarlık becerinizi iyileştirmeye ve öğrenme sürecinizi optimize etmeye yönelik yapabileceğiniz şeyleri görecek ve genel bağlamda daha iyi yazılar yazmak için birkaç ek rehber okuyacaksınız.

Yazarlık Becerisi Nasıl Geliştirilir?

Öğrenme Süreci

Yazarlığa dair anlaşılması gereken ilk ve en önemli şey, yazarlığın da herhangi bir beceri gibi aktif pratik ile geliştirilebileceğidir. Buna bağlı olarak yazarlık alanında başarı da diğer becerilerde olduğu gibi üç ana faktör çerçevesinde belirlenir:

• Doğal Yetenek: Bazı insanlar yazarlık becerisi konusunda doğuştan gelen bir yeteneğe sahiptir. Ancak bu yetenek bizim kontrol edebileceğimiz bir şey değildir; dolayısıyla üzerine çok düşmememiz gerekir. Yazarlık konusunda doğal yetenek, yalnızca başlangıç düzeyimizi ve ne kadar hızlı gelişeceğimizi belirler; ne kadar başarılı olabileceğimizi değil!
• Çaba: İyi bir yazar olmayı öğrenmeye yönelik ne kadar çaba harcarsanız o kadar fazla gelişirsiniz. Bununla beraber çaba tek başına yeterli değildir; eğer bir yazar olarak aktif bir şekilde kendinizi geliştirmek istemiyorsanız ve akıllıca tasarlanmış bir öğrenim sürecinden faydalanmıyorsanız çabalarınızın büyük bir kısmı boşa gidecektir.
• Optimizasyon: Öğrenim süreciniz ne kadar akıllıca tasarlanmışsa yazarlık becerinizi o kadar hızlı geliştirirsiniz. Yani öğrenim sürecinizi optimize etmek, bu bağlamda harcadığınız çabalardan azami verimi elde etmenizi sağlar.

Uzun lafın kısası, yazarlık konusundaki doğal yeteneğiniz, yazarlık yolculuğunuzun başında size destek de olabilir, köstek de... Önemli olan sizin çabanızdır. Doğal yeteneğiniz varsa ve gereken çabayı göstermiyorsanız pekâla iyi bir yazar olamayabilirsiniz; ve doğal bir yeteneğiniz yoksa, bu da asla iyi bir yazar olamayacağınız anlamına gelmez.

Dolayısıyla yazarlık becerinizi geliştirmek için aktif olarak pratik yapmalısınız. Bu pratiğin size hangi alanlarda iyileşebileceğinizi gösterir bir nitelikte olması önemlidir. Aşağıdaki başlıklarda zamanınızı nasıl etkili bir şekilde kullanabileceğinizi ve iyi bir yazar olmak istiyorsanız yapabileceğiniz bazı belirli şeyleri okuyacaksınız.

Lisa Fotios

Yazarlık Becerinizi İlerletmek için Neler Yapabilirsiniz?

Diğer tüm becerilerde olduğu gibi yazma becerisinde de ilerlemenin yolu pratik yapmaktan geçer. Yani ne kadar çok yazarsanız, o kadar iyi bir yazar olursunuz. Bununla birlikte, bir şeyler yazarken en azından bazen gelişiminize yönelik bilinçli bir çaba göstermeniz gerekir. Bunu da iki yolla yapabilirsiniz:

• Yazdıklarınızı gözden geçirmeli, gelişebileceğiniz alanları saptamalısınız.
• Yazdıklarınızı çevrenizdeki insanlara göndermeli ve kendinizi ne yönde geliştirebileceğiniz konusunda geri bildirim almalısınız.

Gelişebileceğiniz alanları ister siz belirleyin, ister geri bildirimler çerçevesinde bulun; bu alanlar çerçevesinde yazı tarzınızı değiştirmek yeterli olmayacaktır. Böylesi değişikliklerde bulunurken yaptığınız değişikliklerin ne gibi faydaları olduğu konusuna kafa yormalı ve gelecekte yazacağınız yazılarda bu değişiklikleri nasıl uygulayabileceğinizi de düşünmelisiniz.

Bununla beraber yazı becerinizi geliştirmek konusunda yazı yazmaktan, düzenlemekten ve geri bildirim almaktan öte yapabileceğiniz birkaç şey daha vardır:

• İyi yazılar okuyun. İyi yazılar okuduğunuzda yazarlık becerinizi geliştirmek için neler yapabileceğinizi görebilirsiniz. Dolayısıyla iyi yazılmış bir yazı okuduğunuzda bu yazının neden iyi bir yazı olduğunu düşünmeli ve yazıyı iyi bir yazı kılan unsurları kendi yazılarınıza taşımalısınız.
• Kötü yazılar okuyun. Muhtemelen aktif olarak "Biraz arayayım da kötü yazı bulayım, okuyayım." gibi bir çaba gösteren biri değilsinizdir; ancak kötü yazılar zaman zaman hepimizin karşılaştığı şeylerdir. Böylesi yazılarla karşılaştığınızda bu yazıların neden kötü olduğunu düşünebilir ve yazıda yapılan hatalardan ders çıkarabilirsiniz.
• Yazarlık hakkında okuyun. Yazarlık hakkında birçok kitap ve makale yazılmıştır. Bu türde kitap ve makaleleri okuyabilir, faydalı olduğunu düşündüğünüz yöntemleri kendi yazarlığınıza taşıyabilirsiniz.

Bu yöntemlerin yanında önemli bir başka yöntem de okuryazarlığınızı bilinçli bir şekilde icra etmektir. Yani bir şeyler yazarken veya okurken kendi yazarlığınızı geliştirmeyi amaçlamalısınız. Zira pasif okuryazarlık da, amaçsız pratik de faydalıdır; ancak aktif ve bilinçli pratik kadar faydalı değildir.

Öğrenmenin Doğal bir Parçası: Zorluklar

Yazarlık serüveninin başında hiç kimse mükemmel yazılar yazamaz. Sıfırdan başlamak tüm beceri eğitimlerinin ilk adımıdır; yazdığınız yazıların kötü olması sizi demotive etmemeli ve yolunuzdan ayırmamalıdır.

Bununla beraber yazarlık becerinizde ilerledikçe gelişebileceğiniz yeni alanlar keşfedebilir ve başkaca zorluklarla karşılaşabilirsiniz. Bu da beceri eğitiminin doğal bir parçasıdır ve cesaretinizi kırmamalıdır; zira bu aşamada farkında olmadan yaptığınız hataları fark etmeye başlamışsınızdır.

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Neden Desteğe İhtiyacımız Var?

Aslında maddi destek istememizin nedeni çok basit: Çünkü Evrim Ağacı, bizim tek mesleğimiz, tek gelir kaynağımız. Birçoklarının aksine bizler, sosyal medyada gördüğünüz makale ve videolarımızı hobi olarak, mesleğimizden arta kalan zamanlarda yapmıyoruz. Dolayısıyla bu işi sürdürebilmek için gelir elde etmemiz gerekiyor.

Bunda elbette ki hiçbir sakınca yok; kimin, ne şartlar altında yayın yapmayı seçtiği büyük oranda bir tercih meselesi. Ne var ki biz, eğer ana mesleklerimizi icra edecek olursak (yani kendi mesleğimiz doğrultusunda bir iş sahibi olursak) Evrim Ağacı'na zaman ayıramayacağımızı, ayakta tutamayacağımızı biliyoruz. Çünkü az sonra detaylarını vereceğimiz üzere, Evrim Ağacı sosyal medyada denk geldiğiniz makale ve videolardan çok daha büyük, kapsamlı ve aşırı zaman alan bir bilim platformu projesi. Bu nedenle bizler, meslek olarak Evrim Ağacı'nı seçtik.

Eğer hem Evrim Ağacı'ndan hayatımızı idame ettirecek, mesleklerimizi bırakmayı en azından kısmen meşrulaştıracak ve mantıklı kılacak kadar bir gelir kaynağı elde edemezsek, mecburen Evrim Ağacı'nı bırakıp, kendi mesleklerimize döneceğiz. Ama bunu istemiyoruz ve bu nedenle didiniyoruz.

Destek Ol

Bu noktada ne kadar geliştiğinizi görmek için serüveninizin başında yazdığınız yazıları okuyabilirsiniz. Bu yazılarda gördüğünüz hatalar, size "Daha iyi yazsaydım keşke." dedirten yerler gelişiminizin tartışılamaz bir sembolüdür; tabiri yerindeyse, yol almışsınızdır.

Ana hatlarıyla ele alındığında yazarlık becerisini geliştirme serüveni uzun ve zorlu bir yolculuktur. Yolculuğun bazı anları zorlu geçecektir. Ancak gereken zamanı ve çabayı ayıracak iradeye sahipseniz ve bu makalede yer alan, zamanınızı akıllıca kullanmaya yönelik ipuçlarını takip ederseniz yazarlık beceriniz zaman içinde gelişecektir.

Pixabay

Yazarlık Becerinizi Geliştirmeye Yönelik İpuçları

Bu noktaya kadar genel öğrenme sürecinin yazarlık becerisi çerçevesinden nasıl işlediğini gördünüz. Sonraki başlıklarda ise öğrenim sürecinizi sizin için en faydalı hale getirmeyi amaçlayan, yazarlık becerinizi geliştirmeye yönelik birkaç ipucu okuyacaksınız.

İlk Deneme Mükemmel mi Olmalı?

İnsanların yazarlık becerilerini geliştirmeye çalışırken yaptıkları genel bir hata, yazdıkları herhangi bir şey, ilk kelimesinden itibaren mükemmel olmayacaksa yazmamaları gerektiğini düşünmeleridir. Böylesi bir mükemmelliyetçilik bir yazar olarak gelişiminiz açısından zararlıdır; zira bu mükemmelliyetçiliğin pençesinde doğru düzgün hiçbir şey yazmaz ve ihtiyacınız olan pratiği yapamazsınız.

Bu nedenle, yalnızca mükemmel olduğunu düşündüğünüz şeyleri yazmak yerine başta çuvallayabileceğinizi kabul etmeli ve pratiğinize devam etmelisiniz. Önemli olan mükemmel şeyler yazmak değildir; bir şeyler yazmaktır. Dolayısıyla ilk amacınız bir şeyler yazmak olmalıdır.

Bir yazıyı bir defa ana hatlarıyla kaleme aldığınızda ise yazıyı, istediğiniz mükemmel seviyeye çıkarmak amacıyla istediğiniz kadar düzenleyebilirsiniz.

Editörlüğün Önemi

Daha iyi metinler yazabilmek ve yazarlık becerinizde ilerlemek için yazdığınız yazıları defalarca düzenlemeniz gerekecektir. Bu düzenlemelerin her birinde, yazım aşamasında veya kontrol okumaları sırasında gözünüze çarpmamış, geliştirebileceğiniz yeni alanlar tespit edeceksiniz.

Editörlük konusunda iyi bir tavsiye de her düzenleme turunda eldeki metnin farklı bir tarafına odaklanmaktır. Örneğin ilk olarak metnin genel yapısını kontrol edebilir; bir sonraki turda imlâ hatalarını ve dil kullanımınızı ele alabilirsiniz. Metnin genel yapı, imlâ, dil kullanımı gibi birçok yönünü tek bir okumada büyük bir dikkatle halletmek çok zordur; dolayısıyla editörlüğü parçalara bölmek son derece faydalıdır.

Bununla beraber düzenleme aşamasında ara vermek de faydalıdır. Zira yazınızdan bir miktar uzaklaşmak yazıya olan yaklaşımınızı değiştirir ve başka türlü fark edemeyeceğiniz sorunları fark etmenize yardımcı olur.

İyi Geri Bildirimin Önemi

İyi geri bildirim, yazarlık becerisinde gelişimin anahtarıdır. Bu çerçevede alabildiğiniz kadar iyi geri bildirim almaya çalışmalısınız. Peki "iyi" geri bildirimi kimler verir? Deneyimli yazarlar veya hedef kitlenizi oluşturan kimseler!

• Size geri bildirimde bulunan kişi deneyimli bir yazarsa (ancak hedef kitlenizin bir parçası değilse), yazınıza teknik bağlamda bir açılım getirecek ve hangi değişiklikleri yapmanız gerektiğini söyleyecektir.
• Size geri bildirimde bulunan kişi hedef kitlenizin bir parçasıysa (ancak deneyimli bir yazar değilse), size ne tür değişiklikler görmek istediğini söyleyebilir; ancak bu değişiklikleri nasıl yazınıza yansıtmanız gerektiği konusunda muhtemelen bir fikri olmayacaktır.

Örneğin, yazılarınızda çok fazla gereksiz ayrıntıya yer verme eğilimindeyseniz, deneyimli bir yazar size nereleri kırpmanız gerektiğini söyleyebilir; ancak hedef kitlenizden bir kimse yalnızca "detaylardan bunaldığını" söyleyecektir. Her iki geri bildirim türü de kendi içinde değerlidir ve her ikisinden de ciddi şekilde faydalanabilirsiniz.

Aldığınız geri bildirimleri, bu geri bildirimde bulunan insanları size tekrar geri bildirim vermeye teşvik edecek şekilde kabul etmelisiniz. Yani kulağınıza gelen eleştiri ve yorumları, eleştiri ve yorumlar faydalı olduğu sürece dikkate almalı; bu geri bildirimde bulunan kişiye ayırdığı zaman için teşekkür etmelisiniz.

Geri bildirim hakkında spesifik sorular sorabilir, bir başka zamanda derinlemesine değerlendirerek geri bildirimin içeriğini dikkate alıp almayacağınıza karar verebilirsiniz. Bununla beraber geri bildirimde bulunan bir kimseye soru sorarken aşırı savunmacı olmaktan kaçınmalısınız. Zira, bir geri bildirimi egonuzu korumak amacıyla bir tartışma haline getirmenin hiç kimseye bir faydası yoktur ve olmayacaktır.

Agora Bilim Pazarı

Gölün Kıyısında

Gecenin geç saatlerine kadar sizi ayakta tutacak, bittiği için üzüleceğiniz bir kitap. Ve
ardından tanıdığınız herkese okutmaya çalışacaksınız. –Washington Post

Usulca çiçek açan keskin sezgilerle ve duygusal zekayla dolu… İnsanı cezbeden, elinizden
bırakmakta zorlandığınız bir kitap. – OBSERVER

Lawson okuru nasıl içine çekeceğini biliyor… Boşa çıkmış umutlar ve hayal kırıklıklarıyla, kendini kandırmalarla dolu ama sonu insana kendini iyi hissettiren bir roman bu. –SPECTATOR

“SON, hiç umulmadık şekilde geldi; ve üstünden çok uzun vakit geçinceye kadar
ortada ona uzanan bir olaylar silsilesi bulunduğunu göremedim…. Bir şeyin başlangıç
noktasını bulmaya çalışırken ne kadar geri gidilebileceğine dair bir sınır yok elbette.
Bu arayış insanı Âdem’e, hatta daha da öncesine götürebilir. Fakat bizim ailemiz için
o yaz mevsimi, pratikte her şeyin başlangıcı sayılabilecek kadar feci bir olay olmuştu.
Söz konusu olay ben yedi yaşımdayken, temmuz ayının sıcak ve durgun bir
cumartesi günü yaşandı ve normal aile hayatımızı sona erdirdi; neredeyse yirmi yıl
sonra bile hâlâ bu olaya nasıl bakmam gerektiğini bulmakta zorlanıyorum.”

GÖLÜN KIYISINDA nadide bir keşif. Romanın öylesine telaşsız bir kendinden
eminliği ve öylesine iyi kontrol edilmiş bir duygusallığı var ki özel olduğunu anında
hissediyorsunuz. Kendinizi tadı çıkarılacak bir edebi deneyim, içinde
kaybolabileceğiniz bir kitap ve dikkatle takip edilecek yeni bir yazarla karşı karşıya
buluyorsunuz.

Devamını Göster

₺220.00

Satın Al Tüm Ürünler

• Dış Sitelerde Paylaş

Eğer geri bildirim içeriğine katılmıyorsanız mutlaka kendinize bir miktar zaman tanımalı ve eleştirileri reddetmeye yönelik doğal eğilimlerinizin üstesinden gelerek geri bildirim içeriğini tekrar gözden geçirmelisiniz.

Bununla beraber belirli bir geri bildirimin içeriğine yönelik şüphe duyarsanız, anlamadığınız veya ilgili metinle bağdaştıramadığınız yerleri olursa çevrenizden bir başka kimseye danışabilirsiniz. Böylelikle yazarlık becerinizi geliştirebileceğiniz alanları daha iyi saptayabilir ve yazdığınız metinler hakkında daha dengeli bir görüş elde edersiniz.

Not: Yaygın dilbilgisi hatalarını vurgulama ve bu hatalardan kaçınmanıza yönelik ipuçları verme yollarıyla yazınızın teknik yönlerine ilişkin geri bildirim veren çok sayıda uygulama ve yazılım eklentisi bulunmaktadır. Bu uygulama veya eklentilerden size uygun olanını bulmak için bir miktar araştırma yapabilir ve böylelikle sürekli bir geri bildirim kaynağı edinebilirsiniz!

Andrea Piacquadio

Kıssadan Hisseler

Yazarlık serüveninizde ilerledikçe birçok ders çıkaracağınız an gelecektir. Bu anları ve dersleri unutmamanın iyi bir yolu, yaşandıkları gibi kaleme almaktır. Bu çerçevede öğrendiğiniz her şeyin tam bir listesini tutabilir veya yakın zamanda öğrendiğiniz ancak üzerinde çalışma fırsatı bulamadığınız şeyleri kısa notlar halinde yazabilirsiniz.

Bunun bir örneği, engellemek istediğiniz 5 hatadan oluşan bir kontrol listesi oluşturmak ve ta ki bu hataları yapmayacağınız noktaya gelene kadar yazdığınız her metni bu kontrol listesi ile gözden geçirmektir. Ardından bir başka 5 hata belirleyebilir ve aynı düzeni yeni metinlerinize uygulayabilirsiniz.

Bu konsepti daha da basitleştirmek bile mümkündür. Örneğin yazı yazarken aklınızda sadece "Bu hataları yapmamalıyım." başlıklı bir liste tutabilirsiniz.

Ana hatlarıyla ele alındığında önemli olan şey, yazarlığınızın hangi yönlerini geliştirmek istediğinizi bilmek ve yazı yazarken bu yönlere odaklanmaktır. Bu yönler bir tane de olabilir, on tane de olabilir; aktif bir şekilde çalışıyor ve yapmak istediğiniz değişiklikleri yapabiliyorsanız, hatalarınızdan ve deneyimlerinizden ders çıkarıyor ve bunları uzun vadede içselleştirerek yazınıza yansıtıyorsanız gelişim sizin için kaçınılmaz olacaktır.

"Yayınlamak"

Yazılarınızı herhangi bir yolla yayınlamak, pratik yapmaya ve yazarlığınızı geliştirmeye yönelik motivasyon sağlayan bir yöntemdir. Bunun da yanında yazılarınız daha geniş bir kitleye ulaşarak dürüst geri bildirim alma şansınızı artırır.

"Yayınlamak" kelimesi siz ne isterseniz o anlama gelir ve büyük bir şey olması gerekmez. Yani "yayınlamak" dediğimizde bir kitap yazıp prestijli bir yayınevine bastırmak anlaşılmamalı; amacınız bir şekilde sesinizi duyurmak olmalıdır. Bu, anonim bir blog aracılığıyla kısa hikayeler yayınlamak da olabilir, bir okul gazetesi için kısa bir makale yazmak da olabilir.

İyi Yazarlığın Rehber İlkeleri

Makalemizin bu noktasına kadar yazarlık becerinizi geliştirmek üzere ve öğrenim sürecinizi optimize etmek üzere neler yapabileceğinizi ele aldık. Aşağıda ise genel bağlamda yazarlık becerinizi iyileştirecek birkaç rehber ilke paylaşıyoruz:

• Okuyucularınız için yazın. Yazılarınızı belirli bir kitle için yazdığınızı, dolayısıyla yazılarınızın bu kitleyi oluşturan bireylere hitap etmesi gerektiğini göz önünde bulundurmalısınız. Nihayetinde yazılarınızı okuyacak olan kişiler onlardır.
• Ne ifade etmeye çalıştığınızı iyi bilin. Yazı yazmaya başlamadan önce kafanızda taslak bir plan oluşturun. Böylesi bir plan yazınızla neyi başarmak istediğinizi, eğer bir hikaye yazıyorsanız da hikayenin nerelere gideceğini belirlemenize yardımcı olur. Bu planı ister yazılı bir şekilde not alabilir, veya sadece aklınızda tutabilirsiniz.
• Bir amaca hizmet etmeyen her şeyi çıkarın. Yazınızın bir bölümü gerekli değilse bu bölümü çıkarmalı veya yazınıza daha iyi entegre etmenin bir yolunu bulmalısınız. İlk etapta ne söylemek istediğinizi bildiğinizden emin olarak neyin gerekli olup olmadığını bilmelisiniz.
• İşleri fazla karmaşıklaştırmayın. İletmek istediğiniz mesaj ve hedef kitlenizi de göz önünde bulundurarak uygun ve basit bir dil kullanın.
• Doğal bir şekilde yazın. Yazılarınız mümkün olduğunca doğal olmalı ve yapmacık bir dil veya karmaşık yapılar içermemelidir. İyi yazarlık iletmek istediği mesajı iyi bir şekilde iletir ve bu mesajın yorumlanması konusunda gereksiz bir zahmete sebep olmaz. Özetle bir yazının amacı, okuyucuya bir mesaj iletmektir. Zorluk çıkarmak değil!

Tüm bu rehber ilkeler, yazılarınızın olabildiğince açık ve okuyucularınızın ilgisini çeker nitelikte olmasını amaçlamaktadır. Bazı ilkeler de bu çerçevede birbiriyle örtüşmektedir; örneğin bir amaca hizmet etmeyen her şeyi çıkarma ilkesi ile işleri fazla karmaşıklaştırmama ilkesi benzer amaçlara hizmet ederler.

Bu ilkeleri uygularken bunların yalnızca genel tavsiyeler olduğunu da göz önünde bulundurmak gerekir. Bazıları bazen ihlal edilebilir; örneğin edebi bir metin yazıyorsanız sade bir dil yerine ağdalı bir dil kullanmayı tercih edebilirsiniz. Ancak ana hatlarıyla ele alındığında iyi yazarlık, bu ve benzeri ilkeler etrafında şekillenmektedir.

Pixabay

Özet ve Sonuçlar

• Yazarlık da bir beceridir; yani yazarlık becerinizi de diğer beceriler gibi bilinçli öğrenim ve aktif pratikle ilerletebilirsiniz.
• Yazma beceriniz, doğal yetenek, harcadığınız çaba ve öğrenim sürecinizin optimizasyonu olmak üzere üç faktörden etkilenir. Bu üç faktör arasından doğal yetenek faktörü kontrolümüz dışındadır; ancak doğal yetenek, yeterli pratik ile varacağınız seviyeyi önemli ölçüde etkilememektedir. Dolayısıyla yazarlık becerinizi geliştirmek için öğrenim sürecinize ne kadar vakit ayırdığınıza odaklanmalı ve optimize bir program ile çalıştığınızdan emin olmalısınız.
• Pratik bağlamında ise yazarlık, en başta yazarak, ardından yazdığınız şeyleri gözden geçirip düzenleyerek ve çevrenizdeki insanlardan faydalı geri bildirimler alarak gelişir. Bu sürecin yanında başkaca yazılar okuyup bu yazıları nelerin iyi, nelerin kötü kıldığını tespit etmeye çalışabilir ve doğrudan yazarlık becerisini konu alan rehberlerden de faydalanabilirsiniz.
• Öğrenme sürecinizden azami verimi almak için mükemmelliği kovalamamalı; yazdığınız her yazıyı birkaç defa gözden geçirmeli, iyi geri bildirimler almalı ve uygulamalı, kendinize küçük kıssadan hisseler çıkarmalı ve yazılarınızı tercih ettiğiniz bir yolla yayınlamalısınız.
• Yazı yazarken göz önünde bulundurmanız gereken birkaç temel ilke de şu şekildedir:

1. Okuyucularınız için yazın.
2. Ne ifade etmeye çalıştığınızı iyi bilin.
3. Bir amaca hizmet etmeyen her şeyi çıkarın.
4. İşleri fazla karmaşıklaştırmayın.
5. Doğal bir şekilde yazın.