Evrim Ağacı ve Vejetaryenlik/Veganizm: Militan ve Radikal Veganlar, Vejetaryen ve Veganlık Önünde Büyük Bir Engel!

Kimi zaman vejetaryen ve vegan diyetle veya bu diyeti savunanların argümanlarıyla ilgili paylaştıklarımız, bu beslenme tipini seçen okurlarımızı rahatsız edebiliyor. Bu eleştirilerde genellikle tekil bir içerikten yola çıkarak tüm Evrim Ağacı'nı ve motivasyonlarımızın sorgulandığını görüyoruz. Bu en sık düşülen hatalardan birisi ve belirli bir paylaşımı beğenmeyen okurlarımızın son 30, 50, 100, 500 paylaşımımıza bakmaksızın "Evrim Ağacı'nın bozduğu" veya "Evrim Ağacı'nın veganlara karşı olduğu" şeklindeki çarpık algının bir uzantısı.

Evrim Ağacı, Vejetaryen ve Vegan Karşıtı mı?

Bilinmesini isteriz ki, Evrim Ağacı'nın vejetaryen veya vegan diyetlerle (beslenme biçimleriyle/prensipleriyle) hiçbir sıkıntısı yoktur; bu diyeti takip edenleri Evrim Ağacı asla küçümsemez, aşağılamaz, yermez veya caydırmaya çalışmaz.

Tam tersine, bu tercihte bulunanların tercihlerini diğer insanlara olur olmadık şekillerde empoze etmedikleri sürece, girişimlerinin takdire şayan olduğunu, kurulduğumuzun daha ilk yılında, ta 2011 yılında yazdığımız buradaki makalemizde izah etmiştik. 2016 yılında yazdığımız bir diğer yazıda, endüstriyel hayvancılığın insanlığı beslemek için öldürdüğü hayvanlardan detaylıca söz etmiştik ve açık bir şekilde vejetaryen diyetin bu hayvan ölümlerini azaltmaya ve hatta durdurmaya katkı sağlayabileceğinden bahsetmiştik.

Sadece bu da değil: Vejetaryen diyete geçmenin veya en azından et tüketimimizi azaltmanın sağlık ve ömür için faydalı olabileceğini hem buradaki yazımızda, hem buradaki yazımızda anlattık. Bu tercihin Dünya için daha iyi olabileceğini ve Küresel Isınma gibi felaketlere karşı bireysel girişimlerin önemli bir parçası olabileceğini gazetelere verdiğimiz demeç ve röportajlarımızda anlattık. Ayrıca konu hakkındaki raporlara sitemizde yer verdik. Hayvan haklarıyla ilgili yapılmış en kapsamlı inceleme makalelerinden birini dilimize biz kazandırdık. Medyanın genelinde vegan karşıtı bir ton ile verilen yazıların hatalarını biz anlattık.

Vejetaryenlik ve veganlık ile ilgili problemleri ve bunların sürdürülebilirliğine katkı sağlayabilecek çalışmalara da yayın hayatımız boyunca yer verdik. Örneğin vegan okurlarımızın sağlığını olumlu yönde geliştirecek, yaygın düşülen hatalarla ilgili araştırmalara yer vermekteyiz. Benzer şekilde, vejetaryen ve veganlar arasında görülen hatalı uygulamalar dolayısıyla doğabilecek sorunlara karşı vejetaryen ve vegan okurlarımızı uyaracak çalışmalara yer verdik.

Sadece bu da değil! İnsanları vejetaryenliğe veya veganlığa sevk edebilecek, en azından hayvanların öldürülmesine engel olabilecek gelişmeleri Türkiye'de birçok kaynaktan önce biz duyurduk ve alandaki gelişmeleri düzenli olarak okurlarımıza duyurmaya devam ediyoruz.

Ancak elbette, bir bilim organizasyonu olarak, her alanda olduğu gibi, bu alanda da doğabilen potansiyel tehditleri okurlarımıza aktarıyoruz. Beslenme tercihlerimizin sonuçlarına yönelik bilimsel analizleri yayınlayarak Türkiye'deki bilim okuryazarlığını arttırmaya çalışıyoruz. Benzer şekilde, bu alanda söylenen yalanları veya viral içeriklerle dağıtılan hatalı bilgileri düzeltmeye de çalışıyoruz. Bunu sadece biz değil, vejetaryen veya vegan olan bilim insanları ve vegan grupları da yapıyorlar. Çünkü doğru olan budur!

Ayrıca vejetaryenliğe/veganlığa gözü kapalı bir destek vermediğimiz için "vejetaryen/vegan" karşıtı olduğumuz iddiası tamamen perspektif meselesi. Örneğin aşağıdaki geri bildirimde, bize Patreon üzerinden ayda 10$ destek veren bir destekçimiz, bu desteğini vegan diyeti açıkça desteklediğimiz için bıraktığını söylüyor:

Patreon Exit Survey

Evrim Ağacı Hepçil veya Karnivor Düşmanı mı?

Evrim Ağacı'nın omnivor (hepçil) ve karnivor (etçil) diyetle de hiçbir sıkıntısı yoktur, bu diyetleri takip etmeyi tercih eden kitleleri asla küçümsemez, aşağılamaz, yermez, lanetlemez, caydırmaya çalışmaz.

Evrim Ağacı Beslenme Tercihi (Diyet) Konusunda Neyi Destekliyor?

Bu konuda beslenme bilimi dünyasında ve profesyonel meslek örgütlerinde tartışmasız bir konsensüs oluşana kadar böyle bir konsensüs varmış gibi herhangi bir anlatıma giremeyiz.

Evrim Ağacı bir propaganda aracı değil, var olan bilimsel verileri sunan, bilim ile halk arasında bir köprü görevindedir. Bu nedenle her zaman "hoşunuza giden" içerikler bulmayı beklememelisiniz; çünkü bilim sizi tatmin etmeye çalışmıyor, Evrim Ağacı'nın görevi de öyleymiş gibi davranmak değil.

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Neden Desteğe İhtiyacımız Var?

Aslında maddi destek istememizin nedeni çok basit: Çünkü Evrim Ağacı, bizim tek mesleğimiz, tek gelir kaynağımız. Birçoklarının aksine bizler, sosyal medyada gördüğünüz makale ve videolarımızı hobi olarak, mesleğimizden arta kalan zamanlarda yapmıyoruz. Dolayısıyla bu işi sürdürebilmek için gelir elde etmemiz gerekiyor.

Bunda elbette ki hiçbir sakınca yok; kimin, ne şartlar altında yayın yapmayı seçtiği büyük oranda bir tercih meselesi. Ne var ki biz, eğer ana mesleklerimizi icra edecek olursak (yani kendi mesleğimiz doğrultusunda bir iş sahibi olursak) Evrim Ağacı'na zaman ayıramayacağımızı, ayakta tutamayacağımızı biliyoruz. Çünkü az sonra detaylarını vereceğimiz üzere, Evrim Ağacı sosyal medyada denk geldiğiniz makale ve videolardan çok daha büyük, kapsamlı ve aşırı zaman alan bir bilim platformu projesi. Bu nedenle bizler, meslek olarak Evrim Ağacı'nı seçtik.

Eğer hem Evrim Ağacı'ndan hayatımızı idame ettirecek, mesleklerimizi bırakmayı en azından kısmen meşrulaştıracak ve mantıklı kılacak kadar bir gelir kaynağı elde edemezsek, mecburen Evrim Ağacı'nı bırakıp, kendi mesleklerimize döneceğiz. Ama bunu istemiyoruz ve bu nedenle didiniyoruz.

Destek Ol

İlla bir "dert" aranıyorsa, bizim "derdimiz", birbirinin beslenme biçimini bir saldırı aracı olarak kullanan insanlar iledir - ki bu kişiler de "özel" değillerdir; her alandaki bilimsel çarpıtmalarla mücadelemizi sürdürmekteyiz.

Radikal Fanatizm Herkesin Düşmanı!

Ne yazık ki çok az sayıda omnivor beslenen şahıs vejetaryen (herbivor) diyete saldırmaktayken, vejetaryenler/veganlar arasında radikal/militan bir kitle sürekli olarak bilim çarpıtması, duygu sömürüsü ve yoğun bir mantık hatası yığını ile diğer insanların beslenme tipine müdahale etmeye çalışmakta, onları aşağılamakta, küçümsemekte ve hatta hakaret etmektedir.

Bu radikal fanatizm bize değil, vejetaryen ve vegan olma potansiyeli olan kişilere zarar vermektedir! Bunu sadece biz söylememekteyiz; araştırmalar da net bir şekilde göstermektedir. Ayrıca vejetaryenliğin "Hayvanlar acı çekiyor, o zaman yemeyelim." kadar sığ ve tek-yönlü bir görüşten çok daha fazlası olduğunu bilip, anlayacak kadar konuya hakim olduğumuzu da önemle bildirmek isteriz.

Evrim Ağacı olarak bilimin şahsi tercihler uğruna manipüle edilmesi ve yalan söylenmesi bizim için kabul edilemezdir ve gerçekten herhangi bir diyeti benimsemiş olanlar için de bu böyle olmalıdır. Örneğin bazı vegan gruplar insanın hepçil değil, otçul olduğunu iddia etse de; bilimsel gerçekleri el üstünde tutan vegan grupları bu tarz yalanları kendi komünitelerinde ayıklamaya çalışmaktadır. Bilimsel gerçekler, bir diyet (beslenme tercihi) uğruna çarpıtılamaz. Benzer şekilde, kimi grupların beyin evrimiyle et tüketimi arasında ilişki olmadığı iddiası tamamen asılsızdır.

Evrim Ağacı olarak, bu şekillerde bilimi çarpıtan, yalan söyleyen, insanları aldatmaya çalışan ve bunu vejetaryen/vegan aktivizmine bağlayarak oldukça sağlam olduğunu düşündüğümüz etik, politik ve ekonomik arka planı olan bir sistemi küçük düşüren kimseye geçit vermeyeceğimizi açık ve net bir biçimde bildirmek istiyoruz. Aynı zamanda canlıların yaşam hakkının sinir sistemi veya acı hissine indirgenemeyecek kadar karmaşık ve önemli bir konu olduğunu bilecek, geliştirilen argümanların hangilerinin bilimsel olup hangilerinin olmadığını rahatlıkla ayırt edebilecek kadar da bilime, özellikle evrimsel biyoloji, etoloji ve sinirbilime hakim olduğumuzu da hatırlatmak isteriz.

Sözümüz Gerçekleri Söyleyen Vejetaryen veya Veganlara Değil!

Dolayısıyla, bu vesiyleyle, eğer ki bu gibi bilimden kopuk ve kendi tercihlerini başkalarına dayatan kişilere yönelik olarak paylaştığımız ya da söylediğimiz herhangi bir söz, aklı başında, ayakları yere basan, bilimden nasibini almış, aydın, kendini bilen bir şekilde, olgun bir biçimde diyet tipi tercihini yapmış gerçek vejetaryen/vegan okurlarımızı rahatsız ettiyse veya onlara yönelttiğimiz sanıldıysa, yürekten bir özrü borç biliriz.

Üç yöneticisinden birisi beslenme bilimleri alanında lisans, yüksek lisans ve doktora sahibi ve lisanslı diyetetik uzmanı olan bir ekip olarak belirli bir diyet tercihini yermek veya aşağılamak gibi bir yaklaşımımız asla olmadı, asla da olamaz.

Dolayısıyla bu konuda ileride sözler sarf edecek olursak, lütfen bunların sizleri ya da genel olarak gerçek vejetaryenleri/veganları hedeflemediğini, ne yaptıkları/oldukları belli olmayan, vejetaryenlik gibi önemli bir duruşun içini boşaltan ve bilimi karşılarına zorla alarak bu önemli muhalefetin mezarını kendi elleriyle kazan fanatik militan kitleyi hedef aldığını biliniz.

Evrim Ağacı olarak vejetaryenliği seçmeyi kendisine uygun bulan herkesi sonuna kadar desteklediğimizi açık bir biçimde bildiririz.

Tekrardan, herhangi bir yanlış anlaşılma olması halinde sizlerden özür dilediğimizi belirtiriz.

En içten saygılarımızla.

Afiyet olsun.