Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat

Ekinokokkoz Nedir? Köpekler ve Diğer Etçillerin Dışkılarından İnsanlara Bulaşabilen Bu Kistik Hastalık Nasıl Tedavi Edilir?

12 dakika
13,991
Ekinokokkoz Nedir? Köpekler ve Diğer Etçillerin Dışkılarından İnsanlara Bulaşabilen Bu Kistik Hastalık Nasıl Tedavi Edilir? Yeni Şafak
Sokak köpeği.
Tıbbi İçerik Uyarısı

Bu içerik tıp ve sağlık ile ilişkilidir. Sadece bilgi amaçlı olarak hazırlanmıştır. Bireysel bir tıbbi tavsiye olarak görülmemelidir. Evrim Ağacı'ndaki hiçbir içerik; profesyonel bir hekim tarafından verilen tıbbi tavsiyelerin, konulan bir teşhisin veya önerilen bir tedavinin yerini alacak biçimde kullanılmamalıdır.

Daha Fazla Bilgi Al
Tüm Reklamları Kapat
Ekinokokkoz
  • Türkçe Adı Ekinokokkoz
  • İngilizce Adı Echinococcosis
  • ICD B67
  • Diğer İsimleri Hidatidoz, Kistik Ekinokokkoz, Hidatik Ekinokokkoz

Genel Bilgiler: Patoloji ve Mekanizma

Ekinokokkozis, Cestoda sınıfının Cyclophyllidea takımına dahil edilen Taeniidae familyasından Echinococcus cinsine ait yassı solucanların neden olduğu enfeksiyondur. Hastalığa kistik ekinokokkoz, hidatik ekinokokkoz ve hidatizos da denilmektedir. Hastalığa neden olan Echinococcus türleri başlıca E. granulosus, E. multilocularis, E. vogeli ve E. oligarthrus olmak üzere dört tanedir. Bu Echinococcus türleri son konak olan başta köpek olmak üzere, tilki ve kurt gibi yabani etçillerin vücutlarında yaşayan endoparazitlerdir (iç parazit). Başta koyun, keçi, sığır olmak üzere birçok memeli de arakonaktır. İnsanlar da bu parazitler için arakonak olarak değerlendirilir, bu yönüyle zoonoz karakterlidir.

Enfeksiyon şiddeti ve biçimi enfekte ettiği canlının arakonak yada son konak olmasına göre değişiklik gösterir. Bunun sebebi ara konaklarda parazitin larval formları enfeksiyon oluştururken son konaklarda ise ergin parazitlerin enfeksiyon oluşturması, bunların tutunduğu ve yerleştiği organların farklı olması, dolayısıyla meydana getirdikleri patolojik değişikliklerin farklı olmasıdır. Ara konak olan insan dahil çeşitli memeli canlıda larva formu olarak içi sıvı dolu, çapı 10 cm den fazla olabilen ve farklı organlarda bulunabilen kistik yapılar meydana gelir. İnsanlarda parazitlenme ve görülme sıklığı bakımından en önemlileri E. granulosus ve E. multilocularis türleridir.

E. granulosus Nedir?

Echinococcus granulosus 2-7 mm uzunluğa sahip, 3 halkadan oluşan bir yassı solucandır. Ara konaklarına göre farklı suşları (aralarında genetik farklılık bulunan gruplar) bulunur, görülme sıklığı ve epidemiyoloji başlığında bahsedilecektir. Erişkin parazitler son konak olan köpekgillerin (Canidae) bağırsaklarında yaşar ve genelde köpekler için bir sorun teşkil etmez. Halkaları genç, olgun ve gebe halkalar olarak sınıflandırılır. Gebe halka vücut uzunluğunun yarısı kadardır.

Tüm Reklamları Kapat

Baş kısımlarına skoleks adı verilir. Skoleksde rostellum adı verilen yapılar bulunur. Rostellum üzerinde iki sıra halinde dizilmiş çengeller bulunmaktadır. Bu yapılar parazitin konağa tutunmasını sağlar. Boyun bölgesi kısadır ve halkalar bu bölgeden oluşur. Olgun halkalarda testis sayısı 45-65 tanedir ve halka içerisinde dağılmış halde bulunur. Uterus halka içerisinde önden arkaya uzanmış ve çeşitli uzunluklarda dallar vermiş halde bulunmaktadır. Gebe halka içerisinde 800 kadar yumurta bulunabilir. Ovaryum at nalına benzer şekildedir. Genital delik olgun halkada ortaya yakın ve biraz lateralde, gebe halkada ise halkanın arka yarısında bulunur.

Ergin Echinococcus granulosus.
Ergin Echinococcus granulosus.
Webpathology

E. granulosus yumurta üreterek çoğalır. Yumurtaları diğer Taenia yumurtaları gibidir, bu nedenle mikroskop altında gözle ayrım yapmak zordur. Onkosferlere karşı üretilen monoklonal antikorlar (tek bir epitopa özgü üretilen antikorlar) yumurtanın diğer Taenia yumurtalarından ayrılmasında önemlidir. Şekilleri yuvarlak veya ovalimsi olabilir. Yumurta içerisindeki embriyo 6 çengelli bir yapı (onkosfer) gösterir. Embriyoyu bir kabuk (embriyofor) çevreler. Embriyoforunun kalın bir yapısı vardır ve temel görevi embriyoyu dış etkilerden korumaktır. Embriyofor sayesinde yumurta farklı fiziksel ve çevresel koşullara oldukça dayanıklıdır.

Yaşam Döngüsü

E. granulosus için köpek ve diğer köpekgiller (Canidae) tipik son konaklardır. Ara konakları ise koyun, keçi, sığır, at gibi toynaklılardır. Aynı zamanda kemirgenler (Rodentia), keseliler (Metatheria), insanların da dahil olduğu primatlar (Primates) gibi geniş bir canlı yelpazesi de parazit için ara konak olarak değerlendirilir. Son konakların ince bağırsaklarında erişkin parazitler yaşar. Larvalar ise ara konakların iç organlarına yerleşir ve buralarda içi sıvı ile dolu, içerisinde çok sayıda invagine protoskoleks bulunabilen kistik yapılar meydana gelir. Son konaklar olan köpekgiller işte bu kistik yapıyı içerindeki protoskoleksler ile birlikte ağız yoluyla alarak enfekte olurlar. Alınan protokoleksler midede pepsin enziminin etkisi ile, ince bağırsaklarda ise düşük pH değerlerine sahip ortamın etkisiyle evagine olur ve ince bağırsaklarda erişkin hale gelirler. Erişkin hale gelen parazitler yumurta üretmeye başlar. Yumurtalar dışkı ile dışarı atılır.

Ara konaklar ise dış ortamdaki yumurtaları ağız yoluyla aldıklarında enfekte olmuş olurlar. Ara konakların sindirim sistemlerinde bu yumurtalar açılarak onkosfer serbest kalır. Bu olayda mide ve ince bağırsaklardaki enzimlerin etkisi vardır. Serbest kalan onkosferler dolaşım veya lenf yoluyla karaciğere gelirler. Karaciğerde tutunamayan onkosferler kalbe ve kalpten akciğerlere giden atardamar yoluyla akciğere gelir ve buralarda yerleşirler. Bazı onkosferler ise aort ile beyin, göz gibi vücudun farklı organlarında yerleşim göstererek hidatik kist adı verilen kistik yapıları meydana getirirler. Kistlerin en fazla bulundukları organlar karaciğer ve akciğerler olarak dikkati çeker. Bunun nedeni bu organlardaki büyük kılcal damar ağlarıdır. Suş farklılığına göre kistler ara konaklarda gelişim süreleri bakımından farklılık gösterir.

Tüm Reklamları Kapat

Echinococcus granulosus yaşam döngüsü.
Echinococcus granulosus yaşam döngüsü.
CDC

Hidatik Kist Nedir?

Yukarıda belirtildiği gibi Echinococcus granulosus yumurtalarının ara konakların sindirim sisteminde açılarak serbest kalan onkosferlerin çeşitli organlara giderek oluşturduğu içi sıvı dolu, değişik büyüklüklerde, içerisinde invagine protoskoleksler barındıran larval formlarına hidatik kist denir. Makroskobik olarak sadece bir keseden ibaret olan uniloküler kistler şeklinde yada ana kistin ürettiği birbirine bitişik yada bağımsız çok sayıda kistten meydana gelebilen multiveziküler kist adı verilen yapılar halinde bulunabilirler. İnsanlarda daha çok uniloküler kistler görülmektedir.

E. granulosus kistlerinin en dışında kütiküler tabaka denilen bir tabaka bulunur. Bu tabaka hücresizdir ve elastik yapıdadır. Kütiküler tabakanın altında 10-25 mikrometre kalınlığında germinatif tabaka adı verilen bir tabaka bulunur. Kütiküler tabakanın üzerinde ise konak tarafından, kisti vücuttan ayırmak veya sınırlandırmak amacı ile üretilmiş fibröz yapıda bir tabaka bulunur. Kistin içerisinde, germinatif tabaka tarafından üretilen protoskoleks içeren keseler bulunur. Hidatik kistin yırtılması ile etrafa sızan protoskolesler çevre doku ve organlara tutunarak buralarda yeni kistler meydana getirirler, bu kistlere sekonder kist adı verilir. Germinatif ve kütiküler tabakalar tarafından kistin içerisinde oluşturulan, içerisinde protoskoleks bulunan yapılara ise kız kese adı verilir. Bu kız keselerin içerisinde tekrar bir kese oluşabilir bu keselere ise üçüncü nesil torun keseler ismi verilmektedir.

Kistin içerisindeki sıvı renksiz ve kokusuz bir yapıdadır. Sodyum, potasyum, klorid ve karbondioksit içerir. Antijenik özelliktedir. Kistin çeşitli sebeplerle rüptüre olması (yırtılması) ile bu sıvı kist dışına çıkar. Kist dışına çıkan sıvı vücutta aşırı bir tepkiye ve anaflaktik şok denilen duruma neden olabilir. Anaflaktik şok ciddi bir durumdur ve ölüm ile sonuçlanabilir. Bu nedenlerle kistin içerisindeki sıvı önemli bir sorundur. Kistin alınması için yapılacak cerrahi girişimlerde dikkatli olunması gerekmektedir.

Akciğer zarında (pleura) çok sayıda hidatik kist.
Akciğer zarında (pleura) çok sayıda hidatik kist.
Radiopaedia

Hidatik kist organlara bası uygular. Bu basının etkisiyle kan ve lenfatik akım obstrüksiyonu (tıkanması) şekillenebilir. Kistin bulunduğu yer patogenez açısından önemlidir. Periferik yerleşimli olanlar pleura ve diyafram irritasyonuna sebebiyet verebilirler. Karaciğerde bulunanlar ise safra yollarına rüptüre olması ile kolik, sarılık, kolanjit (safra yolları yangısı) veya pankreatite (pankreas yangısı) sebebiyet verebilirler. Biliyer kanallara bası yaparak kolestaza (safra akımının yavaşlaması veya durması) neden olurlar. Karaciğerde bulunan kistlerin peritona rüptüre olması ile peritonit (periton yangısı) gelişebilir. Kistlerin sinir sisteminde bulunması ve buralardaki etkileri de önemlidir. Böbrek kistleri ise hematüriye (idrarda kan bulunması) neden olabilir.

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Evrim Ağacı'nın çalışmalarına Kreosus, Patreon veya YouTube üzerinden maddi destekte bulunarak hem Türkiye'de bilim anlatıcılığının gelişmesine katkı sağlayabilirsiniz, hem de site ve uygulamamızı reklamsız olarak deneyimleyebilirsiniz. Reklamsız deneyim, sitemizin/uygulamamızın çeşitli kısımlarda gösterilen Google reklamlarını ve destek çağrılarını görmediğiniz, %100 reklamsız ve çok daha temiz bir site deneyimi sunmaktadır.

Kreosus

Kreosus'ta her 10₺'lik destek, 1 aylık reklamsız deneyime karşılık geliyor. Bu sayede, tek seferlik destekçilerimiz de, aylık destekçilerimiz de toplam destekleriyle doğru orantılı bir süre boyunca reklamsız deneyim elde edebiliyorlar.

Kreosus destekçilerimizin reklamsız deneyimi, destek olmaya başladıkları anda devreye girmektedir ve ek bir işleme gerek yoktur.

Patreon

Patreon destekçilerimiz, destek miktarından bağımsız olarak, Evrim Ağacı'na destek oldukları süre boyunca reklamsız deneyime erişmeyi sürdürebiliyorlar.

Patreon destekçilerimizin Patreon ile ilişkili e-posta hesapları, Evrim Ağacı'ndaki üyelik e-postaları ile birebir aynı olmalıdır. Patreon destekçilerimizin reklamsız deneyiminin devreye girmesi 24 saat alabilmektedir.

YouTube

YouTube destekçilerimizin hepsi otomatik olarak reklamsız deneyime şimdilik erişemiyorlar ve şu anda, YouTube üzerinden her destek seviyesine reklamsız deneyim ayrıcalığını sunamamaktayız. YouTube Destek Sistemi üzerinde sunulan farklı seviyelerin açıklamalarını okuyarak, hangi ayrıcalıklara erişebileceğinizi öğrenebilirsiniz.

Eğer seçtiğiniz seviye reklamsız deneyim ayrıcalığı sunuyorsa, destek olduktan sonra YouTube tarafından gösterilecek olan bağlantıdaki formu doldurarak reklamsız deneyime erişebilirsiniz. YouTube destekçilerimizin reklamsız deneyiminin devreye girmesi, formu doldurduktan sonra 24-72 saat alabilmektedir.

Diğer Platformlar

Bu 3 platform haricinde destek olan destekçilerimize ne yazık ki reklamsız deneyim ayrıcalığını sunamamaktayız. Destekleriniz sayesinde sistemlerimizi geliştirmeyi sürdürüyoruz ve umuyoruz bu ayrıcalıkları zamanla genişletebileceğiz.

Giriş yapmayı unutmayın!

Reklamsız deneyim için, maddi desteğiniz ile ilişkilendirilmiş olan Evrim Ağacı hesabınıza yapmanız gerekmektedir. Giriş yapmadığınız takdirde reklamları görmeye devam edeceksinizdir.

Belirti ve Semptomlar

Patogenez ile bağlantılı olarak semptomlar da kistin yerleştiği doku ve organlara göre değişiklik gösterirler. Bazen ise kistin boyutunun da etkisiyle semptom görülmeyebilir. Öksürük, göğüs ağrısı, dispne (güç solunum) akciğer yerleşimli kistlerde sık görülen semptomlardır. Periferik yerleşimli kistler göğüs ve karın ağrısına sebep olabilirler. Sekonder bakteriyel enfeksiyonların gelişmesiyle beraber ateş, kanlı balgam, kilo kaybı gibi belirtiler ortaya çıkabilir. Ayrıca bulantı ve kusma da görülebilir. Böbrek yerleşimli kistler bel ağrısına neden olabilir. Kistler nadiren sinir sistemine yerleşir. Sinir sisteminde bulunan kistler çeşitli sinirsel semptomlara yol açar. En tanısal semptom ise yukarıda anlatılan kistin yırtılması ve kist sıvısının dışarı çıkması ile gelişen aşırı duyarlılık reaksiyonları ve anaflaksi tablosudur.

Teşhis Yöntemleri

Kistik ekinokokkoz tanısı görüntüleme teknikleri, ağırlıklı olarak ultrasonografi (USG), bilgisayarlı tomografi, X-ışını incelemeleri ve serolojik testlerle spesifik serum antikorlarının tespiti yoluyla kist yapılarının tanımlanmasına dayanır. Serolojik yöntemler genelde ikinci planda ve tanıyı doğrulamada ve tedavi sonrası hastaların izlenmesinde yararlıdır. Bu amaçla ELISA ve indirekt hemaglütinasyon (IHA) gibi serolojik yöntemler kullanılmaktadır ancak bu yöntemlerin özgüllüğü tatmin edici bulunmamaktadır. Karaciğer yerleşimli kistlerin %10 ila 20'sinin, akciğer yerleşimli kistlerin ise yaklaşık %40'ının saptanabilir spesifik serum antikorları (IgG) üretmediği ve bu nedenle yanlış negatif sonuçlar verdiği tespit edilmiştir.[1] Beyin, kemik, ve göz yerleşimli kistler genellikle hiç antikor yanıtına neden olmaz.[1]Bu nedenlerle teşhiste görüntüleme teknikleri öne çıkmaktadır.

Radyolojik yöntemler enfeksiyonun bireysel ve kitlesel tanısında öne çıkmaktadır. Görüntüleme yöntemleri arasından ultarosongrafi (USG) kolay uygulanabilirliği, hızlı, ucuz ve zararsız olması bakımından önemlidir. Bu yöntem kistlerin yeri, büyüklüğü, sayısı gibi çok önemli bilgileri vermektedir.

Kesin tanıda ise hastadan alınacak biyopsinin patolojik olarak değerlendirilmesi önem taşımaktadır.[2]

Akciğer yerleşimli hidatik kistin röntgen görüntüsü.
Akciğer yerleşimli hidatik kistin röntgen görüntüsü.
Radiopaedia

Tedaviler veya İdare Yöntemleri

Cerrahi

Sağlam hidatik kistlerin cerrahi olarak çıkarılması derhal tam iyileşmeye yol açmak için en iyi potansiyele sahip tedavidir. Cerrahinin amacı, içeriğin dökülmesinin olumsuz sonuçlarından kaçınarak kistin tamamen çıkarılmasıdır. Kistin çevresindeki bir miktar sağlıklı doku ile birlikte kistin bir bütün halinde çıkartılması olarak bilinen perikistektomi yöntemi en çok kullanılan yöntemdir. Ancak kistin yerine ve durumuna bağlı olarak farklı yöntemler de uygulanmaktadır. Yaşlı, hamile ve cerrahi yöntem için olumsuz durum oluşturabilecek başka hastalıkları bulunan kişilerde farklı tedavi yolları tercih edilir.

Bir insandan cerrahi operasyon ile çıkarılan çok sayıda kist.
Bir insandan cerrahi operasyon ile çıkarılan çok sayıda kist.
MMCTS

Kemoterapi

Bu yöntem tedavi amacı ile ilaç kullanılmasına dayanmaktadır. En fazla kullanılan ilaçlar benzimidazol türevleridir. Benzimidazol ilaçları kullanılan hastaların yaklaşık üçte birinin iyileştiği yada kistlerin boyutunda azalma olduğu ancak hastaların yarısında herhangi olumlu bir yanıtın alınamadığı kaydedilmiştir.

Tüm Reklamları Kapat

PAIR Yöntemi

PAIR yöntemi basitçe kistin duvarının delinmesi, kistin içerisindeki sıvının uzaklaştırılması, kistin içerisinde bulunan protoskolekslerin inhibe edilmesi amacıyla protoskolikidal maddelerin enjeksiyonu ve bu maddenin yeniden uzaklaştırılması aşamalarını içeren prosedürdür. Akciğer yerleşimli kistlerde bu yöntem önerilmemektedir. Bu yöntemde kist sıvısından kaynaklanan allerji reaksiyonlara hazırlıklı olunmalıdır. Protoskolekslerin çevre dokulara saçılıp sekonder kistlere sebebiyet verme ihtimaline karşı kemoterapinin (benzimidazol kullanımı) bu yöntem ile beraber uygulanması önerilir.

Görülme Sıklığı ve Dağılımı (Epidemiyoloji)

Coğrafi olarak farklı E. granulosus tipleri farklı konakçı affiniteleri ile mevcuttur. Mitokondriyal DNA dizileri kullanılan moleküler çalışmalar E. granulosus içinde on farklı genetik tip (G1-G10) tanımlamıştır.[3]Bunlar arasında iki koyun suşu (G1 ve G2), iki sığır suşu (G3 ve G5), bir at suşu (G4), bir deve kuşu suşu (G6), bir domuz suşu (G7), geyik suşu (G8 ve G10) ve başka bir domuz suşu (G9) bulunur. Koyun suşu (G1) en yaygın ve insan enfeksiyonlarına en fazla neden olan suş olması nedeniyle önemlidir.

Koyun, sığır gibi eti için kesilen hayvanların kistli iç organlarının kontrolsüzce atılması ve bunları köpeklerin yemesi, bu köpeklerle de insanların temasa geçip enfekte olması hastalığın temel yayılma şeklidir. Bu yönüyle henüz sokak hayvanı sorunu yaşayan, kesilen hayvanların organlarının uygun yöntemlerle imha edilmediği sosyo-ekonomik gelişmişlik düzeyinin düşük olduğu yerlerde hastalık yaygındır.

Tüm Reklamları Kapat

Kistik ekinokokkoz dünyanın hemen hemen her yerinde görülebilir. İnsan ve hayvan konakçılarda en büyük kistik ekinokokkoz prevalansı Güney Amerika, tüm Akdeniz kıyıları, Orta Asya, Çin, Avustralya ve Afrikanın bazı bölgelerinde bulunur.[4], [5]

Türkiye'de ise hastalık her bölgede görülmektedir. Ancak başta Doğu Anadolu olmak üzere İç Anadolu ve Marmara bölgelerinde sıklıkla rastlanmaktadır. Sağlık Bakanlığı tarafından 1955 ile 2005 yılları arasında 55.000'den fazla hasta rapor edilmiştir.[6] 2008-2012 yılları arasında hastaneler tarafından Sağlık Bakanlığına bildirilen hasta sayısı 1802'dir.[7]

Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) verilerine göre bu hastalıkla yaşayan dünyada bir milyondan fazla insan bulunmaktadır. Echinococcus türlerinin meydana getirdikleri hastalıklar nedeniyle Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) verilerine göre yaklaşık yılda 19.300 ölüm görülmektedir. DSÖ, ameliyat sonrası hastaların %6.5 'inde hastalığın tekrarladığını, hastaların %2.2'sinin öldüğünü belirtmiştir.[8]

Önlem Yöntemleri

Hastalıktan korunmak için parazitin yaşam döngüsü göz önünde bulundurulmalıdır. Son konak olarak insanlarla temas bakımından en önemli canlılar köpeklerdir. Parazit tedavileri yapılmamış özellikle sokakta yaşayan köpeklerle temas sonrası eller mutlaka yıkanmalıdır. Köpek dışkısı ile kontamine olmuş su ve gıdalardan, yumurta barındıran toz ve toprakların yutulması yolu ile de hastalık bulaşmış olur. Bu bakımdan sokak hayvanı sayısı fazla olan bölgelerde toplum bu hastalık bakımından bilgilendirilmelidir.

Tüm Reklamları Kapat

Agora Bilim Pazarı
Evrim Ağacı Reklamsız Deneyim

Evrim Ağacı sitesini ve mobil uygulamasını tamamen reklamsız bir şekilde deneyimlemek ister misiniz? İster kendinize alın, isterseniz Evrim Ağacı’nı sık kullandığını bildiğiniz bir arkadaşınıza hediye edin!

Reklamsız Deneyim ile edinecekleriniz:

  • Her 10₺’lik ödeme 1 ay reklamsız deneyim demek! Ne kadar çok süreyle alırsanız, o kadar indirimli (“Ömür Boyu” seçeneği 2100 yılına kadar Reklamsız Deneyim kazandıracak; daha uzun yaşarsanız bize yazın, uzatabiliriz! 😉 )
  • Reklamsız Deneyim aldığınız aylar boyunca Evrim Ağacı’nın internet sitesinde ve mobil uygulamasında hiçbir reklam görmeyin. Reklamı alan kişinin sitemizi ve uygulamamızı giriş yaparak kullanması gerekmektedir.
  • Evrim Ağacı Soru & Cevap Platformu’nda ve profilinizde, isminizin yanında Evrim Ağacı destekçisi olduğunuz görünecek. Bunu profil ayarlarınızdan kapatabilirsiniz.
  • Evrim Ağacı’nın videolarına erken erişim sağlayabileceksiniz. Bunun için Discord sunucumuza katılmanız gerekmektedir.
  • Evrim Ağacı’na özel sorular sorup, geleceğimize yön verecek anketlere katılabileceksiniz. Bunun için Discord sunucumuza katılmanız gerekmektedir.
  • Destekçilerimize özel birçok sürpriz sizleri bekliyor olacak!

Evrim Ağacı Reklamsız Deneyim’i kaç aylığına almak veya hediye etmek istediğinizi aşağıda Hemen Al tuşunun yanındaki sayıdan belirtmeyi unutmayın.

Reklamsız Deneyim kullanımınızın sonuna geldiğinizde otomatik olarak sonlandırılacaktır. Sonrasında tekrar satın alarak sürenizi uzatabilirsiniz. Halihazırda devam eden bir Reklamsız Deneyim’iniz varsa, ek paket almanız (veya size hediye edilmesi) halinde ek süreniz, var olan sürenizin üzerine eklenecektir (yani kalan süreniz yanmayacaktır).

  • Nasıl aktive edeceğim?: Reklamsız Deneyim satın almanız halinde, e-postanıza bir doğrulama e-postası gönderilecektir. Lütfen bu e-postaya cevap vermeyi unutmayın.
  • Not: Kreosus ve Patreon destekçilerimiz bu ayrıcalıklara zaten sahiptir. Bu kaynaklardan bize destek oluyorsanız, bu ürünü almanıza gerek yoktur.
Devamını Göster
₺40.00
Evrim Ağacı Reklamsız Deneyim
  • Dış Sitelerde Paylaş

Ara konak olarak bu parazitlerin koyun ve sığır gibi canlıları kullandığından yukarıda bahsetmiştik. Bu canlıların insan tüketimine sunulamayacak kistli organlarının imhası önemlidir. Çünkü bu parazitin larval formunu barındıran bu organların imha edilmeyip köpekler tarafından yenilmesi durumunda parazitin yaşam çemberi tamamlanacak, enfeksiyonun insanlara ulaşma ihtimali artacaktır.

Diğer Başlıklar

Tarihçe

Hidatik kist insanlık tarafından çok uzun zamandır tanınmaktadır. M.Ö. 460-377 yıllarında yaşayan Hipokrat hidatik kisti, ''su ile dolu kese'' şeklinde tanımlamıştır.[9] Aristotales'in de kistin akciğer ve karaciğere olan zararları hakkında yazıları bilinmektedir.[9] Hollandalı hekim ve kimyacı H. Boerhaave 1731 yılında hidatik kist hakında bir derleme yayınlamıştır. 1931 yılında Cezayir'de Hidatidoloji Kurultayı yapıldı.

Türkiye'de 1958'de ilk Hidatidoloji Derneği kurulmuş ve bu dernek 1962'de bu konuda dergi yayınlamıştır. Bu derneğin uzun süre işlevsiz kalmasının ardından 1999'da Türkiye Hidatidoloji Derneği olarak tekrar kurulmuştur. 2001 ve 2014 yıllarında Aydın ve Ordu'da kongreler düzenlenmiştir.

Kistik Ekinokokkoz ve Tek Sağlık Konsepti

Kistik Ekinokokkoz gibi zoonoz hastalıkların dünyada daha iyi anlaşılması ve çalışılmasıyla beraber tek sağlık konsepti gündeme gelmiştir. Böyle hastalıklarla sınırlı bakış açısıyla, belirli meslek grupları veya kurumlar tarafından mücadelenin gerçekleşemeyeceği bunun için çok daha geniş bir işbirliğinin gerekli olduğu anlaşılmıştır.

Bu yazıda anlattığımız kistik ekinokokkoz özelinde bakacak olursak hastalığın insan, hayvan ve çevre ilişkileri dikkati çekmektedir. Sadece hasta insanların tedavi edilmesi ve insan sağlığının gözetilmesi hastalığın önlenmesi yada ortadan kaldırılmasında yeterli olmayacaktır. Tek sağlık konseptine uygun olarak parazitin yaşam döngüsünün tamamlanamadan ortadan kaldırılması için insan sağlığının yanında hayvan sağlığı ve çevre sağlığı da göz önünde bulundurulmalıdır. Bütün bunlar beşeri hekimler ve veteriner hekimleri gibi birden fazla meslek grubunun ve daha geniş çerçevede ise çeşitli kurumların işbirliğini gerektirmektedir.

Bu Makaleyi Alıntıla
Okundu Olarak İşaretle
45
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Tebrikler! 6
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 5
  • Bilim Budur! 4
  • Merak Uyandırıcı! 3
  • Muhteşem! 1
  • İnanılmaz 1
  • Üzücü! 1
  • Korkutucu! 1
  • Güldürdü 0
  • Umut Verici! 0
  • Grrr... *@$# 0
  • İğrenç! 0
Kaynaklar ve İleri Okuma
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 05/11/2024 14:25:35 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/9706

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Göz
Fil
Mitler
Hominid
Sinirbilim
İklim Değişikliği
Karar Verme
Veri Bilimi
Charles Darwin
Hayvan Davranışları
Kanıt
Maske Takmak
Entomoloji
Kimya
Kırmızı
Kurt
Kelebek
Astronomi
Etimoloji
Yılan
Protein
Geometri
Arkeoloji
Pandemik
Atom
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Kafana takılan neler var?
Gündem
Bağlantı
Ekle
Soru Sor
Stiller
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Aklınızdan geçenlerin bu platformda bulunmuyor olabilecek kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Bu Makaleyi Alıntıla
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
E. Odabaş, et al. Ekinokokkoz Nedir? Köpekler ve Diğer Etçillerin Dışkılarından İnsanlara Bulaşabilen Bu Kistik Hastalık Nasıl Tedavi Edilir?. (5 Ocak 2021). Alındığı Tarih: 5 Kasım 2024. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/9706
Odabaş, E., Bakırcı, Ç. M. (2021, January 05). Ekinokokkoz Nedir? Köpekler ve Diğer Etçillerin Dışkılarından İnsanlara Bulaşabilen Bu Kistik Hastalık Nasıl Tedavi Edilir?. Evrim Ağacı. Retrieved November 05, 2024. from https://evrimagaci.org/s/9706
E. Odabaş, et al. “Ekinokokkoz Nedir? Köpekler ve Diğer Etçillerin Dışkılarından İnsanlara Bulaşabilen Bu Kistik Hastalık Nasıl Tedavi Edilir?.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, 05 Jan. 2021, https://evrimagaci.org/s/9706.
Odabaş, Emre. Bakırcı, Çağrı Mert. “Ekinokokkoz Nedir? Köpekler ve Diğer Etçillerin Dışkılarından İnsanlara Bulaşabilen Bu Kistik Hastalık Nasıl Tedavi Edilir?.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, January 05, 2021. https://evrimagaci.org/s/9706.
ve seni takip ediyor

Göster

Şifremi unuttum Üyelik Aktivasyonu

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close