Kendisinden ve 1'den başka böleni olmayan doğal sayılara asal sayılar denir (örneğin 3, 97, 751 veya 1009 gibi). Nadir ve eşsiz olan birçok şeyin insanlar için önemli olması gibi, asal sayılar da matematikte ve bilimde büyük öneme sahiptir.

Bir sayının asal sayı olabilmesi için aşağıdaki üç koşulu sağlaması gerekir:

Hücreden hücreye iletişim sinaps adı verilen özelleşmiş bölgelerde gerçekleşir. Sinapslar iletim (transmisyon) için kullandıkları mekanizmaya göre iki ana sınıfa ayrılır: kimyasal ve elektriksel.

Kimyasal iletim genellikle nörotransmitter (sinir iletici) içeren keseciklerin kalsiyuma bağımlı bir süreç ile hücre membranı ile birleşmesini ve takiben presinaptik hücreden postsinaptik hücre üzerindeki belirli reseptörlere etki etmek üzere serbest bırakılan transmitter maddenin hücre dışına atılmasını (eksositozunu) içerir.

Okurlarımızdan Onur Yıldırım müthiş önemli bir işi başararak, bugüne kadar yayınlanmış en ilgi çekici ve başarılı filogenetik haritalardan ("Evrim Ağacı") bir tanesini dilimize kazandırdı.

Bu haritayı büyük boyda indirmek için buraya tıklayabilirsiniz.

Canlılar doğaları gereği rekabetçidir; fakat işbirliği de yaygındır. Genler, genomlarda işbirliği yaparlar; hücreler, dokularda işbirliği yaparlar; bireyler, toplumlarda işbirliği yaparlar. İçlerinde toplu eylemin bireyler arasındaki işbirliğinden doğduğu hayvan toplumları yüksek düzeyde toplumsal karmaşıklık sergilerler. Bu gibi toplumlar yalnızca böcekler, memeliler ve kuşlar arasında yaygın olmayıp amip gibi basit türlerde bile görülürler (Görsel 1).

Hayvan toplumları yapı bakımından üreme yetisine sahip tek bir dişinin yüzlerce, binlerce, hatta milyonlarca kısır işçi tarafından desteklendiği tümtoplumsal (ösosyal) böcek kolonilerinden bir veya daha çok üreyen birey ile az sayıda üremeyen bireyden oluşan ve işbirliği yaparak üreyen omurgalı topluluklarına kadar değişiklik gösterirler. Toplu halde yaşayan türlerin çeşitliliği göz önüne alındığında neden bazı türler karmaşık toplumlar oluşturur da onlarla yakın akraba olan diğer türler oluşturmazlar? Bu toplumlar içinde neden bazı bireyler üremeye yatkınken diğerleri kendi üreme çabalarını erteleyip başkalarının yavrularını yetiştirmeye yardımcı olurlar? Bu ve başka soruların yanıtlarını belirlemek, toplulukların nasıl ve neden oluştuklarını ve topluluklar içerisinde bireylerin davranışsal rollerinin nasıl belirlendiğini düşünmeyi gerektirir. 

1853 yılında Dünyaca ünlü fizikçi Michael Faraday tarafından yapılan ve günümüzde modern tekniklerle tekrar edilen deneyler, fincanları hareket ettiren unsurun istisnasız her seferinde insanlar olduğunu göstermiştir. Zaten bugüne kadar böyle bir paranormal olayı yaşadığını söyleyen tek bir insan bile bunu bilimsel bir ortamda ispatlayamamıştır (bu konuda ödüller konmuş olmasına rağmen). Dahası, bu harekete sebep olan kas hareketleri net bir şekilde tanımlanmış ve "ideomotor etki" olarak isimlendirilmiştir. Bu etkinin, bu tür sahtekarlıklarda faaliyette olduğu deneysel olarak gösterilmiştir ve yazımızdan öğrenebileceğiniz gibi, kendiniz de deneyerek bu etkiyi görebilirsiniz. Tüm cin/ruh/ölü çağırma hikayeleri, ya grup içerisindeki bir şarlatanın manipülasyonundan ya da grup psikolojisinden doğan ideomotor etkisinden kaynaklanmaktadır. Hiçbir doğa üstü arka planı bulunmamaktadır.

Cin çağırma tahtaları, her ne kadar günümüzde "30 yıldır açıklanamayan gizem" adıyla pazarlanarak yüksek miktarda kâr elde edebilen bir "sahtekarlık endüstrinin" parçası olsa da, aslında tarihi 1890 yılına kadar gider. Viktoryen Dönem'in meşhur şarlatanları, psişik güçleri olduğunu iddia eden hipnozculardı. Bunlardan özellikle meşhur Macar medyumu Helene Smith, Marslılarla konuştuğunu iddia ederek müthiş paralar kazanmıştır. Sonradan, konuştuğu dilin Macarca-Fransızca karması olduğu anlaşılmıştır. 1 Temmuz 1890 günü Elijah Bond isimli iş adamı, cin çağırma tahtalarını (Ouija Tahtası) adını verdiği ürünleri üretmiştir. Başta bu tahtalar masum birer oyun aracı olarak algılanmıştır. Ancak 1891 yılında Helene Smith, sonrasında ise Pearl Curran gibi "spiritüelist" sahtekarların özellikle 1. Dünya Savaşı sırasında bundan para elde etmeye başlamasıyla birlikte bu tahtalar meşhur hale gelmiştir.

Diyelim ki hayatınızla ilgili veriler toplamayı seven birisiniz ve içtiğiniz kahve miktarını gün gün takip ediyor, notlar alıyorsunuz. Ayrıca, işe gitmek için harcadığınız süreyi de her gün ölçüyor ve not alıyorsunuz (veya akıllı telefonunuz bunu sizin için yapıyor). Aradan 3 ay geçtikten sonra, hayatınızla ilgili topladığınız verilere dönüp baktığınızda, ilginç bir gerçekle karşılaşıyorsunuz: Kahve içme miktarınız arttıkça, trafikte geçirdiğiniz süre de artıyor! Hmm, demek ki kahve içmenizi azaltarak, trafikte kaldığınız süreyi azaltmanız mümkün!

Yukarıdaki paragrafta sondan ikinci cümlede ("Kahve içme miktarınız arttıkça, trafikte geçirdiğiniz süre de artıyor!"), bir korelasyon (ilişki) ifadesi mevcut. Eğer ki veri toplama yönteminizde bir hata yoksa, yani yanlış ölçümler yapıp, yanlış notlar almadıysanız, tartışmasız bir gerçekten söz ediyorsunuz demektir: Kahve miktarınız ile trafikte geçirdiğiniz süre koreledir (ilişkilidir). Bu ölçüm, başlı başına bir gerçektir ve ek bir kanıtı gerektirmez (tabii daha fazla veri toplayarak, bu ilişkinin ne kadar güçlü olduğunu daha iyi tespit edebilirsiniz).

Modern biyoloji ders kitapları, yalnızca bakterilerin atmosferden azotu alıp yaşam için kullanılabilir bir forma dönüştürebileceğini iddia eder. Baklagiller gibi azotu sabitleyen bitkiler, bunu kök nodüllerinde simbiyotik bakteriler barındırarak yaparlar. Ancak yeni bir keşif, bu kuralı altüst ediyor.

2024 yılında yayınlanan iki makalede, uluslararası bir bilim ekibi ökaryotik bir hücre içinde bilinen ilk azot sabitleyici organeli tanımlıyor. Bu organel, prokaryotik bir hücrenin ökaryotik bir hücre tarafından yutulduğu ve simbiyozun ötesinde bir organele dönüştüğü süreç olan birincil endosimbiyozun tarihteki dördüncü örneğidir. UC Santa Cruz'da doktora sonrası araştırmacı ve son iki makaleden birinin ilk yazarı olan Tyler Coale şöyle anlatıyor:

Tarihin en ikonik sakallarından birine sahip olan Charles Darwin, erkek aslanlardaki yelenin, rakip erkek tarafından, boğaz bölgesine yapılabilecek saldırılardan korunmak için evrimleştiğini savunuyordu. Şimdilerde ise yeni bir çalışmanın, yüzdeki kılların, çeneyi yumruklardan korumak için evrimleşmiş olabileceğini iddia etmesiyle birlikte, ünlü doğa bilimcinin de benzer amaçla, kasıtlı olarak mı bu “canlı zırha” sahip olmayı tercih ettiği sorusu akıllara geliyor.

İnsan erkeklerinin, oldukça uzun bir zamandır, birbirlerini yumruklama gibi bir geleneğe sahip oldukları inkar edilemez. Çok sayıda bilimsel araştırma, yumruk şeklimizden yüz hatlarımıza kadar birçok öğemizin, bu amaç için adapte olmuş olabileceğini gösteriyor. Bununla birlikte, gerçekte sadece süs olarak evrimleşmiş olsaydı bile; sakallar daima erkeklik ve saldırganlıkla ilişkilendirilmiştir.