Çarkıfelek Bitkisi (Passiflora) Nedir?

Toplamda 500 civarında türü keşfedilmiş bir bitki cinsinin genel adıdır. Afrika haricindeki tüm tropik bölgelerde bulunur. Özellikle Amerika Birleşik Devletleri'nde Ohio, California, Florida gibi eyaletlerde, Güney Amerika'da, Çin'de, Yeni Gine'de, Avusturalya'da ve Yeni Zelanda'da rastlamak mümkündür.

Her bitki gibi Passiflora da özellikle arılarla çok yakından ilişkili bir karşılıklı evrimin ürünüdür. Arılar haricinde sinekkuşlarının bol bulunduğu bölgelerde yaşayan Passiflora, bu kuşlar tarafından tozlaştırılmak için de özel adaptasyonlar geçirmişlerdir. İlginç bir şekilde Sarı Çarkıfelek'in polenleri sıradışı bir arı türü olan Anthemurgus passiflorae tarafından yenilmektedir. Bu bağlamda bitkilerle hayvanlar arasındaki güçlü karşılıklı evrimsel sürecin her zaman tozlaşma/nektar ekseninde olmadığı, kimi zaman bitkilerin (veya hayvanların) doğrudan besin kaynağı olarak kullanıldığı görülmektedir.

Passiflora, tıbbi anlamda insanların yoğun olarak kullandığı bitkilerden biridir. Doğadaki türlerinin haricinde binlerce çaprazlama ürünü elde edilmiştir. Yani insanlar Evrim Mekanizmaları'ndan yapay seçilimi kullanarak sayısız Passiflora türü yaratmışlardır.

Eski zamanlarda bitkiden yapılan çaylar uykusuzluk, histeri ve epilepsiyi tedavi etmeye çalışmada kullanılmaktaydı. Günümüzde ise bu bitkiyi ünlü yapan, anti-depresan etkili ilaçların içerisinde kullanılmasıdır. Ayrıca yapılan çalışmalar anksiyete bozukluğunda da faydalı olabildiğini göstermektedir. Tüm bu iyileştirici etkiler, bitkinin yaşadığı bölgede kullandığı kimyasallarla bünyesinde barındırdıklarının yapay olarak üretilecek ilaçların bir kısmındaki kimyasalları içeriyor olmasından kaynaklanmaktadır.