Keşfedin, Öğrenin ve Paylaşın
Evrim Ağacı'nda Aradığın Her Şeye Ulaşabilirsin!
Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Tüm Reklamları Kapat

Karasal Bitkiler (Embryophyta)

3 dakika
1,456
Karasal Bitkiler (Embryophyta)
Tüm Reklamları Kapat
Karasal Bitkiler
  • Bilimsel Adı Embryophyta
  • Halk Arasındaki Türkçe Adı Karasal Bitkiler
  • Halk Arasındaki İngilizce Adı Embryophyte
Taksonomi
  • Bu içerik, Evrim Ağacı'nın tür gözlemleri ve türlere dair bilgileri barındıran Yaşam Ağacı projesinin bir parçası olarak hazırlanmıştır.
  • Gözlem Ekle

Embriyofitler yani karasal bitkiler, yosunlar, boynuz otları ve kızılyapraklar gibi damarsız briyofitleri, hem de eğrelti otları, çiçekli bitkiler, kozalaklı bitkiler ve gingkolar gibi damarlı bitkileri kapsayan temel bir bitki grubudur. Embriyofitler, öncelikli olarak kara habitatlarında yaşadıkları için karasal bitkiler olarak tanımlanır ancak bazı istisnai durumlarda bu aileye ait kimi bitkilerin sucul habitatlara dönmüş olduğu gözlemlenir, yeşil algler gibi kimi karasal bitkiler ise esasında suculdur.[1]

Başlıca 4 karasal bitki grubu vardır:

  • Karayosunları - Yapraklı karayosunları
  • Eğreltiotları - Pteridophytler
  • Gimnospermler - Açık tohumlu bitkiler
  • Angiospermler - Kapalı tohumlu bitkiler

Evrimsel Tarih ve Taksonomi

Karasal bitkilerin evrimsel kökenlerinin bir grup kompleks yeşil alg olduğu ve Paleozoyik Dönem'de, yaklaşık 540 milyon yıl kadar önce muhtemelen çok hücreli Charophyta'lardan evrimleşmeye başladığı düşünülmektedir.

Yerçekimine karşı büyüyen ilk bitkiler, bundan yaklaşık 433 milyon yıl önce Silüryen Dönem'de ortaya çıkmıştır. Bu küçük bitkilerin, dallanmış bir kök tarafından birbirlerine bağlı olan spor üreten organları bulunmaktaydı. Yeraltındaki kök benzeri rizoitleriyle suyu emiyor ve bitkinin ana gövdesini desteklemek için bir çıpa görevi görüyordu. Bu bitkilere ait fosillere ilk olarak İngiltere'de bulunan Shropshire'da rastlanmıştır. Kuksonya adındaki bu bitkilerin Erken Devonyen dönemine dek yeryüzünde bulunan bitkilerinin önemli bir parçası olduğu düşünülmektedir. Günümüzde sadece bu bitkilere ait sporofitler yani eşeysiz parçaları bilinmektedir. Bugün yeryüzünde bulunan eğrelti otu ve diğer ilkel bitkiler gibi, bu bitkilerin de patlayarak sporları etrafa saçan spor keseleri bulunmaktaydı.

Bitkilerin evrimini, günümüzden 251,4 milyon yıl önce gerçekleşen ve denizlerdeki türlerin %96'sını, karasal omurgalı hayvanların %70'ini, böcek türlerinin bir kısmını yok eden Permiyen-Triyas Kitlesel Yok Oluşu dahi durduramamıştır. Bu kitlesel yok oluş, bitkileri göreceli olarak az etkilemiştir. En büyük etkisi, bitkilerin organizasyonlarının değişmesi üzerinde olmuştur.

Günümüzden 200 milyon yıl öncesinde, Triyas Dönem'de ise ilk defa kapalı tohumlu bitkiler evrimleşmeye başlamıştır. Bu evrimleri günümüzden 140 milyon yıl öncesi ile 65 milyon yıl öncesi arasını kapsayan Kretase Dönem'de ve 65 milyon yıl öncesiyle 2 milyon yıl öncesine kadar süren Tersiyer Dönem'de hepten yükselile geçmiş ve çeşitlenmiştir. Erken Kretase Dönem'de, günümüzden 130 milyon yıl öncesinde, ilk defa günümüzdeki çiçeklere benzeyen yapılar fosilleşmiştir.[2]

Embriyofitler olmasaydı, dünya üzerinde hiçbir hayvanın olmayacağını söyleyebiliriz. Kara bitkilerinin hayvanlardan daha önce ortaya çıktığı ve evrimleştiği bilinmektedir. Bitki örtüsü genişleyip çeşitlendikçe, bitkiler hayvanlara giderek daha fazla yiyecek, barınak ve içerisinde rahatlıkla büyüyüp üreyecek ve rekabet edecek ortamlar sağlamıştır.

Tüm Reklamları Kapat

Ekolojik Dağılım ve Habitat

Bugün yaklaşık 280,000 tanımlı embriyofit türü bulunmaktadır. Karasal bitkiler 400 milyon yıldır yeryüzünün evrimsel tarihinde önemli bir rol oynamaktadır. Embriyofitler karasal ortama fotosentezi tanıtmış, çoğalıp çeşitlendikçe atmosfere oksijen girişini arttırmışlardır. Ortaya çıkışlarından bu yana, kara bitkileri besin zincirinin en altında, temel üreticiler olagelmişlerdir. Yeryüzündeki diğer tüm canlı organizmalar fotosentetik bitkilerin ürettiği organik maddelerle beslenirler.

Davranış ve Üreme

Embriyofit ismini, genç embriyo sporfitin ana gametofitin dokuları içerisinde çok hücreli gelişiminin erken aşamalarında beslemeye yönelik yenilikçi karakteristiklerinden alırlar. Embriyofitler çok az istifa dışında enerjilerini fotosentez yoluyla, yani güneş ışığının enerjisini kullanarak besinlerini karbondioksit ve sudan sentezleyerek elde ederler. Mikroskobik düzeyde, embriyofit hücreleri yeşil alglerinkine çok benzer kalır. İki zarla çevrili selüloz ve plastidlerden oluşan bir hücre duvarı ile ökaryotiktirler. Bunlar genellikle fotosentez yapan ve yiyecekleri nişasta şeklinde depolayan kloroplast şeklini alır ve karakteristik olarak klorofil a ve b ile pigmentlenir ve bu pigmentler genellikle onlara parlak yeşil bir renk verir. Embriyofitler ayrıca hücre turgorunu koruyan ve bitkiyi sert tutan genişlemiş bir merkezi vakuole veya tonoplasta sahiptir. Bazı gametler dışında kamçı ve sentriyollerden yoksundurlar.[3]

Etimoloji

Embriyofit etimolojik olarak Antik Yunanca'da "embriyo" anlamına gelen embryo ve "bitki" anlamına gelen phyte kelimelerinin birleşiminden oluşmaktadır.

Bu Makaleyi Alıntıla
Okundu Olarak İşaretle
4
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Tebrikler! 3
  • Muhteşem! 2
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 2
  • Umut Verici! 2
  • Merak Uyandırıcı! 1
  • Bilim Budur! 0
  • Güldürdü 0
  • İnanılmaz 0
  • Üzücü! 0
  • Grrr... *@$# 0
  • İğrenç! 0
  • Korkutucu! 0
Kaynaklar ve İleri Okuma
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 05/12/2024 04:05:06 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/11832

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Tüm Reklamları Kapat
Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Işık
İspat Yükü
Olumsuz
Diyabet
Moleküler Biyoloji
Endokrin Sistemi
Nöron
Kurbağa
Fizyoloji
Dünya Dışı Yaşam
Uzay Aracı
Metal
Doğru
Kanser Tedavisi
Toprak
Coğrafya
Doku
Kahve
Doğum
Tehlike
Cinsellik Araştırmaları
Yatay Gen Transferi
Fobi
Odontoloji
Biyoteknoloji
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Bugün bilimseverlerle ne paylaşmak istersin?
Gündem
Bağlantı
Ekle
Soru Sor
Stiller
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Aklınızdan geçenlerin bu platformda bulunmuyor olabilecek kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Bu Makaleyi Alıntıla
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
B. Aknam, et al. Karasal Bitkiler (Embryophyta). (28 Ocak 2022). Alındığı Tarih: 5 Aralık 2024. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/11832
Aknam, B., Bakırcı, Ç. M. (2022, January 28). Karasal Bitkiler (Embryophyta). Evrim Ağacı. Retrieved December 05, 2024. from https://evrimagaci.org/s/11832
B. Aknam, et al. “Karasal Bitkiler (Embryophyta).” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, 28 Jan. 2022, https://evrimagaci.org/s/11832.
Aknam, Bilge. Bakırcı, Çağrı Mert. “Karasal Bitkiler (Embryophyta).” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, January 28, 2022. https://evrimagaci.org/s/11832.
ve seni takip ediyor

Göster

Şifremi unuttum Üyelik Aktivasyonu

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close