Təkamül (Qanunu), Təkamül Nəzəriyyəsi və Təkamül Biologiyası Arasındakı Fərqlər Nələrdir?

Təkamül nədir?

Təkamül təbiətin qanunudur. Onu anlamağımızdan asılı olmayaraq mövcuddur, işləyir və canlıları dəyişdirir. Bizim onu tədqiq edib-etməyimizdən asılı olmayaraq təkamül mövcud olacaq. Beləliklə, bu "təkamül qanunu", "təkamül qaydası", "təkamül prinsipi" və ya "təkamül fenomeni" adlandırıla bilər. Ancaq bu cür terminlərlə işləməmək üçün qısaca "təkamül" deyilir. Təkamül bir vəziyyətin bildirilməsi, ifadəsidir: Canlı populyasiyaların gen və xüsusiyyət bölgüsü nəsillər boyu dəyişməlidir. Buna təkamül deyilir. Ancaq göründüyü kimi, təkamül qanunu özlüyündə "niyə" və ya "necə" baş verdiyini anlamadığımız bir anlayışdır. Təkamül bizə yalnız nəyin baş verdiyini söyləyir.

Təkamül nəzəriyyəsi nədir?

Təkamül nəzəriyyəsi, təbiətdəki təkamül qanununu anlamaq üçün səylərimizlə yaratdığımız metodlar, məlumatlar və təhlillər toplusudur. Təkamül nəzəriyyəsi təkamülün "niyə" və "necə" olduğunu araşdırır.

Canlıların necə təkamül keçirdyini, bu təkamülə səbəb olan digər qüvvələrin necə işlədiyini, gen paylanmasına təsir edən xüsusiyyətlərin nələr olduğunu araşdırır, onların içərisində əlaqə qurur və əlimizdəki detallı izahları inkişafetdirir. Təkamül nəzəriyyəsi ümumiyyətlə "üst termin" dir və bir çox digər nəzəriyyələri də öz içində ehtiva edir. Məsələn, mutasiyaların nuklidlər üzərində paylanmasının dəyişməsini araşdıran nəzəriyyələrdən biri də Neytral Təkamül nəzəriyyəsidir. Təkamül və ekologiya arasındakı əlaqəni araşdıran nəzəriyyələrdən biri r / K seleksiya nəzəriyyəsidir. Hansı canlıların sonrakı nəsilləri meydana gətirəcəyini araşdıran nəzəriyyələr arasında təbii seçmə nəzəriyyəsi, cinsi seleksiya nəzəriyyəsi və s. tapılır. Hətta cinsi seleksiya nəzəriyyəsi altında bir çox alt nəzəriyyələr mövcuddur: Qırmızı Kraliça nəzəriyyəsi, qrup seleksiyası nəzəriyyəsi kimi...

Bu nəzəriyyələrin hər biri fərqli təbiət qanunlarını (məsələn, təbii seçmə qanunu və ya cinsi seleksiya qanununu) araşdırır və digər qanunlarla birləşdirən izahatlar verir. Məsələn, təbii seçmə və cinsi seleksiyanın ümumiyyətlə bir-birini tarazlaşdırıcı qüvvə kimi işlədiyini bu şəkildə bilirik və izah edirik. Bütün bu nəzəriyyələr fərziyyələrdən istifadə edərək özlərini inkişaf etdirmək, gücləndirmək, digər alternativləri öyrənmək və zərurət olduqda təkzib etmək üçün hipotezlərdən istifadə edirlər. Fərziyyələr sınaqdan keçirilir, təsdiqlənir və ya təkzib edilir. Ynlışolduğu müəyyən edilərsə, qəbul edilmir, fərqli sınaqlar nəticəsində təkzib edilməyib davamlı tutarlı nəticələr verirsə, dəqiqlik dəyəri güclənir və teoriyanın vacib bir hissəsinə çevrilir. Onu gücləndirir, detallaşdırır, sağlamlaşdırır. Uzun sözün qısası, nəzəriyyələri qanunları izah edir.

Təkamül Biologiyası nədir?

Təkamül Biologiyası bu sahədəki bütün tədqiqatçıları, tədqiqatları və məqalələri özündə ehtiva edən elm sahəsinin adıdır.

Bəs Digər Elmlərdə də Bu Tərz Ayrımlar Varmı?

Bəli!

Bütün bunları fizika ilə bir analogiya qurulmaqla daha asan başa düşülə bilər: Cazibə qüvvəsi (cisimlərin bir-birinə tərəf meyl etməsi) eynilə təkamül kimi bir təbiət qanundur. Bunu öyrənsək də, öyrənməsək də, anlasaq da, anlamasaq da, o vardır və daim hərəkət halındadır.

Nyutonun cazibə nəzəriyyəsi, Eynşteynin Nisbiilik nəzəriyyəsi, Kvant cazibə nəzəriyyəsi bu təbiət qanununu araşdıran, niyə və necə bu şəkildə olduğunu işləyən nəzəriyyələrdir. Bu nəzəriyyələr olmadan cazibə qüvvəsinin necə işlədiyini anlamağımız mümkün deyildir. Necə ki təkamül nəzəriyyəsi olmadan təkamül qanununun necə işlədiyini anlaya bilməyəcəyimiz kimi ... Bu nəzəriyyələr bir-birini əhatə edə, inkar edə, gücləndirə və zəiflədə bilər.

Beləliklə, bütün bu nəzəriyyələri, Bütün bu nəzəriyyələri, bu nəzəriyyələr üzərində işləyən, sübut axtaran, təcrübələr aparan insanları özündə cəmləşdirən elm sahəsinə Fizika (bəzən daha dəqiq desək "Cazibə Fizikası") deyilir.