Tarihteki En Güçlü Kadın Savaşçılar: Kadınların Savaş Alanındaki İhtişamı (Bölüm I)

Ön söz

Tarih, savaşların ve kahramanlıkların genellikle erkek figürler tarafından şekillendirildiği bir alan olarak bilinsede, birçok kadının da bu destanlarda önemli yerleri vardır. Kadınların savaşçı kimlikleri, kimi zaman efsanelerle, kimi zaman ise gerçeklerle harmanlanmış ve zamanla tarih kitaplarında unutulmaz izler bırakmıştır. Amazonlar’ın mitolojik dünyasında yer alan güçlü kadın savaşçılarından, Jeanne d’Arc’ın Fransız topraklarında zafer kazanmak için verdiği mücadelesine kadar, tarhin her döneminde kadınların cesareti ve liderliği hep birer simge olmuştur.

Bugün, çoğunlukla göz ardı edilen veya sadece arka planda kalmış olan bu figürleri yeniden hatırlamak, yanlızca tarihsel bir görev değil, aynı zamanda toplumsal eşitlik ve özgürlük adına da bir adım olacaktır. Çünkü kadın savaşçılar, hem dönemin toplumsal yapısını hem de savaşın dinamiklerini değiştiren, pek çok farklı kültürdeki kadınların gücünü simgeleyen figürlerdir.

Bu yazıda, tarihin farklı köşelerinden kadın savaşçılarınnın izini süreceğiz. Gerçekten var olmuş olan liderlerden, efsanevi figürlere kadar, kadınların savaş alanındaki yerini keşfedecek ve onların cesaretinin, toplumsal cinsiyet rollerine karşı verdikleri mücadelenin derinliklerine ineceğiz. Unutulmuş veya gözden kaçmış bu figürler, tarihin tozlu raflarında bir yer edinmeyi hak ediyor.

Amazonlar (Mitolojik)

MÖ 12. yüzyıl – MÖ 5. Yüzyıl’da Antik Yunan mitolojisinde yer alan güçlü kadın savaşçılardır. Gerçek olup olmadığı tartışmalı olsa da, Amazonlar’ın tarihsel ve kültürel etkisi büyüktür. Yunan mitolojisinde karşımıza bazen spesifik olarak Karadeniz’de bulunan Themiskyra şehrinden bahsedilir, yaşayan Amazonlar binicilik yetenekleri, cesaretleri ve gururları ile öne çıkan savaşçı kadın ırkıdır. Kraliçeleri Hippolyte idi ve Homer bize onların "erkeklerle eşit" olduğunu söylese de üç Yunan kahramanına karşı ayrı ayrı savaşlarda kaybetmeleriyle ünlüdür: Herkül, Theseus ve Bellerophron.

Mitolojide, Amazonlar savaş Tanrısı Ares'in kızlarıydı. Erkeklerin yalnızca üreme süreci için hoş karşılandığı ve tüm erkek bebeklerin öldürüldüğü, sadece kadınlara yönelik bir toplumun üyeleriydiler. Yunanların 'uygar' olarak gördükleri dünyanın sınırında yaşadıkları düşünülürdü ve çoğunlukla Karadeniz'in güney kıyısıyla, özellikle Themiskyra ^{*(Kuzeydoğu Anadolu'da bulunan antik bir Yunan kasabasıydı; Karadeniz'in güney kıyısında, Thermodon'un ağzına yakın, muhtemelen bugünkü Terme'de veya yakınında yer alıyordu.)} şehir devleti ile, ilişkilendiriliyorlardı.

Wikipedia

Amazonlar Yunan kültüründe ve sanatında MÖ. 8. yüzyıldan itibaren ortaya çıkar. Amazonlardan ilk bahseden yazılı kaynak Homeros’tur. İlyada’da Amazonlar, Troyalılar’ın müttefikleri arasında geçmektedir. Priamos, Phrygia’da Amazonlara karşı yapılan bir savaşa katıldığından bahsetmektedir. Amazonların, Troyalılar’ın safında savaşa girdikleri hakkındaki bilgiler Vergilius’un “Aeneas” destanından gelir. Burada Amazonların, Troya savaşında Penthesilea önderliğinde hilal biçimli kalkanlarıyla savaştığından bahsedilmektedir. Troya Destanının ardından ilk tarihsel veriler Herodotos’tan gelir. Amazonları Sarmat kavminin üyeleri olarak tanımlamakta ve yaşadıkları bölge ile ilgili Thermodon’u göstermekte ve İskitlerin Amazonlara “oiorpata” (erkek öldüren) dediklerini aktarmaktadır. Amazonlara ilişkin en geniş kapsamlı tanımlama Sicilyalı Diodorus’tan gelir. İskitlerin mitolojik ve tarihsel gelişimini aktarırken Kafkasya ve Maeotis Gölü (Azak Denizi) civarından Trakya’ya hatta Mısır’a kadar yayıldıklarından bahseder. İskit kavimlerinden bir kısmının, Assurlar’ın baskısıyla Pontus ve Paphlagonia’ya doğru göç ettiklerini, diğerlerinin ise Media ve Tanais (Don Nehri Deltası) arasında kaldıklarını ve bunlara Sarmatlar dendiğini bildirir. Pers kralı Kyros döneminde İskit yönetiminde kadın hakimiyetinin olduğunu, Kyros’un İskit kraliçesiyle savaşmasından anlaşılabilmektedir. Sicilyalı Diodorus, devamında Amazonların İskitli olduğunu ve Thermedon Nehri kıyısındaki Themiskyra isimli büyük bir kentte yaşadıklarını ve burada büyük bir sarayın olduğunu söyler. Ares’in kızı olarak tanımladığı Amazon Kraliçesinin yasaları belirlendiğini ve savaş sırasında kadınlara liderlik ettiğini aktarır. Ona göre kadınlar kendilerini savaşta güçsüzleştirdiğine inandıkları için kız çocuklarının bebekken göğüslerini dağlarlar. Bu konudan Hippokrates de, Maeotis Gölü kıyısında yaşayan İskitler’in Sarmatlar olarak tanındığını ve kadınlarının savaşta düşmanlarını öldürene kadar evlenemediğini bildirir. Bu kadınların sağ göğüslerinin olmadığını, bebekken anneleri tarafından kızgın bir bronz alet yardımıyla dağlandığını aktarır.

Arkeofili

MÖ 3. yüzyıl sonlarında yaşamış olan Rhodoslu Apollonius, “Altın Post” arayışındaki Argonatlar’ın Karadeniz kıyılarındaki yolculuklarını anlattığı kitabında, Amazonların yaşadığı bölgelerden bahseder Amazonların başkentinin Thermodon olduğunu ve üç kavimden oluştuğunu belirtir. Bu bölgeden bahsederken, Herakles tarafından tuzağa düşürülen Amazon Melanippe’nin ve parlayan kemerini fidye olarak Herakles’e verip Melanippe’yi kurtaran Hyppolite’nin Ares’in kızları olduğunu aktarır.

Sicilyalı Diodorus’a göre Amazonların Libya ile olan bağlantısı oldukça ilginçtir. Diodorus, Amazonların Thermodon bölgesinde yaşadıklarını, ancak daha eski dönemlerde Libya’da olduklarını bildirir. Libya toprakları olarak aktardığı bölgede Yunan mitolojisinde Atlas ve Hesperidlerle ilgili mitolojiye benzer bir tanımlama yapar ve sonrasında bu bölgede Khersonesus adlı büyük bir kentin kurulduğundan bahseder. Olasılıkla Sicilyalı Diodorus, yararlandığı eski dönemlere ait metinleri yanlış anlayarak Khersonesus’un Libya topraklarında olduğunu düşünmüş olmalıdır. Yazardan Libya’daki Amazonların, Libya topraklarından Suriye’ye, Kilikya’ya ve oradan da Phrygia’daki Kaikos Nehri (Bakırçay) kıyılarına ulaştıklarını öğreniriz. Diodorus’un metinlerinde Khersonesus’un konumunun yanlış verilmesine rağmen ulaştığımız sonuç, Amazonların Khersonesus’ta yaşamış olmalarıdır.

Amazonların yaşadığı coğrafyaya ilişkin antik metinlerden çok çeşitli bilgiler gelmektedir. Kafkasya’dan günümüzde Ukrayna sınırlarındaki Azak Denizi kıyılarına kadar uzanan coğrafya, Karadeniz’de günümüzde Samsun sınırları içindeki Thermodon nehri (Terme Nehri) kıyıları ve Trakya bağlantıları olduğu anlaşılmaktadır. Bu bilgilere ek olarak Amazonların Sicilya ve Ege Adalarındaki varlıkları hatta Libya’da bile bulundukları anlaşılmaktadır. Amazonların yaşadıkları ya da bulundukları bölgelerin oluşturduğu coğrafyanın genişliği kuşku uyandırıcı gelmektedir. Ancak hepsinin ortak bildirdiği yer Thermedon Nehri kıyıları ve Maeotis Gölü kıyılarıdır.

Turna

Antik kaynaklarda İskitlerin yaşadığı bölgelerle ilgili bilgiler de Karadeniz’in kuzeyinde, Danube (Tuna) ve Tanais (Don) Nehirlerinin arasındaki Maeotis Denizi geçmektedir. Bu bölgede, arkeolojik verilere göre MÖ. 7. yüzyıldan - 3. yüzyıla kadar uzanan bir süreçte İskit varlığı bilinmektedir. Herodotos ve diğer antik yazarlara göre Amazonların yaşadıkları bölgenin, Karadeniz’in güneyindeki Thermodon olduğu ve Amazonların İskitlerle kaynaşması ile Sarmat kavminin doğduğu bilinmektedir Guliaev, Herdotos’un Amazonların Sarmat oldukları bilgisine, 1960-70 döneminde Volga ve Ural Bölgesinde yapılan arkeolojik kazılarda elde edilen sonuçların desteklediğini belirtmektedir. Bu kazılarda zengin kadınlara ait mezarlarda silahlar ve at koşum takımlarının yoğunluğu dikkat çekmektedir. Mezar buluntuları arasında taş altarlar gibi ritüel fonksiyonu olan bulgular, bu kadınların savaşçı yönlerine ek olarak dinsel bir kimliklerinin de var olduğunu göstermektedir. 1991’de Tuna ve Don Nehirleri arasında yaşları 16 ile 30 arasında değişen kadınlara ait 112 mezar bulunmuştur. Ukrayna’daki mezarlarda genel olarak bronz bilezik, kolye ve ayna gibi süs eşyalarının yanı sıra çok sayıda bronz ok başı ve mızrak ucu, savaş kemeri olarak tanımlanan deri üzerine demir plaka kaplanmış şekilde bulunmuştur. Bir mezardaki kadın iskeletinin diz kısmında saplanmış bir ok, ölen kadının bir savaşta öldüğünü düşündürmektedir. Bu mezarlar sayesinde genç yaşlarda öldükleri ve bazı mezarlarda kadın iskeletiyle birlikte bebek ya da çocuk iskeletlerinin birlikte gömülmesi nedeniyle bunların bakire değil evli ve çocuklu olduklarının da anlaşıldığını belirtmektedir. Don nehri yakınlarında bulunan mezarlar genel olarak MÖ 5-4. yüzyıllara tarihlenmektedir.

Tomris Hatun (İskit Kraliçesi)

MÖ 6. yüzyılda yaşadığı tahmin edilen Saka kraliçesidir. Kocası öldüğünde Sakaların başına geçmiş, hayatı efsaneleşen Tomris Hatun'un dönemin güçlü devletlerinden Ahameniş İmparatorluğu ile mücadele ettiği bilinmektedir. İsminin Temir yani Demir kelimesinden türediği iddia edilmektedir. Bir başka efsanevi Türk lideri Alper Tunga’nın torunu olduğu Sakalar’ın Anası ünvanını taşıdığı da bir başka rivayetler arasındadır. Ahameniş hükümdarı Kiros bu durumdan Tomris Hatun’a kendisiyle evlenmesi şartıyla barış teklif eder. Tomris Hatun teklifi reddedince Pers ordusu Sakaların üzerine yürür. Savaşta Sakalar Acemleri yenmeyi başarmıştır. Efsanelere göre; Tomris Hatun oğlunun katili Kiros’un kellesini kılıcıyla koparmış ve içi kan dolu bir fıçıya atarak "Hayatında kan içmeye doyamamıştın, şimdi doya doya iç!" demiştir.

Yakında, detaylı olarak Tomris Hatun hakkında bir yazı gelecektir. Takipte kalınız. Şimdilik bu bilgiyi vermem yeterli olacaktır.

Wikipedia

I. Artemisia (Pers İmparatorluğu)

MÖ 5. yüzyılda, Pers İmparatoru Xerxes’in amiralidir ve Salamis Muharebesi’nde Pers donanmasını yönetmiştir. Yunan asıllı tarihte bilinen ilk Kadın Amiraldir. Herodotos’un bile hayran kaldığı, güzelliği ve cesaretiyle övgüsünü kazandığı bilinmektedir. Artemisia, sadece güzelliği ile değil, cesareti ve kahramanlığı ile de tanınıyordu. Kocasının vefatı ve oğlunun küçük olması nedeniyle Artemisia, Halikarnas kentinin yönetimini kendi eline aldı. Bu dönemde Persler, Lidya Krallığı'nı yıkarak sahil şehirlerini ele geçirmişti. Bu durum, şehirlerin Pers veya Yunanistan yanlısı olacak şekilde ikiye ayrılmasına sebep oldu. Bu süreçte I. Artemisia'nın yönetimindeki Halikarnas gibi bazı şehirler Perslere destek verdiler. Pers Kralı Xerxes (Kserkses), Artemisia'ya büyük değer atfediyordu ve onun görüşlerine saygı gösteriyordu. Artemisia, bir toplantıda Yunanlarla yapılacak deniz savaşının tehlikeli olacağını ifade etti. Bu görüş, Kral Kserkses'in de paylaştığı bir düşünceydi ancak çoğunluk savaşa girmekte kararlıydı. Bu yüzden savaş ilan edildi ve hazırlıklar başlatıldı. Pers donanması, M.Ö. 27 Eylül 480 gecesi Salamis koyuna girdiğinde Perslerin altı yüz, Yunanların üç yüz gemisi vardı. I. Artemisia, tarihteki ilk kadın amiral olarak Halikarnas, Kos, Nysiros ve Kalydnos gemilerinden oluşan filonun başına geçti. Salamis Deniz Savaşı'nda Yunanlar başlangıçta üstün durumdaydılar. Spartalı Eurybiades ve yardımcısı Temistokles, Yunan donanmasını yönetip hızlı gemileriyle Perslere baskı yapıyorlardı. Artemisia, korkusuzca düşmana saldırırken bir Atina gemisi tarafından takibe alındı. Artemisia'nın gemisi düşman gemileri tarafından kuşatılmıştı ve arkasındaki gemi hızla yaklaşıyordu. Artemisia'nın kaçmak dışında bir seçeneği kalmamıştı, aksi takdirde gemisi ve mürettebatı tamamen yok olacaktı. Artemisia, gemilerine "Benim izimden gidin ve ben ne yaparsam siz de aynısını yapın" emrini verdi ve hızla ilerlemeye başladı. Ardından ani bir manevra yaparak yanından geçen Kral Damasithymos'un yönetimindeki Kalydnos gemisine tam ortadan çarptı. Çarpmanın şiddetiyle geminin mürettebatı anlamadan gemi batmaya başladı ve hiç kimse kurtulamadı. Bu durumu gözlemleyen Atinalılar, Artemisia'yı müttefik olarak algıladılar ve takibi bıraktılar. Persler ise Artemisia'nın düşman gemiyi cesaretle batırdığını düşündüler ve kadının kahramanlığını övmeye başladılar. Hatta savaşı izleyen Kral Kserkses, “Bugün kadınlar erkek gibi, erkekler kadın gibi savaştılar” yorumunu yaptı.

Onedio

Salamis Deniz Savaşı, tarihin ilk büyük deniz savaşlarından biri oldu ve yaklaşık on iki saat sürdü. Savaşı Yunanlar kazandı ancak savaşın kahramanı kadın amiral I. Artemisia oldu. Artemisia'nın yanlışlıkla mı yoksa bilinçli olarak mı Kalydnos gemisini batırdığı konusunda görüş birliği ne yazıkki yok. Artemisia hiç kayıp vermeden ve hiçbir adamının zarar görmemesiyle gemilerini Halikarnas'a geri götürdü. Bu olay, Artemisia'nın tarihte yerini almasını sağladı.

Popüler kültürde; 2014 yapımı '300: Rise of an Empire' filmini izleyerek Eva Green'in muhteşem oyunculuğuyla Artemisia'nın savaşçı ruhuna şahit olabilirsiniz.

Zenobia (Palmira Kraliçesi)

Zenobia, 3. yüzyılda Suriye'de hüküm süren Palmira İmparatorluğu'nun kraliçesi ve Kral Septimius Odaenathus'un ikinci karısıdır. Kralın ölümüyle ülkenin iktidarını ele geçirmiş ve esir düşene kadar İmparatorluğu yönetmiştir. Zenobia, Mısır’ı fethetmiş, Roma vilayetlerini ele geçirmiş ve ülkesini neredeyse Roma’ya denk bir imparatorluğa çevirmişti.

MS 3. yüzyılda, Palmira kentinde refah, kültür ve güç hüküm sürmekteydi. MS 3. yüzyılın ortalarında, Roma İmparatorluğu siyasi ve ekonomik bir krizin içerisindeydi, sınırları sürekli saldırılara maruz kalıyor, merkezi ise ayakta durmaya çalışıyordu. 260’daki büyük yenilgi ve İmparator Valerian’ın Persler tarafından esir alınışı Roma yönetimini daha da büyük bir kargaşaya sokmuştu. Avrupa’da, isyancı Galya İmparatorluğu Roma’dan ayrılmaya başlamıştı. Zayıflayan ve sarsılan imparatorluk her noktasında tehditlerle boğuşuyordu. Olan biteni doğudan izleyen Zenobia ise doğan fırsatı görmüş, kendi imparatorluğunu kurabileceğini fark etmişti.

Palmira, Roma yönetimiyle uzun süre işbirliği içinde olmuş bu da bu çöl krallığına birçok açıdan fayda sağlamıştı. Günümüz Suriye’sinin ortasında, Şam’ın yaklaşık 210 km kuzeydoğusunda yer alan Palmira MS 1. yüzyılda Roma hâkimiyetine girişinden beri gelişip zenginleşmişti.

Wikipedia

Yüzyıllar boyunca, Zenobia’nın hikâyesi çok sayıda akademik tartışmaya konu oldu. Renkli ancak güvenilmez bir kaynak olan Roma biyografiler koleksiyonu Historia Augusta’da, Zenobia’nın kendisini Kleopatra’nın da bir ferdi olduğu Mısır’ın Ptolemaios hanedanıyla bağdaştırdığı belirtiliyor. 9. yüzyılda yaşamış İranlı Taberi gibi doğulu tarihçiler Zenobia’nın Yunan değil Arap kökenli olduğuna inanıyordu. Modern tarihçilerse Palmira kraliçesinin Ptolemaios soyundan değil muhtemelen iyi eğitim aldığı, Palmiralı itibarlı bir aileden geldiği hususunda hemfikir.

Zenobia’nın yetiştirilişi ve eğitimi hakkında çok az şey biliniyor. 18. yüzyılda yaşamış İngiliz tarihçi Edward Gibbon altı ciltlik klasik eseri Roma İmparatorluğu’nun Gerileyiş ve Çöküş

Tarihi’nde Zenobia’ya dair detaylı bir tanımlamaya yer veriyor:

“Çağımız Avrupa’sında birçok kadın bir imparatorluk yükünü başarıyla taşımaktadır. Başarıları pek bilinemeyen Semiramis’i ayrı tutarsak, Asya töreleri ve iklimin kendi cinsiden olanları hükmü altında tutan boyunduruğu yalnız Zenobi’nin dehası kırıp atmıştır. Kendisinin Mısır’da saltanat sürmüş Makedonya krallarının soyundan olduğunu söylüyordu. Güzelliği Kleopatra’nınkiyle boy ölçüşüyordu. Değerlilik ve iffet bakımlarından ondan üstündü. Nitelikleriyle kendi cinsidekilerden yüksek olan Zenobi ayrıca kadınların en güzeliydi. Esmer teni, parlak beyaz dişleri, gür ve ahenkli sesi, çekici bir yumuşaklığın canlılığını ılımlaştırdığı iri siyah gözleri vardı. Öğrenim ruhunu aydınlatmış, doğal yeteneklerini daha da artırmıştı. Latince bilmiyordu, ama Yunancayı, Sirlak ve Mısır dillerini aynı yüksek düzeyde biliyordu.”

Zenobia, aslen Romalılaşmış bir Arap olan Palmiralı lider Odenat’la evlenmişti. 263’de tahta oturan Odenat, İmparator Valerian’ı aşağılayıcı şekilde mağlup edişlerinin ardından atağa geçen Persleri başarılı bir şekilde Palmira’dan uzak tuttu. En azından görünürde Roma’ya sadık kalan Odenat, Pers hattının üstesinden gelerek onları Pers topraklarına geri çekilmeye zorlamıştı. Odenat 276 yılında Kapadokya’da Gotlara karşı yürüttüğü seferin dönüşünde kendi akrabası tarafından kendi sarayında öldürüldü. Vakit artık Zenobia’nın vaktiydi. Boşalan tahtın varisi Odenat’tan olan oğlu Wahballat’ı, ancak hala bir çocuktu. Zenobia kendisini kral naibi ilan etti, bu hamle ona daha yeni Perslerin elinden alınan doğudaki toprakları kontrol edebilme imkânı sağlamıştı. İlk olarak kocasının ölümünden sorumlu kişileri idam ettirdi. Daha sonraysa Palmira’nın Roma İmparatorluğuna ve Roma imparatoruna tabi olduğu yalanına bir son verdi. Roma İmparatorluğu’nun o an içinde bulunduğu zayıflıktan nasıl yararlanacağını çok iyi biliyordu. Onu durdurmaya güç yetiremeyen İmparator Gallienus ve komutanlarını aşağıladı. Saltanatı çok kısa sürecek bir sonraki Roma İmparatoru Claudius Gothicus’un da Zenobia’nın iktidarını tanımaktan başka şansı yoktu. Zenobia sonunda Palmira’yı Roma’ya eş değer kılma amacına ulaşmıştı. Açıkgözlülüğü ve danışmanlarının akılcı öğütleriyle yavaş yavaş Palmira’nın Roma’dan kopuşunu tamamladı. Suriye’nin tamamı ve Anadolu’nun birçoğu da dahil çevre toprakları imparatorluğuna kattı. 269’da birliklerini Mısır’a gönderdi ve İskenderiye’yi ele geçirdi. 270 yılında ise tüm Mısır’ı, buradaki mal varlıklarını ve Roma’ya tedarik edilen tahılları kontrolüne aldı. İmparatorluğu durdurulamaz bir hal almıştı.

Zenobia’nın artan gücü, özellikle de 271’de kendi oğlunu Sezar ilan etmesinin ardından Roma’ya açıkça meydan okuyuşu Aurelianus’un dikkatinden kaçmamıştı. Zenobia’nın meydan okuyuşu erkek bir hükümdarın kurnazlığından daha da ileriye gitmişti. Aurelianus, lejyonlarını Anadolu boyunca ilerletip Zenobia’nın elindeki toprakları geri alarak misilleme yaptı. Zenobia’nın 70.000 askerden oluşan ordusu Antakya yakınlarında direnerek savaştı, ancak Aurelianus’un kuvvetleri onları yenince, kalan askerler Palmira’ya geri çekilmek zorunda kaldı. Onları takip eden Aurelianus’un lejyonları 272’de kent surlarına ulaştı. Palmira artık kuşatma altındaydı, fakat Zenobia okçu ve atlılarının onları geri püskürtebileceğinden emindi. Eğer bu çözüm işi yaramasaydı, Romalılar belki de açlığa ve acımasız çöl iklimine yenik düşecekti. Historia Augusta’ya göre kraliçe şimşek hızıyla, kendine övgülerle dolu bir mesaj yolladı.

Agora Bilim Pazarı

Senin Seçimin Senin Hayalin

DÜNYADA BİR MİLYONDAN FAZLA SATAN SENİN SEÇİMİN SERİSİ

Fare kadar küçük ya da bir ev kadar büyük olmak nasıl olurdu?
Okyanusun derinliklerini keşfettiğini, yeraltına tünel kazdığını ya da geleceğe seyahat ettiğini hayal et.
Harika ihtimallerle dolu bu hayal gücü festivalinde istediğin her şey olabilirsin.

Haydi… Sadece HAYAL ET

Pippa Goodhart’ın (kendisi Laura Owen mahlasıyla Sakar Cadı Vini serisinin de yazarı) dünyada 1 milyondan fazla satan Senin Seçimin serisi, 3-7 yaş arası çocuklara kendi öykülerini uydurmalarını sağlayacak bir alet çantası sunuyor. İçindeki yüzlerce görsel ve yönlendiren ama kısıtlamayan basit sorular sayesinde çocuklar her açtığında yepyeni masallar, maceralar, hikâyeler hayal ediyorlar.

“Konuşmayı ve dinlemeyi geliştirmek için harika.” Times Eğitim Eki

“Çocukları hayal etmeye, düşünmeye ve kendi hikâyelerini yaratmaya itiyor.” Booktrust

Devamını Göster

₺205.00

Satın Al Tüm Ürünler

worldhistory

“Doğu’nun Kraliçesi Zenobia’dan Aurelianus Augustus’a … Kleopatra’nın esir olarak hayatta kalmaktansa kraliçe olarak ölmeyi yeğlediğini bilmiyormuşsunuz gibi benden teslim olmamı istiyorsunuz.”

Bir kadından gelen bu tersleme Aurelianus’u daha da kışkırtmıştı, kenti almak için harcadığı çabayı iki katına çıkardı. Kraliçeyse umutsuzluk içinde doğuya, Pers topraklarına kaçmış ancak Fırat’a vardığında yakalanmıştı. Kent kısa süre içinde teslim oldu.

Zenobia’nın doğumu gibi ölümü de tam olarak bilinemiyor. Bazı Arap kaynakları kraliçenin esir düşmemek için intihar ettiğini söylüyor. Roma kaynaklarında ise bir kadını idam ettirmek istemeyen Aurelianus’un Zenobia’yı Roma’ya esir olarak getirdiği söyleniyor. Historia Augusta’da kraliçenin her zaman Roma’yı ziyaret etmek istediğinden ve nihayetinde bu dileğinin yerine geldiğinden alaycı bir dille bahsediliyor. Bazı kaynaklarda Zenobia’nın Roma’da kafasının kesildiği iddia ediliyor. Diğer kaynaklarda ise Romalı bir senatörle evlenip geri kalan hayatını Romalı bir kadın olarak sürdürdüğü aktarılıyor. Sonu ne olursa olsun, Roma’ya meydan okuyan bu güçlü kraliçe hikâyesiyle nesiller boyunca birçok kişinin ilgisini çekmeye devam ediyor.

Bölüm II için aşağıdaki linkten ulaşabilirsiniz. Saygılarımla.

https://evrimagaci.org/blog/tarihteki-en-guclu-kadin-savascilar-kadinlarin-savas-alanindaki-ihtisami-bolum-ii-19831

$DevamEdecek...$