Küresel ısınma ve iklim değişikliği: nedenleri ve önleme yolları

İklim değişikliği, sıcaklık, yağış, rüzgar düzenleri ve Dünya ikliminin diğer göstergelerindeki uzun vadeli değişimleri ifade eder. Küresel ısınma, özellikle atmosferdeki sera gazlarındaki artışın neden olduğu Dünya'nın yüzey sıcaklığının ısınmasını ifade eder.

Volkanik patlamalar ve güneşin yoğunluğundaki değişiklikler gibi doğal süreçlerin yanı sıra fosil yakıtların yakılması, ormansızlaşma ve tarım gibi insan faaliyetleri de dahil olmak üzere iklim değişikliğine katkıda bulunan birçok faktör vardır. ^{[1], [2]}

Küresel ısınmanın ana nedeni, Dünya atmosferindeki sera gazlarının konsantrasyonundaki artıştır. Karbon dioksit (CO2), metan ve su buharı gibi sera gazları ısıyı atmosferde hapseder ve Dünya'nın yüzeyini daha sıcak hale getirir. Kömür, petrol ve doğal gaz gibi fosil yakıtların yakılması, insan kaynaklı sera gazı emisyonlarının en büyük kaynağıdır ve 2018'deki toplam emisyonların yaklaşık %78'ini oluşturmaktadır.

İklim değişikliğine katkıda bulunan diğer insan faaliyetleri arasında ormansızlaşma, CO2 emen ağaçları ortadan kaldıran ve gübre kullanımı ve hayvancılık yoluyla sera gazı emisyonları üreten tarım.

İklim değişikliğinin etkilerini önlemek veya azaltmak için sera gazı emisyonlarının azaltılması gerekmektedir. Bu, aşağıdakiler de dahil olmak üzere çeşitli önlemlerle başarılabilir:

• Sera gazı yaymadan elektrik üreten güneş ve rüzgar enerjisi gibi yenilenebilir enerji kaynaklarının kullanımının arttırılması.

• Binalarda, cihazlarda ve araçlarda enerji verimliliğini artırmak, onlara güç sağlamak için gereken enerji miktarını azaltabilir.

• Atmosferden CO2 emen ormanların dikilmesi ve korunması.

• Karbon fiyatlandırması veya emisyon standartları gibi sera gazı emisyonlarını azaltan politikalar ve düzenlemeler uygulamak.

• Bireyleri ve işletmeleri, enerji kullanımını ve israfı azaltmak, toplu taşımayı kullanmak ve çevre dostu ürünleri desteklemek gibi sürdürülebilir uygulamaları benimsemeye teşvik etmek.

Sera gazları sınır tanımadığından ve iklim değişikliğinin etkileri tüm dünyada hissedildiğinden, iklim değişikliğini ele almanın küresel çaba gerektireceğini belirtmek önemlidir. Hükümetler, işletmeler ve bireylerin hepsinin sera gazı emisyonlarının azaltılmasında ve iklim değişikliğinin etkilerinin hafifletilmesinde oynayacağı bir rol vardır.

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Neden Desteğe İhtiyacımız Var?

Aslında maddi destek istememizin nedeni çok basit: Çünkü Evrim Ağacı, bizim tek mesleğimiz, tek gelir kaynağımız. Birçoklarının aksine bizler, sosyal medyada gördüğünüz makale ve videolarımızı hobi olarak, mesleğimizden arta kalan zamanlarda yapmıyoruz. Dolayısıyla bu işi sürdürebilmek için gelir elde etmemiz gerekiyor.

Bunda elbette ki hiçbir sakınca yok; kimin, ne şartlar altında yayın yapmayı seçtiği büyük oranda bir tercih meselesi. Ne var ki biz, eğer ana mesleklerimizi icra edecek olursak (yani kendi mesleğimiz doğrultusunda bir iş sahibi olursak) Evrim Ağacı'na zaman ayıramayacağımızı, ayakta tutamayacağımızı biliyoruz. Çünkü az sonra detaylarını vereceğimiz üzere, Evrim Ağacı sosyal medyada denk geldiğiniz makale ve videolardan çok daha büyük, kapsamlı ve aşırı zaman alan bir bilim platformu projesi. Bu nedenle bizler, meslek olarak Evrim Ağacı'nı seçtik.

Eğer hem Evrim Ağacı'ndan hayatımızı idame ettirecek, mesleklerimizi bırakmayı en azından kısmen meşrulaştıracak ve mantıklı kılacak kadar bir gelir kaynağı elde edemezsek, mecburen Evrim Ağacı'nı bırakıp, kendi mesleklerimize döneceğiz. Ama bunu istemiyoruz ve bu nedenle didiniyoruz.

Destek Ol

Küresel ısınma böyle devam ederse kitlesel yok oluş mümkün mü?

Küresel ısınma, mevcut hızıyla devam ederse, Dünya'nın ekosistemlerinde önemli bozulmalara neden olma ve birçok türün yok olmasına yol açma potansiyeline sahiptir.

İklim değişikliğinin halihazırda bazı türlerin yok olmasına katkıda bulunduğuna ve diğerlerinin de neslinin tükenmesine veya tehdit edilmesine neden olduğuna dair kanıtlar var. Örneğin, artan sıcaklıklar ve değişen yağış düzenleri, birçok türün menzilinin değişmesine neden olarak diğer türlerle çatışmalara ve yiyecek ve yaşam alanlarına erişimin azalmasına neden oldu.

İklim değişikliğinin etkileri tek tek türlerle sınırlı değil, aynı zamanda tüm ekosistemlere yayılıyor. Örneğin, daha yüksek sıcaklıklar ve değişen yağış modelleri, ekosistemlerin hassas dengesini bozarak biyolojik çeşitliliğin kaybolmasına ve tüm sistemlerin çökmesine yol açabilir.

Küresel ısınmanın gelecekte etkilerinin ne olacağını ve kitlesel bir yok oluşa yol açıp açmayacağını tam olarak tahmin etmek zor. Bununla birlikte, Dünya yüzeyinin devam eden ısınmasının ve buna bağlı olarak ekosistemler ve türler üzerindeki etkilerinin gezegen ve üzerinde yaşayanlar için önemli sonuçları olacağı açıktır.

Küresel ısınmanın etkilerini önlemek veya hafifletmek için sera gazı emisyonlarını azaltmak ve Dünya ekosistemlerinin sağlığını ve dayanıklılığını destekleyen sürdürülebilir uygulamaları benimsemek önemlidir.

• Sıcaklık: Dünyanın ortalama yüzey sıcaklığı 19. yüzyılın sonlarından bu yana yaklaşık 1,2°C (2,2°F) arttı ve ısınmanın çoğu 1970'lerden bu yana meydana geldi. Isınma oranı da son yıllarda arttı ve son on yıl, kaydedilen en sıcak yıl oldu.

• Deniz seviyesi: Küresel deniz seviyeleri, 19. yüzyılın sonlarından bu yana yaklaşık 8 inç (20 cm) yükseldi ve artışın çoğu son 25 yılda gerçekleşti. Deniz seviyesi yükselme hızı da son on yıllarda arttı ve buzullar ve buz tabakaları erimeye devam ettikçe gelecekte de yükselmeye devam etmesi bekleniyor.

• Sera gazları: Dünya atmosferindeki karbondioksit (CO2), metan ve su buharı gibi sera gazlarının konsantrasyonu son yıllarda önemli ölçüde artmıştır. Bu artışın başlıca nedeni kömür, petrol ve doğal gaz gibi fosil yakıtların yakılmasıdır.

• Ekstrem olaylar: Sıcak hava dalgaları, kuraklık ve seller gibi aşırı hava olaylarının sıklığı ve yoğunluğu son yıllarda dünyanın birçok yerinde artmıştır. Bu olaylar genellikle küresel ısınma ile ilişkilidir ve gelecekte daha sık ve şiddetli olmaya devam etmesi beklenmektedir.

• Biyoçeşitlilik: Pek çok bitki ve hayvan türü iklim değişikliğinden etkileniyor ve sonuç olarak bazıları tehlike altında veya nesli tükeniyor. Örneğin, artan sıcaklıklar ve değişen yağış düzenleri, birçok türün menzilinin değişmesine neden olarak diğer türlerle çatışmalara ve yiyecek ve yaşam alanlarına erişimin azalmasına yol açıyor.

İklim Değişikliği ve Küresel Isınma İnsan Dahil Tüm Hayvanların Beyin ve Sinir Sistemini Nasıl Etkiliyor?

İklim değişikliği ve küresel ısınma, insanlar da dahil olmak üzere tüm hayvanların beyni ve sinir sistemi üzerinde çeşitli etkilere sahip olabilir. Potansiyel etkilerden bazıları şunlardır:

Agora Bilim Pazarı

Darwin’in Kayıp Dünyası: Hayvan Yaşamının Gizli Tarihi (Martin Brasier)

Türlerin Kökeni’ni kaleme alırken Charles Darwin’in kafasını tek bir soru karıştırıyor ve evrim teorisini çıkmaza sokuyordu: “Neden Kambriyen dönemden önce yaşamış canlılara ait kalıntılar bulunamıyordu?” Literatürde “Darwin’in İkilemi” olarak bilinen bu problem yıllarca çözülemeyecekti, ta ki paleontoloji profesörü Martin Braiser evrimin “kutsal kâse”sinin peşine düşene kadar.

Darwin’in Kayıp Dünyası Braiser’ın Kambriyen patlaması öncesinde yaşamış canlı türlerine ait fosilleri arayışının öyküsünü anlatıyor. Karayip sahillerinden Sibirya steplerine uzanan bu zorlu bilimsel çaba, hayvan yaşamının evrimindeki kayıp halkaların izini sürüyor. Bilimin en büyük gizemlerinden birinin kapısını aralarken bizi günümüzün canlı çeşitliliğinden karmaşık hücrelerin ortak yaşama dayalı kökenine uzanan bir yolculuğa çıkarıyor.

‘Kambriyen patlaması’ evrimsel bulmacaların en büyüğüdür ve son yıllarda büyük araştırmalara konu olmuştur. Braiser’ın merak uyandırıcı kitabı bize bu konuda tatminkâr bir yanıt veriyor. Konusunu geniş kitlelere bu kadar canlı ve kapsamlı bir şekilde sunma beceri ve iradesine sahip çok az yazar vardır. – Anthony Hallam

 

Organizmaların ve çevrenin birlikte yarattığı bu evrimsel hikâyede Darwin’in İkilemi’ne Braiser’ın bulduğu çözümü okumak büyük keyif. – Lynn Margulis

Bu kampanya, Kolektif Kitap tarafından Evrim Ağacı okurlarına sunulan fırsatlardan birisidir.

Devamını Göster

₺180.00

Satın Al Tüm Ürünler

• Dış Sitelerde Paylaş

• Isı stresi: Daha yüksek sıcaklıklar, hayvanlarda bir dizi fizyolojik ve davranışsal değişikliğe neden olabilen ısı stresine yol açabilir. Örneğin, ısı stresi vücudun sıcaklığını düzenleme yeteneğini etkileyerek termoregülasyon ile ilgili sorunlara yol açabilir. İnsanlarda ısı stresi yorgunluğa, sinirliliğe ve konsantrasyon güçlüğüne neden olabilir.

• Hava kalitesindeki değişiklikler: İklim değişikliği beyni ve sinir sistemini etkileyebilecek hava kirliliğine yol açabilir. Örneğin, hava kirliliği artmış inme riski, bilişsel gerileme ve diğer nörolojik problemlerle ilişkilendirilmiştir.

• Su kalitesindeki değişiklikler: Sıcaklıktaki artışlar veya kimyasal bileşimdeki değişiklikler gibi suyun kalitesindeki değişiklikler, bu suya güvenen hayvanların beyinlerini ve sinir sistemlerini etkileyebilir. Örneğin, daha yüksek su sıcaklıkları, Batı Nil virüsü gibi sinir sistemini etkileyen hastalıkların yayılmasına yol açabilir.

• Yiyeceklerin dağılımındaki ve bolluğundaki değişiklikler: Yiyeceklerin dağılımındaki ve bolluğundaki değişiklikler, o yiyeceğe güvenen hayvanların beyinlerini ve sinir sistemlerini etkileyebilir. Örneğin, av mevcudiyetindeki değişiklikler avcıların avlanma davranışını etkileyebilir.

• Stres ve kaygı: İklim değişikliği ve küresel ısınma, insanlar da dahil olmak üzere hayvanlarda stres ve kaygıya neden olabilir. Örneğin hayvanlar, habitat kaybı, gıdanın dağılımı ve bolluğundaki değişiklikler veya iklim değişikliğinin diğer etkileri sonucunda stres ve kaygı yaşayabilir.

Genel olarak, iklim değişikliğinin ve küresel ısınmanın insanlar da dahil olmak üzere hayvanların beyin ve sinir sistemi üzerindeki etkileri, bu değişikliklerin her bir tür üzerindeki spesifik etkilerine bağlı olacaktır. Bazı hayvanlar bu değişikliklere diğerlerinden daha dirençli olabilir.