Roma'nın Çılgın İmparatoru CALİGULA Ve Dönemine Farklı Bir Bakış Açısı

Önsöz

Hemen herkes hayatının bir noktasında tarihi figür ve karakterleri kendi yerine koyarak ya da kendini bir Padişah yerine ya da Kral veya Komutanın yerine koyup hayal etmiştir. Bir nevi empati yaptık desek yeridir.

Peki siz bir İmparatorluğun başında Kral olsanız ne yapardınız? Ya da yapacağınız ilk şey ne olurdu? İstediğinizi yapabildiğinizi, emriniz altında sayısız hizmetkârlarınızın olduğunu hayal edin. Yemek mi istiyorsunuz saraydaki tüm aşçılar emrinizde, ava mı çıkmak istiyorsunuz paşalarınız hizmetinizde, birisine gıcık mı oldunuz cellatlarınız hizmetinizde, sefere çıkmak mı ya da durun aklınıza gelmişken ben diyim, sarayda hamama giderken güzel bir hatun mu gördünüz evet kardeşim o aklına gelen şey için hizmetinde...

Ne kadar sade ve boş hayaller di mi? Normalde bunlara sahip insanlar günümüzde var mı var tabii ki. Ama konumuz bugünki o senin hayallerini yaşayan insanların hayatları değil ^{“o bir başka blogun konusu :D”} benim, senin veya bir başkasının aklına gelmeyecek bir insanın; kimine göre ergen, kimine göre deli laftası almış ve o dönem yaşayan insanların en acımasız yıllarını yaşadığı, Roma İmparatorluğu’nun 3. İmparatoru Caligula lakabı ile tarihe nam salmış, Psikopatların Kralı Gaius Iulius Caesar Germanicus’un ilginç ve bir o kadar şaşırtıcı hayatı.

Onedio

Hayatı

Tarihler; MS 31 Ağustos 12’yi gösterdiğinde Antium ^{(günümüz İtalya’da bulunan Anzio kentinde)}, General Germanicus ve Yaşlı Agrippina’nın üçüncü çocukları olarak dünyaya gözlerini açan Caligula. Çocukluğu babası Germanicus’un askeri kamplarında geçmiştir. Caligula babasının askeri kamplarında henüz üç yaşındayken “caligae” denen çizmeleri ayağına giydiğinden kendisine orduda bulunan Legionerler tarafından “Caligula” (küçük çizme-çizmecik) lâkabı ile seslenilmiş ve maskotları haline gelmişti. Ancak o, bu ismi hiçbir zaman sevmemiş ve her zaman resmi adı olan Gaius Caesar’ı kullanmıştır. Beş yaşına geldiğinde babasının askeri kampında çıkan bir ayaklanma sırasında askerler tarafından esir alınmış ve daha sonra isyanın bastırılması ile birlikte serbest kalmıştı.

MS 10 Ekim 19 yılında babası Germanicus, Antiocheia (Bugünkü Antakya)’da hastalanıp ölünce, annesi Agrippina (Yaşlı) ile birlikte iki kız kardeşiyle Italia’ya geri dönerler. Annesi ve iki büyük kardeşi Nero ve Drusus, İmparator Tiberius tarafından hapse atılınca, MS 27 yılının sonlarına doğru Caligula büyük büyük anneannesi Livia'nın evine taşınır. Livia, MS 29 yılının başlarında ölür ve Caligula, babaannesi Antonia'nın evine taşınır. MS 31 yılının sonlarına doğru büyük kardeşi Nero hapiste ölür. Tiberius, Caligula’yı Capriae Adası’na yanında yaşaması için çağırır. MS 33 yılında Caligula “quaestor” olur ve Iunia Claudilla ile evlenir, ama karısı doğum sırasında hayatını kaybeder. Aynı yıl hapis hayatı yaşayan annesi ve büyük kardeşi Drusus ölürler. İmparator Tiberius, MS 35 yılında Caligula ile Tiberius Gemellus’u ortak vâris olarak tayin eder. Caligula, “Praetorian Muhafızları” komutanı Macro’nun karısı Ennia Naevia’yla imparator olduğunda, onunla evleneceği vaadi ile ilişki yaşar. Bundan dolayı, bu ilişkiden çıkar sağlamayı düşünen Macro ile beraber, Tiberius’u zehirledikleri düşünülmüştür. Tiberius, MS 16 Mart 37 yılında, 78 yaşında, Misenum’daki villasında ölmüştür. Tiberius’un ölümü, ortak varisi Gemellus’tan yaşça büyük olmasından dolayı, tahta en yakın adayın Caligula olduğunu gösteriyordu. Caligula, MS 37 yılının Mart ayında, Senatus tarafından princeps ilân edildi. Caligula’nın ilk işi, annesi ve kardeşinin küllerini Roma’ya getirip, Augustus Mausoleumu’na koydurmak oldu. Aynı yıl ölen büyükannesi Antonia’ya onursal unvanlar verdirdi. Ardından Ennia ve çocuklarını öldürttü, Macro’ya ise kendini öldürme şerefini verdi. İmparatorluğunun altıncı ya da sekizinci ayında (21 Eylül'den sonra?) Caligula ağır bir hastalık geçirdi. İyileştikten sonra farklı bir karaktere bürünmüştü. Bu dönemi Suetonius, ^{“Buraya kadar hemen hemen imparator Caligula hakkında konuştum, bundan sonra anlatacaklarım ise bir canavar hakkındadır.”}diye tanımlar. İyileştiğinde Gemellus’un tahtı ele geçireceği endişesiyle, onu intihara zorlar. Ensest ilişki yaşadığı söylenen kız kardeşi Drusilla, Caligula’nın hastalığı sırasında ya da iyileşmesinden kısa bir süre sonra ölmüştür. Drusilla’ya yas dönemindeyken Roma'nın ikinci imparatoriçesi, sarhoş bir parti şakası neticesinde Livia Orestilla olur. Orestilla, Calpurnius Piso ile evlenecekken Caligula, onu düğününde görüp beğenir ve kendisi ile evlenmesini ister. Evlendikten birkaç gün sonra da boşar. Bir sonraki eşi Lollia Paulina olur. Onu da kendisine çocuk vermediği için boşar. Arkasından kendisi kadar çılgın olan ve doğurganlığından emin olduğu bir kadın keşfetmiştir: Milonia Caesonia. Ondan kızları Livia Drusilla dünyaya gelir. Caligula MS 39’da Napoli Körfezi’nde, Baiae’den Puteoli’ye gemilerin yan yana dizilmesiyle oluşturulan bir köprü inşa ettirdi ve bir at arabası üzerinde bir uçtan öteki uca hızla geçti. Bu köprü inşası ve gösterişli eğlenceler sonucunda, kısa sürede Tiberius’un hazinede bıraktığı büyük miktarda paradan eser kalmamış, hepsini israf etmişti. Germania ve Gallia’ya sefer yapıp, Britannia’yı istila etmek istedi, fakat savaş olmadı. Bütün bunlar karşısında Caligula’ya karşı olanlar, imparatoru yok etmek için zaman kolluyordu. Praetor Praefectus’u Cassius Chaerea ve bir grup, imparatora suikast düzenledi. Bir festival sırasında, Palatinus Tepesi’ndeki sarayının koridorundan geçerken saldırıya uğrayarak katledildi. Öldürüldüğü gün, MS 24 Ocak 41’di. Öğleyin saat bire doğru geliyordu. Arkasından, saraydan kaçacak fırsatı bulamayan karısı Caesonia ve küçük kızları Drusilla, suikastçılar tarafından feci şekilde öldürüldüler.

“Caligula denince akla, kız kardeşi Drusilla ile yaşadığı ensest ilişkisi, Baiae Körfezi’nde teknelerden yaptırmış olduğu köprü, Germania Seferi sırasında toplattırdığı deniz kabukları ve çok sevdiği atı Incitatus’u consul yapacağı gibi davranışları gelir. Peki, bu davranışlar Antikçağ yazarlarının bize anlattığı şekilde mi algılanmalıdır?"

Farklı açıdan baktığımızda kardeşi ile yaşadığı söylenilen ensest ilişkisi, art arda kaybettiği yakınlarından sonra, hayatta kalan kardeşlerin birbirine olan bağlılıkları yanlış algılanmış ya da öyle gösterilmek istenmiş olabilir miydi? İmkânsız olarak görülen ve alay konusu edilen Baiae Köprüsü’nü yaptırması, aslında bu sözlerin boşa çıkarıldığı olağanüstü bir durumdu. Buradaki amaç Dareios ve Kserkses’i geçmek, ün kazanmak ve Germania ile Britannia’ya gözdağı vermek miydi? Antikçağ yazarları Caligula’nın Germania Seferi sırasında savaş olmadığı ve yanında ganimetler olmadan dönmektense “Capitolium’a ve Palatium’a borçlu olduğumuz Okyanus ganimetleri” olarak, deniz kabukları toplatma emri verdiği yönündedir. Winterling’e göre, Caligula’nın verdiği deniz kabuklarını toplama emri ancak savaşmayı reddeden, Manş'ı geçmekten korktukları için isyankâr birliklerin korkaklığıyla alay ettiği ve elde edecekleri tek ganimetin bu topladıkları deniz kabukları olacağı şeklinde yorumlanmıştır. Atı Incitatus’u consul yapacağı konusunda ise Woods, sözlerin yanlış yorumlama olarak ele alındığını, şakalar veya alaycı ifadelerin doğasını belirlemede sorun olduğunu belirtir. Caligula'nın bu sözlerinin, consullerin nitelikleri hakkında alaycı bir yorum olduğunu ileri sürer. Öyle ki o kadar çok “ahmak” consullüğe ulaşmıştı ki, bu göreve soylu at Incitatus'u da atamayı düşünmesi ince bir alay içeriyordu.

istockphoto

İmparatorluğu üç yıl on ay sekiz gün süren Caligula, öldüğünde 29 yaşındaydı. Bu kadar kısa süren hayatı ve saltanatı birkaç kelimeye sığacak kadar açık ve net miydi? Peki, Tiberius’un ölümüyle halk tarafından büyük sevgi gösterileriyle karşılanıp başa geçen Caligula, ne olmuştu da birdenbire değişmişti. Değişiminde, geçirmiş olduğu söylenen hastalığının etkisi mi olmuştu?

Geçmişten günümüze, farklı kollarda birçok bilim insanının yapmış olduğu çalışmalar neticesinde Caligula’ya birçok hastalık isnat edilmiş.

Caligula’nın Geçirmiş Olabileceği Olası Hastalıklar

Antikçağ kaynaklarında Caligula, zalim, dengesiz, çılgın, deli ve psikopat gibi biri olarak tasvir edilir. Birçok çalışma, kişiliğine odaklanmış olup Caligula’nın hayatı, yaşam şekli, hal ve hareketleri literatür taraması sonucu birçok olası hastalıklardan söz edilmektedir. Ensefalit, alkolizm, nörosifiliz, kurşun zehirlenmesi, hipertroidizm, insomnia, epilepsi, anksiyete bozukluğu, antisosyal kişilik bozukluğu ve histriyonik gibi hastalıklara dair hipotezler, değişik araştırmacılar tarafından öne sürülmüş ve hâlâ çalışmalar devam etmektedir.

Bu olası hastalıklardan ensefalit, beyin dokusu iltihabı olup, baş ağrısı, bulantı-kusma, yüksek ateş, nörolojik bulgular, davranış değişikliği, epileptik (sara) nöbetler ve giderek artan uyanıklık kusuru ile seyreder. Değişik nedenleri olabileceği gibi, en sık görülen neden virüs etkenlidir. Caligula için öne sürülen ensefalit hastalığı yeterli tedaviye rağmen yüksek ölüm oranına sahip olup, ciddi nörolojik kalıcı hasarlara yol açabilmektedir. Bu nedenle Caligula’nın hayatında böyle bir bilgiye rastlanılmamaktadır.

Alkolizm açısından değerlendirildiğinde, Dünya Sağlık Örgütü (World Health Organization [WHO]) alkol bağımlısını,

"uzun süre ve alışılmışın dışında alkol alan, alkole bağlı ruhsal, bedensel-toplumsal sağlığı bozulan, buna karşın durumunu değerlendiremeyen; değerlendirse bile alkol alma isteğini durduramayan, sağaltıma (tedaviye) gereksinimi olan bir kişi”olarak tanımlar. Alkolün gerek fazla alımında gerekse yoksunluğunda; psikozla beraber seyreden bozukluk, depresyon, kaygı bozukluğu, uyku bozukluğu, cinsel işlev bozuklukları görülebilmektedir. Caligula, belirtilen hastalığın teşhisi için, uygun davranışlar gösterse de Antikçağ yazarlarından Suetonius, Tiberius’un şaraba olan aşırı düşkünlüğü hakkında bilgi verirken, Caligula hakkında böyle bir söylemde bulunmamıştır. Bundan dolayı bu hastalık da Caligula’ya uzak görülmüştür.

Sifiliz (Frengi), bakterilerin neden olduğu, cinsel yolla veya anneden çocuğa hamilelik sırasında bulaşan bir hastalıktır. Erken dönemde merkezi sinir sistemi tutulumu ile birlikte, daha çok geç dönemde nörolojik tutulum görülür. Nörosifiliz; sifilizin üçüncü evresinde beyin ve omurilik enfeksiyonunun 1-30 yıl arasında görüldüğü dönemdir. Nörosifiliz ilerleyen dönemlerde depresyon, kişilik değişiklikleri, deliryum, demans ve nöbet olmak üzere tüm psikiyatrik bozuklukları taklit edebilir. Tedavi edilmezse, 3-5 yıl içinde ölüm gerçekleşir. Sifilizin üçüncü evresinde, psikiyatrik bozukluklarla birlikte demansla seyreden bir klinik tablo sergiler. Bazı yazarlar Caligula’nın riskli cinsel davranışlar yaşadığı konusunu dile getirir. Buna bağlı olarak, bu hastalığın bulaşmış olabileceği konusu üzerinde dururlar. Yalnız tarihsel hiçbir kaynakta Caligula’da bir demans belirtisi olduğu belirtilmemiştir. Erken yaşta ölmesi nedeniyle, üçüncül sifiliz sırasında çılgın bir tablo geliştirmek için yeterli bir zamanı olmamıştır.

Kurşun zehirlenmesi, açısından bakıldığında, kurşun çevresel kirliliğe ve sağlık sorunlarına yol açan, zehirli etkileri olan bir elementtir. Etkileri belirli bir düzeyden sonra görülmekte olup, akut kurşun zehirlenmesine bağlı kusma, hiperaktivite veya uyuşukluk, denge bozukluğu, davranış değişiklikleri, nöbetler ve koma gibi bulgular gözlenmektedir. Eski çanak-çömlek, seramik kap gibi bazı mutfak eşyalarında kurşun bulunabilmekte olup, içinde bulunan asidik bir madde, sırla birlikte etkileşime girerek kurşun salınımını artırabilmektedir. Bu kaplarda yenen gıdalar ya da içilen sıvılarla beraber kurşun da vücuda alınmaktadır. Caligula’nın hayatı için böyle akut bir klinik tablonun olmadığı, erken yaşta ölümü nedeniyle kronik kurşun zehirlenmesi için de ona süre tanımamıştır.

Wikipedia

Epilepsi (Sara Hastalığı), beyindeki sinir hücrelerinin anormal elektrik sinyali ile karakterize, kronik olarak tekrarlayan, ani başlayan, kısa süreli ve geçici nöbetlerle giden tablodur. Epilepsiler içinde “Temporal Lob Epilepsileri” daha sık (% 30-35 oranında) görülmekte olup, yaşamın oldukça erken dönemlerinde görülse de, geç çocukluk ve erken erişkin dönemde daha sık görülür. Epilepsi hastalarında psikiyatrik hastalıklar, genel topluma göre daha sık olup duygudurum bozuklukları, özellikle depresyon, ardından anksiyete, psikoz ve kişilik bozuklukları da beraberinde görülebilmektedir. Temporal lobun bazı bölümlerini etkileyen durumlarda, sıklıkla kişilik değişiklikleri görülebilmektedir. Suetonius’tan edindiğimiz bilgilere göre Caligula, çocukluğundan beri sara hastasıdır. Ayrıca Augustus’un, Agrippina’ya yazdığı bir mektupta, Roma’dan babasının askeri kampına götürülen iki yaşındaki Caligula ile beraber, hekimlerden birini yollayacağını belirtmesi, Caligula’nın hasta olma ihtimalini düşündürmektedir. Fakat Caligula’yı etkileyen, epilepsiden bahseden başka bir yazar olmamakla beraber, Suetonius kaynak alınarak Caligula’nın sara hastası olduğu düşünülmüştür. Devamında Suetonius’un tanımında geçen “…gençliğinde yorgunluğa çok dayanıklı olmasına karşın, zaman zaman güçten düşmesi yüzünden yürümekte, ayakta durmakta, kafasını toparlamakta ve kaldırmakta zorlanırdı…” sözlerinde epilepside görülen tanı kriterleri, epilepsi öncesi davranışlara uygun olabilecekken, nöbet esnasındaki bilinç kaybı, düşme, vücudun kasılması, ağızdan köpük gelmesi, dişlerin kenetlenmesi, dilin ısırılması, anlamsız ses çıkarma gibi davranışlardan bahsedilmemiştir. Bu nedenle Caligula’nın, erişkin yaşta epilepsi hastası olduğuna dair kesin bir bulgu yoktur.

Anksiyete (Ayrılma Kaygısı) bozukluğu, kişinin bağlandığı insanlardan ayrılmakta duyduğu aşırı düzeyde kaygı ve korku halidir. Babasının bulunduğu askeri kampta, beş yaşında iken esir alınıp, yedi yaşında babasının kaybı ile başlayan, daha sonra annesinin ve iki büyük kardeşinin sürgüne gönderilip, zor şartlar altında ölmeleri ile art arda yakınlarını kaybetmesi, onda sorunların başlamasına neden olmuş olabilir. Kız kardeşlerinin, hayatta kalan tek yakınları olmasından dolayı, aralarındaki sevgi bağları ensest ilişki olarak düşünülmesinin nedeniyken, sahiplenme duygusunun ayrılık korkusuna dönüşmesi, anksiyete bozukluğu olarak yorumlanabilir.

Toplumdışı (Antisosyal) kişilik bozukluğu, 15 yaşından beri devam eden, başkalarının haklarını umursamayan ve çiğneyen, tutuklanmasına yol açan yasal yükümlüklere uymayıp yineleyici eylemlerde bulunma, düzmecelik (sahtekârlık), dürtüsellik, saldırılarla sonuçlanan saldırganlık, güvenliği umursamama, sürekli bir sorumsuzluk, başkalarını incitmesi ve kötü davranması ya da başkasından çalma durumunda aldırmazlık gösterme, yaptıklarına kendince kılıf uydurma, vicdan azabı çekmeme (hiç pişmanlık duymama), sık sık yalan söyleme, takma adlar kullanma ya da kişisel çıkarı ve zevki için başkalarını dolandırma gibi davranışlar en belirleyici olanlardır. 15 yaşından önce de bu tür davranışlar görülür.

istockphoto

Psikopatlıkları

Caligula’nın bazı hareket ve davranışları antisosyal kişilik bozukluğu ile uyumlu görülmektedir. Yüksek görevlerde bulunmuş bazı kişilerin, arabasının yanında koşmalarını, kendisi yemek yerken yanında ellerinde peçete ile ayakta durmalarını ister, gizlice öldürttüğü kişileri sanki yaşıyorlarmış gibi davet edip, birkaç gün sonra da intihar ettikleri yalanını söylerdi. Doğum gününü kutlamayı unuttukları için consulleri görevlerinden alırdı. Gladiator gösterilerindeki hayvanların beslenmesi pahalıya mal olduğu için, hayvanların önüne suçluları atardı. Suçlarını hiç incelemeden, “şu dazlaktan öbür dazlağa kadar” diyerek, onların arenaya götürülmelerini buyururdu. Soylu sınıftan olanları onursuzlukla suçlar, maden ocaklarında, yol yapımında çalışmaya ya da yabanî hayvanların önüne atılma cezasına çarptırır, kafeste dört ayak üzerinde durmaya zorlar ya da testere ile ortalarından ikiye kestirirdi. Bu cezaları ağır suç işledikleri için değil, düzenlediği bir gladiator gösterisinin kötü olduğunu düşünenlere ya da imparatorun kişiliğini simgeleyen koruyucu tanrısına yemin etmeyenlere verirdi. Ana-babaları, ölüm cezasına çarptırılan çocuklarının ölümünü izlemeye zorlardı. Gladiator ve hayvan gösterileri düzenleyen kişiyi birkaç gün boyunca zincirle dövdürüp, adamın beyni parçalanıp da çıkan pis kokudan rahatsız oluncaya dek onu öldürtmezdi. Bir komedi ozanını farklı anlamlara gelen bir dizesi yüzünden amfitiyatronun ortasında diri diri yaktırdı. Yabanî hayvanlara atılan bir Roma atlısının, suçsuz olduğunu bağırdığı için dilinin koparılmasını buyurduktan sonra yeniden arenaya yolladı. Parçalanarak öldürülmesini istediği bir Senatus üyesine, “halk düşmanı” diye bağırıp, ikna ettiği birtakım kişilerin kalem ile onu delik deşik etmesinden sonra, uzuvlarının ve iç organlarının yollarda sürüklendiğini görene dek acımasızlığını sürdürürdü. Birinin sürekli ve çok sayıda küçük darbelerle, eziyet çekerek öldürülmesini severdi. Sık sık tüm Senatus üyelerine, “Seianus’un yandaşları, annesinin ve kardeşlerinin casusları” diyerek hakaret etti. Günün her saatinde söz ve davranışlarında aynı acımasızlık kendini gösteriyordu. Çoğu kez yemek yerken, eğlenceler sırasında suçlulara, gözü önünde işkence ettirir, onların kafasını kestirirdi. Bir gladiator gösterisine Ptolemaios’u davet etmiş, erguvan rengi pelerininin parlaklığı ve üzerine topladığı bakışlar nedeniyle öldürtmüştü. Ne zaman yakışıklı ve güzel saçlı biriyle karşılaşsa, çirkin görünsünler diye enselerini tıraş ettirirdi. Proculus adındaki soylu bir gencin gladiator gösterisinde rakiplerini yenince Caligula, olağanüstü beden ölçüleri ve yakışıklılığı nedeniyle, kıskandığı için onun sıkıca bağlanıp, üzerine paçavralar giydirilerek, mahallelerde dolaştırılıp, daha sonra da öldürülmesini emretmiştir. Porius adındaki Essedarius gladiator gösterisinde dövüşü kazanıp kölesini azat edince, davranışı gösteriyi seyreden halk tarafından çok alkışlanması üzerine, Caligula gösteriden öyle bir hırsla çıktı ki, togasının ucuna basıp merdivenlerden düşüp öfkeyle bağırdı: “Dünyanın Efendisi olan halk, önemsiz bir iş yüzünden bir Gladiatorü, tanrılar arasında kabul edilen imparatorlardan ya da burada hazır bulunan benden, daha çok onurlandırıyor.” Eşleriyle birlikte akşam yemeğine davet ettiği kadınları, köle tüccarı gibi inceler, sonra canı çektiği zaman hoşuna giden bir kadını yanına çağırtırdı. Sonra da birlikte olduğu kadının iyi ve kötü yanlarını ayrıntılarıyla över veya eleştirirdi. Bazen onlar adına orada bulunmayan kocaları için, resmi kayıtlara geçirilen boşanma dilekçesi yollardı. Tiberius’tan kalan 2.700.000 sestertiusluk hazinesini tüketip zor duruma düşmesiyle sahte suçlamalar, açık arttırma ve yeni vergiler çıkararak yağmalama işine girişti. Hatta kendisini mirasçı olarak göstermemiş olan yüksek rütbeli subayların vasiyetlerini, şahsı adına saygısızlık kabul edip geçersiz kıldı. Bu vasiyetlerden sonra hâlâ yaşamayı sürdürdükleri için onların kendisiyle dalga geçtiklerini kabul edip, pek çoğuna da zehir karıştırılmış yiyecekler yollardı.

Suetonius’tan elde edilen bu bilgiler ışığında Caligula’nın bu gibi dikkat çeken davranışları, daha çok antisosyal kişilik bozukluğu olarak yorumlanabilmektedir. . Antisosyal kişilik bozukluğu ve narsisistik kişilik bozukluğu tanı kriterleri yan yana konulduğu zaman, birbirine çok benzediği görülür. Narsisistik (Özsever) kişilik bozukluğu, erken erişkinlikte başlayan, değişik durumlarda ortaya çıkan büyüklenme, çok beğenilme, kendi çıkarları için başkalarını kullanma gibi davranışlarla seyreden bir bozukluktur. Duygu ve gereksinimleri anlamaz, hak ettiği duygusu içinde olur. Sıklıkla diğerlerini kıskanır ya da onların kendisini kıskandığına inanır. Başkalarına karşı saygısız davranır, kendini beğenmiş davranışlar ya da tutumlar sergiler. Özel ve eşi benzeri bulunmaz biri olduğuna inanır.

Caligula’nın sayısız istediği kadınla birliktelikleri, abartılı değerli taşlarla dolu ve uygunsuz giysiler giymesi ya da gösterilere katılmayı sevmesi, profesyonel oyuncularla oyuna gösteri sırasında eşlik etmesi (sahne zevki) ve hatta gece yarısında üç consulü evinden, Palatinum’daki sarayına çağırarak onlar için sahnede dans etmesi, konuştuğu zaman etkili ve akıcı konuşmasına rağmen edebiyata önem vermeyip güzel konuşma sanatına önem vermesi histriyonik kişilik bozukluğu kriterlerine uyumlu görülmektedir.

Caligula’ya atfedilmiş bu hastalıklar, literatür taramasında bu şekilde sıralanmışken hayatta olmadığından dolayı kesin bir teşhis konulamayacağı gibi, Antikçağ kaynaklarındaki yetersiz bilgilerden çıkarılan yorumlarla, çalışmalar da sınırlı alanda kalmıştır. Soruların cevap bulması açısından Antikçağ yazarları ve eserlerine de değinmekte fayda görülmüştür.

“Caligula Dönemi’ni iyi kavrayabilmek için dönemin halk tabakalarının da iyi analiz edilmesi gereklidir. Aristokrat bir toplumda imparatorun sınırsız yetkileri vardı ve emirleri tereddütsüz yerine getirilse de ondan nefret edilirdi. Aristokratlar imparatora boyun eğip saygı gösterir gibi görünseler de komplo kurmak için fırsat kollarlardı. Cinayetler ve infazlar günlük sıradan olaylar haline gelmişti. Buna karşılık imparator her an komplo korkusu içinde yaşamıştı.

Romalılar tarih yazımını Hellenlerde olduğu gibi bir “bilim” değil, “siyasetin bir parçası” olarak görmüşlerdir. Roma’da tarih yazımı “senatör tarihçiliği” haline dönüşmüş ve Caligula ile Roma seçkinleri arasındaki çatışma aşılamaz hale gelmişti. Bu çatışma Caligula’nın suikast sonucu öldürülmesi ile sonuçlanmıştır. Daha sonrasında ise Senatus üyesi yazarlar sahip oldukları gücü kullanarak, Caligula'yı “çılgın bir psikopat”, “canavar”, “deli” olarak tarihe kaydetmişlerdir. Oysa Caligula, yönetimi döneminde topluma ve yönetim şekline yönelik birçok yararlı işler yapmış olup, Antikçağ yazarları bu konuya çok az yer vermiştir. Suetonius da bu yararlı işler hakkında “Yaptığı her işi tek tek saymayayım,…” diye yüzeysel olarak geçiştirmiştir.”

Agora Bilim Pazarı

Celestron Travel Scope 70 Teleskop (70x400)

• Celestron Türkiye distribütöründen direkt ve ücretsiz kargo
• Refraktör 70mm açıklık
• 400mm odak uzunluğu f/ 5.71
• 20mm gözmerceği(20x)
• 10mm gözmerceği
• 40x, 5×24 bulucu dürbün
• Tripod
• sırt çantası
• Ağırlık: 1500gr

Devamını Göster

₺5,800.00

Satın Al Tüm Ürünler

meisterdrucke

Faydalı Eylemleri

Caligula, Tiberius'un Capriae Adası’nda olduğu süre boyunca kamuya açıklanmayan tüm kamu fonlarının hesaplarını yayınladı. MS 21 Ekim 38 tarihinde Aemilian semtinde çıkan yangını söndürmek için, askerlere ve yangından zarar görenlere yardım etti. Atlı sınıfı sayısının azalmasına bağlı olarak tüm imparatorluk ve dışından zenginlik açısından en önde gelen soylu aileleri çağırdı. Bazılarını Senatus üyesi yaptı. Bu önlemler herkesi memnun etti. Tiberius'un yapmış olduğu düzenlemeleri iptal etti ve %1’lik vergiyi kaldırdı. Tiberius Dönemi’nde yarım kalan kamu yapılarını, Augustus Tapınağı’nı ve Pompeius Tiyatrosu’nu tamamladı. Tibur bölgesinde (Bugünkü Tivoli) Roma'ya su getirmek için Aqua Claudia ve Anio Novus olmak üzere iki yeni su kemerinin inşasına başladı. Su yolu Caligula ölünce, Claudius tarafından tamamlandığı için onun adını aldı. Yaptırmaya başladığı amfitiyatro ise tamamlanamamıştır. Syracusae kentinin surlarını ve tapınaklarını onarttı. Samos Adası’nda Polykrates’in sarayını elden geçirmeyi, Miletos’ta Apollo Didymeus Tapınağı’nı tamamlamayı, Alp Dağları’nın tepesinde bir kent kurmayı, Graecia’nın Korinthos kıstağında bir kanal açmayı tasarlamış, fakat suikastı ile sonuçlanan kısa ömrü ve saltanatı bunları yaptırmaya yetmemiştir. Mısır'dan gelen gemilerin tahıl yüklerini oraya boşaltabilmesi için, Rhegium şehri yakınlarında tahıl ambarları bulunan büyük bir liman terminalinin inşaatına başlaması, Josephus tarafından Caligula'nın saltanatının en yararlı işi olarak görülmüştür. Caligula, kendisine başvurulabilecek yasal davaları sınırlayarak, Senatus üyeliği düzeyindeki yargıçlar tarafından yapılan işin önemini arttırdı. Beşinci bir kararname veya yargıçlar kurulu oluşturarak davaları hızlandırdı. Tiberius Dönemi’nde yargıçları seçme yetkisi Senatus’a verilmiş, halkın elinden alınmıştı. Bu yetki tekrar halkın seçimine bırakılarak Senatus’u geri planda bıraktı. Ayrıca Caligula, Roma'nın dışında aristokratlarınkinden daha büyük şekilde, kırsal alanlarda villalar ve saraylar inşa ettirdi. Derin ve çalkantılı denizde dalgakıranlar, çok sert kayalara tüneller açtırdı ve dağların tepelerini düzleştirerek ovalar oluşturdu. Bütün bunları, hasta yatağında olmasına rağmen, 20 ay içinde başardı ama bunlar hiç bahsedilmez.

Caligula, başa geçtiğinde rakiplerini ortadan kaldırarak gücünü güvence altına almıştı. Aristokrasiye çok fazla taviz vermeden, nüfusun farklı kesimlerinden kendine taraftar toplaması, Gemellus destekçilerinin ve Tiberius saltanatının önde gelen isimlerini görevden alması zekiceydi.

Caligula’nın bu başarılı işleri için Josehus eserinde şunları söylemiştir: “Şimdi, Gaius, saltanatının birinci ve ikinci yılında, kamu işlerini çok büyük bir cömertlikle yönetti ve o kadar ılımlı davrandı ki hem Romalılar’ın hem de diğer tebaasının sevgisini kazandı. Ama zamanla, kendini beğenmişliğiyle ve egemenliğinin genişliği nedeniyle sınırı aştı ve kendini bir Tanrı yaptı.”

Caligula için Antikçağ yazarları tarafından israf kaynağı olarak gösterilen tiyatro oyunları, araba yarışları ve gladiator dövüşlerine olan tutkusu aslında dönemin tüm gençleri arasında yaygındı. Augustus’tanbu yana, Roma'daki en soylu ailelerin gençleri, atlı düzenden gladiatorlerle birlikte bazen araba yarışlarına, atletizm yarışmalarına ve Circus Maximus’taki vahşi hayvanlarla dövüşlere katılmışlardı. Roma'daki oyunlar hiçbir zaman sadece bir eğlence değil, aynı zamanda siyasi boyutu ile imparatorun güç gösterisi yapabilmesiydi. Kentin arenaları, oyunlar sırasında alkış veya yuhalama ile imparatora karşı düşüncelerin gözlemlenebildiği, imparator ve halk arasındaki doğrudan iletişim için en önemli mekânlardı. Caligula'nın saltanatının ilk iki yılından sonra ne olmuştu? İmparator ve aristokrasi arasındaki ilişkinin bir dönüşüm geçirdiği MS 39 yılının ilk aylarında, Antikçağ kaynaklarında yeterli bilgiye rastlanamamıştır.

Öldürülmesi

24 Ocak 41 de Chaerea ve diğer muhafızlar, Caligula Kutsal Augustus'u konu alan oyun ve dramalar serisi sırasında aktör topluluğunun genç üyelerine nutuk çekerken konuşma talebinde bulundular. Chaerea, Caligula'dan sloganı söylemesini rica etti; Suetonius'un sadece "Jupiter" dediği yolundaki beyanına rağmen Josephus'a göre bu Chaerea'ya karşı başka bir hiçe saymaktı. Suetonius iki farklı hikâye anlatır; ilkine göre, Chaerea Caligula'yı gençlerle konuşurken sırtından bıçaklamıştı ve ikincisine göre ise Chaerea bu sloganı "öyle olsun!" diyerek cevaplamış ve saldırmıştı. İlk darbeden sonra, Caligula diğer suikastçıları da kışkırtacak biçimde yardım için ağlamamıştı; Suetonius bazıları genital bölgede olmak üzere toplam 30 yara olduğunu aktarır ve Josephus, Praetorian Aquila'nın öldürücü darbeyi vurma onuruna eriştiğini söyler. Bir diğer suikastçı Caligula'nın karısı Caesonia'yı bıçaklamış ve küçük kızı Julia Drusilla'yı başını duvara vurmak suretiyle öldürmüştür.

Caligula'nın sadık Germen muhafızı karşılık verdiğinde İmparator zaten ölmüştü. Keder ve öfke ile acı çeken Germen muhafız, suikastçilere, komploculara, masum senatörlere ve etraftakilere karşı şiddetli bir saldırıya geçmişti. Senato, Caligula'ın ölümünü cumhuriyetin yeniden inşası için bir fırsat olarak gördü. Chaerea, ordu imparatora bağlı olmasına rağmen askerleri Senatoya destek olmaya ikna etmeye çalıştı. İmparatorun ölümüne üzülen Roma halkı, toplanmış ve Caligula'nın amcası Claudius, Praetorianların kışlası yakınlarında merakla beklerken onun katillerinin adalet önüne getirilmesini talep ediyorlardı. Claudius, Praetorian muhafızların desteğini sağladıktan sonra İmparator oldu ve Chaerea ile birlikte Caligula'nın ölümünde parmağı olan diğer suikastçı ve komplocuların öldürülmesini emretti.

Sonuç

Tarihin belli bir döneminde yaşamış bu insanın, yaşanan tarihinden ayrı, bir insan olarak ele alınması gerektiği, nihayetinde insanların bir psikolojileri olduğu, aynı zamanda tarihi yapan ve yazanların insanlar olduğu, toplumların da bir psikolojisi olduğu unutulmamalıdır. Amaç Antikçağ yazarlarının kalemi ışığında yaşanılan gerçekleri tüm çıplaklığıyla gözler önüne sermek ve yaşanan olayları psikolojik etkileri ile ele alınıp, disiplinlerarası çalışmanın daha sağlıklı yürütülebileceği düşüncesidir. Yapılan bu çalışma ile tarihin, siyasi tarih olarak nitelendirilen savaşlar, antlaşmalar ya da dönemlerinde yaptıkları icraatlar dışında, bir de insan olma boyutuyla, yaşanan olaylar, geçirdikleri hastalıklar kapsamıyla, psikolojilerine yansıması ele alınmıştır. Eksikliği düşünülen, tarihe yön verenlerin kişilik özelliklerinin önemine vurgu yapılarak, aynı olaylar farklı yöntem ve bakış açısıyla ele alınıp açıklanmaya çalışılmıştır. Sağlıcakla kalınız...