Tarihin Akışını Değiştirenler : Patates

Fırınlanmış ya da kızartılmış, haşlanmış ya da kavrulmuş, cips ya da patates kızartması olarak. Hayatınızın bir döneminde, muhtemelen patates yemişsinizdir. Lezzetli, şüphesiz, fakat patates tarihimizde bugüne kadar bildiğimiz ve sevdiğimiz bir besin maddesi olmaktan çok daha önemli bir rol oynamıştır. Patates olmasaydı, modern uygarlığımız hiç var olmayabilirdi. 8,000 yıl önce Güney Amerika'da, And Dağlarının tepelerinde eski Perulular ilk patates yetiştirenlerdi. Patatesler, taraçalı tarlalarını inşa ederken ve işlerken, Kayalık Dağları'nda madencilik yaparken, büyük İnka İmparatorluğunun gelişmiş medeniyetini oluştururken İnkalı büyük işçi sınıfı için mükemmel bir besin kaynağıydı. İnka halkı için ne kadar hayati olsa da, And Dağları'ndan dönen İspanyol denizciler patatesi Avrupa'ya ilk getirdiklerinde, patatesler Avrupalılar için işe yaramazdı ya da Avrupalılar gerçekten ön yargılılardı.

Avrupalılar, şekil olarak güzelavrat otuyla çok yakından benzerlikler taşıyan ve yabancı ve yeni bir kıtadan gelmiş sıkıcı ve tatsız olarak gördükleri şeyi yemek istemediler. Bu yüzden tüketmek yerine, patatesleri dekoratif bahçe bitkileri olarak kullandılar.

Patates Avrupa'da ana besin kaynağı olarak kullanılana dek 200 yıldan fazla zaman geçecekti, o zaman bile, ağırlıklı olarak alt sınıflar tarafından tüketilecekti. Ancak, 1750'lerde başlayan, ucuz ve besleyici patatesin geniş mevcudiyetinin kısmen sayesinde, Avrupalı köylüler, daha iyi besin güvenliği ile, kendilerini artık zamanın düzenli olarak gerçekleşen tahıl kıtlıklarının insafında görmeyi bıraktılar, ve böylece nüfusları sürekli arttı. Sonuç olarak, İngiliz, Hollanda ve Alman İmparatorlukları, gelişen çiftçi, işçi ve asker gruplarının sırtlarında yükseldiler, böylece Batı'yı dünya egemenliği yerine taşıdılar. Ancak, bütün Avrupa ülkeleri imparatorluklar filizlendirmedi. İrlandalılar patatesi benimsedikten sonra, ana besin maddesi olarak patatese bağımlı olarak, nüfusları dramatik bir şekilde arttı. Fakat daha sonra felaket vurdu. 1845'ten 1852'ye, dünya tarihindeki en ölümcül kıtlıklardan biri olan İrlanda Patates Kıtlığı'na sebep olan patates yanığı hastalığı, İrlanda'nın patates hasadının büyük bir kısmını harap etti. Bir milyondan fazla İrlanda yerlisi açlıktan öldü ve 2 milyondan fazlası evlerini arkalarında bıraktı. Fakat elbette, bu patates için bir son değildi.

Ekin neticede kurtarıldı, ve Avrupa halkı, özellikle işçi sınıfı, artmaya devam etti. İrlandalı göçmen akının yardımıyla, Avrupa, Sanayi Devrimi aracılığıyla modern dünyayı meydana getirecek gelişmekte olan fabrikalara iş gücü olabilecek, büyük, sürdürülebilir ve iyi beslenmiş nüfus kazandı. Bu yüzden, patatessiz bir dünya düşünmek neredeyse imkansız. Sanayi Devrimi gerçekleşir miydi? Bu İttifak askerlerini besleyen kolay yetiştirilen ürün olmasaydı 2. Dünya Savaşı İttifak devletleri tarafından kaybedilir miydi? Başlar mıydı hatta? Böyle düşünürseniz, dünya tarihindeki birçok önemli kilometre taşı tamamen ya da en azından kısmen Peru tepeleri arasından gelen basit patateslere bağlanabilir.

Buradan şunu çıkarabiliriz ki hayatımıza giren sıradan olarak gördüğümüz bir şeyler günün birinde tarihi değiştirebilecek veya ona yön verebilecek bir etkiye sahip olma potansiyeline sahiptir.^[1]