Senna'nın Trajik Formula 1 Kazası

Formula 1 dünyanın en prestijli motor sporlarından biri. 10 takımda 20 sürücü(günümüzde) çok zor koşullarda(her virajda deneyimlenen 5-6G kuvvet, 50 derecelere ulaşan kokpit sıcaklığı ve daha birçok zorluk) şampiyonluk için yarışıyor. Şüphesiz ki F1 aynı zamanda dünyanın en tehlikeli sporlarından biri. Günümüzde çok ciddi güvenlik önlemleri olsa da eskiden, özellikle de 2000'lerden önce durum böyle değildi. Şartlar çok daha çetindi ve kritik yaralanmalar çok daha sık oluyordu.

Yarışların başladığı 1950 tarihinden bu yana 51 pilot yarış sırasında yaptıkları kazalar yüzünden hayatını kaybetti. Bu pilotlar arasında belki de en ünlü olanı ise 3 dünya şampiyonluğu olan ve birçok otorite tarafından tarihin en iyi F1 pilotlarından biri olarak görülen Ayrton Senna'nın 1 Mayıs 1994'te San Marino Grand Prix'sinde(günümüzde Emilia Romagna adıyla yarış düzenlenmektedir) yaşadığı trajik kazadır.

Senna Hakkında

^{[10], [11], [12]}Öncelikle Senna'nın hayatına ve kariyerine biraz bakmakta fayda var. Ayrton Senna da Silva 21 Mart 1960'ta Sao Paulo'da doğdu. 4 yaşında karting aracı sürmeye başlayıp 13 yaşında yarışmalara katılmaya başlamıştır. Karting yarışlarında büyük başarılar gösteren Senna 1984 yılında Toleman takımı ile F1'e giriş yapar ve 4 sene sonra McLaren'a kariyeri boyunca 4 dünya şampiyonluğu kazanacak Alain Prost'un^{[8], [9]} takım arkadaşı olarak geçer. Alain Prost ile aralarında ciddi bir rekabet yaşanır. Senna, 1988-1994 yılları arasında 3 dünya şampiyonluğu kazanır ve 1994'te Williams'a geçer.

GZT

Motorsport

Senna'nın Williams Süreci

Senna'nın takım arkadaşı Prost 1993 sezonunda 3 yıllık bir sözleşme ile Williams takımına geçti. Sözleşmede Prost tarafından belirlenen tek bir madde vardı o da Senna ile takım arkadaşı olmak istemediği idi. O sene Williams araçta teknik olarak birçok gelişme yaptı ve McLaren'ın önüne geçti. En büyük teknik gelişme ise virajlarda dengeyi sağlamak ve savrulmayı önlemek için eklenen elektronik bir destek sistemi idi. Bu sistemin de desteği ile Prost son şampiyonluğunu aldı ve F1'den emekli oldu. Böylece Senna için Williams'ın yolu açıldı. 1994 sezonunda Senna Williams'a geçti. O sene FIA(motor sporlarının uluslararası organizatör ve düzenleyici kurumu) Williams'ın kullandığı bu elektronik sistemin rekabete zarar verdiğini söyleyerek yasakladı böylece Williams en büyük avantajını kaybetti. Senna test sürüşlerinde teknik ekibe araçta bazı sorunlar olduğunu, özellikle bazen direksiyonu döndürmesine rağmen aracın düz ilerlemeye devam ettiğini bildirdi. Bu ciddi sorunlar yaşatabilirdi. Yaşattı da.

San Marino Pisti Hakkında

Senna'nın hayatını kaybettiği San Marino pisti İtalya'da bulunmaktadır. O zamanlar F1'deki "bir ülkede bir yarış düzenlenebilir" kuralı ve hali hazırda İtalya'da Monza pistinde yarış düzenlendiği için pistte İtalya'ya en yakın ülkelerden biri olan San Marino adıyla yarışlar düzenlendi. Günümüzde Emilia Romagna(Imola olarakta adlandırılır) adıyla yarış düzenlenmektedir. Pistin tam adı ise Autodromo Internazionale Enzo e Dino Ferrari'dir.^{[3], [4], [5]}

F1

Wikipedia

1994 San Marino GP'Sİ

Sıralama Turları

1994 San Marino yarışında hayatını kaybeden tek pilot Senna değildi. 30 Nisan 1994'te yapılan sıralama turlarında Roland Ratzenberger, Villeneuve(yukarıda görselde 6 ile belirtilen viraj) virajını alamadı ve bariyerlere girdi. Ağır kafa travması yaşayan Ratzenberger hastanede hayatını kaybetti.

Yarış

1 Mayıs 1994'teki yarışa Senna pole(ilk sıra) pozisyonundan başladı. Benetton sürücüsü J. J. Lehto aracını çalıştıramadı ve pist üzerinde kaldı. Onun daha arkasında bulunan Pedro Lamy Lehto'yu göremedi ve arkadan çarptı bunun üzerine piste güvenlik aracı girdi ve 5 tur pistte kaldı. Yarışın 7. turunda Senna, Tamburello(yukarıdaki görselde 3 numaralı viraj) virajına yaklaştı. Aracı döndüremedi ve oldukça yüksek bir hızla beton bariyerlere girdi. Telemetri verileri 218 km/s ile bariyerlere girdiğini gösteriyordu. Kaza sonrası Senna'nın aracından çıkmaması ve aracında hareketsiz bir şekilde durması ciddi bir yaralanmaya işaret ediyordu. Kazadan 1 dakika sonra yarış tamamen durdu. Formula 1 güvenlik ve sağlık ekibinin başında olan ünlü beyin cerrahı Sydney Watkins olay yerinde Senna'ya trakestomi uyguladı. Tüm çabalara rağmen maalesef Senna kurtarılamadı. Ayrıca Senna'nın üstünden küçük bir Avusturya bayrağı çıkmıştır. Bu durum Senna'nın yarışı bitirip kazansaydı podyumda Avusturya bayrağı açıp Avusturyalı olan ve sıralama turlarında hayatını kaybeden Roland Ratzenberger'i onurlandıracağı şeklinde yorumlanmıştır. Bu isteğini maalesef gerçekleştiremedi.

Senna için 5 Mayıs 1994'te Brezilya'nın Sao Paulo kentinde devlet töreni düzenlendi. Yaklaşık 500.000 kişi caddelerde tabutun geçişini takip etti. Senna'nın eski takım arkadaşı Alain Prost, tabutunu taşıyanlar arasındaydı. Senna'nın önceki takımı McLaren Senna'yı onurlandırmak için yeni çıkaracakları spor otomobile Senna adını verdi.

Wikipedia

Kaza Sonrası F1'de Yaşananlar

Kazadan sonra F1'de güvenlik alanında birçok gelişme yaşandı. Senna'nın çarptığı viraj da dahil olmak üzere beton olan çoğu viraj lastik virajlarla değiştirildi. Kokpitte düzenlemeler yapıldı, araçlar için yeni regülasyonlar getirildi. Bunlar F1'i çok daha güvenli hale getirdi. Günümüzde F1'de ciddi kazalar yaşanmaya devam ediyor bu oldukça doğal lakin artık pilotlar bu kazalardan burunları bile kanamadan çıkabiliyor. Daha önce ölen pilotlardan ders alındığı için günümüzde F1 çok daha güvenli bir spor, son ölümlü kaza 2014'te(Jules Bianchi 5 Ekim 2014'te Japonya Suzuka yarışında yaptığı kaza sonucu hayatını kaybetmiştir) yaşandı^{[6], [7]}. Günümüzde pilotları koruyan bir sürü önlem ve kural var. İnanılmaz sağlam kasklar, yanmaya karşı son derece dayanıklı tulumlar, pistlerde yapılan düzenlemeler, pilotları kafalarına gelebilecek lastik gibi büyük ve tehlikeli cisimlerden koruyan halo^[2] ve daha bir sürü şey.

Reddit

Marca

Racecar Engineering

Kısaca özetlemek gerekirse Ayrton Senna da Silva tarihin gördüğü en iyi F1 pilotlarından biriydi ve 1 Mayıs 1994'teki San Marino GP'sinde yaptığı kaza sonucu hayatını kaybetti ve F1 tarihinde hayatını kaybeden 51 pilottan biri oldu. Diğer kazalarda da olduğu gibi takımlar ve düzenleyici kurum olan FIA bundan ders çıkardı ve çıkarılan bu dersler sayesinde F1 çok daha güvenli bir hale evrildi.