Obsidyen
Obsidyen Nedir? Nasıl Oluşur.? Korku, Şok ve Travmatik Olaylar Üzerine Etkisi
Wikipedia
- Blog Yazısı
1. Obsidyen Nedir? Nasıl Oluşur?
Obsidyen, asitik yapılı yanardağların püskürttüğü magmanın hızlı bir şekilde soğuması ve kristalleşemeden donması sonucu oluşan volkanik bir cam türüdür.[1]
Obsidyenin sahip olduğu renk, doku, dayanıklılık ve sertlik gibi temel özellikleri ve bir coğrafi sahadaki hammadde olarak varlığı, miktarı ve ulaşılabilirliği yer kürenin volkanik ve jeomorfolojik süreçleri ile yakın ilişki içerisindedir. Ayrıca obsidyenin kimyasal ve fiziksel özelliklerinin belirmesi önemli oranda volkanizmanın kontrolü altındadır. Obsidyenin yüzlek alanlarının yayılımında ve oluşum tipolojilerinde magmatik süreçler etkilidir. Volkanik bir masif içindeki obsidyenin varlığı tamamen volkanizma sonucudur. Ancak daha sonraki dönemlerde obsidyenin aynı alan içinde varlığını sürdürmesi tamamen aşınma süreçlerinin türüne ve şiddetine göre değişmektedir. Ayrıca sonradan oluşan volkanik faaliyetler ve erozyon süreçleri obsidyenin fosilleşmesine veya aşınmalar sonucunda tahrip olmasına da neden olabilir.[2]
Obsidiyen, bir yanardağdan ekstrüde edilen felsik lavın, minimum kristal büyümesi ile hızla soğuduğunda oluşur. Genellikle obsidyen akıntıları olarak bilinen riyolitik lav akıntılarının kenarlarında bulunur. Bu akışlar, onlara yüksek bir viskozite sağlayan yüksek silika içeriğine sahiptir. Yüksek Viskozite, mineral kristallerinin çekirdeklenmesini engelleyen lav boyunca atomik difüzyonu önler. Hızlı soğutma ile birlikte, bu lavdan doğal bir camın oluşmasına neden olur.[3]
Obsidiyen mineral gibidir, ancak gerçek bir mineral değildir çünkü bir cam olarak kristalli değildir; ek olarak, bileşimi bir mineral olarak sınıflandırılamayacak kadar değişkendir. Bazen bir mineraloid olarak sınıflandırılır.[5] Obsidiyen, bazalt gibi mafik kayaçlara benzer şekilde genellikle koyu renkli olmasına rağmen, obsidyenin bileşimi son derece felsiktir. Obsidiyen esas olarak SiO2'den (silikon dioksit) oluşur, genellikle ağırlıkça %70 veya daha fazladır.[6]
Saf obsidiyen genellikle görünüşte koyudur, ancak renk mevcut kirliliğe bağlı olarak değişir. Demir ve diğer geçiş elemanları obsidiyene koyu kahverengiden siyaha bir renk verebilir. Çoğu siyah obsidiyen, bir demir oksit olan manyetitin nanoinklüzyonlarını içerir.[7] Çok az sayıda obsidiyen örneği neredeyse renksizdir. Bazı taşlarda, siyah camda küçük, beyaz, radyal olarak kümelenmiş mineral kristobalit kristallerinin (sferülitler) eklenmesi, lekeli veya kar tanesi deseni (kar tanesi obsidiyeni) oluşturur. Obsidiyen, erimiş kaya soğutulmadan önce akarken oluşturulan katmanlar boyunca hizalanmış lav akışından kalan gaz kabarcıklarının kalıplarını içerebilir. Bu baloncuklar altın pırıltı (pırıltılı obsidiyen) gibi ilginç efektler üretebilir. Yanardöner, gökkuşağı benzeri bir parlaklık (ateş obsidiyeni), ince tabaka girişimi oluşturan manyetit nanoparçacıkların kapanmasından kaynaklanır.[8]
Obsidiyen, riyolitik püskürmeler geçirmiş yerlerde bulunur. Arjantin, Ermenistan, Azerbaycan, Avustralya,Kanada, Şili, Gürcistan, El Salvador, Yunanistan, Guatemala, İzlanda, İtalya, Japonya, Kenya, Meksika, Yeni Zelanda, Papua Yeni Gine, Peru, İskoçya .Kanarya Adaları, Türkiye ve Amerika Birleşik Devletleri örnek olarak gösterilir.[9]
2. Obsidyen Tarihi Kullanımı
Obsidyen, Taş Devri kültürlerinde değerlidir çünkü çakmaktaşı gibi, yontma adı verilen bir işlemle keskin bıçaklar veya ok uçları üretmek için kırılabilir. Tüm camlar ve diğer bazı doğal olarak oluşan kayalar gibi, obsidiyen de karakteristik bir konkoidal kırılma ile kırılır. Ayrıca ilkel aynalar yaratmak için cilalandı. Modern arkeologlar, obsidyen eserlerin yaşını hesaplamak için göreceli bir tarihlendirme sistemi, obsidyen hidrasyon tarihlemesi geliştirdiler. Avcı ve toplayıcı yaşam tarzının etkili olduğu Paleolitik Çağ’dan itibaren binlerce kilometre uzaklıktaki coğrafi alanlardan değiş tokuş yöntemiyle obsidyen temin edilmiştir. Bu durum insanoğlunun yeryüzüne ayak bastığı andan itibaren ayakta kalabilmek ve hayat konforunu artırabilmek adına yürüttüğü mücadelenin bir yansıması olarak kabul edilebilir. Hayatın olağan akışı içerisinde karşılaştığı sorunlara karşı çözüm yolları geliştirme yeteneği insanoğlunun tarih öncesi dönemlerde farklı pratikler geliştirmesine neden olmuştur.[10]
Obsidiyen sert, kırılgan ve şekilsizdir; bu nedenle keskin kenarlarla kırılır. Geçmişte kesici ve delici alet yapımında kullanılmış ve deneysel olarak cerrahi neşter bıçağı olarak kullanılmıştır.[4]
Obsidyenin alet yapımında kullanılması, günlük hayatın sosyolojisi içerisinde karşılaşılan problemlere karşı geliştirilen önemli çözüm yolarından biri olmuştur. Özellikle uzak coğrafyalar arası ulaşımın ve iletişimin en alt seviyede olduğu tarih öncesi dönemlerde binlerce kilometre uzaktaki alanlardan obsidyen temin edilmesi, söz konusu hammaddenin yaşam koşulları içeresinde sağladığı faydadan dolayı gerçekleşmiştir. Nihayetinde tarih öncesi dönemlerde obsidyen temini ve kullanımı, dönemin insanın hayat konforunu doğrudan etkileyen unsurlardan biri olmuştur.[10]
Aslında maddi destek istememizin nedeni çok basit: Çünkü Evrim Ağacı, bizim tek mesleğimiz, tek gelir kaynağımız. Birçoklarının aksine bizler, sosyal medyada gördüğünüz makale ve videolarımızı hobi olarak, mesleğimizden arta kalan zamanlarda yapmıyoruz. Dolayısıyla bu işi sürdürebilmek için gelir elde etmemiz gerekiyor.
Bunda elbette ki hiçbir sakınca yok; kimin, ne şartlar altında yayın yapmayı seçtiği büyük oranda bir tercih meselesi. Ne var ki biz, eğer ana mesleklerimizi icra edecek olursak (yani kendi mesleğimiz doğrultusunda bir iş sahibi olursak) Evrim Ağacı'na zaman ayıramayacağımızı, ayakta tutamayacağımızı biliyoruz. Çünkü az sonra detaylarını vereceğimiz üzere, Evrim Ağacı sosyal medyada denk geldiğiniz makale ve videolardan çok daha büyük, kapsamlı ve aşırı zaman alan bir bilim platformu projesi. Bu nedenle bizler, meslek olarak Evrim Ağacı'nı seçtik.
Eğer hem Evrim Ağacı'ndan hayatımızı idame ettirecek, mesleklerimizi bırakmayı en azından kısmen meşrulaştıracak ve mantıklı kılacak kadar bir gelir kaynağı elde edemezsek, mecburen Evrim Ağacı'nı bırakıp, kendi mesleklerimize döneceğiz. Ama bunu istemiyoruz ve bu nedenle didiniyoruz.
3. Obsidyenin Sağlık Sektöründe Kullanımı
Volkanik kökenli yarı değerli bir doğal taş olan obsidyen, içerdiği zengin mineraller nedeniyle sağlık merkezleri tarafından tercih edilir. Günümüzde alternatif tıp, yardımcı tedavi, spa, kozmetik ve mücevherat alanlarında da yoğun bir kullanım potansiyeline sahiptir.[11]
3.2. Obsidyen Taşının Sağlık Sektörü Tarafından Belirtilen Bazı Faydaları
Vücudu toksit enerjiden arındırıcı bir etkisi vardır.
Karaciğer hastalıklarına karşı etkilidir.
Boyun ve aşağı bölgeler için kullanılması önerilir.
Obsidyen taşı ayaklar altına konulduğunda vücuttaki tüm negatif enerjiyi alır.
Günün yorgunluğuna / stresine karşı iyi gelir.
Öfkeyi dindirir.
Korku, şok ve diğer travvatik olay/duygulara karşı son derece etkilidir.
Pozitif enerjiyi artırır.
Mizah yeteneğini geliştirici bir etkisi vardır.[12]
3.3. Obsidyenin 3.2. Bölümde Belirtilen Faydaları Sağlar mı?
Şifalı taşların insan sağlığına zararlı olduğuna dair bir bilimsel kanıt yoktur. Buna karşın bu taşların insan sağlığı üzerinde olumlu bir etkileri olduğuna dair de bilimsel kanıtlar yoktur. Ancak, doğal taşların iyi geleceğine yönelik beklenti plasebo tedavilerinin çalışma alanı içinde olduğu söylenebilir. Plasebo; olumlu veya olumsuz etkisi olmayan nesne veya uygulamaların insanın bendeni içindeki kendi-kendini iyileştirme potansiyelini harekete geçiren etmenler olarak değerlendirilebilir. Plasebo; Latince kökenli bir kelime olup “hoşnut etmek” anlamına gelir. Plasebo etkisi; farmakolojik olarak etkisiz bir ilacın telkine dayalı bir etki ortaya çıkarma halidir. Aslında plasebonun fiziksel anlamda tedaviye yönelik bir gücü yoktur. Tedavi gücünü tamamen hastanın verilen ilacın işe yarayacak ilaç olduğunu düşünmesinden alır. Plasebo, tıbbın bilimsel olarak açıklayamadığı bir yöne; insanların istemeleri halinde kendi kendilerini iyileştirme gücüne yöneliktir. Süs taşları; özgün renk, görünüş, fiziksel ve kimyasal özellikleri ve nadir bulunmaları nedeniyle insanlık tarihinin ilk dönemlerinden bugüne süslenme ve sosyal statü göstergesidir. Ayrıca, kötü güçlerin yaklaşmalarını engelleyen, şifa, huzur, mutluluk, bereket gibi olumlu olguları besleyen araçlar olarak ta kullanıldılar. Piyasadaki taşların çoğunun taklit olması bu taşlardan beklenen şifanın psikolojik kökenli olduğu gerçeğini önümüze sermektedir.[13]
-
2
-
1
-
1
-
1
-
1
-
1
-
1
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
- ^ A. Akın. (). Erzurum- Kars Bölgesi Obsidyen Kaynaklarının Araştırılması. Not: İstanbul, 2011.
- ^ E. Akköprü, D. Mouralıs, A. K. Robın, C. Kuzucuoğlu, M. K. Erturaç, et al. (). Doğu Anadolu’daki Obsidiyen Kaynak Alanlarının Belirlenmesinde Jeomorfolojik Ve Volkanolojik Göstergelerin Önemi. Not: Türkiye Jeoloji Bülteni, Cilt 60, Sayı 1, 2017.
- ^ A. Loren. (). The Study Of Igneous, Sedimentary, Metamorphic Rocks.. Not: Petrology, 1995.
- B Cotterell, J Kamminga, et al. (2024). Mechanics Of Pre-Industrial Technology: An Introduction To The Mechanics Of Ancient And Traditional Material Culture.. Not: Cambridge University Press. pp. 127–. ISBN 978-0-521-4287 1-2..
- ^ Pan Ming Huang, Yuncong Li, Malcolm E. Sumner, et al. (). Handbook Of Soil Sciences: Properties And Processes. Not: Properties and Processes (Second ed.). Boca Raton: CRC Press. pp. 20–24. ISBN 978-1-4398-0306-6", 2012.
- ^ Marshall, R. Royal. (2024). Devitrification Of Natural Glass. Not: GSA Bulletin. 72 (10): 1493–1520. Bibcode:1961GSAB...72.1493M. doi:10.1130/0016-7606(1961)72[1493:DONG]2.0.CO;2".
- ^ Ma, Chi; Rossman, et al. (). Nanomineralogy Of Gemstones: From Genesis To Discovery. Not: Mineralogical Magazine. 77 (5): 1661. doi:10.1180/minmag.2013.077.5.13. hdl:10174/9676. Retrieved May 1, 2019".
- ^ E. Nadin. (). The Secret Lives Of Minerals. Not: Engineering & Science, 2007.
- ^ P R S Moorey. (). Ancient Mesopotamian Materials And Industries. Not: The Archaeological Evidence Eisenbrauns, 1999 ISBN 1575060426".
- ^ a b S. Tiryaki. (2020). The Journal Of International Social Sciences.
- ^ N. Küçük, O. Gezer, et al. (). Doğal Siyah Obsidyen Cevherleri İçin Yığılma Faktörlerinin Belirlenmesi.
- ^ Taş Mabeti. Benekli Obsidyen | Taş Mabeti. (7 Ağustos 2024). Alındığı Tarih: 11 Aralık 2024. Alındığı Yer: Taş Mabeti | Arşiv Bağlantısı
- ^ Y. Kutlu, A . Çalık, E. Ulugergerli, et al. (). A Preliminary Results Of A Survey Study On The Placebo Effect Of Healing Stones.
Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?
Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:
kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci
Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 24/04/2025 09:45:38 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/19237
İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.
