Keşfedin, Öğrenin ve Paylaşın
Evrim Ağacı'nda Aradığın Her Şeye Ulaşabilirsin!
Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat

Mermer Nedir? Tanımı, Sınıflandırılması ve Tarihçesi Hakkında Bilgiler

7 dakika
146
Mermer Nedir? Tanımı, Sınıflandırılması ve Tarihçesi Hakkında Bilgiler Wikipedia
  • Blog Yazısı
Celsus Kütüphanesi, Efes
Blog Yazısı
Tüm Reklamları Kapat

Mermerin Tanımı

İnsanın yaşamına binlerce yıl önce giren mermer, eskiden sadece yapı taşı olarak kullanılırken, insanlık tarihi ve medeniyetin ilerlemesiyle birlikte süsleme, sanatsal tasarım, inşaat, dekorasyon amaçlı kullanılmaya devam etmiştir. Bugün ise günlük yaşamımızdaki önemini hala korumaktadır.

  • Bilimsel Tanım

Mermer, kalker (CaCO3) ve dolomitik kalkerlerin (CaMg (CO3)2) ısı ve basınç altında başkalaşıma uğrayarak kristalleşmesi sonucu oluşmuş metamorfik bir kayaçtır. Başka bir deyişle mermer, kireçtaşının zamanla doğada meydan gelen ısı ve basınç etkisiyle kristalize olmuş şeklidir.[1]

Tüm Reklamları Kapat

Kalsit kristallerinden oluşan mermerlerin kimyasal bileşimlerinde, büyük oranda kalsiyum karbonat, daha düşük oranlarda magnezyum karbonat ve silisyum dioksit ile pigment olarak da değişik metal oksitleri bulunmaktadır. Saf oldukları zaman yarı saydam ve beyaz renklidirler.

Mermerin yapısında karbonat dışı madde ve mineraller bulunur. Bu madde ve mineraller mermere özel bir renk katar ve çoğu zamanda dayanıklılığını arttırır.

Tek renkli mermere oldukça az rastlanır. Bu yüzden tamamen tek renkten oluşan mermerler oldukça değerli mermerlerdir.[3]

Bilimsel Tanıma Örnek Mermer
Bilimsel Tanıma Örnek Mermer
İmrandoğaltaş
  • Ticari Tanım

Ticari standartlara uygun boyutlarda blok verebilen, kesilip parlatılan veya yüzeyi işlenebilen ve taş özellikleri (malzeme özellikleri) kaplama taşı normlarına uygun olan her türden taş (tortul, magmatik ve metamorfik) ticari dilde mermer olarak bilinmektedir. Bu tanım uyarınca kalker, traverten, kumtaşı gibi tortul; mermer, kuvarsit, kayrak taşı gibi metamorfik; granit, siyenit, serpantin, andezit, bazalt gibi magmatik taşlar da mermer olarak isimlendirilmektedir. Ticari tanımlamada mermer sözcüğü taş türünü belirtmediği için bu eksikliği gidermek amacıyla taş adının sonuna mermer takısı eklenerek litolojik farklılık vurgulanmaya çalışılmaktadır.[2]

Tüm Reklamları Kapat

Ticari Tanıma Örnek Mermer
Ticari Tanıma Örnek Mermer
Vogodesign

Mermerlerin Sınıflandırılması

Mermerlerin Mineralojik Yapılarına Göre Sınıflandırılması

Mermer, yerin değişik derinliklerinde, değişik sıcaklık ve basınç altında mineralojik, kimyasal ve yapısal değişiklikler sonucunda oluşmuştur. Buna göre mermeri mineralojik olarak; kristal boyutuna ve mineral bileşim oranlarına göre aşağıdaki gibi sınıflandırılabilir:

  • Mineral Tane Boyutuna Göre

İnce Taneli< 1 mm

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Aslında maddi destek istememizin nedeni çok basit: Çünkü Evrim Ağacı, bizim tek mesleğimiz, tek gelir kaynağımız. Birçoklarının aksine bizler, sosyal medyada gördüğünüz makale ve videolarımızı hobi olarak, mesleğimizden arta kalan zamanlarda yapmıyoruz. Dolayısıyla bu işi sürdürebilmek için gelir elde etmemiz gerekiyor.

Bunda elbette ki hiçbir sakınca yok; kimin, ne şartlar altında yayın yapmayı seçtiği büyük oranda bir tercih meselesi. Ne var ki biz, eğer ana mesleklerimizi icra edecek olursak (yani kendi mesleğimiz doğrultusunda bir iş sahibi olursak) Evrim Ağacı'na zaman ayıramayacağımızı, ayakta tutamayacağımızı biliyoruz. Çünkü az sonra detaylarını vereceğimiz üzere, Evrim Ağacı sosyal medyada denk geldiğiniz makale ve videolardan çok daha büyük, kapsamlı ve aşırı zaman alan bir bilim platformu projesi. Bu nedenle bizler, meslek olarak Evrim Ağacı'nı seçtik.

Eğer hem Evrim Ağacı'ndan hayatımızı idame ettirecek, mesleklerimizi bırakmayı en azından kısmen meşrulaştıracak ve mantıklı kılacak kadar bir gelir kaynağı elde edemezsek, mecburen Evrim Ağacı'nı bırakıp, kendi mesleklerimize döneceğiz. Ama bunu istemiyoruz ve bu nedenle didiniyoruz.

Orta Taneli1 mm - 5 mm

İri Taneli> 5 mm

  • Mermerlerin Mineral Bileşim ve Oranlarına Göre

Cinsi Diğer Mineraller Kalsit % Yapı-Doku

Mermer Mika, Opak, Kuvars 95 Masif- Taneli

Kalsit Klorit, Epidot, Mika, Lepidolit 60-70 Şist- Yönlü

Sopolen Flogopit, Tremalit, Diyopsit, Plajiyoklas, Giono 80 Şist-Yönlü

Tüm Reklamları Kapat

Skarn Epidot, Diyopsit, Granat, Olivin, Plajiyoklas 80-90 Masif-Taneli

Farklı Tane Boyutu ve Mineral Bileşimine Sahip Mermerler
Farklı Tane Boyutu ve Mineral Bileşimine Sahip Mermerler
Tureks

Mermerlerin Jeolojik Kökenlerine Göre Sınıflandırılması

Mermerler jeolojik olarak; metamorfik, sedimanter ve magmatik kökenli olmak üzere üç kısıma ayrılırlar.

Tüm Reklamları Kapat

  • Metamorfik Kökenli Mermerler

Tam olarak kristalleşmiş yukarıdaki bilimsel mermer tanımına uygun mermerleri içerir. Renkleri genellikle beyaz ve açık gridir.

Gerçek Mermerler: Başkalaşım sonucu, kalker ve dolomitik kalkerlerin yenidenbkristalleşmesi ile meydana gelmiş mermerlerdir. Bileşimini %95 oranında kalsiyumbkarbonat oluşturmaktadır. Renkleri genellikle beyaz ve grimsidir. İçerdikleri yabancı maddelerin etkisiyle sarı, pembe ve siyah gibi değişik renklerde de olabilirler. Oldukça derinlerde şiddetli basınç ve sıcaklığın etkisiyle oluşmuş olup, sert bir kayaçtır.

Şistler: İnce taneli kil, sedimanter kaya şeyli ve bazen kuvars içerikli oluşumlar bu sınıfta yer almaktadır. Kayağan, arduvaz veya kayrak taşı adı verilen bu kayaç, tabaka ayrım düzeylerine paralel olacak şekilde düzlemlerden kolayca ayrılabilmekte ve genelde renkleri yeşil, gri veya siyaha yakın olmaktadır. Dış cephe kaplaması, dekorasyon ve yer döşemesi olarak kullanılmaktadır.

Metamorfik Mermere Örnek
Metamorfik Mermere Örnek
Efesusstone
  • Sedimanter Kökenli Mermerler

Karbonatlı olanların yapılarında yalnız kalker (CaCO3) vardır. Kolay işlenebilmekte ve iyi cila kabul etmektedirler.

Tüm Reklamları Kapat

Agora Bilim Pazarı
The Travels of Marco Polo (Marco Polo)

The Travels of Marco Polo, is a 13th-century travelogue written down by Rustichello da Pisa from stories told by Italian explorer Marco Polo, describing Polo’s travels through Asia between 1271 and 1295, and his experiences at the court of Kublai Khan.

The book was written by romance writer Rustichello da Pisa, who worked from accounts which he had heard from Marco Polo when they were imprisoned together in Genoa. Rustichello wrote it in Franco-Venetian, a cultural language widespread in northern Italy between the subalpine belt and the lower Po between the 13th and 15th centuries. It was originally known as Livre des Merveilles du Monde or Devisement du Monde (“Description of the World”). The book was translated into many European languages in Marco Polo’s own lifetime, but the original manuscripts are now lost, and their reconstruction is a matter of textual criticism. A total of about 150 copies in various languages are known to exist, including in French, Tuscan, two versions in Venetian, and two different versions in Latin.

From the beginning, there has been incredulity over Polo’s sometimes fabulous stories, as well as a scholarly debate in recent times. Some have questioned whether Marco had actually travelled to China or was just repeating stories that he had heard from other travellers.

Warning: Unlike most of the books in our store, this book is in English.
Uyarı: Agora Bilim Pazarı’ndaki diğer birçok kitabın aksine, bu kitap İngilizcedir.

Devamını Göster
₺300.00
The Travels of Marco Polo (Marco Polo)

Kireçtaşları: Gerçek mermer olmadıkları halde, renk, sağlamlık ve kullanımlarındaki uygunluk nedeni ile dünya endüstrisinde geniş bir kullanım sahasına sahiptir. Bileşimleri kireçli ve dolomitli organik artıkların kimyasal çökmesivesasına göre oluşan bu tip kalkerler teknotik hareketler neticesi kristalleşir. Renkli olanları genellikle süs ve kaplama işlerinde kullanılır.

Traverten: Travertenler sıcak su kaynağının kireçtaşını eritmesi ve eriyen materyalleri bünyesine alarak, çatlak veya kırık hatlar boyunca uygun şartlar geliştikçe çökelmeleri sonucunda oluşmaktadırlar. Oluşumu sırasında içinde bulunan bitki sapı, kökü veya yapraklarının zamanla çürümesiyle yapısında boşluklar oluşur. Az boşluklu ve ağır olan travertenlerin üretim, işleme ve kesilmesinin kolay olması, fazla miktarda bulunması ve değişik renklerde bulunabilmesi nedeniyle kaplama işlerinde kullanılmaktadır.

Oniks Mermerleri: Soğuk bikarbonatlı maden sularının ağır ağır oluşturduğu kristalize, yoğun ve oldukça şeffaf olan mermer türüdür. Genellikle beyaz, kırmızı, sarı yeşil renkte olup, yarı saydamdırlar. Çok iyi cila tutup kolay işlenebilmektedir. İç dekorasyon, ziynet ve süs eşyası yapımında kullanılmaktadır.

Kumtaşı: Kumtaşı silisli veya kum taneciklerinin çökelmesi ve bunların çimentolanması ile oluşmuş sert bir kayaçtır. Grovak, arkoz gibi isimler almaktadır. Kumtaşları parlatılmadan dekoratif amaçlı kullanım alanı bulmaktadır. Özellikle ısıyıvbünyelerine kabul etmediklerinden dolayı iklimi sıcak olan ülkelerde tercih edilen bir mermerdir.

Sedimanter Mermere Örnek
Sedimanter Mermere Örnek
Qnaturalstone

Magmatik Kökenli Mermerler

Yerkabuğunun altındaki magmanın yeryüzüne çıkması veya yerkabuğuna sokulması sonucu oluşurlar. Sedimanter mermerlere oranlara çok daha dayanıklı olmakla beraber çıkarılması ve işlenmesi oldukça güçtür.

Diyabaz: Kimyasal olarak yapısında silis, mineral bileşenlerinde labradonit ve piroksen bulunan çok sert ve işlemesi güç bir kayaçtır. Yeşilin değişik tonlarında olabilmekte ve çok iyi cila kabul etmektedir. Heykelcilik ve dış kaplamalarda kullanılmaktadır.

Granit: Plutonik magmatik kökenli olup, asidik bileşimli bir kayaçtır. Bu özelliklerinden dolayı oldukça dayanıklıdır. Beyaz-gri tonlarda, gri-yeşil tonlarda ve kahverengi-kırmızı tonlarda değişik renklerde olabilirler. Normal bir mermere oranla iki kat daha serttir. Mimaride, dış cephe kaplamada ve yer döşemesinde kullanılmaktadır.

Serpantin: Desen olarak yılan derisine benzediği için Yunanca yılan anlamına gelen serpan sözcüğünden türemiştir. Blok verebilen serpantin genelde renginin çarpıcı ve yeşilin değişik tonlarında olması yanında desenleri ile de dikkat çekmektedir. Kullanım ve işleme açısından sert ve zor kesilmesine karşın iyi cila kabul etmektedir. Genelde dış cephe kaplaması, yer döşemesi ve süs eşyası yapımında kullanılır.

Siyenit: Granitlerden kuvarsın azalması ile ayrılan bu taşlar nadiren porfirik dokulu ince veya çok iri tanelidir. Binaların dış cephe kaplamasında kullanılır.

Tüm Reklamları Kapat

Andezit: Su emmeyen ve suda dağılmayan bir yapıya sahiptir. Sıkı dokulu ve koyu renklidir. Parke taşı, döşeme taşı, kaplama taşı yapımında ve yapılarda değişik amaçlı olarak mimari tasarımlarda ve tarihi yapılarda kullanılmaktadır.

Magmatik Mermere Örnek
Magmatik Mermere Örnek
Artaş

Mermerlerin Sertliklerine Göre Sınıflandırılması

Mermerlerin sahip oldukları sertlik düzeyine göre yapılan sınıflandırmadır. Çizilebilirlik esasına göre belirlenen ve en yaygın mineral sertlik özellik belirleme yöntemi Moh’ s skalasına göre belirlenen sertlik değeri mermerin kesilebilirlik, işlenebilirlik özellikleri yanında mermerin cila alma kapasitesini de etkileyen bir özelliktir.[4]

Mermerlerin Ekonomik Yönden Sınıflandırılması

Tüm Reklamları Kapat

Mermer olarak kullanılan kayaçların, mineralojik yapısı ve dokusuna bakılmaksızın bilimsel tanımlar dışında yapılan sınıflandırmadır. Bu sınıflandırma kayaçların renk, desen, sertlik ve albenisi gibi özellikleri göz önüne alınarak yapılmaktadır. Uluslararası saptanmış bir kural ve bağlantısı olmadan mermer satıcıları ve mermer işleyicileri arasında kullanılır. Bu sınıflandırmada en büyük ölçü mermerin fiziksel yapısı ve cila alma yeteneğidir.[3]

Türkiye'de İşletilen Bir Mermer Ocağı
Türkiye'de İşletilen Bir Mermer Ocağı
Wikipedia

Mermerin Tarihçesi

Milattan önceki devirlerde inşa edilmiş birçok eserde mermere rastlanmaktadır. Bu eserlerde kullanılan mermerlerin türleri çok çeşitli olmakla birlikte ebatlarının çok büyük olduğu dikkat çekmektedir. Tarihi, antik tapınaklarda, mermer heykel'lerde, saraylarda, Mısır firavun mezarlarında, piramitlerde, surlarda, kalelerde, stadyum ve açık hava tiyatrolarında mermere sıklıkla rastlanmaktadır.

Mermer Sütunlara Örnek
Mermer Sütunlara Örnek
Wikipedia

Türkiye'deki mermer yatakları ve ocaklarının pek çoğu milattan önce Romalılar, Bizanslılar ve Yunanlar tarafından işletilmiştir. Türkiye'deki mermer yataklarının büyük bir kısmı özellikle tarihi şöhreti olan Afyon-İsçehisar - Bacakale, Denizli - Honaz, Çal, Kaklık, Kocabaş, Gürlek, Sarayköy, İzmir- Efes, Kütahya - Altuntaş - Çalça, Bileceik - Gülümbe - Lümbe, Bursa - İznik, İzmit - Gebze, Ankara - Koçhisar, Yozgat - Akdağı, Niğde - Gümüşler başta olmak üzere tüm bölgelere yayılmış durumdadır.

Artemis Heykeli, Efes
Artemis Heykeli, Efes
Wikipedia

Anadolu'da hakimiyet sürmüş medeniyetler bu mermerin bir kısmını memleket dahilinde yapı ve eserlerde kullanmışken büyük bir kısmını da Avrupa'ya göndermişlerdir.[5]

Okundu Olarak İşaretle
5
1
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Raporla
Mantık Hatası Bildir
Yukarı Zıpla
Bu Blog Yazısı Sana Ne Hissettirdi?
  • Muhteşem! 0
  • Tebrikler! 0
  • Bilim Budur! 0
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 0
  • Güldürdü 0
  • İnanılmaz 0
  • Umut Verici! 0
  • Merak Uyandırıcı! 0
  • Üzücü! 0
  • Grrr... *@$# 0
  • İğrenç! 0
  • Korkutucu! 0
Kaynaklar ve İleri Okuma
  • ^ Önem Y.. (). Sanayi Madenleri. Not: Kazan Ofset Matbaacılık, Ankara.
  • ^ DPT. (). Madencilik Özel İhtisas Komisyonu Endüstriyel Hammaddeler Alt Yapı Malzemeleri Çalışma Grubu Raporu. Not: Cilt 2, Ankara.
  • ^ a b DPT. (). Madencilik Özel İhtisas Komisyonu Endüstriyel Hammaddeler Alt Komisyonu Çimento Hammaddeleri Çalışma Grubu Raporu. Not: Cilt 3, Ankara.
  • ^ T. Onargan, A.H. Deliormanlı, H. Köse, et al. (). Mermer, Tmmob Maden Mühendisleri Odası Yayını. Not: İzmir.
  • ^ M. Arıkan. (). Türkiye De Mermercilik.
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 24/04/2025 10:21:09 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/19184

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Kafana takılan neler var?
Gündem
Bağlantı
Ekle
Soru Sor
Stiller
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Aklınızdan geçenlerin bu platformda bulunmuyor olabilecek kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Size Özel
Makaleler
Daha Fazla İçerik Göster
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000

Bize Ulaşın

ve seni takip ediyor

Göster

Şifremi unuttum Üyelik Aktivasyonu

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close